اندانسترون (Ondansetron) چیست و موارد استفاده از آن
اندانسترون با نام تجاری دمیترون (Demitron) یا زفران (Zofran) نیز شناخته می شود و به تنهایی یا همراه با سایر داروها برای ممانعت از حالت تهوع و استفراغ حاصل از درمان دارویی سرطان (شیمی درمانی) و پرتودرمانی استفاده می شود. اوندانسترون همچنین برای پرهیز و درمان حالت تهوع و استفراغ پس از جراحی استفاده می شود. اندانسترون با بلوک کردن مواد طبیعی بدن (سروتونین) که باعث استفراغ می شود، کار می کند.
چگونه از اوندانسترون ODT استفاده نماییم؟
این دارو بر روی زبان حل می شود. یعنی نباید این دارو را جوید یا مانند سایر داروها قورت داد.
قبل از استفاده از این دارو دستانتان را خشک نمایید. این دارو ممکن است به صورت شیشه یا بسته بندی پلاستیکی ارائه شود. اگر از بسته بندی های پلاستیکی استفاده می کنید، قسمت روکش آلومینیومی پشت بسته را برداشته و قرص را خارج نمایید. بلافاصله پس از برداشتن قرص، آن را بر روی زبانتان قرار دهید و منتظر شوید تا کامل حل شود، سپس آب دهانتان را قورت دهید. لازم نیست این دارو را با آب مصرف نمایید. انجام این کار ممکن است باعث ایجاد سردرد شود.
برای پرهیز از حالت تهوع حاصل از شیمی درمانی، این دارو را معمولاً 30 دقیقه قبل از شروع درمان مصرف نمایید. برای پرهیز از حالت تهوع حاصل از پرتو درمانی، این دارو را 1 تا 2 ساعت قبل از شروع درمان مصرف کنید. برای پرهیز حالت تهوع حاصل از عمل جراحی، این دارو را یک ساعت قبل از شروع جراحی مصرف نمایید. این دارو می تواند با یا بدون غذا مصرف شود. پزشک ممکن است به شما بگوید که قبل از شیمی درمانی، پرتودرمانی یا عمل جراحی چیزی بخورید یا خیر.
سایر دوزهای دارو را بر اساس توصیه پزشک مصرف کنید. اندانسترون را می توان تا 3 بار در روز برای 1 تا 2 روز پس از شیمی درمانی یا پرتودرمانی استفاده کرد. اگر شما این دارو را بر اساس برنامه زمانی بندی تجویز شده مصرف می کنید، نظم استفاده از آن را رعایت کنید تا بیشترین بهره را از دارو بگیرید. برای کمک به یادآوری، دارو را در زمان های یکسان در هر روز مصرف نمایید.
دوز مصرف دارو بستگی به شرایط درمانی و پاسخ شما به دارو دارد. دوز دارو برای کودکان ممکن است بر پایه سن و وزن آنها تعیین شود. در بیماران مبتلا به مشکلات کبدی، حداکثر دوز مرسوم، 8 میلی گرم در 24 ساعت می باشد. این دارو را دقیقا بر اساس دستورالعمل مصرف کنید. دارو را بیش از حد تجویز شده یا بیشتر از زمان های تعیین شده مصرف ننمایید. اگر در این خصوص سئوالی دارید از پزشک یا مسئول داروخانه بپرسید.
عوارض جانبی اوندانسترون چیست؟
- سردرد، سبکی سر، سرگیجه، خواب آلودگی، خستگی یا یبوست می توانند از عوارض این دارو باشند. اگر این عوارض ماندگار یا بدتر شدند، به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر پزشک به شما توصیه کرده است که این دارو را مصرف نمایید، به خاطر داشته باشید که وی تشخیص داده است که این دارو مزایای بیشتری نسبت به ریسک عوارض جانبی برای شما به همراه خواهد داشت. بسیاری از افراد که این دارو را مصرف می نمایند، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
- اگر هر کدام از این عوارض جانب نادر اما جدی را داشتید، بلافاصله به پزشک اطلاع دهید: درد شکم، اسپاسم عضلانی و گرفتگی، تغییرات دید (مانند از دست دادن موقت دید، تار شدن دید).
- اگر هر کدام از این عوارض بسیار جدی را داشتید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید: درد سینه، ضربان قلب سریع، کند یا نامنظم، سرگیجه شدید و غش.
- این دارو ممکن است باعث افزایش سروتونین شده و در موارد نادر وضعیت بسیار خطرناکی با نام سندرم سروتونین یا مسمومیت سروتونین ایجاد کند. اگر شما همچنین داروهای دیگری مصرف کنید که سروتونین را افزایش دهند، این ریسک بیشتر می شود بنابراین به پزشک و مسئول داروخانه درباره تمامی داروهایی که مصرف می کنید توصیح دهید. اگر هر کدام از عوارض جانبی زیر را داشتید بلافاصله به اورژانس اطلاع دهید: ضربان قلب شدید، توهم، از دست دادن هماهنگی، سرگیجه شدید، حالت تهوع، اسهال و استفراغ شدید، پیچش عضلانی، تب بی دلیل، بیقراری غیرعادی.
- یک واکنش بسیار شدید آلرژیک به این دارو بسیار نادر است. اما در صورت بروز مصرف دارو را متوقف کرده و به پزشک مراجعه نمایید. علائم واکنش آلرژیک شدید عبارتند از: دانه و جوش، خارش و تورم (بویژه در صورت، زبان، گلو)، خواب آلودگی شدید و مشکلات تنفسی.
این لیست کاملی از عوارض جانبی این دارو نمی باشد. اگر علائم دیگری را مشاهده کردید که در این لیست وجود نداشتند، با پزشک یا مسئول داروخانه تماس بگیرید.
نکات ضروری قبل از مصرف اندانسترون
- قبل از مصرف اوندانسترون، به پزشک یا مسئول داروخانه بگویید که آیا به آن یا داروهای دیگر حساسیت دارید یا خیر یا داروهای ضد تهوع دیگر با بلوک کردن سروتونین مصرف می نمایید یا خیر (مانند گرانیسترون). این محصول ممکن است حاوی اجزای غیرفعالی باشد که باعث بروز واکنش های آلرژیک یا سایر مشکلات برای شما شوند. برای اطلاعات بیشتر با مسئول داروخانه صحبت کنید.
- قبل از مصرف این محصول، به پزشک یا مسئول داروخانه درباره سابقه پزشکی بویژه ضربان قلب نامنظم، نارسایی کبدی، مشکلات معده و روده (مانند جراحی تازه در ناحیه شکم، انسداد روده و تورم) اطلاع رسانی کنید.
- اندانسترون ممکن است وضعیتی ایجاد کند که بر ریتم ضربان قلب (طولانی شدن QT) تاثیر گذارد. طولانی شدن QT می تواند در مواردی نادر باعث ضربان قلب سریع یا نامنظم و سایر علائم شود (بندرت کشنده) مانند: سرگیجه شدید یا غش که بایستی به سرعت به آن رسیدگی شود.
- ریسک بروز طولانی شدن QT ممکن است در صورتی که شما شرایط پزشکی خاصی دارید یا داروهای خاصی مصرف می کنید که ممکن است باعث طولانی شدن QT شوند، افزایش یابد. قبل از مصرف اندانسترون، به پزشک یا مسئول داروخانه درباره تمامی داروهایی که مصرف می کنید و یا اینکه هر کدام از شرایط زیر را دارید، اطلاع رسانی نمایید: مشکلات قلبی خاص (نارسایی قلبی، ضربان قلب پایین، طولانی شدن QT در EKG)، سابقه خانوادگی بعضی از مشکلات قلبی (طولانی شدن QT در EKG، مرگ ناگهانی قلبی).
- سطح کم پتاسیم یا منیزیم در خون نیز می تواند ریسک بروز طولانی شدن QT را افزایش دهد. این ریسک ممکن است اگر شما از داروهای خاصی استفاده می کنید (مانند: داروهای ادرار آور) یا اگر شرایط خاصی مانند: تعریق شدید، اسهال یا استفراغ دارید، افزایش یابد. درباره مصرف ایمن اوندانسترون با پزشک خود مشورت نمایید.
- این دارو ممکن است شما را گیج یا خواب آلوده نماید. الکل و ماری جوانا می تواند این حالات را تشدید کند. در هنگام مصرف این دارو از رانندگی، کار با ماشین آلات یا هر عملی که نیازمند هوشیاری کامل شماست تا زمان پیدا نکردن اطمینان خاطر از بی خطر بودن آن، پرهیز کنید. از مصرف نوشیدنی های الکلی پرهیز کنید. اگر ماری جوانا مصرف می کنید این موضوع را به اطلاع پزشکتان برسانید.
- برای حداقل کردن سرگیجه و سبکی سر، به آرامی از زمین بلند شده یا از وضعیت خوابیده به وضعیت نشسته بروید.
- این دارو ممکن است حاوی آسپارتام باشد. اگر شما به فنیل کتونوری (PKU) مبتلا هستید یا هر وضعیت دیگری دارید که نیازمند محدود نمودن مصرف آسپارتام (یا فنیل آلانین) می باشد، با پزشک یا مسئول داروخانه در خصوص نحوه مصرف ایمن دارو صحبت کنید.
- افراد سالخورده ممکن است در برابر عوارض جانبی این دارو بویژه طولانی شدن QT حساس تر باشند بالا را مشاهده کنید.
مصرف قرص اندانسترون در دوران بارداری و شیردهی
- این دارو بایستی در هنگام بارداری فقط در مواقع مورد نیاز مصرف شود. درباره ریسک و مزایا استفاده از آن در این خصوص با پزشک مشورت نمایید.
- مشخص نیست که این دارو به شیر مادر منتقل می شود یا خیر. قبل از شیردهی با پزشک خود در این مورد صحبت کنید.
تداخلات دارویی اندانسترون چیست؟
- پزشک یا مسئول داروخانه ممکن است از قبل درباره تداخلات دارویی اطلاع داشته باشد و آنها را در شما تحت نظر بگیرد. بدون اطلاع پزشک مصرف دارو را شروع و متوقف نکرده و دوز آن را تغییر ندهید.
- این دارو نبایستی همراه با داروی زیر مصرف شود زیرا تداخلات بسیار شدید ممکن است ایجاد شود: آپومورفین. اگر در حال حاضر داروی بیان شده را مصرف می کنید، قبل از شروع مصرف اوندانسترون این مطلب را به پزشک یا مسئول داروخانه اطلاع دهید.
- قبل از مصرف دارو به پزشک خود تمامی داروهای تجویزی یا غیر تجویزی را که مصرف می کنید اطلاع رسانی کنید بویژه ترامادول.
- برای اطلاعات بیشتر با پزشک یا مسئول داروخانه مشورت نمایید.
- بسیاری از داروها در کنار اندانسترون می توانند بر ریتم قلبی (طولانی شدن QT) تاثیر گذارند مانند: دوفتیلید، پیموزید، پروکاینامید، آمیودارون، کوئینیدین، سوتالول، آنتی بیوتیک های ماکرولید (مانند: اریترومایسین) و غیره. در نتیجه، قبل از مصرف اندانسترون، تمامی داروهایی را که در حال حاضر مصرف می کنید را به اطلاع پزشک یا مسئول داروخانه برسانید.
- ریسک بروز سندرم یا مسمومیت سروتونین در صورتی که شما داروهایی را مصرف می کنید که سروتونین را افزایش می دهند، بیشتر می شود. مثال هایی از این قبیل عبارتند از بعضی داروهای خیابانی مانند: MDMA یا اکستازی یا مخمر سنت جان، بعضی داروهای ضد افسردگی (شامل SSRIs مانند: فلوکستین/پاروزتین و SNRIs مانند: دولوزتین/ونلافاکسین). ریسک سندرم یا مسمومیت سروتونین ممکن است وقتی شما شروع به مصرف این داروها می کنید یا دوز آن ها را افزایش می دهید، بیشتر شود.
این متن حاوی تمامی تداخلات احتمالی دارویی نمی باشد. لیستی از تمامی داروهایی که مصرف می نمایید (شامل موارد تجویزی، غیر تجویزی و محصولات گیاهی) همراه داشته و آن را در اختیار پزشک و مسئول داروخانه قرار دهید.
اوردوز یا مصرف بیش از حد اندانسترون
اگر فردی بیش از حد از این دارو مصرف نمود و علائمی جدی مانند: بیهوشی یا مشکل تنفسی داشت، به اورژانس اطلاع دهید.
نکات مهم هنگام مصرف اندانسترون
- این دارو را در اختیار سایرین قرار ندهید.
- آزمایشات پزشکی و آزمایشگاهی (مانند EKG) بایستی به صورت دوره ای برای نظارت بر روند پیشرفت یا بررسی عوارض جانبی احتمالی انجام شوند. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت نمایید.
فراموش کردن یک دوز
سعی کنید دارو را در زمان مقرر مصرف نمایید. اگر یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف نمایید. اگر به زمان مصرف دوز بعدی نزدیک شده اید، دوز فراموش شده را رها کنید و دوز بعدی را در ساعت تعیین شده مصرف کنید و آن را برای جبران دوز قبلی، دو برابر نکنید.
شرایط نگهداری از اندانسترون
- داروهای حل شدنی بهتر است در یخچال یا در دمای اتاق بین 36 تا 86 درجه فارنهایت (2 تا 30 درجه سانتی گراد) نگهداری شوند.
- دارو را دور از رطوبت و نور نگهداری کنید.
- دارو را در حمام و دستشویی نگهداری نکنید.
- تمامی داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهدارید.
- دارو را در توالت یا سیستم فاضلاب نریزید مگر اینکه برای این کار دستورالعمل داشته باشید.
- این محصول را در صورت سپری شدن تاریخ مصرف یا عدم نیاز به آن، به نحوی مناسب و ایمن دور بریزید.
منبع: webmd