به پارگی در ناحیه پوششی مقعد یا کانال مقعد، شقاق (پارگی) مقعدی یا فیشر می گویند. یکی از علائم و نشانه های شقاق مقعدی، درد در حین یا بعد از اجابت مزاج می باشد. در ادامه این مطلب سلام دنیا، ما به بررسی علت فیشر چیست، تشخیص و درمان شقاق مقعدی - از جمله جراحی آن - پرداخته ایم.
شقاق مقعدی یا فیشر چیست؟
به پارگی در ناحیه پوششی مقعد یا کانال مقعد، شقاق (پارگی) مقعدی می گویند (مقعد جایی است که مدفوع از آن و از بدن خارج می شود). این پارگی می تواند دردناک باشد و همچنین نیز منجر به خونریزی شود.
چه کسانی در معرض خطر شقاق مقعدی قرار می گیرند؟
شقاق مقعدی می تواند در هر فرد و در هر سنی به وجود بیاید. با بالا رفتن سن احتمال به وجود آمدن شقاق مقعدی هم نیز کاهش می یابد. احتمال به وجود آمدن شقاق مقعدی در آینده هم برای افرادی که قبلاً و در گذشته دچار شقاق مقعدی شده باشند وجود دارد.
چه چیزی باعث به وجود آمدن شقاق مقعدی می شود؟ (علت فیشر)
شقاق مقعدی می تواند به دلیل آسیب هایی که به مقعد و کانال مقعدی وارد می شود، به وجود بیاید.
حتما بخوانید: آبسه مقعدی چیست
شقاق مقعدی ناشی از آسیب ها
- یبوست مزمن (طولانی مدت)
- زور زدن زیاد برای اجابت مزاج (به خصوص اگر مدفوع بزرگ، سفت یا خشک باشد)
- اسهال طولانی مدت
- داشتن سکس از طریق مقعد
- کشش مقعد
- قرار دادن اجسام خارجی در مقعد
شقاق مقعدی ناشی از عوامل دیگر
- عادات بد همانند اجابت مزاج های طولانی مدت
- سفتی یا اسپاستیک بیش از حد عضلات اسفنکتر مقعد (عضلاتی که بسته شدن مقعد را کنترل می کنند)
- جای زخم (زخم) در ناحیه آنورکتال
- داشتن یک بیماری پزشکی زمینه ای، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو (انواع بیماری های التهابی روده)؛ سرطان مقعد؛ سرطان خون؛ بیماری های عفونی (مانند سل) و بیماری های مقاربتی (مانند سیفلیس، سوزاک، کلامیدیا، شانکروئید، ایدز)
- کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال
نکته: شقاق مقعدی هم در نوزادان خردسال و هم در زنان، پس از زایمان امری شایع است.
علائم و نشانه های شقاق مقعدی
- درد در طول اجابت مزاج و حتی چند ساعت بعد از آن
- یبوست
حتما بخوانید: برای درمان یبوست چه بخوریم
- وجود خون در سطح بیرونی مدفوع
- وجود خون بر روی دستمال توالت یا دستمال مرطوب
- ترک یا پارگی قابل مشاهده در مقعد یا کانال مقعدی
- سوزش و خارشی که میتواند دردناک و آزار دهنده باشد
- احساس ناراحتی کردن در هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار یا ناتوانی در دفع ادرار
- داشتن ترشحاتی بدبو
تشخیص شقاق مقعدی
معمولاً پزشک شما می تواند شقاق مقعدی را با معاینه دیداری مقعد و یا معاینه مقعد شما توسط نوک انگشت تشخیص دهد.
شقاق مقعدی چگونه درمان می شود
هدف از درمان شقاق مقعدی کاهش دادن فشار بر روی کانال مقعدی همراه با نرم کردن مدفوع و کاهش ناراحتی و خونریزی می باشد. در ابتدا برای درمان شقاق مقعدی، از درمان هایی که شامل جراحی نمی شوند، استفاده می شود.
درمان های اولیه شقاق مقعدی
- پیشگیری از یبوست با استفاده از کرم‌های نرم کننده ی مدفوع، نوشیدن مایعات زیاد، پرهیز از مصرف مواد غذایی کافئین دار (که باعث کم‌آبی بدن می‌شوند) و تنظیم رژیم غذایی (افزایش مصرف غذاهای پرفیبر و مکمل‌های فیبر)
- نشستن در وان آب گرم در حدود 10 تا 20 دقیقه چندین بار در روز (که حمام سیتز هم نیز نامیده می شود)، برای کمک به شل شدن عضلات مقعد
- پاکسازی ناحیه آنورکتال با ملایمت بیشتر
- اجتناب از زور زدن یا نشستن طولانی مدت در دستشویی
- استفاده از وازلین برای کمک به نرم کردن ناحیه مقعدی
نکته: روش‌های ذکر شده در بالا باعث شده اند که در عرض چند هفته تا چند ماه، 80 تا 90 درصد شقاق های مقعدی بهبود یابند.
سایر درمان ها در صورت عود کردن و یا از بین نرفتن شقاق مقعدی
- استفاده از شیاف ها، پد ها یا کرم های حاوی هیدروکورتیزون برای کاهش التهاب
حتما بخوانید: پماد هیدروکورتیزون برای چیست
بهترین پماد برای شقاق مقعدی (پماد آنتی فیشر)
- استفاده از سایر کرم ها و پمادها که می توانند شامل یک کرم دارویی (برای کمک به بهبود شقاق)، یک شل کننده موضعی عضلانی (برای شل کردن عضلات مقعد)، یک پماد بی حس کننده (برای کاهش درد، اگر که درد با اجابت مزاج تداخل داشته باشد)، یا نیتروگلیسیرین یا پمادهای مسدود کننده کانال کلسیم (برای شل کردن ماهیچه های مقعد و افزایش جریان خون در منطقه و بهبود بهبودی) شوند.
- تزریق سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس) به اسفنکتر مقعد. این نوع از تزریق به طور موقت می تواند عضله اسفنکتر مقعد را فلج کند، درد را تسکین دهد و باعث بهبودی در شما شود.
درمان شقاق مقعدی با عمل جراحی
قبل از اینکه پزشک برای درمان شما، جراحی را در نظر بگیرد، او شما را مجددا معاینه می کند و آزمایش های دیگری را برای تعیین اینکه چرا درمان های دیگر در بهبود شقاق مقعدی شما موثر واقع نشده اند را تجویز می کند. شقاق مقعدی می تواند به دلیل زخم یا اسپاسم عضلانی عضله اسفنکتر داخلی مقعد شما بهبود پیدا نکند. عمل جراحی معمولاً شامل برش دادن قسمت کوچکی از عضله اسفنکتر داخلی مقعد می شود. این کار برای این است که درد و اسپاسم در شما کاهش یابد و همچنین نیز شقاق مقعدی از بین برود.
بریدن ماهیچه خود به ندرت منجر به از دست دادن توانایی کنترل دستشویی کردن در شما می شود. این نوع از عمل جراحی معمولاً می تواند به صورت سرپایی هم نیز انجام شود (بیمار در همان روز مرخص می شود). درد شما پس از چند روز تسکین می یابد و در عرض چند هفته بهبودی کامل در شما حاصل می شود.
جلوگیری از شقاق در نوزادان
- پوشک را مرتباً عوض کنید
- اگر علت آن مشخص شد، یبوست را درمان کنید
جلوگیری از شقاق در بزرگسالان
- ناحیه آنورکتال را خشک نگه دارید.
- محل مورد نظر را با جسمی نرم، پارچه مرطوب یا پد پنبه ای پاک و تمییز کنید
- از دستمال توالت خشن و معطر خودداری کنید.
- همه علائمی که به یبوست و اسهال ختم می شوند را به سرعت درمان کنید
- از تحریک ناحیه مقعدی خود خودداری کنید.
سخن آخر
فیشر یا شقاق مقعدی، به پارگی در ناحیه پوششی مقعد یا کانال مقعد گفته می شود. ما در این مطلب به شما درباره علت شقاق مقعدی، روش های تشخیص و درمان شقاق مقعدی یا فیشر با روش های خانگی، پزشکی و همچنین راه های جلوگیری از شقاق در نوزادان و بزرگسالان صحبت کردیم. امیدوارم برایتان مفید بوده باشد.
مقالات مرتبط:
شیاف مقعدی مزالازین (Mesalamine) برای چیست