آبسه مقعدی وضعیتی دردناک است که در آن یک دمل چرکی در نزدیکی مقعد ایجاد می شود. بسیاری از آبسه های مقعدی در نتیجه عفونت غدد کوچک مقعدی ایجاد می شوند. مرسوم ترین نوع آبسه، آبسه دور مقعدی می باشد. این حالت معمولاً به شکل یک تاول دردناک در نزدیکی مقعد ظاهر می شود. رنگ آن ممکن است قرمز بوده و در صورت لمس شدن، گرم به نظر برسد. آبسه های مقعدی که در عمق بافت تشکیل شوند نادر بوده و ممکن است چندان قابل مشاهده نباشند.
برش جراحی و تخلیه معمولاً مرسوم ترین روش درمان برای تمامی انواع آبسه مقعدی بوده و در بسیاری از موارد موثر می باشد. حدود 50 درصد بیماران مبتلا به آبسه مقعدی دچار مشکل دیگری به نام فیستول نیز می باشند. فیستول مجرایی کوچک است که ارتباط غیر عادی بین محل آبسه و پوست ایجاد می کند. در بعضی موارد، فیستول مقعدی می تواند باعث ترشح دائمی شود. در سایر موارد، که قسمت بیرونی این تونل بسته می شود، آبسه مجدداً بازگشت خواهد کرد. معمولاً برای درمان تمامی فیستول های مقعدی نیاز به جراحی می باشد.
دلایل بروز آبسه مقعدی
آبسه مقعدی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این دلایل عبارتند از:
- یک شکاف مقعدی یا پارگی در کانال مقعدی که عفونی شده است.
- عفونت های انتقال یافته از طریق روابط جنسی
- انسداد غدد مقعدی
عوامل خطر برای بروز آبسه مقعدی
- کولیت روده ای
- بیماری های التهابی روده مانند کرون
- کولیت اولسراتیو
- دیابت
- دیورتیکولوز
- نارسایی التهابی لگنی
- داشتن رابطه جنسی مقعدی
- استفاده از داروهایی مانند پردنیزون
برای افراد بالغ استفاده از کاندوم در هنگام رابطه جنسی مقعدی می تواند از بروز آبسه های مقعدی جلوگیری نماید. برای نوزادان و کودکان، تعویض منظم پوشک و تمیز کردن مناسب ناحیه مقعد در هنگام تعویض پوشک می تواند از بروز فیستول ها و آبسه های دور مقعدی پیشگیری کند.
علائم آبسه مقعدی
- آبسه های مقعدی قابل مشاهده معمولاً دارای علائم زیر می باشند:
- درد که معمولاً دائمی و تپنده بوده و در هنگام نشستن تشدید می شود
- خارش و سوزش پوست در اطراف مقعد همراه با تورم، قرمزی و حساس شدن پوست
- ترشح چرک
- یبوست یا وجود درد در حین دفع مدفوع
آبسه های عمیق تر مقعدی می توانند با موارد زیر در ارتباط باشند:
- تب
- لرز
- بی قراری
گاهی اوقات تب تنها نشانه بروز آبسه های عمیق مقعدی می باشد.
تشخیص آبسه های مقعدی
معمولاً معاینه بالینی شامل معاینه دیجیتال مقعدی برای تشخیص این آبسه ها کافی می باشد. اما بعضی بیماران نیازمند تست های بیشتر برای تشخیص موارد زیر می باشند:
- عفونت هایی که از طریق روابط جنسی منتقل می شوند
- بیماری التهاب روده ای
- بیماری دیورتیکولوز
- سرطان روده
در مواردی نادر، معاینه ممکن است در حالت بی حسی انجام شود. پزشک همچنین ممکن است درخواست عکسبرداری مافوق صوت، سی تی اسکن یا MRI نیز داشته باشد.
درمان آبسه های مقعدی
تخلیه بموقع به کمک جراحی بویژه قبل از پاره شدن آبسه مهم می باشد. آبسه های آشکار مقعدی را می توان در مطب پزشک نیز با استفاده از بی حسی موضعی تخلیه نمود. آبسه های بزرگتر یا عمیق تر ممکن است نیازمند بستری شدن در بیمارستان و عمل جراحی با کمک یک متخصص بیهوشی باشند. پس از جراحی برای اکثر افراد داروهایی برای تسکین درد تجویز می شود. برای افراد سالم تر ممکن است نیازی به استفاده از آنتی بیوتیک نباشد. با این وجود برای سایر افراد بویژه مبتلایان به دیابت یا افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است استفاده از آنتی بیوتیک ضروری باشد.
گاهی اوقات جراحی فیستول نیز می تواند همزمان با این جراحی انجام شود. با این وجود، فیستول ها معمولاً 4 تا 6 هفته بعد از تخلیه آبسه ها پدیدار می شوند. گاهی اوقات نیز ممکن است فیستول ها تا ماهها یاحتی سالها بعد ظاهر نشوند. بنابراین جراحی فیستول معمولاً روالی جداگانه می باشد که می تواند به صورت سرپایی یا بستری شدن کوتاه مدت در بیمارستان انجام پذیرد. پس از جراحی آبسه یا فیستول، ناراحتی فرد معمولاً خفیف بوده و با داروهای مسکن قابل کنترل می باشد. معمولاً افراد پس از مدت کوتاهی آمادگی کار و فعالیت روزانه را خواهند داشت.
معمولاً به افراد توصیه می شود تا ناحیه آسیب دیده را در آب گرم سه تا چهار بار در روز قرار دهند. نرم کننده های مدفوع نیز ممکن است برای تسهیل در روند دفع مدفوع به این افراد توصیه شوند. بعضی افراد ممکن است لازم باشد از گاز استریل یا مینی پدها برای جلوگیری از آلوده شدن لباسهای شان با ترشحات احتمالی آبسه استفاده نمایند.
مشکلات پس از جراحی آبسه عبارتند از:
- عفونت
- شکاف مقعدی
- بازگشت آبسه
- باقی ماندن جای زخم
پس از اینکه آبسه یا فیستول مقعدی به خوبی درمان گردید، به ندرت احتمال بازگشت آن وجود دارد. با این وجود برای جلوگیری از بروز دوباره مشکل، لازم است از توصیه های پزشک یا متخصص جراحی روده به خوبی پیروی نمایید.
منبع: webmd