برونشیت التهاب، تورم یا عفونت لوله های برونشیال است که هوا را از ریه ها حمل می کند. علائم برونشیت حاد معمولاً شدیدتر از موارد مشابه است و بین 3 تا 10 روز طول می کشد. در این مطلب سلام دنیا، درباره اینکه برونشیت چیست و چه علائمی دارد؛ علت و درمان خانگی برونشیت و روش جلوگیری و عوارض برونشیت، صحبت کردیم. با ما همراه باشید.
برونشیت چیست
برونشیت التهاب، تورم یا عفونت لوله های برونشیال است که هوا را از ریه ها حمل می کند. مجاری هوایی در هر طرف نای منشعب می شوند به لوله های کوچکتری که برونشیال نامیده می شود که هوا از طریق آنها به ریه های منتقل و از آنها خارج می شود. دیواره های مسیرهای هوا برونشیال موکوس ترشح می کنند که کار آن گرفتن غبار و دیگر ذراتی موجود در هوای تنفسی است که می تواند باعث اختلال در عملکرد دستگاه تنفسی شود.
بر خلاف سرماخوردگی یا آنفولانزا، سرفه های ناخوشایند حاصل از برونشیت ها اگر به درستی مورد مراقبت قرار نگیرد بیشتر از دو هفته طول می کشد. این شرایط می تواند ناشی از عفونت یا استنشاق مواد محرک باشد، که می تواند باعث تحریک دیواره داخلی برونشیال شده و منجر به تولید موکوس بیش از حد نرمال گردد. سرفه روشی است که دستگاه تنفسی برای خلاص شدن از این مخاط اضافه بکار می گیرد. علاوه بر این، تورم ناشی از آن باعث می شود عبور هوا از این لوله ها مشکل و در نتیجه تنفس سخت تر شود.
علت برونشیت چیست؟
هر دو پاتوژن های ویروسی و باکتریایی می تواند در بروز عفونت برونشیت مقصر باشند، به خصوص اگر برونشیت حاد باشد. با این حال، ویروس ها علت معمول سرما خوردگی و آنفولانزا هستند و اغلب علت بیماری به شمار می آیند. ممکن است این عفونت را با استنشاق هوای آلوده به این ویروس ها گرفته باشید که از طریق بینی و دهان فرد آلوده و به شکل عطسه و سرفه خارج می شود. همچنین ممکن است آلودگی را از تماس با سطوح آلوده و وسایل مختلف مثل صفحه کلید و دستگیره در، درون خانه یا مکان های عمومی جذب کرده باشید. حالت معمول انتقال از طریق دست هایی است که جسم آلوده به ویروس را لمس می کند و متعاقبا با بینی و دهان در تماس است، به این شکل ویروس وارد بدن می شود.
علائم برونشیت
علائم مرتبط با برونشیت عبارتند از:
- سرفه مداوم که ممکن است همراه با مخاط غلیظ و بی رنگ باشد
- خس خس کردن سینه، به خصوص در مورد برونشیت مزمن
- تب پایین و لرز
- احساس تنگی قفسه سینه
- گلودرد
- بدن درد
- کم آوردن نفس
- سردرد
حتما بخوانید: برای درمان سردرد چی بخوریم
- احساس خستگی دائم
- مسدود شدن بینی و سینوس ها
علائم برونشیت حاد معمولاً شدیدتر از موارد مشابه است و بین 3 تا 10 روز طول می کشد. با این حال، سرفه ای که با خروج مخاط شروع می شود، می تواند به مرور به یک سرفه خشک تبدیل شود که چند هفته ادامه پیدا می کند. در نتیجه سرفه مداوم، قفسه سینه و ماهیچه های شکم دچار درد می شوند. در مورد برونشیت مزمن، سرفه خفیف همراه با خلط قرمز روشن، زرد، سفید یا سبز را خواهید داشت. این وضعیت در سال دو بار یا بیشتر پیش می آید به ویژه در ماه های سردتر.
سایر نشانه های کمتر گزارش شده عبارتند از:
- نفس بد بو، از آنجایی که در طول بیماری به دلیل مسدود شدن سینوس ها مجبور به تنفس از طریق دهان می شوید، در نتیجه باکتری ها قادر به رشد در دهان هستند
- خلط خونی بر اثر پاره شدن برونشیال و اشک به علت سرفه مداوم و شدید
- اختلال خواب به علت سرفه مداوم و گرفتگی بینی
انواع برونشیت
برونشیت را می توان به صورت زیر تشریح کرد:
الف: برونشیت حاد
برونشیت حاد شایع ترین نوع این بیماری است. طول این بیماری کوتاه است و با التهاب موقتی مجاری هوایی مشخص می شود و معمولاً به دنبال برخی از عفونت های سیستم تنفسی فوقانی می آید. برونشیت حاد سرماخوردگی هم نامیده می شود، این بیماری با علائم افزایش تولید موکوس و سرفه مشخص می شود که در حدود سه هفته یا کمتر درمان می شود. اپیزودهای برونشیت حاد در زمستان و در میان کودکان زیر پنج سال شایع است، اگر چه منحصر به این سن نیست.
ب: برونشیت مزمن
برونشیت مزمن یک نوع از بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD) است که همانند سایر بیماری های پیشرفته ریه، باعث ایجاد آسیب تنفسی دائمی شود، مانند آمفیزم. برخلاف برونشیت حاد، این شرایط بسیار و طولانی مدت است و خود را با سرفه های روزانه نشانه می دهد که برای سه ماه طول می کشد و در طول دو سال آینده همراه با دوره های عود کننده است.
حتما بخوانید: علائم بیماری COPD چیست
در واقع، آسیب های ناشی از این برونشیت پیشرفته که به لوله های برونشیال وارد می شود، هرگز به طور کامل از بین نمی رود و علائم تکرار می شوند. برونشیت مزمن در نتیجه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلاینده های زیست محیطی مانند دود سیگار، آلودگی هوا، گازهای شیمیایی و گرد و غبار است که در افراد بالای 40 سال رایج تر است. علاوه بر این، تکرار بروز برونشیت حاد می تواند باعث ایجاد برونشیت مزمن شود.
عواملی که باعث بروز برونشیت می شوند
افرادی که به طور گسترده ای در معرض این بیماری قرار دارند عبارتند از:
افرادی که در معرض تنفس مواد مضر هستند
اگر در مکان هایی با آلودگی هوا زندگی می کنید یا مکرراً به آنجا سفر می کنید، در نتیجه احتمال ابتلا به این بیماری در شما زیاد است. استنشاق مواد محرک مانند دود سیگار، مواد شیمیایی موجود در محصولات نظافت منزل و دود تنباکو می تواند موجب آسیب به سیستم تنفسی شود. سیگار کشیدن به عنوان مقصر اصلی برونشیت مزمن شناخته شده است، البته نه فقط برای افراد سیگاری، بلکه همینطور برای سایر افرادی که در معرض آن دود هستند.
قرار گرفتن در معرض بیماری به خاطر نوع شغل
قرار گرفتن دائمی در معرض گازهای شیمیایی، گرد و غبار و دیگر سموم در محل کار می تواند برای ریه های فرد خطرناک باشد و باعث برونشیت و سایر انواع COPD شود. علائم این نوع از "برونشیت شغلی" غالباً در صورتی که آسیب ریوی به مرحله غیر قابل درمان نرسیده باشد، و دیگر در معرض مواد محرک قرار نگیرید، از بین می رود. برخی از عوامل تحریک کننده عبارتند از:
- آمونیاک
- اسیدهای قوی
- گرد و غبار دانه
- کلر
- پارچه (الیاف پارچه)
- افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی، ناشی از بیماری های اخیر یا بیماری های مزمن
- نوزادان، کودکان و سالخوردگان بخاطر ضعیف بودن سیستم ایمنی بیشتر در معرض خطر هستند
- افراد مبتلا به برخی دیگر از بیماری های ریه مانند آسم
9 درمان خانگی برونشیت با داروهای گیاهی و طبیعی
در اینجا برخی از درمان های خانگی برای برونشیت وجود دارد.
1. درمان خانگی برونشیت با اضافه کردن زنجبیل به رژیم غذایی
زنجبیل که اغلب برای درمان سرماخوردگی مورد استفاده قرار می گیرد، می تواند برای برونشیت هم مفید باشد. خواص ضد التهاب و تقویت کننده سیستم ایمنی در زنجبیل به تسکین تحریک، التهاب یا تورم لوله های برونشیتی کمک می کند. مطالعه انجام شده در سال 2012 که توسط تحقیقات گیاه درمانی منتشر شده است، نشان می دهد که ترکیبات زنجبیل می تواند به عنوان داروهای ضد التهابی برای کنترل عفونت های تنفسی استفاده شود.
حتما بخوانید: خواص و مضرات زنجبیل و عسل برای زنان و مردان
- نصف قاشق چایخوری از زنجبیل، دارچین و میخک را در یک فنجان آب گرم اضافه کنید. خوب مخلوط کنید و چند روز این نوشیدنی را مصرف کنید تا بهبود یابید.
- می توانید با اضافه کردن 1 قاشق چایخوری هر یک از پودر زنجبیل و فلفل سیاه به یک فنجان آب جوش، یک چای گیاهی تهیه کنید. اجازه بدهید چند دقیقه بماند و سپس مقداری عسل به آن اضافه کنید. این چای را دو بار در روز بنوشید.
- همچنین می توانید 1 قاشق چایخوری از زنجبیل، فلفل و میخک را ترکیب کنید و آن را سه بار در روز با شیر یا عسل مصرف کنید.
2. درمان خانگی برونشیت با نوشیدن یک لیوان شیر سیر
سیر بخاطر داشتن خواص آنتی بیوتیک و ضد ویروسی برای درمان برونشیت بسیار مفید است، به ویژه برونشیت حاد. مطالعه انجام شده در سال 2016 نشان داد که سیر به طور موثری مانع از رشد ویروس مسبب عفونت می شود. همچنین بیان شده است که سیر می تواند به عنوان یک درمان طبیعی برای برونشیت استفاده شود.
- سه حبه سیر جدا کنید و آنها را خرد کنید.
- آنها را در یک لیوان شیر بیندازید و بجوشانید.
- این شیر را قبل از رفتن به رختخواب بخورید.
3. درمان خانگی برونشیت با نوشیدن شیر زردچوبه
خواص ضد التهابی زردچوبه برای درمان سرفه همراه با برونشیت مفید است. این دارو را برای دفع موکوس بیش از حد ادامه دهید تا احتقان ناشی از برونشیت تسکین یابد.
- 1 قاشق چایخوری زردچوبه به 1 لیوان شیر اضافه کنید.
- آن را بجوشانید.
- این شیر را دو یا سه بار در روز بنوشید. برای نتایج سریعتر، شیر را با معده خالی بنوشید.
حتما بخوانید: 23 خاصیت خارق العاده شیر زردچوبه
نکته: شیر زرچوبه برای افرادی که سنگ کیسه صفرا، اسید معده، زخم معده یا زردی دارند مناسب نیست.
4. بخور گرفتن با روغن اوکالیپتوس
بخور گرفتن یک درمان موثر برای برونشیت است. استفاده از روغن اوکالیپتوس در بخور، موکوس هایی که مجاری هوایی را مسدود کرده اند را رفع می کند و خواص آنتی باکتریال آن به روند بهبودی کمک می کند.
- چند قطره روغن اوکالیپتوس به آب جوش اضافه کنید. روی سر خود حوله ای بیندازید و ظرف حاوی آب جوش را زیر حوله قرار دهید. اگر روغن اوکالیپتوس در دسترس نیست، می توانید از روغن کاج یا روغن چای استفاده کنید.
- روغن اوکالیپتوس می تواند به صورت خارجی بر روی سینه هم استفاده شود. این به شما کمک می کند موکوس را بیرون بکشید و عملکرد سیستم تنفسی را بهبود ببخشید.
5. درمان خانگی برونشیت با غرغره با آب نمک
چندین بار در روز با آب نمک غرغره کنید، این یک روش عالی برای درمان علائم مختلف برونشیت است. 1 قاشق چای خوری نمک را به 1 لیوان آب گرم اضافه کنید و با آن غرغره کنید. دقت کنید که مقدار مناسبی از نمک را استفاده کنید زیرا نمک زیاد باعث احساس سوزش در گلو می شود و مقدار کم هم بی تاثیر خواهد بود. این درمان خانگی دو مزیت دارد. اول، التهاب گلو را کاهش می دهد و دوم اینکه، مخاطی را که باعث تحریک گلو می شود را کم می کند.
6. درمان خانگی برونشیت با عسل
عسل یک راه طبیعی برای مقابله با سرفه ای است که به خاطر برونشیت به وجود می آید. مقدار مشخصی از عسل با کاهش ترشحات مخاطی و سرفه به ویژه در کودکان می شود. خواص ضد ویروسی و ضد باکتری موجود در عسل به بهبود گلو کمک می کند. علاوه بر این، عسل باعث تقویت سیستم ایمنی بدن نیز می شود.
- اضافه کردن یک قاشق چایخوری عسل به فنجان چایی معمولی که می نوشید در زمانی که مبتلا به برونشیت هستید می تواند کمک زیادی به شما کند.
- همچنین می توانید عسل را به مخلوطی از آب و لیمو اضافه کنید تا گرفتگی و التهاب گلو را که اغلب همراه با برونشیت است را رفع کنید.
توجه: عسل نباید به نوزادان زیر 1 سال داده شود زیرا ممکن است باعث مسمومیت نوزاد شود.
7. درمان خانگی برونشیت با پیاز موکوس
اثر خلط آوری که پیاز دارد به از بین بردن موکوس غلیظ کمک می کند، در نتیجه به درمان برونشیت کمک می کند. علاوه بر این، آب پیاز مانع افزایش بیشتر موکوس می شود.
- به سادگی یک قاشق چای خوری از آب پیاز خام را هر روز صبح و با معده خالی مصرف کنید.
- همچنین، پیاز خام را به سالاد اضافه کنید یا در آشپزی به کار ببرید.
توجه: مصرف زیاد پیاز می تواند موجب ناراحتی معده و تحریک گوارشی شود که ممکن است منجر به تهوع و اسهال شود. همچنین ممکن است باعث تشنگی، آمنزیا و غلیظ شدن خلط شود. لیمو می تواند به میزان قابل توجهی بوی بد دهان ناشی از خوردن پیاز را کاهش دهد.
8. درمان خانگی برونشیت با رفع گرفتگی مجرای تنفسی با کنجد
دانه های کنجد دارای خواص دارویی است که ممکن است واکنش های آلرژیک برونشیال را کاهش دهند.
حتما بخوانید: خواص و مضرات کنجد برای سلامتی
- 1 قاشق چای خوری بذر کنجد، 1 قاشق چای خوری بذر کتان، مقدار کمی نمک و 1 قاشق چای خوری عسل را ترکیب کنید. این ترکیب را قبل از رفتن به رختخواب بخورید.
- همچنین می توانید نصف قاشق چای خوری پودر دانه کنجد خشک شده و 2 قاشق غذاخوری آب مخلوط کنید و این مخلوط را دو بار در روز مصرف کنید.
9. مقدار زیادی آب بنوشید
توصیه می شود زمانی که دچار برونشیت هستید، بدن خود را با آب آشامیدنی و سایر مایعات هیدراته نگه دارید. بنابراین توصیه می شود حداقل 8 تا 10 لیوان آب در روز بنوشید. همچنین می تواند آب میوه های تازه را هم مصرف کنید. صبح ها، مخلوطی از آب، نصف لیمو و کمی عسل تهیه کرده و بنوشید. از مصرف نوشیدنی های کافئین دار یا الکلی پرهیز کنید زیرا منجر به از دست رفتن بیشتر مایعات بدن شود و در نتیجه مخاط غلیظ تر می شود. اگر با وجود امتحان کردن این داروها، علائم شما بدتر شد به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از برونشیت
- اگر می خواهید از آسیب به سیستم تنفسی خود جلوگیری کنید، ترک سیگار امری ضروری است.
- عادت به شستن دست ها مانع از آلوده شدن به عفونت های از طریق تماس با منبع آلوده است.
- استفاده از ماسک در مکان های آلوده، محیط های شلوغ یا در طول سفر مانع از ورود محرکهای زیست محیطی مضر و پاتوژن ها به بدن می شود.
- برای جلوگیری از برونشیت ناشی از آنفولانزای ویروسی، اطمینان یابید واکسن سالانه آنفولانزا را دریافت می کنید.
- اطمینان یابید واکسن انواع التهاب ریه را نیز دریافت کرده اید.
- مطمئن باشید که در حال حاضر واکسن سیاه سرفه دیر نشده باشد.
از تماس با افراد بیمار و هر تحریک کننده تنفسی دیگر (پیپ، دود سیگار و دود ماری جونا) اجتناب کنید، رژیم عذایی متعادلی داشته باشید، ورزش کردن و کاهش وزن می تواند در جلوگیری از برونشیت کمک کند.
عوارض برونشیت
شاید یکی از مهمترین عوارض برونشیت، عفونت ریوی باشد. به طور متوسط 1 نفر از هر 20 نفری که به برونشیت مبتلا می شوند با این عوارض مواجه هستند. عفونت ریوی زمانی رخ می دهد که عفونت به ریه ها گسترش می یابد و باعث می شود مایعات در کیسه های هوایی ریه جمع بشوند.یکی دیگر از انواع عفونت ریه به عنوان آسپیرواسیون ریوی شناخته می شود، که نتیجه ورود تصادفی مواد غذایی به مجاری تصادفی است. برونشیت می تواند در یک زمان غیر منتظره باعث سرفه شود از جمله زمانی که در حال غذا خوردن هستید. این مسئله باعث می شود غذا در گلو شما گیر کند و به جای معده در مسیر اشتباه وارد ریه شود. این حالت باعث بروز عفونت بسیار شدید می شود که می تواند باعث اذیت زیادی برای شما شود.
یکی از عوارض شایع برونشیت مزمن این است تنفس شما برای دوره طولانی سخت می شود. این باعث می شود فشار قابل توجهی اعمال شود تا پمپاژ خون در سطح بهینه بماند و در نهایت منجر به بیماری های قلبی-عروقی از جمله نارسایی قلبی می شود. اگر برونشیت شما مجدداً باز می گردد، می تواند نشانه ای از بیماری مزمن انسداد ریوی باشد.
چه زمانی باید برای برونشیت به پزشک مراجعه کرد؟
در ابتدا ممکن است برونشیت با عفونت های ویروسی یا ویروس آنفولانزا اشتباه گرفته شود. با این حال، اگر سرفه شما کم نمی شود یا علائم چیزی بیشتر از زکام و سرماخوردگی را نشان می دهد، احتمالاً شما درگیر عفونت برونشیت هستید. به طور کلی کنترل برونشیت منوط به مراقبت کافی از خود است که شامل استراحت مطلوب، مصرف زیاد مایعات و استفاده از داروهای ضد التهابی است. با این حال، در صورتی که علائم هشدار دهنده زیر را تجربه می کنید، باید توسط پزشک معاینه شوید:
- سرفه طولانی تر از 3 هفته
- خلط خونی
- تورم در دست ها و پاها
- تب بیشتر از 3 روز
- رنج بردن از هر نوع بیماری قلبی و ریوی قبلی
- ناتوانی در تنفس بعد از کوچکترین فعالیت فیزیکی یا حتی در حالت استراحت
- درد قفسه سینه
- خواب آلودگی و گیجی
علائم بعد از بهبود کامل دوباره برمی گردند و این بار بدتر از دفعه قبل هستند افرادی که مبتلا به برونشیت هستند، معمولاً داروهای بدون نسخه را امتحان می کنند تا علائم بیماری را کنترل کنند. همچنین بسیاری از داروهای ساده و طبیعی خانگی هم وجود دارد که می تواند به تسکین درد کمک کند.
پرسش و پاسخ درباره بیماری برونشیت
پاسخ ها از دکتر لارن تان (پزشک ریه یا پولمونولوژی)
به طور طبیعی چقدر طول می کشد تا بیماری برونشیت طی شود؟
رفع علائم بروشیت معمولی یا التهاب مجاری هوایی ریه می تواند یک تا چهار هفته طول بکشد. زمان درمان کامل بستگی به عوامل بسیاری دارد، اما چیزی که می تواند زمان بهبود را طولانی تر کند، داشتن یک بیماری تنفسی مزمن است.
آیا برونشیت بدون هیچ گونه آنتی بیوتیک درمان می شود؟
گزارش شده است که بیش از نیمی از برونشیت هایی که منجر به عفونت می شود با ویروس ها مرتبط هستند. البته تعداد عفونت های برونشیت ناشی از عفونت های ویروسی می تواند بسته به زمان یا فصل از سال متفاوت باشد. بعید است که آنتی بیوتیک ها برای درمان برونشیت ناشی از ویروس زیاد موثر باشد. درمان اولیه برای اکثریت موارد برونشیت باید به سمت کنترل علائم باشد. هیدراته بودن، اجتناب از استنشاق محرک های مضر (مثل دود سیگار) و سایر داروهای ضد سرفه می تواند مفید باشد.
چگونه می توان یک سرفه معمولی آنفولانزا را از سرفه برونشیت تشخیص داد؟
در مراحل اولیه برونشیت و آنفولانزا، تشخیص می تواند سخت باشد، اما آنفولانزا معمولاً با سایر نشانه های بالینی مانند تب، درد عضلانی، ضعف عمومی و لرز همراه است.
آیا برونشیت یک بیماری کشنده است؟ (برونشیت ریه خطرناک است)
برونشیت معمولاً در افرادی که سالم هستند و بیماری های مزمن تنفسی ندارند، یک بیماری کشنده نیست.
بیماری در فرد مبتلا به برونشیت تا چه مدتی مسری است؟
این بستگی به علت برونشیت دارد، اینکه بیماری ویروسی است یا باکتریایی می تواند تعیین آن را چالش برانگیز کند. من معمولاً به بیمارانم می گویم که ممکن است بیماری تا یک هفته مسری باشد، اما چون سرفه بیش از یک هفته طول می کشد، سخت است که زمان دقیقی که دیگر بیماری مسری نیست را مشخص کرد.
سخن آخر
برونشیت التهاب، تورم یا عفونت لوله های برونشیال است که هوا را به/ از ریه ها حمل می کند. سیگار کشیدن به عنوان عامل اصلی برونشیت مزمن شناخته شده است. اثر خلط آوری که پیاز دارد به از بین بردن موکوس غلیظ کمک می کند و در نتیجه به درمان برونشیت کمک می کند. ما در این مقاله به بررسی علت، علائم، انواع و درمان خانگی و راه پیشگیری برونشیت پرداختیم. امیدوارم برایتان مفید بوده باشد.
منبع: top10homeremedies