اچ آی وی ویروسی است که به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند. این ویروس به طور خاص به زیر مجموعه‌ای از سلول های تی (T cells) حمله می‌کند. این سلول‌ها مسئول مبارزه با عفونت ها هستند. هنگامی که ویروس به این سلول ها حمله می‌کند، تعداد کلی سلول‌های تی در بدن کاهش می‌یابد. این باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن تضعیف شده و بدن به سادگی مبتلا به بیماریی هایی خاص شود. راه های انتقال ایدز چیست و روش های تشخیص اچ ای وی (HIV)؛ اگر نتیجه آزمایش اچ آی وی اشتباهی مثبت شود چه اتفاقی می‌افتد و در انتها درباره راه های جلوگیری از بیماری ایدز در این مقاله سلام دنیا بخوانید.
ویروس اچ آی وی چگونه منتقل می‌شود؟
برخلاف سایر ویروس ها، سیستم ایمنی بدن نمی‌تواند کاملا از شر ویروس اچ آی وی خلاص شود. این بدان معناست که بدن فرد مبتلا به این ویروس به مکانی جدید برای زندگی اش تبدیل می‌شود. با این وجود فرد مبتلا به اچ آی وی که تحت درمان غیر ویروسی قرار دارد می‌تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد. همچنین درمان ضد ویروسی باعث می‌شود تعداد ویروس های ناشناخته در خون کاهش یابد. این بدین معنی است که فرد دارای ویروس های ناشناخته اچ آی وی نمی‌تواند این ویروس را به شریک جنسی خود در طول رابطه انتقال دهد.
حتما بخوانید: علائم و نشانه های اولیه ویروس ایدز (HIV)
راه های انتقال ایدز
1. انتقال از طریق رابطه جنسی
یکی از راه های انتقال اچ آی وی این است که از طریق روابط جنسی مراقبت نشده (بدون استفاده از کاندوم) انجام شود. این بدین دلیل است که ویروس از طریق مایعات خاصی از بدن قابلیت انتقال دارد، از جمله:
1. مایعات ماقبل منی
2. اسپرم
3. مایعات واژنی
4. مایعات رکتال (مقعدی)
این ویروس از طریق روابط جنسی واژنی و مقعدی مراقبت نشده (بدون استفاده از کاندوم) و نیز از طریق دهان (رابطه دهانی) قابلیت انتقال دارد. استفاده از کاندوم می تواند از این انتقال جلوگیری کند.
2. انتقال از طریق خون
ویروس اچ آی وی همچنین می‌تواند از طریق خون منتقل شود. این معمولا در میان افرادی که از سوزن یا سایر تجهیزات تزریق داروی مشترک استفاده می کنند، اتفاق می افتد. اجتناب از استفاده از سوزن های مشترک می‌تواند خطر انتقال این ویروس را کاهش دهد.
1. از طریق خون و فرآورده های آن
زمانی که خون فرد مبتلا به ایدز، به طریقی وارد خون شخص سالم شود، ویروس HIV به بدن او منتقل می شود. احتمال دارد این کار در زمان انتقال خون یا استفاده از سرنگ آلوده اتفاق بیفتد. امروزه انتقال ویروس از طریق دریافت فرآورده های خونی به دلیل بررسی آنها قبل از مصرف به حداقل رسیده است. انتقال خون آلوده از هر روش دیگری می تواند خون شخص سالم را آلوده نماید ولی می توان با به کار بردن مسائل و اصول بهداشتی باعث شویم که این اتفاق کمتر بوجود آید
2. انتقال از طریق سرنگ آلوده
زمانی که فردی به ویروس HIV مبتلا است، اگر با یک سرنگ تزریقی انجام دهد و بلافاصله شخص دیگری از این سرنگ استفاده کند با وارد شدن خون آلوده به بدنش، به ویروس مبتلا می شود. در کنار این موارد، استفاده از اجسام نوک تیز و برنده مانند تیغ، در صورتی که آلوده به ویروس اچ آی وی باشد، در صورتی که باعث ایجاد بریدگی و خراش بر روی بدن شخص سالم شود، بیماری ایدز منتقل می شود.
برای همین است که کارهایی مانند خالکوبی، حجامت، ختنه، سوراخ کردن گوش و همچنین عمل های جراحی و دندانپزشکی، درصورتی که از وسایل آلوده و استریل نشده استفاده شود می توانند باعث انتقال ویروس شوند.
ذکر این نکته ضروری است که ویروس اچ آی وی در بیرون از بدن به کمک مواد ضدعفونی کننده و گرما به سرعت نابود می شود. برای همین اگر وسایل که در کارهای بالا مورد نیاز است استریل شود، خطری شخص را تهدید نمی کند. از شایع ترین راه های انتقال در برخی کشورها مانند کشور ما، اعتیاد تزریقی است که به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی و استفاده از سرنگ مشترک، اتفاق می افتد.
3. انتقال از طریق مادر به فرزند
ویروس اچ آی وی در دوران بارداری یا زایمان مادر می‌تواند از طریق مایعات واژینال به نوزاد منتقل شود. این ویروس همچنین از طریق شیرمادر می‌تواند به نوزاد انتقال یابد. با این حال، بسیاری از زنان که با اچ آی وی زندگی می کنند، میتوانند با مراقبت های خوب در زمان بارداری و درمان منظم نوزادانی فاقد این ویروس به دنیا بیاورند.
راه های که ویروس ایدز منتقل نمی شوند
برخی افراد باورهای اشتباهی نسبت به افراد مبتلا به HIV دارند و در زمان مواجه شدن با آنها رفتارهایی نادرست انجام می دهند. ما در اینجا می خواهیم راه هایی که انجام آنها باعث انتقال ویروس ایدز نمی شود را بیان کرده ایم.
- باید بدانید که ویروس ایدز از طریق دست دادن، بوسیدن، برقراری روابط اجتماعی مانند صحبت کردن، سوار شدن در اتوبوس و تاکسی و یا همکار شدن منتقل نمی شود.
- استفاده از حمام عمومی، استخر و توالت نیز باعث انتقال ویروس ایدز نمی شود.
- کارهایی مانند عطسه، سرفه و یا حتی نیش حشرات نمی تواند ویروس ایدز را انتقال دهد.
- همچنین ویروس ایدز از راه لباس، پتو و رختخواب منتقل نمی شود.
چگونه اچ آی وی تشخیص داده می‌شود؟
ارائه کنندگان خدمات درمانی به طور معمول برای آزمایش اچ آی وی از تست الیزای رقابتی یا ELISA (روشی برای کشف ویروس در خون) استفاده می‌کنند. این تست آنتی بادی های اچ آی وی در خون را اندازه گیری می کند. نمونه خون از انگشت گرفته می‌شود و نتایج آزمایش به سرعت و در کمتر از 30 دقیقه فراهم می‌شود. نمونه خون از طریق سرنگ به آزمایشگاه داده می‌شود. به طور کلی طول می کشد تا نتایج را از طریق این فرآیند دریافت کنید.
معمولا چند هفته طول می کشد تا بدن آنتی بادی های ویروس را پس از وارد شدن تولید کند. بدن معمولا آن ها را 3 تا 6 هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس تولید می کند. این بدان معنی است که در یک دوره آزمایش آنتی بادی ممکن است هیچ چیزی شناسایی نشود. به این دوره گاهی "دوره پنجره" می‌گویند.
حتما بخوانید: علائم ایذر در زنان و مردان و درمان (HIV)
توهم ابتلا به ایدز
دریافت نتیجه مثبت در آزمایش الیزا لزوماً به این معنا نیست که فرد اچ آی وی مثبت (دارای ویروس اچ آی وی) است. درصد پایینی از افراد ممکن است نتیجه مثبت اشتباهی بدست آورند. این بدین معنی است که نتایج از وجود ویروس در بدن خبر می‌دهند در حالی که چنین چیزی وجود ندارد. این زمانی اتفاق میفتد که آزمایش آنتی بادی های دیگری در سیستم ایمنی را برگزیند.
برای اطمینان از صحت داشتن نتایج مثبت از آزمایش دوم استفاده می‌شود. این آزمایش ها چندین بار قابل انجام است. به طور معمول، یک نتیجه مثبت باید با آزمونی به نام تست تشخیص تایید شود. این تست آنتی بادی، بسیار حساس است.
عوامل موثر در تست HIV
چه چیزهایی می تواند نتایج تست شما را تحت تأثیر قرار دهد؟
آزمایش های اچ آی وی بسیار حساس هستند و ممکن است نتایج اشتباهی مثبت شود. انجام یک آزمایش دیگر می تواند تعیین کند که آیا فرد واقعا مبتلا به اچ آی وی است یا خیر. اگر نتایج حاصل از آزمون دوم مثبت باشد، فرد به عنوان یک اچ آی وی مثبت در نظر گرفته می شود.
همچنین این نیز ممکن است که یک نتیجه اشتباهی منفی شود. این بدان معنی است که نتیجه منفی است اما در واقع ویروس در بدن وجود دارد. این معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که فردی به تازگی درگیر ویروس اچ آی وی شده و در دوران پنجره مورد آزمایش قرار بگیرد. این زمان پیش از شروع بدن به تولید آنتی‌بادی‌های اچ آی وی است. این آنتی‌بادی‌ها معمولا در 4 تا 6 هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس در بدن ظاهر نمی‌شوند. اگر نتیجه آزمایش فردی منفی باشد و او همچنان معتقد باشد که ویروس به بدنش منتقل شده، باید سه ماه پس از اتمام آزمایش دوباره تکرار شود.
آنچه می‌توانید انجام دهید
اگر یک ارائه کننده خدمات درمانی تشخیص اچ آی وی داشته باشد، آنها میتوانند با تعیین بهترین روش به درمان شدن آن کمک کنند. این درمان در طول سال ها موثر واقع می‌شود و باعث می‌شود ویروس بهتر قابل کنترل شود.
این درمان می‌تواند باعث کاهش یا محدود کردن میزان آسیب به سیستم ایمنی بدن شود.
اگر نتیجه آزمایش فردی منفی شد اما او از صحت این نتیجه اطمینان نداشت، باید دوباره مورد آزمایش قرار بگیرد. یک نفر ارائه کننده خدمات درمانی می تواند تعیین کند که بهتر است در این وضعیت چه اقدامی انجام شود.
حتما بخوانید: آیا با استفاده از کاندوم باز هم امکان انتقال ایدز وجود دارد؟
چگونه از انتقال اچ آی وی یا عفونت جلوگیری کنیم؟
توصیه می شود افرادی که قوه جنسی فعالی دارند و روابط زیادی برقرار می‌کنند، اقدامات احتیاطی زیر را برای کاهش خطر ابتلاء به اچ آی وی انجام دهند:
1. از کاندوم‌ها بدرستی استفاده کنند، استفاده صحیح از کاندوم باعث جلوگیری از مخلوط شدن مایعات بدن دوطرف شده و از انتقال ویروس (در صورت وجود) جلوگیری می‌شود.
2. تعداد شرکای جنسی خود را محدود کنند. داشتن شرکای جنسی متعدد، خطر ابتلا به اچ آی وی را افزایش می دهد. اما رابطه جنسی با کاندوم می تواند این خطر را کاهش دهد.
3. به طور مرتب آزمایش بدهید و از شرکای خود بخواهید تا خود را مورد آزمایش قرار دهند. یکی از بخش های مهم فعالیت های جنسی این است که شما از وضعیت خود اطلاع داشته باشید.
اگر فردی فکر می‌کند که در معرض ابتلا به اچ آی وی قرار گرفته است، میتوانند به ارائه کننده خدمات درمانی خود مراجعه کنند و راهنمای پیشگیری پس از قرار گرفتن در معرض (PEP) ویروس را دریافت کنند؛ که شامل استفاده از داروهای اچ آی وی برای کاهش خطر ابتلا به ویروس پس از قرار گرفتن احتمالی در معرض این ویروس می‌شود. این کار باید در عرض 72 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ویروس شروع شود.
سخن آخر
اچ آی وی ویروسی است که به سلول های تی سیستم ایمنی بدن حمله می کند. خون از راه های انتقال اچ آی وی است. برای آزمایش اچ آی وی از تست الیزای رقابتی (ELISA) استفاده می شود. ویروس اچ آی وی با حمله به سلول های تی، باعث کاهش آنها و تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود. آزمایش اچ آی وی بسیار حساس است و گاهی ممکن است نتیجه اشتباهی مثبت یا منفی شود. در چنین شرایطی آزمایش دوم لازم است.
مقالات مرتبط:
رابطه بین مصرف سیر و داروهای درمان ایدز چیست؟
علت زگیل تناسلی در مردان و راه های تشخیص و درمان اچ پی وی