آفازی [زبان پریشی] چیست؛ علت، انواع، تشخیص و درمان آفازی

آفازی نوعی از اختلال می باشد که در نتیجه ی آسیب به بخش هایی از مغز که مسئول زبان هستند، به وجود می آید. برای بیشتر اشخاص، این نواحی در سمت چپ مغز قرار دارند. در این مطلب سلام دنیا، ما به تعریف آفازی یا زبان پریشی چیست؛ دلایل ابتلا به آفازی؛ انواع آفازی؛ تشخیص و درمان آفازی یا اختلال تکلم  پرداخته ایم. با ما همراه باشید.

آفازی چیست؟

آفازی معمولاً به طور ناگهانی و اغلب به دنبال سکته مغزی و یا ضربه به سر اتفاق می افتد. دلیل دیگر آفازی می تواند به آرامی و به عنوان نتیجه یک تومور مغزی یا یک بیماری عصبی پیشرونده دیگر به وجود بیاید. این اختلال بیان و درک زبان و همچنین خواندن و نوشتن را مختل می کند. آفازی می تواند همراه با اختلالات گفتاری، مانند دیزآرتری یا آپراکسی گفتار، که از آسیب مغزی هم می توانند ناشی شوند، رخ دهد.

علت ابتلا به آفازی (زبان پریشی)

اختلال آفازی در اثر آسیب به یک یا چند ناحیه زبانی مغز به وجود می آید. در بیشتر اوقات، علت آسیب مغزی می تواند سکته مغزی باشد. سکته مغزی در زمانی اتفاق می افتد که لخته خون، خونریزی و یا ترکیدن رگ باعث قطع شدن جریان خون به بخشی از مغز شود.

حتما بخوانید: علائم سکته مغزی چیست

سلول های مغز در زمانی که منبع طبیعی خون خود را (که حامل اکسیژن و مواد مغذی مهم است) دریافت نکنند از بین می روند و می میرند. از جمله دیگر دلایل آسیب های مغزی می توان به ضربات شدید به سر، تومورهای مغزی، زخم گلوله، عفونت های مغزی و اختلالات عصبی پیشرونده مانند بیماری آلزایمر اشاره کرد.

چه کسانی می توانند به آفازی مبتلا شوند؟

اکثر افرادی که مبتلا به آفازی هستند، افراد میانسال و یا مسن می باشند. ولی این نکته را هم در نظر داشته باشید که همه افراد از جمله کودکان خردسال هم می توانند به آن مبتلا شوند. طبق گزارش انجمن ملی آفازی، در حال حاضر حدود 1 میلیون نفر در ایالات متحده مبتلا به آفازی هستند و تقریباً 180000 آمریکایی سالانه به این بیماری مبتلا می شوند.

انواع مختلف آفازی (اختلال تکلم)

آفازی به دو دسته کلی تقسیم می شود. انواع مختلفی در این 2 گروه وجود دارند.

• آفازی روان 
• آفازی غیر روان 

1. انواع مختلف آفازی: آفازی ورنیکه

آسیب به لوب گیجگاهی مغز می تواند منجر به آفازی ورنیکه، شایع ترین نوع آفازی روان، شود (شکل را ببینید). افراد مبتلا به آفازی ورنیکه از طریق جملاتی طولانی و کامل که معنی خاصی ندارند صحبت می کنند. آن ها به جملات خود کلمات غیر ضروری را اضافه می کنند و گاهی اوقات حتی از خود هم کلمات ساختگی می سازند.

به عنوان مثال، فردی که مبتلا به آفازی ورنیکه می باشد ممکن است که در گفتار خود از این قبیل کلمات بی معنی استفاده کند: می‌دانی که این دم‌دمگل صورتی شده و من می‌خواهم او را دور بزنم و همانطور که قبلاً می‌خواهی از او مراقبت کنم.

در نتیجه، پیروی از آنچه که شخص می خواهد بگوید، اغلب دشوار به نظر می رسد. افراد مبتلا به آفازی ورنیکه اغلب از اشتباهات گفتاری خود آگاه نیستند. یکی دیگر از مشخصه های این نوع از آفازی، مشکل در درک گفتار می باشد.

2. انواع مختلف آفازی: آفازی بروکا چیست

شایع ترین نوع آفازی غیر روان، آفازی بروکا می باشد (شکل را ببینید). افراد مبتلا به آفازی بروکا آسیب هایی دارند که در درجه اول لوب فرونتال مغز آن ها را تحت تاثیر خود قرار می دهد. لوب فرونتال برای حرکات حرکتی عاملی مهم محسوب می شود. در صورت آسیب به لوب فرونتال، فرد اغلب دچار ضعف در سمت راست بدن و یا فلج شدن در قسمت دست و یا پای خود می شود.

افراد مبتلا به آفازی بروکا گفتار را درک می کنند و می دانند که چه چیزی می خواهند بگویند، اما خب اغلب از عبارات کوتاهی که با تلاش زیاد آن ها را تولید می کنند، استفاده می کنند. آنها اغلب کلمات کوچک را مانند "است" و "و" را حذف می کنند.

به عنوان مثال، فردی که مبتلا به آفازی بروکا است اینگونه صحبت می کند: پیاده سگ، که به معنی سگ را به پیاده روی می برم، است. افراد مبتلا به آفازی بروکا معمولاً گفتار دیگران را به خوبی درک می کنند. به همین دلیل است که این دسته از افراد اغلب از مشکلات خود آگاه می شوند. آن ها خیلی سریع می توانند دلسرد و نا امید شوند.

حتما بخوانید: درمان لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان

3. انواع مختلف آفازی: آفازی گلوبال

نوع دیگری از آفازی، آفازی گلوبال است که ناشی از آسیب به بخش‌های وسیعی از نواحی زبانی مغز می باشد. افراد مبتلا به آفازی گلوبال در برقراری ارتباط مشکلات شدیدی دارند و در توانایی صحبت کردن یا درک زبان بسیار محدود می باشند. امکان اینکه افراد مبتلا به آفازی گلوبال نتوانند حتی چند کلمه را بیان کنند، همان کلمات یا عبارات را بارها و بارها تکرار کنند و در درک کلمات و جملات ساده مشکل داشته باشند، وجود دارد.

4. انواع مختلف آفازی: آفازی هدایتی

انواع دیگری از آفازی وجود دارد که هر کدام از آنها در نتیجه آسیب به نواحی زبانی مختلف در مغز به وجود می آیند. برخی از افراد می توانند در تکرار کلمات و جملات - با وجود اینکه آنها را درک می کنند و می توانند حتی روان صحبت کنند - مشکل داشته باشند.

5. انواع مختلف آفازی: آفازی آنومیک 

برخی دیگر از افراد ممکن است که در نامگذاری اشیاء - حتی اگر که بدانند اسم آن شی چیست و برای چه مواردی استفاده شود - مشکل داشته باشند.

توجه داشته باشید: گاهی اوقات، جریان خون به مغز به طور موقت قطع و سپس به سرعت بازیابی می شود. در هنگامی که این نوع آسیب که به آن حمله ایسکمیک گذرا می گویند، اتفاق بیفتد، توانایی های زبانی می توانند در عرض چند ساعت یا چند روز دوباره برگردند.

تشخیص آفازی

آفازی معمولاً برای اولین بار توسط پزشکی که فرد را برای آسیب مغزی درمان می کند، تشخیص داده می شود. اکثر افراد برای تایید وجود آسیب مغزی و شناسایی محل دقیق آسیب از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) استفاده می کنند. پزشک توانایی فرد را برای درک و تولید زبان، مانند پیروی از دستورات، پاسخ دادن به سؤالات، نام‌گذاری اشیا و ادامه مکالمه مورد بررسی قرار می دهد. اگر که پزشک مشکوک به آفازی شود، بیمار را به یک آسیب‌شناس گفتار - زبان معرفی می کند. آسیب‌شناس گفتار - زبان توانایی فرد در صحبت کردن، بیان ایده ها، مکالمه اجتماعی، درک زبان،خواندن و نوشتن را با جزئیات کامل ارزیابی می کند.

حتما بخوانید: رنگ زبان نشانه چه بیماری است

درمان قطعی آفازی 

به دنبال آسیب مغزی، تغییرات زیادی در مغز رخ می دهد که به بهبود آن کمک می کند. افراد مبتلا به آفازی اغلب در چند ماه اول، حتی بدون درمان، پیشرفت چشمگیری را در توانایی های زبانی و ارتباطی خود مشاهده می کنند. در بسیاری از موارد دیده شده است که مقداری از اختلال آفازی پس از دوره نقاهت اولیه باقی مانده است. در این موارد، گفتار درمانی برای کمک به بیماران برای بازیابی توانایی خود در برقراری ارتباط توصیه می شود. تحقیقات نشان داده اند که توانایی‌های زبانی و ارتباطی می‌توانند برای سال‌های متمادی به بهبود ادامه دهند و گاهی اوقات با فعالیت جدید در بافت مغز در نزدیکی ناحیه آسیب‌دیده همراه شوند.

عوامل تاثیر گزار بر میزان بهبودی شخص 

• علت آسیب مغزی
• ناحیه ی آسیب دیده مغزی و وسعت آن
• سن 
• سلامت فرد

آفازی درمانی

آفازی درمانی با هدف بهبود توانایی فرد در برقراری ارتباط با کمک به او در استفاده از توانایی های زبانی باقی مانده، بازیابی توانایی های زبانی تا حد امکان و یادگیری راه های ارتباطی دیگر مانند ژست ها، تصاویر یا استفاده از وسایل الکترونیکی انجام می شود. درمان فردی بر نیازهای خاص فرد تمرکز دارد و درمان گروهی فرصتی را برای استفاده از مهارت های ارتباطی جدید در یک محیط گروهی کوچک فراهم می کند.

فناوری های اخیر ابزارهای جدیدی را برای افراد مبتلا به آفازی و آسیب شناسان گفتار مجازی انعطاف پذیری و راحتی در درمان را در خانه خود از طریق رایانه به بیماران ارائه می دهند. استفاده کردن از برنامه های تولید کننده گفتار در دستگاه های تلفن همراه مانند تبلت ها می توانند راه های جایگزینی برای برقراری ارتباط برای افرادی که در استفاده از زبان گفتاری مشکل دارند، باشند.

بیماران مبتلا به آفازی اکثراً در فعالیت هایی همچون کلوب های کتاب، گروه های فناوری، و باشگاه های هنری و نمایشی شرکت می کنند. این چنین تجربیاتی علاوه بر بهبود مهارت های ارتباطی می تواند اعتماد به نفس و عزت نفس اجتماعی را هم نیز افزایش دهد. کلوب هایی برای سکته مغزی (گروه‌های حمایتی منطقه‌ای که توسط افرادی که سکته کرده‌اند تشکیل شده‌اند) در اکثر شهرهای بزرگ در دسترس شما قرار دارند. این نوع کلوب ها می توانند به فرد و خانواده او در سازگاری با تغییرات زندگی همراه با سکته مغزی و آفازی کمک کنند.

درمان آفازی با مشارکت خانواده

مشارکت خانواده با فرد اغلب یکی از اجزای مهم در درمان آفازی به شمار می رود. مشارکت خانواده با فرد بیمار شامل اقدامات زیر می شود.

• در صورت امکان در جلسات درمانی شرکت کنید
• زبان را با استفاده از جملات کوتاه و نیز بدون پیچیده کردن آن ساده کنید
• کلمات محتوایی متن را تکرار کنید و کلمات کلیدی را یادداشت کنید
• یک شیوه مکالمه طبیعی مناسب برای بزرگسالان را حفظ کنید
• تا حد امکان عوامل حواس پرتی همچون رادیو یا تلویزیون با صدای بلند را به حداقل برسانید
• فرد مبتلا به آفازی را در مکالمات خود بگنجانید
• نظر فرد مبتلا به آفازی را به ویژه در مورد مسائل خانوادگی بخواهید و برای او ارزش قائل شوید
• هر نوع ارتباط چه گفتاری و یا چه اشاره ای را تشویق کنید
• از تصحیح گفتار فرد خودداری کنید
• به فرد فرصت کافی برای صحبت کردن را بدهید
• به او کمک کنید تا به خارج از خانه برود و ارتباط برقرار کند
• به دنبال گروه های حمایتی، مانند کلوب های سکته مغزی باشید

چه نوع تحقیقاتی برای آفازی در حال انجام می باشد؟

محققان در حال آزمایش انواع جدیدی از گفتار درمانی در افراد مبتلا به آفازی هستند تا ببینند که آیا روش‌های جدید می‌توانند به بازیابی کلمات، دستور زبان، عروض (لحن) و دیگر جنبه‌های گفتار کمک کنند یا نه. روش های جدید شامل بهبود توانایی های شناختی، مانند حافظه کوتاه مدت و توجه می شوند.

این نوع از توانایی ها از پردازش زبان پشتیبانی می کنند. برخی دیگر از این فعالیت ها شامل فعالیت هایی می شوند که بازنمایی ذهنی صداها، کلمات و جملات را تحریک و دسترسی و بازیابی آنها را آسان تر می کنند. محققان در حال بررسی درمان دارویی به عنوان یک رویکرد تجربی برای درمان آفازی هم نیز هستند. تحقیقات دیگر بر روی استفاده از روش‌های تصویربرداری پیشرفته، مانند تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI)، برای بررسی نحوه پردازش زبان در مغز عادی و آسیب‌دیده و درک فرآیندهای بازیابی متمرکز می باشند.

این نوع تحقیق می تواند دانش ما را در مورد چگونگی سازماندهی مجدد نواحی درگیر در گفتار و درک زبان پس از آسیب مغزی ارتقا دهد. نتایج می توانند پیامدهایی را برای تشخیص و درمان آفازی و سایر اختلالات عصبی هم داشته باشند. حوزه نسبتاً جدید مورد علاقه در تحقیقات آفازی، تحریک غیرتهاجمی مغز در ترکیب با گفتار درمانی می باشد. دو روش تحریک مغز یعنی تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) و تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال (tDCS)، به طور موقت فعالیت های طبیعی مغز را در ناحیه تحت تحریک تغییر می دهند.

محققان در ابتدا آمدند و از این تکنیک ها برای کمک به درک بخش هایی از مغز که در زبان و بهبودی پس از سکته مغزی نقش دارند، استفاده کردند. اخیراً دانشمندان در حال بررسی این موضوع که آیا این تغییر موقتی در فعالیت مغز می تواند به افراد در یادگیری مجدد استفاده از زبان کمک کند یا نه، می باشند. در حال حاضر، چندین کارآزمایی بالینی با بودجه موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی (NIDCD) در حال آزمایش این فناوری ها هستند.

مقالات مرتبط:

علت آنوریسم مغزی چیست

توصیه های مهم پزشکی برای پیشگیری از سکته مغزی