ایذر (AIDS) مخفف سر واژه های (Acquired immune deficiency syndrome) است که به معنی نشانگان اکتسابی کمبود ایمنی می باشد؛ یک نوع بیماری است که در دستگاه ایمنی بدن به وجود می آید و عامل آن ویروس نقص ایمنی (HIV) می باشد. به گفته یک متخصص بیماری های عفونی کسانی که دچار علائمی مانند: کاهش وزن بیش از 10 درصد دریک ماه بدون رعایت رژیم خاص، اسهال طولانی مدت مثلا بیش از یک ماه، ایجاد بی علت تبخال و آفت های درون دهان و همچنین تب و سرفه می باشند؛ ممکن است که به بیماری HIV مبتلا شده باشند. در این مقاله سلام دنیا، سعی داریم تا شما را با بیماری ایدز چیست، علائم ایدز در زنان و مردان و عامل بیماری ایدز، راه های تشخیص بدون آزمایش و تست (hiv) در خانه؛ راه های انتقال ایدز و درمان بیماری اچ آی وی آشنا نماییم.
ایدز چیست و چگونه به وجود می آید؟
همان طور که در بالا بیان کردیم بیماری ایدز (AIDS) یک نوع بیماری است که باعث کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن می شود. عامل بیماری ایدز، ویروس نقص ایمنی (HIV) است. بیماری ایدز، نخستین بار در ابتدای سده ی بیستم میلادی در غرب آفریقا مشاهده شد. قبل از کشف عامل بیماری ایذر، این ویروس باعث کشته شدن نزدیک به 30 میلیون انسان شده بود. عامل این بیماری توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) کشف شد.
حتما بخوانید: راه های انتقال ایدز
ایدز به عنوان یک بیماری مسری، قابل انتقال و همه گیر است که امروزه شیوع آن در حال گسترش می باشد.
عامل بیماری ایدز چیست؟
ویروس نقص ایمنی انسانی (Human immunodeficiency virus) که به صورت مخفف به آن اچ آی وی (HIV) گفته می شود، یک نوع ویروس آهسته گستر (ویروس پسگرد) است. این ویروس به یاخته های مهم و ضروری سیستم ایمنی بدن مانند لنفوسیت تی کمک کننده CD4+T (سلول های CD4 یک نوع از سلول های ایمنی که سلول T نام دارد)، یاخته های دندانه ای و ... حمله ور شده و با ایجاد اختلال در عملکرد و همچنین از بین بردن نوعی از یاخته ها که مسئولیت هماهنگی ایمنی بدن انسان را بر عهده دارند؛ باعث نقصان سیستم ایمنی بدن می شود که به آن ایدز می گویند.
تفاوت اچ آی وی (HIV) با ایدز چیست؟
می توان گفت اچ آی وی یا همان HIV یک ویروس بوده که باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می شود. همان طور که در بالا ذکر کردیم واژه HIV به معنی ویروس نقص ایمنی انسان است. درحالی که ایدز یک بیماری است. نام ایدز نیز گویای همین مسئله می باشد. ایذز مخفف سندرم نقص ایمنی اکتسابی می باشد. در واقع ویروس اچ آی وی (HIV) یک عامل است که منجر به ایجاد بیماری ایدز می شود.
به عبارت دیگر ایدز پیشرفته ترین مرحله HIV می باشد و هنگامی که اچ آی وی آسیب جدی به سیستم ایمنی بدن وارد کند، به وجود می آید. ایدز مرحله سوم HIV است. و لزوما شخص مبتلا به HIV همیشه به مرحله سوم (ایدز) مبتلا نمی شود. شخصی که به HIV مبتلا است به کمک درمان هایی که پیشرفت داشته اند، می تواند یک زندگی عادی داشته باشد و سال های زیادی به زندگی خود ادامه دهد.
پس می توان نتیجه گرفت که در واقع ویروس HIV است که از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. و بیماری ایدز یک وضعیتی است که شخص پس از دریافت ویروس HIV به آن مبتلا می شود.
نشانه های اولیه ویروس HIV (علائم اولیه ایدز)
دو تا چهار هفته بعد از انتقال ویروس HIIV، که به آن مرحله عفونت حاد گفته می شود. در این مدت، ویروس به سرعت زیاد می شود. و دستگاه ایمنی این افراد با تولید کردن آنتی بادی که یک پروئتین است با عفونت مقابله می کند. همان طور که در بالا گفتیم برخی افراد در این مرحله علامتی ندارد. اما برخی از افراد علائم این ویروس را در ماه اول یا دوم مبتلا، تجربه می نمایند. ولی چون این علائم شبیه به آنفولانزا یا دیگر ویروس های فصلی است، اغلب متوجه نمی شوند که به ویروس HIV مبتلا شدند. این علائم ممکن است خفیف یا شدید باشد و از چند روز تا چند هفته طول بکشد. در زیر برخی از علائم اولیه HIV بیان شده است:
- تب و لرز
- گلودرد
- سردرد
- ناراحتی معده
- داشتن حالت تهوع
حتما بخوانید: علت و درمان تورم غدد لنفاوی زیر بغل چیست
- درد عمومی
- متورم شدن غده لنفاوی
همان طور که علائم را می بینید، شبیه به بیماری های ویروسی شایع مثل آنفولانزا است. برای همین یا شخص به دکتر مراجعه نمی کند یا اینکه دکتر نیز آنفولانزا یا مونونوکلئوزیس را تشخیص می دهد. چه این علائم در شخص بروز کند و چه بروز نکند. در این دوره مقدار بار ویروسی HIV افزایش می یابد. منظور از بار ویروسی این است که ویروس HIV در این دوره می تواند به فرد دیگری منتقل شود.
معمولا علائم اولیه این ویروس، با گذشت چند ماه بعد از اینکه شخص به مرحله تاخیر بالینی (مزمن) رسید از بین می رود. البته این مرحله ممکن است با درمان کردن از چندین سال تا چندین دهه ادامه داشته باشد.
مرحله ی تأخیر بالینی و علائم غیر اختصاصی ایدز
بعد از گذشت یک ماه یا بیشتر ، ویروس HIV به مرحلۀ تأخیر بالینی می رسد که می تواند چند سال یا چند دهه طول بکشد. در این مرحله نیز افراد هیچ علائمی ندارد، اما ممکن است بعضی ها دچار علائم غیراختصاصی شوند. منظور از علائم غیر اختصاصی، علامتی است که مختص یک بیماری یا وضعیت ویژه نیست. برخی از این علائم غیر اختصاصی عبارتند از:
- متورم شدن غدد لنفاوی
- تعریق شبانه
- تب مکرر
- سردرد یا درد کلی
- کاهش وزن
- اسهال و استفراغ
- حالت تهوع و خستگی
- عفونت
- بیماری هایی مانند: ذات الریه، زونا و بثورات پوستی
- تکرر ترشحات دهان یا واژن
حتما بخوانید: علت انواع ترشحات واژن چیست و درمان آن
در این مرحله نیز ممکن است ویروس بدون هیچ علامت خاصی باشد و به شخص دیگری منتقل شود. خود شخص نمی داند که دارای ویروس HIV است اگر شخصی دارای این علائم هست و خودش تصور می کند احتمال دارد در معرض این ویروس قرار داشته باشد باید آزمایش دهد. تشخیص زود هنگام ویروس HIV می تواند، باعث کاهش پیشرفت آن و عدم تبدیل آن به مرحله ایدز شود.
علائم بیماری ایدز پیشرفته ترین مرحله
شخصی که مبتلا به بیماری ایدز که پیشرفته ترین مرحله HIV است ممکن است دچار علائم زیر شود:
- تورم غدد لنفاوی، مخصوصا غدد بخش های زیر بغل، گردن و کشاله ران
- وجود لکه های تیره زیر پوستی در درون دهان، بینی و یا پلک ها
- داشتن اضطراب و افسردگی
- خستگی شدید
- تب کردن به دفعات
- اسهال طولانی مدت
- کم کردن سریع وزن
- ناراحتی های اعصاب مثل: نداشتن تمرکز، احساس سردرگمی و کم شدن حافظه
- ایجاد جوش و تحرکات (بثورات) پوستی
- ایجاد زخم، آفت و برفک در دهان و زبان و ناحیه تناسلی
با استفاده از درمان های ضد ویروسی که با توجه به نیازهای هر شخص متفاوت است؛ می توان علاوه بر جلوگیری از پیشرفت بیماری ایدز، باعث درمان عفونت ها و دیگر عوارض جانبی که به دلیل ایدز به وجود آمده است، شد.
علائم ایدز در مردان (علائم hiv در مردان)
طبق مطالعات انجام شده، ویروس HIV در بین مردان شایع تر از خانم ها می باشد. علائم اولیه این ویروس که معمولا توسط آقایان جدی گرفته نمی شود و به پزشک مراجعه نمی کنند. زیرا این علائم شبیه بیماری آنفولانزا می باشد. با این حال با توجه به اینکه علائم اچ آی وی بین افراد متفاوت است ولی علائم ایدز در مردان و همچنین عفونت HIV اغلب دارای سه مرحله می باشد:
1. عفونت حاد
از علائم ایدز در مردان ناخوشی حاد یا همان عفونت حاد است که به خاطر اینکه در بین مردان نامحسوس بوده، به راحتی نادیده گرفته می شود. معمولا بعد از چند روز تا چند هفته از مبتلا شدن به ویروس اچ آی وی ممکن است علائم زیر در بین مردان آشکار شود که شایع ترین این علائم شامل موارد زیر است: گلودرد، تب، جوش های پوستی، خستگی و سردردهای شدید.
برخی دیگر از علائم ایدز در مردان وجود دارد که کمتر بروز می دهد و اغلب 1 تا 2 هفته طول می کشد علائمی مانند:متورم شدن گره های غدد لنفاوی، بروز دردهای عضلانی و مفصلی، تعریق شبانه، ایجاد زخم درون دهان یا دستگاه تناسلی و تهوع و استفراغ
مرحله دوم: دوره بدون نشانه
در این مرحله علائم اولیه از بین رفته و نشانه خاصی از ایدز در مردان دیده نمیشود ولی این ظاهر قضیه است زیرا در این مرحله ویروس درون بدن تکثیر می شود و باعث ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن می شود. این مرحله مردی که مبتلا شده است به هیچ وجه احساس بیماری ندارد؛ ولی ویروس فعال است و می تواند به راحتی به افراد دیگر منتقل شود.
مرحله سوم: عفونت مزمن
در این مرحله دیگر مرد مبتلا به ایدز دچار شده است و دستگاه ایمنی بدن به دلیل آسیب های زیاد قادر به دفاع از بدن نیست و بدن در مقابل ویروس ها و عفونت های فرصت طلب آسیب پذیر شده است. علائم ایدز در مردان در این مرحله شامل: تهوع و استفراغ؛ خستگی شدید، سرفه و تنگی نفس، کم کردن وزن و تب، لرز، تعریق شبانه و باشد.
علائم ایدز در زنان (علائم hiv در زنان)
بیشتر علائمی که برای ویروس HIV و ایدز وجود دارد در بین تمام افراد (مرد و زن) مشترک است زیرا این ویروس به سیستم ایمنی بدن حمله می کند و این سیستم دارای وظیفه مشترک در بدن تمام انسانها می باشد. با این وجود برخی از علائم ایدز در زنان متفاوت می باشد؛ که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می کنیم:
حتما بخوانید: بیماری اچ پی وی (HPV) در زنان چیست
1. علائم اولیه
این علائم در خانم ها نیز ممکن است در چند هفته اول ابتلا به ویروس HIV بروز کند. البته باز هم ذکر می کنیم که برخی افراد ممکن است هیچ علامتی از خود بروز ندهند. علائم اولیه ایدز در زنان شامل: تب، سردرد و کاهش انرژی است که معمولا طی چند هفته رفع می شود.
2. ایجاد زخم و بروز راش
یکی از علائم شایع در کسانی که به HIV مبتلا هستند، مشکلات پوستی است که راش از شایع ترین آنها می باشد. راش اغلب به صورت یک لکه ی صاف قرمز به همراه جوش های ریز بروز می کند و پوست ممکن است که به شکل پوسته پوسته درآید. در افرادی که مبتلا به ایدز هستند، پوست در برابر نور خورشید و مواد تحریک کننده حساس می شود.
برخی از زخم ها امکان دارد که روی اندام تناسلی، پوست، دهان و یا مقعد بروز کند. که درمان آنها سخت است ولی می توان با استفاده از داروهای مناسب تا حدودی این مشکلات پوستی را کاهش داد.
3. بروز تغییر در چرخه ی قاعدگی
زنان مبتلا به ویروس HIV و یا ایدز ممکن است که تغییرات محسوسی را در دوران قاعدگی خود احساس نمایند. این افراد ممکن است نسبت به بقیه دوران خود، خونریزی کمتر یا شدیدتری را تجربه کنند. حتی امکان دارد که در یک ماه پریود نشوند یا علائم شدیدی پیش از پریودی داشته باشند.
4. بروز عفونت های باکتریایی و قارچی
زنان مبتلا به ویروس HIV و ایدز ممکن است که مرتب به عفونت های باکتریایی و قارچی دچار شوند. که اغلب درمان این عفونت ها سخت می باشد.
5. بیماری التهابی لگن (PID)
یک نوع عفونت وجود دارد که درون رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها ایجاد می شود که این عفونت PID نام دارد. در زنان مبتلا به ایدز درمان این نوع عفونت سخت تر می باشد و دوره آن طولانی تر است.
حتما بخوانید: بیماری التهاب لگن (عفونت لگن) چیست
6. افزایش عفونت هایی که از راه جنسی منتقل می شوند
ویروس HIV می تواند ریسک ابتلا به (STIs) که مخفف کلماتی است که معنای آن عفونت های منتقله از راه جنسی می باشد؛ را بالا می برد. برخی از این عفونت ها شامل: کلامیدیا، تریکومونیازیس، عفونت گونوره و همچنین ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) که می تواند باعث ایجاد سرطان دهانه رحم و زگیل های تناسلی شود.
بقیه علائم ایدز در زنان که در مراحل پیشرفته بروز می کنند مشابه علائم گفته شده در بالا می باشد. علائمی مثل :کاهش وزن، اسهال و ...
راه های تشخیص ایدز بدون آزمایش (تشخیص ایدز در خانه)
1. مراحل بیماری ایدز
این بیماری دارای 2 نوع طبقه بندی می باشد که یکی از آنها توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) و دیگری توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) ارائه شده است. طبق رده بندی که توسط WHO ارائه شد مراحل بیماری ایدز به شکل زیر است:
1. عفونت اولیه HIV:
این مرحله ممکن است که علامتی نداشته باشد و یا اینکه همراه با سندرم مزمن ویروسی باشد.
حتما بخوانید: علائم و نشانه های اولیه ویروس اچ آی وی (HIV)
2. مرحله 1 بیماری ایدز
در این مرحله نیز عفونت اچ آی وی (HIV) بدون علامت بوده و تعداد سلول های CD4 (لنفوسیت تی کمک کننده) بیش از 500 عدد در هر میکرولیتر می باشد. همچنین در این مرحله ممکن است با بزرگ شدن گره های لنفاوی نیز همراه باشد.
3. مرحله 2
این مرحله از بیماری با علائمی خفیف همراه بوده مثلا ممکن است با ایجاد تغییرات اندک و جزئی غشاء مخاطی (لایه های سلولی هستند که از خشک شدن برخی از قسمت های بدن مانند دهان، دستگاه تنفسی، بینی و ... محافظت می کنند.) و همچنین تشدید شدن عفونت سیستم دستگاه تنفسی فوقانی آشکار شود. در این مرحله تعداد سلول های CD4 به کمتر از 500 عدد در هر میکرولیتر می رسد.
4. مرحله 3
این مرحله بیماری با علائم پیشرفته تری مانند اسهال مزمن و غیر طبیعی که بیش از یک ماه طول بکشد و در کنار آن شخص دچار عفونت های باکتریایی شدید مانند سل ریوی شود؛ ظاهر می شود. در این مرحله تعداد سلول های CD4 به کمتر از 350 عدد در هر میکرولیتر می رسد.
5. مرحله 4 یا ایدز
بیماری ایدز در این مرحله شدت یافته است و با علائم شدیدی مثل توکسوپلاسموز مغزی (یک بیماری انگلی)، کاندیدیاز (ایجاد برفک توسط یک نوع قارچ کاندیدا به نام کاندیدا آلبیکانس) مری، نای، نایژه یا شش ظاهر شود. همچنین شخص ممکن است به بیماری سارکوم کاپوزی (یک نوع سرطان سلولهای عروقی نسبتا نادر) مبتلا شود. در این مرحله تعداد سلولهای CD4 به کمتر از 200 عدد در هر میکرولیتر کاهش می یابد. این مرحله سندرم نقص ایمنی اکتسابی گفته می شود.
رده بندی که توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ارائه شده
در مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC)، عفونت HIV براساس تعداد CD4 و همچنین علائم بالینی در سه مرحله شرح شده است:
1. مرحله 1
سلول های CD4 (یک نوع سلول از سیستم های ایمنی که سلول T) بیش از 500 عدد در هر میکرولیتر است و هیچ علائمی از ایدز وجود ندارد.
2. مرحله 2
در این مرحله میزان سلول های CD4 بین 200 تا 500 عدد در هر میکرولیتر است و هیچ علائمی نیز از ایدز وجود ندارد.
3. مرحله 3
در این مرحله سلول های CD4 به کمتر از 200 میکرولیتر کاهش یافته و یا اینکه علائمی از ایذر وجود دارد.
4. نامعلوم
گاهی ممکن است که اطلاعات کافی برای هر یک از مراحل گفته شده وجود نداشته باشد. در این صورت در مرحله نامعلوم قرار می گیرد.
البته باید توجه کنید که ممکن است در برخی مواقع، بعد از درمان تعداد سلول هاCD4 به بالای 200 عدد در هر میکرولیتر برسد. در این مورد ممکن است شخص به بیماری دیگری به جز ایدز مبتلا باشد؛ ولی با این حال تشخیص بیماری ایدز همچنان پابرجا خواهد بود.
راه های تشخیص ایدز با آزمایش HIV
وجود بیماری ایدز و HIV با توجه به ظاهر شدن علائم و نشانه ها، از راه آزمایش و بررسی آن تشخیص داده می شود. کسانی که دارای علائم مطرح شده در بالا هستند، و به یکی از بیماری های آمیزشی مبتلا است، توصیه می شود که آزمایش HIV بدهند. به مدت زمانی که ویروس HIV وارد بدن فرد شده ولی به خاطر اینکه به میزان کافی پادتن (آنتی بادی) در خون وی ترشح نشده است و این باعث می شود نتایج آزمایش منفی شود، اصطلاحاً دوره پنجره گفته می شود.
آزمایش HIV . آزمایش ایدز
می توان گفت در حالت کلی، سه گروه آزمایش برای تشخیص بیماری ایدز یا اچ آی وی وجود دارد. در اینجا این 3 نوع را بیان کرده ایم.
1. آزمایش آنتی بادی (پادتن)
در این آزمایش وجود پادتن یا آنتی بادی که توسط گلبول های سفید دستگاه ایمنی ترشح و تولیده شده است، بررسی می شود. این آزمایش 2 نوع اصلی دارد: "الیزا Elisa" و "وسترن بلات Western blot" اگر در آزمایش الیزا جواب مثبت باشد باید آزمایش وسترن بالات انجام شود تا از نتیجه مطمئن شد.
آزمایش آنتی بادی، یک نوع دیگر آزمایش دارد که آزمایش سریع یا (Rapid test) نام دارد و نتیجه آن ظرف مدت 10 تا 20 دقیقه آماده می شود.
2. آزمایش آنتی ژن
در این نوع آزمایش، خون را برای بررسی حضور ویروس مورد آزمایش قرار می گیرد. آزمایش آنتی ژن نیز دارای 2 گروه می باشد: RT.PCR و P24. در آزمایش "PCR" ژنوم ویروس در خون شخص بررسی می شود. این آزمایش از نظر هزینه گرانتر است و احتمال جواب نادرست هم وجود دارد.
در بدن کسانی که به ویروس HIV مبتلا شده اند، طی 3 تا 12 هفته آنتی بادی های خاصی به وجود می آید. برای همین تشخیص اولیه ویروس HIV پیش از تغییر آنتی بادی ها با اندازه گیری HIV.RNA یا آنتی ژن P24 بررسی می شود.
3. آزمون سنجش مقدار
ایدز در ایران
رواج ایدز در ایران از طریق آمیزش جنسی، استفاده کردن از سرنگ آلود در بین معتادان تزریقی و در برخی مواقع، منتقل شدن ویروس از مادر به فرزند می باشد. طبق گزارشات اولین شخص مبتلا به ایدز در ایران که بیماری آن تشخیص داده شد؛ درسال 1366 بود که یک کودک 6 ساله که به بیماری هموفیلی مبتلا بود و از فراورده های خون آلوده که از فرانسه وارد شده بود، استفاده کرده بود.
اولین عامل ایدز در ایران در سال های گذشته مصرف سرنگ های مشترک در بین افراد معتاد بود و پس از آن آمیزش جنسی بود و در نهایت منتقل شدن ویروس از مادر به فرزند. اما این عوامل امروزه جابه جا شده است. گزارشات نشان می دهند که بین سال های 1395 تا 1397 آمیزش جنسی محافظت نشده با 47درصد، اصلی ترین راه انتقال ایدز در ایران بوده است. امروزه تعداد خانم هایی که از طریق جنسی به ویروس HIV مبتلا شده اند ده برابر شده است.
احتمال انتقال ایدز در اولین رابطه جنسی چقدر است؟
باید به این مسئله توجه کرد که ممکن است با یک بار رابطه جنسی احتمال انتقال ایدز (یا ویروس HIV) کم باشد ولی این مسئله زمانی صدق می کند که از وسایل پیشگیری مانند کاندوم، استفاده نمایید. زیرا افرادی وجود داشته اند که به دلیل داشتن یک رابطه جنسی محافظت نشده با یک شخص مبتلا؛ دچار این بیماری و ویروس شده اند.
حتما بخوانید: آیا با استفاده از کاندوم باز هم امکان انتقال ایدز وجود دارد؟
همچنین باید به یاد داشته باشید که داشتن رفتار پرخطر در روابط جنسی با شخصی که مبتلا است، احتمال انتقال بیماری ایدز را افزایش می دهد؛ به دلیل اینکه مشخص نیست چه افرادی مبتلا هستند و چه کسانی مبتلا نیستند. بهتر است از انجام رفتارهای پرخطر خودداری نمایید.
این قضیه در مورد افراد مبتلا به HIV نیز صادق است زیر انجام رفتار پرخطر در این افراد باعث افزایش ویروس های HIV در بدن خود شده و تنوع و تعداد بالای این ویروس ها، فرد را سریعتر به مرحله ایدز می رساند.
راه های انتقال بیماری ایدز
ایذر بیماری است که تنها از 3 راه زیر منتقل می شود
1. از طریق خون و فرآورده های آن
زمانی که خون فرد مبتلا به ایدز، به طریقی وارد خون شخص سالم شود، ویروس HIV به بدن او منتقل می شود. احتمال دارد این کار در زمان انتقال خون یا استفاده از سرنگ آلوده اتفاق بیفتد. امروزه انتقال ویروس از طریق دریافت فرآورده های خونی به دلیل بررسی آنها قبل از مصرف به حداقل رسیده است. انتقال خون آلوده از هر روش دیگری می تواند خون شخص سالم را آلوده نماید ولی می توان با به کار بردن مسائل و اصول بهداشتی باعث شویم که این اتفاق کمتر بوجود آید.
انتقال از طریق سرنگ آلوده
- زمانی که فردی به ویروس HIV مبتلا است، اگر با یک سرنگ تزریقی انجام دهد و بلافاصله شخص دیگری از این سرنگ استفاده کند با وارد شدن خون آلوده به بدنش، به ویروس مبتلا می شود.
- در کنار این موارد، استفاده از اجسام نوک تیز و برنده مانند تیغ، در صورتی که آلوده به ویروس اچ آی وی باشد، در صورتی که باعث ایجاد بریدگی و خراش بر روی بدن شخص سالم شود، بیماری ایدز منتقل می شود.
- برای همین است که کارهایی مانند خالکوبی، حجامت، ختنه، سوراخ کردن گوش و همچنین عمل های جراحی و دندانپزشکی، درصورتی که از وسایل آلوده و استریل نشده استفاده شود می توانند باعث انتقال ویروس شوند.
ذکر این نکته ضروری است که ویروس اچ آی وی در بیرون از بدن به کمک مواد ضدعفونی کننده و گرما به سرعت نابود می شود. برای همین اگر وسایل که در کارهای بالا مورد نیاز است استریل شود، خطری شخص را تهدید نمی کند. از شایع ترین راه های انتقال در برخی کشورها مانند کشور ما، اعتیاد تزریقی است که به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی و استفاده از سرنگ مشترک، اتفاق می افتد.
2. روابط جنسی
یکی دیگر از راه های انتقال ایدز، رابط جنسی می باشد. زیرا ترشحات جنسی یکی دیگر از مایعات بدن است که تعداد زیادی گلبول سفید دارد، از این رو ترشحات جنسی شخص مبتلا به HIV، به این ویروس آلوده شده اند و زمانی که وارد مخاط تناسلی شخص سالم شود، موجب انتقال ویروس می شود. خطر انتقال ویروس ایدز از مرد به زن 2.5 برابر می باشد. و داشتن عفونت های دیگر در دستگاه تناسلی میزان انتقال را بالاتر می برد.
حتما بخوانید: بیماری های مقاربتی (STD) چیست
3. از طریق مادر به فرزند (انتقال عمودی)
سومین راه انتقال ویروس HIV، انتقال از مادر به فرزند است که در دوران بارداری، زایمان و یا تغذیه با شیر مادر اتفاق می افتد. این راه به نام انتقال عمودی شناخته می شود. انتقال عمودی، یعنی انتقال عفونت یا یک بیماری از والدین به فرزند، این بیماری به دلیل اینکه میزان اندامه های میزبان فرزند کاهش می یابد؛ خطرناک تر خواهد بود.
راه های که ویروس ایدز منتقل نمی شوند
برخی افراد باورهای اشتباهی نسبت به افراد مبتلا به HIV دارند و در زمان مواجه شدن با آنها رفتارهایی نادرست انجام می دهند. ما در اینجا می خواهیم راه هایی که انجام آنها باعث انتقال ویروس ایدز نمی شود را بیان کرده ایم.
- باید بدانید که ویروس ایدز از طریق دست دادن، بوسیدن، برقراری روابط اجتماعی مانند صحبت کردن، سوار شدن در اتوبوس و تاکسی و یا همکار شدن منتقل نمی شود.
- استفاده از حمام عمومی، استخر و توالت نیز باعث انتقال ویروس ایدز نمی شود.
- کارهایی مانند عطسه، سرفه و یا حتی نیش حشرات نمی تواند ویروس ایدز را انتقال دهد.
- همچنین ویروس ایدز از راه لباس، پتو و رختخواب منتقل نمی شود.
درمان بیماری ایدز
تاکنون واکسن یا درمان موثری برای بیماری ایدز ساخته نشده است. معالجه این بیماری از طریق سه روش زیر صورت می گیرد:
1. درمان ضد ویروسی
درمان بیماری ایدز باید بلافاصله بعد از تشخیص ویروس HIV بدون اینکه به بار ویروسی توجه شود، آغاز گردد. یکی از اصلی ترین درمان های این بیماری، درمان ضد ویروسی است که به صورت داروهای ترکیبی است و از زیاد شدن ویروس جلوگیری می کند. این روش از سلول های CD4 مراقبت کرده و باعث قوی تر شدن سیستم ایمنی بدن برای مقابله با این ویروس می شود. استفاده از روش درمان ضد ویروس مانع از پیشروی HIV و تبدیل شدن به ایدز می شود.
این روش می تواند ریسک انتقال ویروس به دیگران را کاهش دهد. با وجود اینکه بار ویروس به میزان زیادی کاهش می یابد به طوری که در آزمایش ها قابل مشاهده نیست ولی شخص همچنان دارای ویروس HIV می باشد.
تعداد داروهایی که برای درمان ضد ویروسی مورد استفاده قرار می گیرد و مورد تایید نیز هستند به بیش از 25 نوع می رسد. که در کل به 6 دسته تقسم می شوند.
1. مهارکننده های هم جوشی
2. مهارکننده های ترانس کرپیتاز معکوس غیر هسته ای (NNRTIS) شامل زیدوودین، تنوفوویر و لامیوودین
3. مهار کننده پروتئازها (PI)
4. مهارکننده های ترانس کرپیتاز معکوس هسته ای (NNRTI)
5. مهار کننده پیشگیری از انتقال HIV
6. مهارکننده های ورودی مانند آنتا گوستیک CCR5
2. عفونت های فرصت طلب
عفونت فرصت طلب (Opportunistic Infection) عفونت ناشی از جاندار که در شرایط عادی نمی تواند موجب بروز بیماری شود، ولی زمانی که دستگاه ایمنی بدن دچار آسیب شود. این عفونت ها وارد بدن انسان می شود و بیماری پیچیده ای که به سرعت تمام بدن را فرا می گیرد. ایجاد می کنند.
استفاده از درمان های ضد ویروسی می تواند عفونت های فرصت طلب را بهبود بخشد و میزان ریسک مبتلا شدن به آن را در آینده افزایش دهد. توصیه می شود، کسانی که در معرض ویروس HIV قرار دارند پیش از اینکه به عفونت مبتلا شوند، خودشان را در مقابل بیماری های هپاتیت آ و ب واکسینه نمایند.
3. داروهای جایگزین
در امریکا حدود 60 درصد مبتلان به ویروس HIV داروهای مکمل یا جایگزین مصرف می نمایند. برخی شواهد نشان می دهد استفاده از ریزخوارکی های مکمل مفید می باشد. طبق آزمایشات انجام شده مکمل هایی که دارای سلنیم هستند، سودمند می باشند. و همچنین مصرف ویتامین A و مولتی ویتامین باعث بهبود وضعیت مادر و کودک و بهبود فرآیند رشد می شود.
حتما بخوانید: 23 منبع غنی ویتامین A
ایذر بعد از چند سال می کشد؟
در بیشتر جاهای دنیا بیماری ایدز را یک بیماری مزمن می شناسند تا یک بیماری عفونی کشنده. میزان شیوع آن بین افراد مختلف، فرق می کند. بعد از مبتلا شدن به عفونت HIV، مدت زمانی که فرد می تواند بدون درمان زنده بماند، به طور متوسط بین 9 تا 11 سال می باشد که این مدت به نوع HIV نیز بستگی دارد.
بعد از اینکه بیماری ایدز تشخیص داده شد، فرد مبتلا بدون درمان می تواند بین 6 تا 19 ماه زنده بماند. استفاده از درمان ضد ویروس (HAART) و جلوگیری از عفونت های فرصت طلب باعث کاهش 80 درصدی میزان مرگ و میر می شود. و امید به زندگی برای یک شخص بالغ 20 تا 50 سال بالا می رود. عوامل اصلی مرگ با بیماری ایدز، سرطان و عفونت های فرصت طلب می باشند که ذره ذره باعث از کار افتادن دستگاه ایمنی بدن می شود.
سخن آخر
ایدز، پیشرفته ترین مرحله HIV است. ویروس HIV عامل ایجاد ایدز می باشد. کاهش وزن بیش از 10 درصد، سردرد، تهوع، تعریق شبانه می تواند از علائم ایدز باشد. ویروس HIV با نقص سیستم ایمنی باعث بیماری ایدز (ADIS) می شود. بیماری ایدز مرحله آخر HIV است. با کمک درمان ضد ویروس می توان بار ویروسی را کاهش داد. ایدز در ایران و در بین زنان و مردان گسترش یافته است.
مقالات مرتبط:
علت زگیل تناسلی در مردان و راه های تشخیص و درمان اچ پی وی
رابطه بین مصرف سیر و داروهای درمان ایدز چیست؟