علائم بیماری COPD چیست؛ علت و درمان بیماری مزمن انسدادی ریه

COPD یا همان بیماری مزمن انسدادی ریه یک نوع اختلال ریوی است که تنفس را برای شخص بیمار سخت می کند. در این مطلب سلام دنیا، به بیماری COPD چیست، علائم، راه های تشخیص و درمان بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) پرداخته ایم. با ما همراه باشید.

بیماری COPD چیست

COPD یا همان بیماری مزمن انسدادی ریه یک نوع اختلال ریوی است که تنفس را برای شخص بیمار سخت می کند. اولین علائم از این نوع بیماری می تواند آنقدر خفیف باشد که افراد به اشتباه آنها را به عنوان پا به سن گذاشتن تلقی کنند. افراد مبتلا به COPD می توانند به برونشیت مزمن، آمفیزم و یا هر دوی این ها مبتلا شوند.

بیماری COPD با گذشت زمان بدتر می شود، اما خب فهمیدن زودهنگام این بیماری، همراه با مراقبت های خوب، می تواند به بسیاری از افراد در فعال ماندن و کند کردن روند آن کمک کند. 

بیماری COPD مخفف چیست

بیماری COPD مخفف Chronic obstructive pulmonary disease که به معنی بیماری مزمن انسدادی ریه می باشد.

علائم بیماری COPD 

در داخل خود ریه ها، COPD می تواند راه های هوایی را مسدود کند و به کیسه های ریز بالون مانندی (آلوئول ها) که اکسیژن را جذب می کنند، آسیب برساند. این تغییرات خود می توانند علائم زیر را به وجود بیاورند.

• داشتن تنگی نفس در انجام فعالیت های روزمره
• خس خس سینه
• تنگی قفسه سینه
• سرفه های مداوم

حتما بخوانید: علت سرفه های خشک و مداوم چیست

• تولید مقدار زیادی خلط
• احساس خستگی کردن
• داشتن سرماخوردگی یا آنفولانزای مکرر

علائم پیشرفته تر بیماری COPD

COPD شدید می تواند راه رفتن، آشپزی کردن، تمیز کردن خانه و یا حتی حمام کردن را برای شما عملی دشوار کند. سرفه های خلط دار و احساس تنگی نفس می تواند برای شما بدتر شوند. نوع پیشرفته از این بیماری می تواند باعث علائم زیر شود.

• تورم پاها ناشی از تجمع مایعات
• کاهش وزن
• داشتن قدرت و استقامت عضلانی کمتر
• سردرد صبحگاهی
• داشتن لب ها یا ناخن هایی آبی یا خاکستری رنگ (به دلیل سطح کم اکسیژن)

COPD: برونشیت مزمن

این بیماری یکی از مشکلات اصلی در برخی از افراد مبتلا به COPD به شمار می رود. نشانه این بیماری سرفه های آزاردهنده همراه با خلط فراوان می باشد. در داخل ریه ها، راه‌های هوایی کوچک دارای وال‌های متورم، ترشح های مداوم مخاط و زخم هستند.

حتما بخوانید: علت برونشیت چیست

مخاط به دام افتاده می تواند جریان هوا را برای شما مسدود کند و به محلی برای پرورش میکروب ها تبدیل شود. سرفه های شدید معمولاً نشانه برونشیت مزمن می باشد. این نوع سرفه اغلب در صبح ها و در هوای مرطوب و سرد بدتر می شود.

COPD: آمفیزم

آمفیزم به کیسه‌های هوای کوچک در ریه‌ها که وقتی نفس می‌کشیم و اکسیژن را وارد خون می‌کنیم باد می شوند - آسیب می‌رساند. آنها همچنین گاز دی اکسید کربن را که یک گاز زائد می باشد را در هنگام بازدم کردن خارج می کنند. هنگامی که دچار آمفیزم می شوید، این کیسه های هوایی حساس دیگر نمی توانند به درستی منبسط و منقبض شوند.

با گذشت زمان، آسیب ها کیسه های هوایی را از بین برده و سوراخ های بزرگی را در ریه ها که هوای قدیمی تر را به دام می اندازد به وجود می آورند. افراد مبتلا به آمفیزم می توانند مشکلات زیادی را در بازدم کردن خود داشته باشند.

علت بیماری COPD

حدود 90 درصد از افراد مبتلا به COPD افرادی هستند که یا الان و یا در گذشته سیگار می کشیدند. در این نوع از افراد این بیماری معمولاً بعد از 40 سالگی ظاهر می شود. دود ناشی از سیگار و قرار گرفتن در معرض محرک های محیطی و نیز آلودگی می توانند خطر ابتلا به COPD را در شما افزایش دهد.

در موارد نادرتر، DNA منتقل شده از طریق خانواده هم نیز می تواند منجر به COPD، حتی در افرادی که هرگز سیگار نمی کشند، شود. یکی از این شرایط ژنتیکی کمبود (Alpha-1 Antitrypsin) آلفا-1 آنتی تریپسین (AAT) نام دارد.

راه های تشخیص بیماری COPD

1. تشخیص بیماری COPD با معاینه بدنی 

در ابتدا پزشک شما در حین نفس کشیدن به صدای قفسه سینه شما گوش می دهد و سپس در مورد سابقه شما در زمینه سیگار کشیدن و نیز سابقه خانوادگی شما در زمینه COPD سوال می پرسد. مقدار اکسیژن در خون شما با آزمایش خون یا پالس اکسی متر ، دستگاهی بدون درد که به انگشت وصل می شود، اندازه گیری می شود.

2. تشخیص بیماری COPD با تست تنفس اسپیرومتری

اسپیرومتری آزمایش اصلی برای بیماری COPD می باشد. تست تنفس اسپیرومتری میزان مقدار هوایی که شما می توانید آن را به داخل و خارج از ریه های خود منتقل کنید و سرعت انجام آن را مورد بررسی قرار می دهد. برای این کار شما یک نفس عمیق می کشید و تا جایی که می توانید آن را به داخل لوله می دمید.

امکان این که آزمایش را پس از استنشاق یک داروی گشادکننده برونش که راه های هوایی شما را باز می کند، تکرار کنید، وجود دارد. اسپیرومتری حتی قبل از بروز علائم COPD هم می تواند مشکلات را پیدا کند و به تعیین مرحله COPD در شما کمک کند.

3. تشخیص بیماری COPD با اشعه ایکس قفسه سینه

از اشعه ایکس قفسه سینه برای تشخیص COPD استفاده نمی شود، اما خب ممکن است که به رد کردن شرایطی که باعث علائم مشابه مانند ذات الریه می شود، کمک کند. در COPD پیشرفته، اشعه ایکس قفسه سینه می تواند ریه هایی که بسیار بزرگتر از حد طبیعی خود به نظر می رسند را نشان دهد.

درمان بیماری COPD چیست

1. درمان بیماری COPD با برونکودیلاتورها (گشاد کننده های برونش)

برونکودیلاتورها داروهایی هستند که ماهیچه‌های راه‌های هوایی را شل می‌کنند و به باز نگه داشتن آن‌ها و تسهیل در تنفس کمک می کنند. آنتی کولینرژیک ها نوعی برونکودیلاتور هستندکه اغلب اوقات توسط افراد مبتلا به COPD مورد استفاده قرار می گیرند.

برونکودیلاتورهایی که اثری کوتاه مدت دارند حدوداً چهار تا شش ساعت دوام می آورند و بر اساس نیاز استفاده می شوند. برونکودیلاتورهایی که اثری بلند مدت دارند می‌توانند هر روز برای افرادی با علائم پایدارتر استفاده شوند. افراد مبتلا به COPD می توانند از هر دو نوع برونکودیلاتور استفاده کنند.

حتما بخوانید: برای تقویت ریه چی بخوریم

2. درمان بیماری COPD با کورتیکواستروئیدها

اگر داروهای برونکودیلاتور به اندازه کافی تسکین دهنده نبودند، افراد مبتلا به COPD می توانند از کورتیکواستروئیدها استفاده کنند. این نوع از داروها معمولاً توسط استنشاق مورد مصرف قرار می گیرند. این دارو می تواند التهاب راه های هوایی را کاهش دهد. همچنین نیز ممکن است که پزشک شما استروئیدها را به صورت قرص و یا تزریق برای درمان تشدیدی COPD تجویز کند.

3. درمان بیماری COPD با آموزش ریه

در این نوع از کلاس‌های توان‌بخشی ریوی راه‌هایی را به افراد آموزش می‌دهند که از طریق این روش ها افراد می توانند بدون تنگی نفس، فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهند. تمرینات خاص به ساختن قدرت عضلانی، از جمله عضلات مورد استفاده در تنفس کمک می کند. همچنین در این کلاس ها شما مدیریت کردن استرس و کنترل تنفس را یاد خواهید گرفت.

4. درمان بیماری COPD با اکسیژن درمانی

بیماری COPD شدید باعث کاهش اکسیژن در خون شما می شود. پس بنابراین در چنین موقعیتی ممکن است که به اکسیژن اضافی برای بدن خود نیاز داشته باشید. اکسیژن درمانی به شما کمک می کند تا بدون احساس خستگی و یا تنگی نفس فعال باقی بمانید.

این درمان به محافظت از مغز، قلب و سایر اندام های شما هم نیز کمک می کند. اگر به COPD مبتلا هستید و به اکسیژن مکمل هم نیاز دارید، شما معمولاً باید اکسیژن را از طریق لوله از یک مخزن اکسیژن به سوراخ‌های بینی خود برسانید. سیگار کشیدن، وجود شمع و سایر شعله های آتش در نزدیکی مخازن اکسیژن ممنوع می باشد.

5. درمان بیماری COPD با آنتی بیوتیک ها

افراد مبتلا به COPD نسبت به افراد سالم بیشتر در معرض خطر عفونت ریه قرار می گیرند. اگر سرفه و تنگی نفس شما بدتر شد و یا تب کردید حتماً با پزشک خود صحبت کنید. همه این ها نشانه‌هایی از ادامه دار بودن عفونت ریه شما می باشد.

پزشک می تواند برای شما داروهایی را که به از بین بردن سریع عفونت در سریع‌ترین زمان ممکن کمک می کنند را تجویز کند. ممکن است که شما نیاز به رژیم درمانی COPD هم نیز داشته باشید.

حتما بخوانید: درمان عفونت ریه با داروهای گیاهی

6. درمان بیماری COPD با عمل جراحي

تعداد کمی از افراد مبتلا به COPD ممکن است که از جراحی خود راضی باشند. بولکتومی و جراحی کاهش حجم ریه، قسمت‌های بیمار ریه را برمیدارد و به بافت سالم اجازه می‌دهد که عملکردی بهتر و تنفسی آسان‌تر را ارائه دهد. پیوند ریه می تواند به برخی از افراد مبتلا به COPD شدید که نارسایی ریه دارند هم کمک کند. اما خب از طرفی هم این عمل می تواند عوارض جدی ای را به همراه داشته باشد.

تکنیک تنفسی بهتر همراه با COPD

تنفس کردن به صورت لب هایی بسته می تواند انرژی مصرف شده برای دم و بازدم را کاهش دهد. به طور معمول از طریق بینی نفس بکشید. سپس به آرامی هوا را با لب های خود در حالت سوت یا بوسیدن از دهان خود خارج کنید.

بازدم شما باید طولانی تر از دم شما باشد. برای تقویت دیافراگم، می توانید به پشت و روی تخت دراز بکشید و یک دست خود را بر روی شکم و دست دیگر را بر روی سینه خود قرار دهید. قفسه سینه خود را تا حد امکان ثابت نگه دارید و اجازه دهید که شکم شما در حین تنفس بالا و پایین شود.

چگونه ترک کردن سیگار عملی کمک کننده می باشد؟

افراد سیگاری مبتلا به COPD عملکرد ریه ی خود را سریعتر از بقیه از دست می دهند. دود تنباکو مژک های ریز مو مانندی را که به طور معمول مجاری تنفسی را ترمیم و تمیز می کنند را از بین می برد و از راه های دیگری هم نیز به ریه ها آسیب می رساند.

ترک کردن سیگار آسیب را کند و یا متوقف می کند. این یکی از ساده ترین اقداماتی است که شما می توانید از آن در COPD استفاده کنید. با این کار شما از مزایای دیگر ترک کردن هم نیز بهره مند خواهید شد. با ترک کردن سیگار، غذاها برای شما طعم بهتری دارند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را هم در شما کاهش می دهند.

درمان COPD با ورزش

اگر مبتلا به COPD هستید، پیاده روی یکی از بهترین کارهایی است که شما می توانید آن را انجام دهید. فقط با پنج یا 10 دقیقه در هر زمانی که می خواهید و سه تا پنج روز در هفته شروع کنید. اگر می توانید بدون توقف کردن برای استراحت راه بروید، یک یا دو دقیقه دیگر هم به این زمان اضافه کنید. اگر در حال درمان با اکسیژن هستید، هنگام ورزش از اکسیژن خود استفاده کنید. برنامه های ورزشی خود را با پزشک خود در میان بگذارید.

COPD و رژیم غذایی

داشتن رژیم غذایی سالم برای افراد مبتلا به COPD امری مهم می باشد. داشتن اضافه وزن می تواند تنفس را برای شما سخت کند و از طرفی دیگر هم کمبود وزن می تواند شما را ضعیف کند. در مورد بهترین برنامه غذایی برای خود با پزشک خود صحبت کنید. دستورالعمل های رایج عبارتند از:

• روزانه 6 تا 8 لیوان آب یا نوشیدنی های بدون کافئین را بنوشید.
• غذاهای پر فیبر مانند نان غلات کامل، سبوس و میوه های تازه را مصرف کنید.
• از پرخوری پرهیز کنید.
• از غذاهای گازدار مانند غذاهای سرخ شده، حبوبات یا نوشیدنی های گازدار خودداری کنید.
• هر روز 4 تا 6 وعده غذایی کوچک را مصرف کنید.

ارتباط بیماری COPD و سرطان

بسیاری از افراد مبتلا به COPD احتمالاً به دلیل سابقه کشیدن سیگار به سرطان ریه هم نیز مبتلا می شوند. در حال حاضر محققان در حال بررسی این موضوع که آیا ژن های خاص، برخی از افراد را در برابر COPD یا سرطان یا هر دو بیماری آسیب پذیرتر می کنند یا نه، هستند. التهاب مزمن - ناشی از کشیدن سیگار و یا سایر محرک های ریه - می تواند در COPD و سرطان هم نیز نقش داشته باشد.

زندگی همراه با COPD

• فعال ماندن حتی اگر که احساس تنگی نفس هم می کنید امری بسیار مهم است. ممکن است که نیاز به انجام کاری با سرعت ثابت و یا اکسیژن درمانی داشته باشید. در هر دو صورت فعال ماندن شما را قوی تر می کند.
• از دود سیگار، دودهای شیمیایی و سایر محرک های ریه دوری کنید. حتماً در برابر آنفولانزا و بیماری پنوموکوک واکسن بزنید. دست های خود را به طور مکرر بشویید و از نزدیک شدن به افراد در فصل سرماخوردگی و آنفولانزا خودداری کنید.

سخن آخر

بیماری مزمن انسدادی ریه که بیشتر با COPD شناخته میشود، یکی از بیماریهایی است که تنفس را برای شخص بیمار سخت می کند و می تواند علائمی چون، سره های مداوم، تنگی نفس و ... داشته باشد. ما در این مطلب هر آنچه درباره بیماری COPD از علائم و علت گرفته تا روش تشخیص و درمان آن برای شما مطالبی را بیان کردیم. امیدوارم این مطلب برایتان مفید بوده باشد. می توانید سوالات و پیشنهادات خود را با ما در بخش نظرات در میان بگذارید. 

مقالات مرتبط:

علائم سرطان ریه چیست و چگونه درمان میشود

اسپیرومتری چیست و چگونه انجام میشود