علت آنوریسم مغزی چیست، تشخیص، عوارض و درمان آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی (یا همان آنوریسم داخل جمجمه ای) بالون (حباب) هایی هستند که از ناحیه ضعیف شده در دیواره رگ های خونی در مغز به وجود می آیند. اگر آنوریسم مغزی ما منبسط و دیواره رگ های خونی ما بیش از اندازه نازک شوند، آنوریسم پاره می شود و به فضای اطراف مغز خونریزی می کند. در این مطلب سلام دنیا، درباره اینکه علت آنوریسم مغزی چیست و چه علائمی دارد؛ روش های تشخیص و درمان آنوریسم مغزی و همچنین عوارض آنوریسم مغزی صحبت کردیم. با ما همراه باشید.

آنوریسم مغزی چیست

نام علمی آنوریسم مغزی، خونریزی زیر عنکبوتیه (SAH) (خونریزی ساب آراکنوئید) است و می تواند باعث سکته مغزی هموراژیک (خونریزی) در شما شود. پارگی آنوریسم مغزی و نیز خونریزی ساب آراکنوئید اتفاق هایی هستند که می توانند جان ما را به خطر بیندازند. اگر مشکوک به پارگی آنوریسم مغزی هستید، هرچه سریع تر با 115 تماس بگیرید.

علائم آنوریسم مغزی

حضور آنوریسم مغزی تا زمانی که پاره نشود مشخص نمی شود. بیشتر آنوریسم های مغزی هیچ علامتی را از خود به جای نمی گذارند و همچنین اندازه کوچکی هم دارند (قطر کمتر از 10 میلی متر یا کمتر از چهار دهم اینچ). آنوریسم های کوچکتر می توانند خطر پارگی کمتری را به همراه داشته باشند.

با وجود همه ی این تفاسیر ممکن است هنوز هم علائمی وجود داشته باشند که قبل از پارگی به دلیل نشت مقدار کمی خون ، خود را نشان دهند. به این خونریزی سنتینل (sentinel hemorrhage) در مغز می گویند. برخی از آنوریسم ها همراه با علائم می باشند، زیرا بر ساختارهای مجاوری مانند اعصاب چشم فشار وارد می کنند. آنوریسم می تواند باعث کاهش بینایی یا کاهش حرکات چشم حتی اگر که آنوریسم پاره نشده باشد، شود.

علائم آنوریسم مغزی پاره نشده

سردرد (نادر، اگر پاره نشده باشد)

حتما بخوانید: برای درمان سردرد چی بخوریم

چشم درد
تغییر در بینایی
کاهش حرکت چشم

علائم آنوریسم مغزی پاره نشده - چشم درد

علائم خونریزی زیر عنکبوتیه (آنوریسم مغزی پاره شده)

از جمله حقایق و داده‌های قابل تأیید از آنوریسم مغزی، اغلب خونریزی زیر عنکبوتیه (SAH) به دلیل پارگی آنوریسم می باشد. علائم شامل:

شروع سریع بدترین سردرد ها
گرفتگی گردن
تهوع و استفراغ
تغییرات در وضعیت روانی، مانند خواب آلودگی
درد در نواحی خاص مانند چشم
گشادی مردمک
از دست دادن هوشیاری
فشار خون بالا
از دست دادن تعادل یا هماهنگی
حساسیت به نور
درد در کمر (پشت) یا پا
داشتن مشکلات مربوط به برخی از عملکردهای چشم، بینی، زبان و/یا گوش که توسط یک یا چند مورد از 12 عصب جمجمه ای کنترل می شوند.
کما و مرگ

علائم خونریزی زیر عنکبوتیه - فشار خون بالا

نکته: علائم آنوریسم مغزی می تواند شبیه به سایر مشکلات و یا برخی از بیماری های پزشکی باشد. همیشه برای تشخیص این بیماری با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی صحبت کنید.

عوامل خطرساز آنوریسم مغزی

عوامل خطرساز ارثی

کمبود آلفا گلوکوزیداز: کمبود کامل یا جزئی این نوع از آنزیم مورد نیاز برای تجزیه گلیکوژن و تبدیل آن به گلوکز می تواند به بوجود آمدن آنوریسم مغزی کمک کند.
کمبود آلفا 1 آنتی تریپسین: یک نوع بیماری ارثی است که می تواند منجر به هپاتیت و سیروز کبدی یا آمفیزم ریه در شما شود.
ناهنجاری و نقص های شریانی وریدی (AVM): ارتباط غیر طبیعی بین شریان و ورید.
کوآرکتاسیون آئورت: باریک شدن آئورت. آئورت شریان اصلی ای است که از قلب خارج می شود.
سندرم اهلرز-دانلوس: یک اختلال بافت همبند (خیلی کم شایع است).
داشتن سابقه خانوادگی آنوریسم
جنسیت (مونث)
دیسپلازی فیبروماسکولار: این بیماری نوعی از بیماری شریانی ای است که علت آن ناشناخته می باشد. این بیماری اغلب شریان های متوسط و بزرگ زنان جوان تا میانسال را تحت تاثیر خود قرار می دهد.
تلانژکتازی هموراژیک ارثی: یک نوع اختلال ژنتیکی در رگ های خونی می باشد که در آن تمایل به تشکیل عروق خونی فاقد مویرگ بین شریان و ورید وجود دارد.
سندرم کلاین فلتر: یک نوع بیماری ژنتیکی موجود در مردان است که در آن یک کروموزوم جنسی X اضافی وجود دارد.
سندرم نونان: یک نوع اختلال ژنتیکی است که باعث رشد غیر طبیعی بسیاری از قسمت ها و سیستم های بدن در ما می شود.
بیماری کلیه پلی کیستیک (PCKD): یک نوع اختلال ژنتیکی ای است که با رشد کیست های متعدد پر از مایع در کلیه ها تشخیص داده می شود. PCKD یکی از شایع ترین بیماری های پزشکی مرتبط با آنوریسم ساکولار می باشد.
توبروس اسکلروزیس: نوعی سندرم پوستی عصبی (نوروکتانئوس) است که می تواند باعث رشد تومورها در داخل مغز، نخاع، اندام ها، پوست و استخوان های اسکلتی شود.

عوامل خطرساز ارثی - سندرم نونان

عوامل خطرساز اکتسابی آنوریسم مغزی

بالا رفتن سن
مصرف مشروبات الکلی (مخصوصاً زیاده روی در آن)
آترواسکلروز: تجمع پلاک (ساخته شده از رسوبات مواد چرب، کلسترول، مواد زائد سلولی، کلسیم و فیبرین) در پوشش داخلی یک شریان.
سیگار کشیدن
استفاده از داروهای غیرقانونی (مواد) مانند کوکائین یا آمفتامین
فشار خون بالا

حتما بخوانید: درمان خانگی فشار خون بالا

آسیب در ناحیه سر
عفونت

درست است که این عوامل اکتسابی، خطر ساز هستند ولی خوب لزوماً باعث ایجاد آنوریسم مغزی نمی شوند. اطلاع داشتن از عوامل خطر ساز برای هر بیماری ای می تواند به راهنمایی شما در انجام اقدامات مناسب برای آن بیماری کمک کند. این موارد شامل تغییر رفتارها و نظارت بر روی بیماری هم می شود.

عوامل خطرساز اکتسابی آنوریسم مغزی

تشخیص آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی اغلب پس از پاره شدن و یا به صورت شانسی در طول یک معاینه تشخیصی، مانند توموگرافی کامپیوتری (CT اسکن)، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، یا آنژیوگرافی که به دلایل دیگر انجام شده اند، تشخیص داده می شود.

انواع روش های تشخیصی

علاوه بر تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، روش های تشخیصی دیگری هم می توانند به تشخیص آنوریسم مغزی کمک کنند.

1. روش های تشخیصی: آنژیوگرافی مغزی

آنژیوگرافی مغزی تصویری از رگ های خونی در مغز را برای تشخیص مشکل در عروق و جریان خون را به پزشک ارائه می دهد. این روش شامل قرار دادن یک کاتتر (یک لوله کوچک و نازک) در شریان پا و هدایت آن به سمت عروق خونی در مغز می شود. رنگ کنتراست را از طریق کاتتر تزریق می کنند و سپس تصاویر اشعه ایکس از رگ های خونی گرفته می شود.

2. روش های تشخیصی: اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT یا CAT scan)

اسکن توموگرافی کامپیوتری یک نوع تست تصویربرداری است که با استفاده از اشعه ایکس و کامپیوتر، تصاویر دقیقی را از بدن می گیرند. سی تی اسکن جزئیات استخوان ها، ماهیچه ها، چربی و اندام ها را به پزشک نشان می دهد.

سی تی اسکن جزئیات بیشتری را نسبت به اشعه ایکس عمومی ارائه می دهد. از سی تی اسکن می توان برای تشخیص ناهنجاری ها و کمک به شناسایی محل آنوریسم و ترکیدن یا نشت آن استفاده کرد. سی تی آنژیوگرافی (CTA) را هم همچنین می توان در سی تی اسکن برای مشاهده عروق گرفت.

3. روش های تشخیصی: تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

این روش نوعی از روش تشخیصی است که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، فرکانس های رادیویی و کامپیوتر برای تولید تصاویر دقیق از اندام ها و ساختارهای بدن در خود استفاده می کند. MRI از میدان های مغناطیسی برای تشخیص تغییرات کوچک در بافت مغز، که به مکان یابی و تشخیص آنوریسم کمک می کند، استفاده می کند.

حتما بخوانید: تفاوت بین سی تی اسکن و ام آر آی

4. روش های تشخیصی: آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA)

ام ار ای یک روش تشخیصی غیر تهاجمی است که از ترکیبی از فناوری رزونانس مغناطیسی (MRI) و رنگ کنتراست داخل وریدی (IV) برای تجسم رگ‌های خونی استفاده می‌کند. رنگ کنتراست باعث می‌شود که رگ‌های خونی در تصویر MRI مات به نظر برسند که این خود به پزشک اجازه می‌دهد رگ‌های خونی در حال ارزیابی را تجسم کند.

تشخیص آنوریسم مغزی - MRI

عوارض آنوریسم مغزی

هنگامی که آنوریسم مغزی پاره می‌شود، خونریزی معمولا فقط چند ثانیه طول می‌کشد. این خون می‌تواند باعث آسیب مستقیم به سلول‌های اطراف خود شود و همچنین، این خونریزی می‌تواند به سلول‌های دیگر نیز آسیب برساند یا سلول‌های دیگر را از بین ببرد. همچنین فشار داخل جمجمه را افزایش می‌دهد. اگر فشار بیش از حد افزایش یابد، کاهش انتقال خون و اکسیژن به مغز ممکن است به از دست دادن هوشیاری یا حتی مرگ بیانجامد.

عوارض جانبی که می‌تواند پس از پارگی آنوریسم ایجاد شود عبارتند از:

خونریزی مجدد: آنوریسم مغزی پاره شده می تواند دوباره دچار خونریزی شود و به سلول های مغزی آسیب بیشتری برساند.

وازوسپاسم: وضعیتی است که زمانی که آنوریسم مغزی منقبض می شود، رگ های خونی به طور ناگهانی باریک شوند که می تواند منجر به محدود شدن گردش انتقال خون به سلول های مغزی شود و سبب آسیب دیدن یا از دست دادن سلول شود.

هیدروسفالی: زمانی که آنوریسم مغزی پاره شده، منجر به خونریزی در فضای بین مغز و بافت اطراف آن (خونریزی سوباراکونویید) کند، می تواند به علت وجود لخته خونی مانع از جریان خون مایع اطراف مغز و نخاع شود که به آن هیدروسفالی می گویند. هیدروسفالی که همچنین آب آوردن مغز نیز نامیده می شود، اختلالی است که در اثر تجمع غیر طبیعی مایع نخاعی مغز (CSF) در حفره ها (بطن های مغز) رخ می دهد.

هیپوناترمی: یکی دیگر از عوارض آنوریسم مغزی پاره شده، مختل شدن تعادل سطح سدیم در خون است که به علت خونریزی سوباراکونویید که در بالا به آن اشاره کردیم. رخ می دهد، کاهش سدیم خون (هیپوناترمی) می تواند به هیپوتالاموس که نزدیک پایه مغز است، آسیب برساند، همچنین می تواند منجر به ورم مغز و آسیب همیشگی آن شود.

درمان آنوریسم مغزی

درمان آنوریسم مغزی با استفاده از یک یا چند روش زیر صورت می گیرد. این درمان ها بستگی به محل، اندازه آنوریسم،پارگی یا عدم پارگی آنوریسم و همچنین نیازهای هر بیمار دارند.

کلیپینگ میکروسرجری
کویلینگ اندوواسکولار
انحراف جریان با استنت
انسداد شریان و بایپس
مشاهده

سخن آخر

مقالات مرتبط:

هیدروسفالی یا آب آوردن مغز چیست

علت آنسفالیت مغزی در کودکان و روش درمان آن