اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD) چیست و چه علائم و راه های درمان دارد؟

اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD) نوع شدید سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است. این یک مشکل سلامتی است که می تواند نیازمند درمان و تغییرات شیوه زندگی باشد. بین 20 تا 40 درصد زنان دارای علائم پیش از قاعدگی متوسط تا شدید (PMS) هستند. بین 3 تا 8 درصد افرادی که این علائم را تجربه می کنند دچار اختلال در عملکرد روزمره طبیعی هستند. تفاوت PMDD و سندرم پیش از قاعدگی (PMS) این است که علائم PMDD شدید و ناتوان کننده است. PMDD از مجموعه ای از علائم جسمی و روحی تشکیل شده است که بر زندگی روزانه تاثیر می گذارد و سلامت روانی فرد را تهدید می کند.

اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD) یک بیماری مزمن است که در صورت بروز به درمان نیاز دارد. درمان های موجود برای این مشکل شامل اصلاح شیوه زندگی و دارو درمانی است.

در این مقاله علل، علائم و تشخیص این وضعیت ناتوان کننده همراه با گزینه های درمان که برای افراد مبتلا به آن وجود دارد مورد بررسی قرار می گیرد.

• علائم PMDD عملکرد طبیعی روزانه را مختل می کند و نیاز به درمان پزشکی دارد.
• بروز PMDD معمولا کمتر از PMS است و علائم شدیدتری دارد.
• علائم معمولا در نیمه دوم چرخه قاعدگی دیده می شوند.
• علائم PMDD ممکن است تا یائسگی ادامه یابد.

علائم اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD)

استرس شدید و تحول هیجانی علائم PMDD است که می تواند بر زندگی کاری و روابط تاثیر بگذارد.

نشانه های PMDD، عبارتند از:

• خستگی شدید
• تغییرات خلقی، از جمله تحریک پذیری، نگرانی، افسردگی و اضطراب
• گریه و حساسیت احساسی
• مشکل تمرکز
• تپش قلب
• پارانویا
• مشکلات هماهنگی
• فراموشی
• نفخ شکم، افزایش اشتها و ناراحتی های دستگاه گوارش
• سردرد
• كمر درد
• اسپاسم عضلانی، بی حسی یا گزگز اندام ها
• سرگیجه
• بی خوابی
• تغییرات دید و مشکلات چشم
• شکایت های تنفسی مانند آلرژی و عفونت
• قاعدگی دردناک
• کاهش میل جنسی
• کبودی آسان
• عدم مایعات ممکن است به حساسیت پستان، کاهش تولید ادرار، تورم دست، پاها و مچ پا و افزایش وزن موقت منجر شود.

همچنین ممکن است مشکلات پوستی مانند آکنه، التهاب، خارش و تبخال وجود داشته باشد. اکثر این علائم عاطفی هستند یا با اضطراب ارتباط دارند.

علل اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی PMDD و PMS

علت دقیق PMDD و PMS هنوز معلوم نیست. برخی معتقدند PMDD از پاسخ غير طبيعی مغز به نوسان هورمون های طبيعی زن در طول چرخه قاعدگی ناشی شود. این به نوبه خود منجر به کمبود سروتونین عصبی می شود. برخی از زنان، از جمله افرادی که یکی از علل زیر را دارد بیشتر از دیگران به PMDD مبتلا هستند.

• سابقه شخصی یا خانوادگی
• افسردگی پس از زایمان،
• اختلالات خلقی 
• افسردگی بیشتر از دیگران 

تشخیص PMDD

نشانه های PMDD شبیه به مشکلات دیگری نیز می باشد، به همین دلیل برای تشخیص، پزشک نیاز به معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی و آزمایش های خاصی دارد. یک نمودار علائم نیز در روند تشخیصی برای تعیین همبستگی بین علائم و چرخه قاعدگی مورد استفاده قرار می گیرد. طبق دستورالعمل، علائم باید:

• یک هفته قبل از شروع قاعدگی وجود داشته باشد
• پس از شروع و در چند روز اول چرخه باید رفع شود
• در زندگی طبیعی روزمره تداخل ایجاد کند

سردرد و خستگی که اغلب در زمان قاعدگی رخ می دهد ممکن است نشانه PMDD باشد. برای تشخیص PMDD، بیمار باید حداقل پنج تا از علائم زیر را تجربه کند:

• احساس غم و اندوه یا ناامیدی
• احساس اضطراب یا تنش
• تغییر خلق و خو یا افزایش حساسیت
• احساس خشم یا تحریک پذیری

سایر علائم PMDD می تواند شامل موارد زیر باشد:

• بی تفاوتی برای فعالیت های معمول، که ممکن است با عقب نشینی اجتماعی همراه باشد
• مشکل تمرکز
• خستگی
• تغییر در اشتها
• مشکلات خواب، خواب بیش از حد و یا بی خوابی
• احساس غرق شدن یا احساس عدم کنترل

سایر علائم فیزیکی PMDD ممکن است شامل حساسیت پستان یا تورم، سردرد، درد مفصلی یا عضلانی، نفخ و افزایش وزن باشد.

درمان اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی PMDD

دو نوع دارو ممکن است به PMDD کمک کند

داروهایی که بر تخمک گذاری اثر می گذارند و داروهایی که بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارند (CMS).

مثال این داروها شامل استفاده از:

• ضد افسردگی های SSRI مانند فلوکستین (Prozac ،Sarafem)، سرترالین (Zoloft)، پاروکستین (Paxil) و سیتالوپرام (Celexa)
• ضد بارداری های خوراکی حاوی دسپورنون و اتینیل 

درمان شناختی (CT) برای کسانی که دارای PMS هستند نیز کمک می کند. CT همراه با دارو، به افرادی که PMDD دارند کمک کند.

مکمل ها

تعدادی از مکمل ها برای درمان علائم قبل از قاعدگی توصیه شده اند اما پشتوانه علمی ندارند.
مثال ها عبارتند از:

• عصاره پنج‌ انگشت برای تسکین علائم فیزیک
• روغن زیتون
• اکسید منیزیم
• مکمل غذایی کلسیم، ویتامین B6، منیزیم و ویتامین E. ویتامین B6 نیز می تواند یک درمان مفید، ارزان و مؤثر برای علائم PMS باشد.

درمان های جایگزین

یوگا ممکن است به کاهش استرس کمک کند. یوگا گاهی اوقات می تواند استرس را از بین ببرد. درمان های جایگزین احتمالی که برای PMS مورد آزمایش قرار گرفته اند و ممکن است در PMDD کمک کنند عبارتند از:

• یوگا
• درمان چی
• درمان با زعفران
• تصویرسازی ذهنی
• تحریک نوری
• طب سوزنی

با این حال، برای تأیید اثربخشی این درمان ها، تحقیقات بیشتری لازم است.

رژیم غذایی و ورزش

تغییرات رژیم غذایی عبارتند از:

• کاهش مصرف شکر، نمک، کافئین و الکل
• افزایش پروتئین و مصرف کربوهیدرات های پیچیده
• ورزش و تکنیک های مدیریت استرس به مشکلات قاعدگی می تواند کمک کند.