سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یک بیماری است که در طول روزهای خاصی از چرخه قاعدگی، روی احساسات، سلامت جسمانی و رفتار زنان تاثیر می گذارد. PMS یک بیماری بسیار شایع است. علائم آن زندگی بیش از 90 درصد از زنان را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم پی ام اس (PMS) پنج تا 11 روز قبل از قاعدگی شروع می شود و معمولا تا زمان شروع قاعدگی ادامه می یابد. علت PMS ناشناخته باقی مانده است.
با این حال، بسیاری از محققان بر این باورند که این سندرم در ارتباط با تغییر در هورمون های جنسی و سطح سروتونین در ابتدای دوره قاعدگی است. سطوح استروژن و پروژسترون در طول زمان های مشخصی از ماه افزایش می یابد. افزایش این هورمون ها می تواند تغییرات خلقی، اضطراب و تحریک پذیری ایجاد کند. استروئیدهای تخمدان همچنین فعالیت قسمت هایی از مغز شما را با علائم قبل از قاعدگی تعدیل می کنند. سطح سروتونین بر خلق و خو تاثیر می گذارد. سروتونین یک ماده شیمیایی در مغز و روده است که احساسات، خلق و خو و افکار شما را تحت تاثیر قرار می دهد.
عوامل خطرساز سندرم پیش از قاعدگی
- سابقه افسردگی یا اختلالات خلقی مانند افسردگی پس از زایمان یا اختلال دوقطبی
- سابقه خانوادگی PMS
- سابقه خانوادگی افسردگی
- خشونت خانگی
- سوء مصرف مواد
- آسیب فیزیکی
- ضربه احساسی
مشکلات مرتبط با سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
- قاعدگی دردناک
- اختلال افسردگی حاد
- اختلال عاطفی فصلی
- اختلال اضطراب منتشر
- اسکیزوفرنی
- علائم PMS
چرخه قاعدگی خانم ها به طور متوسط 28 روز طول می کشد. تخمک گذاری، دوره زمانی که یک تخمک از تخمدان ها آزاد می شود، در روز چهاردهم سیکل اتفاق می افتد. قاعدگی یا خونریزی در روز 28 چرخه رخ می دهد. علائم PMS ممکن است در حدود روز 14 چرخه آغاز شود و تا هفت روز پس از شروع قاعدگی ادامه داشته باشد. علائم PMS معمولا خفیف تا متوسط هستند. طبق گزارش مجله آمریکایی پزشک خانواده، تقریبا 80 درصد از زنان یک یا چند علامت را گزارش می کنند که فعالیت های روزانه را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار نمی دهند.
20 تا 32 درصد از زنان علائم متوسط تا شدید گزارش می دهند که برخی از جنبه های زندگی را تحت تاثیر قرار می دهند. سه تا 8 درصد PMDD را گزارش می دهند. شدت علائم می تواند بر حسب فرد و ماه متفاوت باشد.
علائم PMS
- نفخ شکم
- درد شکم
- سینه های دردناک
- آکنه
- میل به غذا، به ویژه برای شیرینی
- یبوست
- اسهال
- سردرد
- حساسیت به نور یا صدا
- خستگی
- تحریک پذیری
- تغییرات در الگوهای خواب
- اضطراب
- افسردگی
- غمگینی
- فوران احساسی
تشخیص PMS: چه وقت به پزشک مراجعه کنید
اگر درد فیزیکی، نوسانات خلقی و سایر علائم مؤثر بر زندگی روزمره خود را مشاهده می کنید یا علائم شما از بین نمی رود، به پزشک خود مراجعه کنید. تشخیص زمانی اتفاق می افتد که بیش از یک علامت تکرار شونده در بازه زمانی چرخه داشته باشید. این علامت باید به اندازه کافی شدید باشد تا منجر به ایجاد اختلال شود و در زمان بین خونریزی و تخمک گذاری وجود نداشته باشد. پزشک شما همچنین باید علل دیگر از قبیل موارد زیر را رد کند:
- کم خونی
- آندومتریوز
- بیماری تیروئید
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- سندرم خستگی مزمن
- بافت همبند یا بیماری های روماتولوژیک
پزشک در مورد هر گونه سابقه افسردگی یا اختلالات خلقی در خانواده می پرسد تا تعیین کند آیا علائم بخاطر PMS بوده یا ناشی از بیماری های دیگر می باشد. برخی از مشکلات مانند IBS، کم کاری تیروئید و بارداری دارای علائم مشابه با PMS دارند. پزشک شما ممکن است یک آزمایش هورمون تیروئید انجام دهد تا اطمینان حاصل کند که غده تیروئید به درستی کار می کند، یک آزمایش حاملگی و احتمالا معاینه لگنی برای بررسی مشکلات زنانه نیز انجام خواهد شد.
یاداشت برداری از علائم روزانه نیز در تعیین پی ام اس PMS کمک کننده خواهد بود. از یک تقویم برای پیگیری علائم و قاعدگی هر ماه استفاده کنید. اگر علائم شما هر ماه در همان زمان شروع شود، PMS علت احتمالی این مشکل است.
تسکین علائم PMS
PMS را نمی توان درمان کرد، اما می توان اقداماتی جهت تسکین علائم PMS انجام داد. اگر سندرم قبل از قاعدگی ملایم یا متوسط دارید، گزینه های درمان عبارتند از:
- نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای کاهش نفخ شکم
- استفاده از یک رژیم متعادل برای بهبود سطح سلامت و انرژی. به طور کلی، یعنی خوردن مقدار زیادی میوه و سبزی و کاهش مصرف شکر، نمک، کافئین و الکل
- مصرف مکمل ها مانند اسید فولیک، ویتامین B6، کلسیم و منیزیم برای کاهش گرفتگی و نوسانات خلقی
- مصرف ویتامین D برای کاهش علائم
- خوابیدن حداقل هشت ساعت در هر شب برای کاهش خستگی
- ورزش کردن برای کاهش نفخ و بهبود سلامت روانی
- کاهش استرس، از جمله ورزش و خواندن
- شرکت در جلسات رفتاردرمانی شناختی
می توانید داروهای مسکن، مانند ایبوپروفن یا آسپرین را برای کاهش درد های عضلانی، سردرد و گرفتگی معده نیز مصرف کنید. همچنین می توانید یک ادرار آور را امتحان کنید تا مانع از نفخ و افزایش تجمع آب شود. داروها و مکمل ها را فقط به صورت مستقیم و پس از صحبت با پزشک خود مصرف کنید.
PMS شدید : اختلال ناخوشی پیش ازقاعدگی (PMDD)
علائم PMS شدید نادر هستند. درصد کمی از زنان دارای علائم شدید اختلال ناخوشی پیش ازقاعدگی (PMDD) هستند. PMDD روی 3 تا 8 درصد زنان تاثیر می گذارد.
علائم PMDD ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افسردگی
- افکار خودکشی
- حملات هراس
- اضطراب شدید
- خشم با نوسانات خلقی شدید
- گریه بی دلیل
- کم علاقگی به فعالیت های روزانه
- بیخوابی
- مشکل تفکر یا تمرکز
- هله هوله خوردن
- گرفتگی دردناک
- نفخ
علائم PMDD ممکن است ناشی از تغییرات در میزان استروژن و پروژسترون باشد. بین سطوح پایین سروتونین و PMDD نیز ارتباط وجود دارد. پزشک ممکن است تست های زیر را انجام دهد تا بیماری های دیگر را رد کند:
- معاینه فیزیکی
- معاینه زنان
- شمارش فاکتورهای خونی
- تست عملکرد کبد
پزشکان همچنین ممکن است ارزیابی روانپزشکی را توصیه کنند. سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی، سوء مصرف مواد، تروما و یا استرس می تواند نشانه هایی از PMDD را افزایش دهد یا بدتر کند.
درمان PMDD متفاوت است. پزشک ممکن است موارد زیر توصیه کند:
- ورزش روزانه
- مکمل های ویتامین، مانند کلسیم، منیزیم و ویتامین B6 یک رژیم غذایی بدون کافئین
- مشاوره فردی یا گروهی
- کلاس های مدیریت استرس
- دز اسپرینون و قرص اتینیل استرادیول (یاز) که تنها قرص کنترل وزن است
منبع: healthline