رقیق کننده های خون داروهایی هستند که برای درمان و پیشگیری از لخته شدن خون استفاده می شوند. خون از طریق رگ های خونی به شکل مایع حرکت می کند تا اکسیژن و مواد مغذی را به بافت هادر سراسر بدن برساند. هنگامی که لخته های خون در بدن تشکیل می شوند، جریان خون طبیعی را از رسیدن به بافت ها مسدود می کنند و می توانند باعث مرگ بافت شوند، مانند حمله قلبی ، سکته مغزی و آمبولی ریه .. در این مطلب از سلام دنیا درباره داروی رقیق کننده خون چیست؟ چرا داروهای رقیق کننده خون تجویز می شوند؟ رقیق کننده های خون چگونه کار می کنند؟ رقیق کننده های طبیعی خون صحبت خواهیم کرد، با ما همراه باشید.
رقیق کننده های خون: آنچه باید بدانید
در حالی که داروهای رقیق کننده خون می توانند داروهای نجات دهنده باشند، اما خطر خونریزی را به همراه دارند. این مقاله انواع داروهای رقیق کننده های خون، کاربردهای پزشکی و عوارض جانبی آنها را مورد بحث قرار می دهد.
داروی رقیق کننده خون چیست؟
داروهای رقیق کننده خون داروهایی هستند که لخته شدن خون را درمان و از آن جلوگیری می کنند. لخته های خون توده های نیمه جامد گلبول های قرمز، پلاکت ها، فیبرین(نوعی پروتئین) و سایر پروتئین ها هستند.
حتما بخوانید: 5 درمان خانگی و گیاهی لخته خون
لخته شدن خون یک عملکرد بسیار مهم بدن است که از خونریزی جلوگیری می کند. اگر خون لخته نشود ، یک بریدگی کوچک باعث خونریزی شدید و طولانی مدت می شود.
ترومبوس در مقابل آمبولی
کلمه دیگری برای لخته خون "ترومبوس" است، اما زمانی که لخته خون به جای دیگری از بدن می رود، به آن "آمبولوس" می گویند. به عنوان مثال، "آمبولی ریه" لخته خونی است که از سیاهرگ های عمقی پا به شریان های ریه رسیده است.
لخته های خون از طریق دو فرآیند مهم تشکیل می شوند: انعقادآبشار و فعال شدن پلاکت رقیق کننده های خون با هدف قرار دادن مراحل در هر یک از این فرآیندها کار می کنند.
در آبشار انعقادی، بافت آسیب‌دیده مجموعه‌ای از وقایع را به وجود می‌آورد که چندین پروتئین را در خون فعال می‌کند، به نام فاکتورهای لخته‌کننده. این پروتئین ها از طریق یک سری مراحل فعال می شوند که در نهایت فیبرین را فعال می کند. فیبرین پروتئینی است که در طول فرآیند لخته شدن تشکیل می شود و به توقف جریان خون کمک می کند.
یکی دیگر از بخش های مهم لخته های خون، پلاکت ها هستند. بافت آسیب دیده پلاکت های خون را فعال می کند. پلاکت‌های فعال شده پلاکت‌های دیگر را جذب می‌کنند و به یکدیگر می‌چسبند تا زخم را ببندند و خونریزی را متوقف کنند.
لخته قرمز در مقابل لخته خون سفید
لخته های خون غنی از گلبول های قرمز و فیبرین به عنوان "لخته های قرمز" شناخته می شوند، در حالی که لخته های غنی از پلاکت ها که بی رنگ هستند، به عنوان "لخته های سفید" شناخته می شوند. لخته های قرمز در سیاهرگ ها (مانند رگ های پا) یافت می شوند، در حالی که لخته های سفید بیشتر در شریان ها (مانند عروق کرونر قلب) یافت می شوند. تمایز رنگ قرمز و سفید بر اساس رنگ و ترکیب لخته ها است، اما همه لخته ها حاوی مقادیر مختلفی از پلاکت، فیبرین و گلبول های قرمز هستند.
چرا داروهای رقیق کننده خون تجویز می شوند؟
در یک مفهوم گسترده، رقیق‌کننده‌های خون برای درمان لخته‌های خون یا جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون زمانی که برای بدن خطرناک هستند استفاده می‌شوند. موارد زیر برخی از شرایط خاص است که ممکن است به داروهای رقیق کننده خون نیاز داشته باشد:
- ترومبوز ورید عمقی(DVT)، یک لخته خون در وریدهای پا
- آمبولی ریه (PE)، یک لخته خون در رگ های خونی ریوی
حتما بخوانید: آمبولی ریه چیست
- سندرم حاد کرونری ، لخته شدن خون در عروق کرونر که باعث حملات قلبی می شود
- دریچه های مصنوعی قلب
- ترومبوز بطن چپ، لخته خون در قلب
- ایسکمی حاد اندام، لخته خون در شریان پا
- ایسکمی مزانتریک حاد، لخته شدن خون در شریان تغذیه کننده روده
- فیبریلاسیون دهلیزی ، ضربان قلب نامنظم و غیرعادی سریع
- حالت انعقادی بیش از حد، شرایطی که باعث خون غلیظ می شود
- برخی شرایط مرتبط با بارداری
- پیشگیری از لخته شدن خون پس از اعمال جراحی خاص
رقیق کننده های خون چگونه کار می کنند؟
به طور کلی، تمام رقیق‌کننده‌های خون با مسدود کردن یا غیرفعال کردن بخشی از سیستم که لخته‌های خون را تشکیل می‌دهد، عمل می‌کنند. این داروها با اتصال به پروتئین‌هایی که در آبشار انعقاد یا پروتئین‌های روی سطوح پلاکتی نقش دارند، کار می‌کنند.
پادبند داروها آبشار انعقادی را هدف قرار می دهند، در حالی که داروهای ضد پلاکتی فعال شدن پلاکت ها را هدف قرار می دهند.
انواع رقیق کننده های خون
1. داروهای ضد انعقاد
داروهای رقیق کننده خون ضد انعقاد پروتئین های مختلفی را در آبشار انعقاد هدف قرار می دهند. این داروها برای درمان لخته های قرمز مانند ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریه و همچنین جلوگیری از سکته مغزی در فیبریلاسیون دهلیزی و دریچه های مکانیکی قلب استفاده می شوند.
ضد انعقادها همچنین در هنگام لخته شدن حاد خون در شریان ها (مانند حملات قلبی، ایسکمی حاد اندام ها و ایسکمی حاد مزانتریک) استفاده می شوند. نمونه هایی از داروهای ضد انعقاد عبارتند از:
- کومادین( وارفارین)
حتما بخوانید: قرص وارفارین برای چیه
- انوکساپارین( هپارین با وزن مولکولی کم)
- مهارکننده های فاکتور X مانندآپیکسابان و زارلتو ریواروکسابان
- مهارکننده های مستقیم ترومبین، مانندآرگاتروبانآنژیوماکس، بیوالیرودین و پراداکسا(دابیگاتران)
- فعال کننده های پلاسمینوژن بافتی مانند رتپلاز التپلاز، اکتیلیز،تنکتپلاز
2. ضد پلاکت ها
ضد پلاکت ها داروهایی هستند که فعال شدن و تجمع پلاکت ها را هدف قرار می دهند. آنها معمولا در درمان و پیشگیری از سکته مغزی و حملات قلبی استفاده می شوند.
ضد پلاکت ها همچنین برای محافظت از استنت های قرار داده شده در عروق کرونر قلب و سایر شریان ها (مانند شریان های کاروتید گردن و شریان های پا در بیماری شریان های محیطی) استفاده می شوند.
نمونه هایی از ضد پلاکت ها عبارتند از:
- آسپرین
- مسدود کننده های گیرنده P2Y12، مانند پلاویکس( کلوپیدوگرل)، ( پراسوگرلو برلینتا( تیکاگرلور)
- فسفودی استرازمهارکننده هایی مانند آگرنوکس( دی پیریدامول) و پلتال( سیلوستازول)
- مهارکننده های GIIb/IIIa، مانند ابسیکسی، اینتگریلین( اپتیفیباتید) و آگراستات( تیروفیبان)
عوارض رقیق کننده خون
جای تعجب نیست که داروهای رقیق کننده خون عوارض جانبی داشته باشند. افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند متوجه خواهند شد که وقتی جایی را می برند طول می کشد تا خونریزی متوقف شود و راحت تر کبود می شوند. اما خونریزی جدی، مانند خونریزی در دستگاه گوارش یا مغز، ممکن است رخ دهد. این خونریزی ها می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
هر داروی خاص فهرستی از عوارض جانبی دارد که می تواند از حالت تهوع ، یبوست و سردرد گرفته تا تنگی نفس و واکنش آلرژیک شدید متغیر باشد.
رقیق کننده های خون طبیعی
اعتقاد بر این است که برخی از غذاها و مکمل ها دارای خواص رقیق کننده خون هستند. با این حال، آنها توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تنظیم نمی شوند، و غلظت ترکیبات فعال در مکمل ها سازگار نیست.
همیشه در مورد مکمل هایی که مصرف می کنید یا در نظر دارید با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید، زیرا می توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند. مکمل ها هرگز نباید به عنوان جایگزینی برای داروهای رقیق کننده خون تجویز شده مصرف شوند.
موارد زیر شواهدی از خواص رقیق کنندگی خون دارند:
- بابونه
- زغال اخته
حتما بخوانید: خواص زغال اخته برای سلامتی و لاغری
- دونگ کوآی
- سیر
- زنجبیل
- جینکو
- شبدر قرمز
- زردچوبه
- بید سفید
خلاصه
رقیق کننده های خون داروهای مهمی هستند که برای درمان و پیشگیری از لخته شدن خون استفاده می شوند. اینها شامل داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت هستند. فواید مصرف داروهای رقیق کننده خون باید همیشه با خطر خونریزی جدی آنها سنجیده شود.
سوالات متداول
داروهای رقیق کننده خون چه مدت در سیستم شما باقی می مانند؟
این بستگی به نوع داروی قیق کننده خون دارد و می تواند ازچند ساعت تا چند روز متغیر باشد. اثرات رقیق کننده خون وارفارین، آسپرین و پلاویکس (کلوپیدوگرل) می تواند برای روزها ادامه داشته باشد، در حالی که الیکویس (اپیکسابان) و زارلتو (ریواروکسابان) در حدود یک روز از بین می روند. انوکساپارین (هپارین با وزن مولکولی کم) پس از حدود 12 ساعت از بین می رود.
چه مدت باید از داروهای رقیق کننده خون استفاده کرد؟
این بستگی به این دارد که چرا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما در وهله اول یک رقیق کننده خون تجویز کرده است. پس از حمله قلبی یا سکته مغزی ایسکمیک، اکثر افراد می توانند انتظار داشته باشند که حداقل یک رقیق کننده خون برای تمام عمر مصرف کنند. افرادی که برای درمان ترومبوز ورید عمقی تحریک شده از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند، ممکن است فقط به مدت سه ماه به آنها نیاز داشته باشند.
چه مسکنی برای رقیق کننده های خون بی خطر است؟
- مسکن های Nsid (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) مانند ادویل و موترین (ایبوپروفن) و آلو (ناپروکسن) دارای خواص رقیق کنندگی خون هستند و نباید با داروهای رقیق کننده خون ترکیب شوند. این به ویژه در مورد آسپرین صادق است، زیرا سایر داروهای ضد التهابی غیر استروییدی می توانند با همان محل اتصالی که آسپرین استفاده می کند رقابت کنند و آسپرین را بی اثر کنند.
- تیلنول (استامینوفن) به طور کلی یک داروی مسکن بی‌نظیر است که می‌توان آن را در حین مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مصرف کرد.
سخن آخر
اگر برای شما رقیق کننده خون تجویز شده است، توجه به نشانه های خونریزی، مانند مدفوع قرمز یا سیاه، سردرد شدید، سبکی سر و غش مهم است. اگر متوجه هر یک از این علائم شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید. همچنین مطمئن شوید که در مورد مکمل هایی که مصرف می کنید با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید، زیرا بسیاری از آنها می توانند بر عملکرد داروهای شما تأثیر بگذارند. با رعایت نکایت پزشکی وو تغذیه مناسب می توانید از رقیق شدن خون خود جلوگیری کنید. امیدواریم این مطلب عملی پزشکی برای شما مفید بوده باشد.