انسفالیت التهاب حاد مغز است. در اکثر موارد، به دلیل عفونت ویروسی و یا سیستم ایمنی بدن است که به اشتباه به بافت مغز حمله می کند. در ایالات متحده، آنسفالیت مقصر تقریبی 19000 بستری شدن در بیمارستان، 230000 مراجعه مریض به بیمارستان (بدون بستری شدن)، و 650 میلیون دلار هزینه بستری شدن در بیمارستان است. حدود 15 درصد از موارد ابتلا به انسفالیت، در بیماران مبتلا به HIV مشاهده می شود. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، درمان و عوارض انسفالیت می پردازیم.
حقایق سریع در مورد آنسفالیت
در این قسمت، نکات کلیدی در مورد انسفالیت ذکر شده است. جزئیات بیشتر و پشتیبانی در مقاله اصلی ذکر شده است.
- علائم اولیه آن شامل تب، نورگریزی و سردرد است.
- انسفالیت به ندرت تهدیدکننده زندگی محسوب می شود
- انسفالیت در اکثر موارد در کودکان، سالمندان و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مشاهده می شود.
- فقط تعداد معدودی از داروهای ضد ویروسی می توانند به درمان آنسفالیت کمک کنند
- عوارض آنسفالیت می تواند شامل صرع و از بین رفتن حافظه باشد.
آنسفالیت چیست؟
انسفالیت التهاب حاد (تورم) مغز است که معمولا ناشی از عفونت ویروسی یا ناشی از سیستم ایمنی بدن است که به اشتباه به بافت مغز حمله می کند. در پزشکی، واژه «حاد» به مفهوم ناگهانی و رشد سریع است. این اختلال معمولا نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. شایع ترین علت آن، عفونت ویروسی است. در نتیجه تلاش بدن برای مقابله با ویروس، مغز ملتهب می شود. آنسفالیت در یکی از هر 1000 مورد مبتلا به سرخک رخ می دهد. انسفالیت به طور کلی با تب و سردرد شروع می شود. علائم به سرعت وخیم تر می شوند و ممکن است تشنج، گیجی، خواب آلودگی، و از دست دادن هوشیاری و کما رخ دهد.
آنسفالیت می تواند تهدیدکننده زندگی باشد، اما نادر است. میزان مرگ و میر به عوامل مختلفی از جمله شدت بیماری و سن بستگی دارد. بیماران جوان بدون هیچ گونه مشکل سلامتی، بهبود پیدا می کنند، در حالی که سالمندان در معرض خطر بیشتر عوارض و مرگ و میر هستند. وقتی عفونت ویروسی مستقیما در مغز یا نخاع قرار داشته باشد، به آن انسفالیت اولیه گفته می شود. انسفالیت ثانویه به عفونتی گفته می شود که از جای دیگر بدن شروع شده و سپس به مغز سرایت می کند.
انواع مختلف انسفالیت
انواع مختلف آنسفالیت علائم مختلفی دارند.
- انسفالیت ژاپنی توسط پشه ها پخش می شود
- انسفالیت کنه ای توسط کنه پخش می شود.
- هاری می تواند از طریق گاز گرفتن پستانداران منتقل شود.
همچنین انسفالیت اولیه و انسفالیت ثانویه نیز وجود دارد. آنسفالیت عفونی یا اولیه می تواند در اثر عفونت قارچی، ویروسی یا باکتریایی در مغز باشد. آنسفالیت ثانویه یا پس از عفونت، هنگامی است که سیستم ایمنی بدن به عفونت قلبی واکنش نشان داده و به اشتباه به مغز حمله می کند.
علائم آنسفالیت
به طور معمول تب، سردرد و نورگریزی (حساسیت شدید به نور) رخ می دهد. همچنین ممکن است ضعف و تشنج عمومی وجود داشته باشد.
علائمی که کمتر شایع هستند
همچنین ممکن است شخص سفتی پشت گردن (سفتی گردن) را تجربه کند، که می تواند منجر به تشخیص نادرست مننژیت شود. ممکن است سفتی اندام، آهسته حرکت کردن و دست و پا چلفتی شدن رخ دهد. همچنین ممکن است شخص دچار خواب آلودگی یا سرفه شود.
موارد جدی تر
در موارد جدی تر، ممکن است شخص سردردهای بسیار شدید، حالت تهوع، استفراغ، گیجی، عدم تعادل، از دست دادن حافظه، مشکلات گفتار، مشکلات شنوایی، توهم، تشنج و احتمالا اغما تجربه کند. در برخی موارد، بیمار می تواند پرخاشگر شود.
علائم و نشانه های آنسفالیت در نوزادان
در ابتدا، تشخیص انسفالیت در نوزادان و کودکان دشوارتر است. والدین و سرپرستان باید مراقب استفراغ باشند فونتانل برجسته (ناحیه نرم در مرکز بالای سر)، گریه مداومی که وقتی کودک را بغل می کنید و آرامش می کنید، بهتر نمی شود و سفتی بدن کودک.
علل بروز آنسفالیت
انسفالیت می تواند در نتیجه عفونت مستقیم در مغز توسط ویروس، باکتری، قارچ، یا زمانی که سیستم ایمنی بدن به عفونت قبلی پاسخ می دهد، رخ دهد. سیستم ایمنی بدن به اشتباه به مغز حمله می کند.
انسفالیت اولیه (عفونت) را می توان به سه دسته اصلی ویروس ها تقسیم بندی کرد:
- ویروس های شایع از جمله ویروس تبخال (HSV) و ویروس اپشتن بار (EBV)
- ویروس های کودکی از جمله سرخک و اوریون
- آربوویروس (که توسط پشه ها، کنه و سایر حشرات پخش می شود)، از جمله انسفالیت ژاپنی، انسفالیت نیل غربی، و انسفالیت کنه ای
انسفالیت ثانویه
ممکن است در اثر عارضه عفونت ویروسی ایجاد شود. علائم روزها یا حتی چند هفته پس از عفونت اولیه ظاهر می شوند. سیستم ایمنی بدن سلول های سالم مغز را به عنوان ارگانیسم های خارجی شناسایی کرده و به آنها حمله می کند. هنوز نمی دانیم که چرا نقض سیستم ایمنی بدن به این شکل رخ می دهد. در بیشتر از 50 درصد موارد ابتلا به انسفالیت، علت دقیق بیماری مشخص نشده است. انسفالیت با احتمال بیشتری کودکان، سالمندان، افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، و افرادی که در نواحی زندگی می کنند که پشه ها و کنه ها ویروس های خاصی را پخش می کنند، شایع هستند.
درمان آنسفالیت
درمان انسفالیت بر روی کاهش علائم متمرکز است. فقط تعداد محدودی از آنتی ویروس های خاص قابل اطمینان آزمایش شده وجود دارند که می توانند کمک کنند، یکی از این موارد، آسیکلوویر است. موفقیت در بیشتر عفونت ها با محدودیت مواجه است، مگر در مواردی که این بیماری ناشی از تبخال ساده بوده است. ممکن است از کورتیکواستروئیدها به خصوص در موارد آنسفالیت پس از عفونت (ثانویه)، برای کاهش التهاب مغز استفاده شود. اگر بیمار علائم شدیدی داشته باشد، ممکن است نیاز به تهویه مکانیکی باشد تا به آنها در تنفس و سایر اقدامات حمایتی کمک کنند.
داروهای ضد تشنج نیز برای اشخاصی که به تشنج دچار هستند، تجویز می شود. آرام بخش ها می توانند برای تشنج، بی قراری و تحریک پذیری موثر باشند. در مورد بیمارانی با علائم خفیف، بهترین درمان استراحت، نوشیدن مقدار زیادی مایعات و تیلنول (پاراستامول) برای تب و سردرد است. تیلنول جهت خرید به صورت آنلاین در دسترس است.
روش تشخیص آنسفالیت
- پزشکانی که علائم قدیمی در بزرگسالان را تشخیص می دهند- تب، سردرد، گیجی، و گاها تشنج یا تحریک پذیری، بی اشتهابی و تب در کودکان- ممکن است آزمایش های تشخیصی دیگری نیز درخواست دهند.
- با یک معاینه عصبی به طور کلی مشخص می شود که بیمار گیج و خواب آلود است.
- اگر گردن سفت باشد، ناشی از تحریک مننژها (غشایی که مغز و نخاع را پوشانده است)، پزشک ممکن است تشخیص مننژیت یا مننژانسانسفالیت را در نظر بگیرد.
- یک پونکسیون کمری، که نمونه ای از مایع نخاعی از ستون فقرات می گیرد، ممکن است سطح پروتئین و گلبول های سفید خون را بالاتر از حد طبیعی نشان دهد.
- با این وجود، این آزمایش همیشه قطعی نیست و در برخی موارد، ممکن است نتایج حتی اگر بیمار مبتلا به آنسفالیت باشد، به حالت عادی برگردد.
- سی تی اسکن ممکن است در تشخیص تغییرات در ساختار مغز مفید باشد. همچنین می تواند دلایل دیگر بروز اختلال مانند سکته مغزی، آنوریسم یا تومور را رد کند. با این وجود، عکسبرداری MRI بهترین گزینه تصویربرداری برای آنسفالیت است. این عکس برداری می تواند تغییرات کلاسیک مغز را که نشان دهنده انسفالیت است، شناسایی کند.
- EEG (نوار مغزی) که فعالیت الکتریکی مغز را تحت نظر دارد، ممکن است امواج تیز را در یک یا هر دو لوب گیجگاهی در بیماران مبتلا به آنسفالیت نشان دهد. اگر تصور می شود علت عفونت، ویروس غرب نیل باشد، پزشک ممکن است آزمایش خون را تجویز کند.
عوارض آنسفالیت
اکثر بیماران مبتلا به انسفالیت، به خصوص سالمندان، افرادی که علائم کما دارند، و افرادی که مراحل اولیه درمانی دریافت نکرده اند، حداقل یک عارضه دارند. عوارض ممکن است به صورت موارد زیر باشد:
- از دست دادن حافظه- به ویژه در بین افرادی که به آنسفالیت ویروس تبخال سیمپلکس مبتلا بودند
- تغییرات رفتاری یا شخصیتی- مانند نوسانات خلقی، دوره های ناامیدی و عصبانیت و اضطراب
- صرع
- افازی- مشکلات زبان و گفتار
روش پیشگیری از آنسفالیت
- در مورد واکسن ها که موثرترین راه برای کاهش خطر ابتلا به انسفالیت است، اطلاعات به روزی داشته باشید. این موارد شامل واکسن های سرخک، اوریون و سرخچه است و در صورت وجود ویروس در آن نواحی، آنسفالیت ژاپنی و آنسفالیت ناشی از کنه.
- در نواحی که پشه هایی وجود دارند که منتشر کننده ویروس های انسفالیت هستند، افراد باید اقدامات لازم را برای کاهش احتمال گزش انجام دهند. این ممکن است شامل پوشیدن لباس مناسب، اجتناب از بودن در مکان های آلوده به پشه، و اجتناب از بیرون رفتن در مواقع خاص در طول روز زمانی که تعداد زیادی پشه در آنجا وجود دارند، استفاده از دافع حشرات، و اطمینان از نبود آب راکد در اطراف خانه باشد.
منبع: medicalnewstoday