ادرار اغلب رنگی مایل به زرد روشن دارد، بنابراین وقتی که تیره بشود می تواند به نظر نگران کننده باشد. اول از همه، ادرار تیره نشان دهنده سطح هیدراتاسیون شما است و می تواند نشانه ای از این باشد که نیاز به مصرف آب بیشتری دارید. معمولاً هر چه ادرار تیره تر باشد، غلیظ تر است. علاوه بر کم آبی، چندین دلیل دیگر نیز برای تیرگی ادرار وجود دارد که از نظر شدت آن متفاوت است.
18 علت ادرار تیره و سیاه رنگ
- آلکاپتونوریا (Alkaptonuria): یک بیماری ارثی نادر است که در اثر تجمع اسید هموجنتیسیک در بدن ایجاد می شود. ناتوانی بدن در تبدیل تیروزین (اسید آمینه) به عنصر نهایی آن منجر به آلکاپتونوریا می شود، زیرا بدن فاقد آنزیم مهمی است.
- کم خونی: علل مختلفی برای کم خونی وجود دارد. کم خونی همولیتیک ناشی از تجزیه گلبول های قرمز است. این مسئله می تواند باعث شود ادرار به رنگ قرمز یا تیره درآید و اثری از خون نیز در نمونه ادرار وجود داشته باشد.
- پورفیریا: یک اختلال نادر ارثی مرتبط با خون است که باعث نقص در سنتز هموگلوبین می شود. علائم این بیماری غالباً شامل درد شکم، حساسیت به نور و تشنج احتمالی و اختلالات روانی است.
- عفونت ادراری (UTI): عفونت دستگاه ادراری می تواند باعث شود رنگ ادرار از زرد کمرنگ به یک غلظت غیر طبیعی و ابری تغییر کند. همچنین ممکن است ادرار تیره تر به نظر آید. UTI معمولاً در اثر باکتری ها یا عفونت های قارچی ایجاد می شود، و اغلب زنان را بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می دهد.
- بیماری کبدی: اگر ادرار شما تیره است و پوست یا چشم ها زرد رنگ به نظر می رسند، ممکن است شما دچار زردی شده باشید که از علائم بیماری کبدی است. ادرار تیره همچنین می تواند نشانه بیماری التهاب کبد باشد. بیماری کبد الکلی نیز می تواند باعث ادرار تیره شود.
- زردی: یرقان یا زردی به زرد شدن پوست یا چشم ها گفته می شود. این بیماری از نشانه های مشکلات کبدی است. اگر ادرار شما تیره باشد و پوست یا چشم ها به رنگ زرد دیده شود، که می تواند نشانه ای از زردی باشد.
- کمبود آب بدن: هنگامی که بدن شما به خوبی آبرسانی می شود، ادرار به رنگ زرد روشن یا حتی بی رنگ است. هر چه کمبود آب بدن بیشتر باشد، ادرار تیره تر خواهد بود. چنانچه احساس سرگیجه یا حتی ضعف می کنید، اینها از نشانه های کمبود آب بدن است. به اندازه کافی آب بنوشید تا از مشکلات ناشی از کمبود آب در بدن جلوگیری کنید.
- هپاتیت: ادرار تیره می تواند نشانه هپاتیت باشد که یک بیماری التهابی کبد است.
- سیروز: سیروز نوعی بیماری کبدی است که در آن بافت آسیب دیده شروع به تصرف بافت سالم می کند، بنابراین کبد قادر به عملکرد درست نخواهد بود.
- سنگ کیسه صفرا: سنگ کیسه صفرا معمولاً از کلسترول موجود در کیسه صفرا تشکیل می شود. در کنار ادرار تیره، ممکن است درد شکم، تب، خارش پوست و زردی را نیز تجربه کنید.
- انسداد مجاری صفراوی: مجاری صفراوی برای کمک به هضم، صفرا را به داخل روده منتقل می کند. اگر این مجاری مسدود شده باشد، نه تنها ادرار شما تیره می شود، بلکه مشکلات گوارشی را نیز تجربه خواهید کرد.
- گرمای بیش از حد: گرمای بیش از حد به خاطر قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید یا دمای گرمتر، می تواند کمبود آب بدن را تسریع کند و این می تواند منجر به تیرگی ادرار یا ضعف شود.
- عفونت کلامیدیا: کلامیدیا یک عفونت مقاربتی است که نیاز به درمان فوری دارد یا عوارض دیگری ایجاد می کند.
- بیماری کبد الکلی: این بیماری بخاطر مصرف زیاد الکل در طی سال ها اتفاق می افتد. کبد آسیب دیده و بنابراین، عملکرد آن مختل می شود. بیماری کبد الکی می تواند به سیروز کبد تبدیل شود.
- سنگ مثانه: سنگ مثانه بخاطر ماده بلوری شده در مثانه ایجاد می شود. با گذشت زمان، سنگ مثانه می تواند باعث آسیب به مثانه شود یا حتی به انسداد مجاری ادرار منجر شود.
- پانکراتیت حاد: این بیماری التهاب پانکراس است که منجر به درد و ورم در سمت چپ بالای شکم می شود، که همراه با حالت تهوع، آروغ زدن و تیرگی ادرار خواهد بود.
- غذا: بعضی از غذاهایی که می خوریم می تواند رنگ ادرار ما را تغییر دهد. این موارد می تواند شامل آلوئه ورا، لوبیا فووا، ریواس و سوربیتول (الکل بی بو) باشد. به علاوه رنگ های خوراکی مانند آنتوسیانین ها و کورکومین ها در مواد غذایی نیز می تواند منجر به تیرگی ادرار شود.
- علل دارویی: برخی از مواد شیمیایی موجود در داروهای متداول می تواند در تیرگی ادرار نقش داشته باشد. اینها شامل ید، ضد مالاریاها، سنا، کاسکارا، مسمومیت با فنول و متوکاربامول است. برخی از مکمل های ویتامین نیز می تواند منجر به تیرگی ادرار شود.
چه عواملی باعث تیرگی ادرار در صبح می شود؟
تیرگی ادرار در صبح بیشتر در اثر کمبود آب رسانی به بدن ایجاد می شود. زمانی که می خوابید، مایعاتی مصرف نمی کنید و این باعث می شود که غلظت ادرار شما تیره تر شود. بنابراین، اولین ادرار شما در هنگام صبح به رنگ تیره تری دیده می شود و به تدریج با مصرف مایعات بیشتر در طول روز رنگ آن روشن می شود.
علت تیرگی ادرار در دوران بارداری چیست؟
در دوران بارداری، تیرگی ادرار می تواند ناشی از کمبود آب باشد، به خصوص بخاطر اینکه زنان باردار نیاز به مایعات بیشتری نسبت به سایر زنان دارند. کمبود آب همچنین می تواند منجر به بیماری صبحگاهی شود، که از نشانه های شایع بارداری است. اگر ادرار شما با وجود مصرف آب باز هم تیره است، ممکن است به خاطر مشکلات کبدی باشد.
درمان و پیشگیری از ادرار تیره
هنگامی که دچار تیرگی ادرار شدید، ابتدا غذاهایی که اخیراً مصرف کرده اید را در نظر بگیرید، اینکه چه داروهایی استفاده کرده اید و آیا به طور منظم آب نوشیده اید یا نه. غذا و میزان مصرف آب می تواند از علل تیرگی ادرار باشد که می توانید به راحتی آن را برطرف کنید. اگر هیچ یک از سه مورد ذکر شده در بالا اعمال نشود، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما برای کشف علت تیرگی ادرار، احتمالاً معاینات جسمی را در کنار انجام آزمایشات توصیه می کند.
درمان تیرگی ادرار می تواند به علت آن بستگی داشته باشد. برای مثال، درمان بیماری کبد، سنگ مثانه یا پانکراتیت حاد. تمام این بیماری های درمان های خاصی دارند که پزشک آن برای شما توضیح خواهد دارد. جلوگیری از تیرگی ادرار در ابتدا از طریق آب رسانی کافی به بدن انجام می شود. گذشته از آن، زندگی سالم و جلوگیری از سایر شرایطی که می تواند در ایجاد ادرار تیره نقش داشته باشد نیز اهمیت دارد. این شامل کاهش خطر ابتلا به عفونت، همراه با سالم نگه داشتن کبد با تغذیه مناسب، ورزش منظم و کاهش الکل مصرفی است.
چه موقع برای ادرار تیره رنگ باید به پزشک مراجعه کنید
اگر خون در ادرار وجود داشته باشد باید فوراً به پزشک مراجعه کنید، زیرا این می تواند نشانه ای از انواع سرطان باشد. اگر به اندازه کافی آب می نوشید و باز هم ادرار شما تیره است، باید با پزشک ملاقات کنید. در نهایت، اگر درد و زردی پوست با ادرار تیره همراه است، باید فوراً به دنبال مراقبت پزشکی باشید.