کبد یکی از سخت کوش ترین اندام های بدن تان است. کبد به هضم غذا و تبدیل آن به انرژی کمک می کند و این انرژی را برای استفاده بدن ذخیره می کند. همچنین این ارگان در فیلتر کردن مواد سمی از خون تان نقش مهمی دارد. زمانی که کبد به علت بیماری به درستی عمل نمی کند، می تواند مشکلات جدی را برای سلامتی شما ایجاد کند. از این رو آگاهی از نحوه تشخیص علائم بالقوه مشکلات کبدی موضوع مهمی است. علاوه بر این، بیش تر بیماری های کبدی در صورت تشخیص زودهنگام به راحتی کنترل می شوند. این مطالب را بخوانید تا در مورد نشانه های شایع و علائم ظاهری بیماریهای کبدی و نحوه شناسایی آن ها بیش تر بدانید.
علائم ظاهری بیماری های کبدی
علائم بیماری کبدی بسته به دلایل اصلی آن متفاوت است. اما چند نشانه شایع وجود دارد که اغلب به وجود تعدادی از انواع مشکلات کبدی اشاره دارد. این علائم عبارت اند از:
- زردی پوست و چشم ها(یرقان)
- ادرار تیره رنگ
- مدفوع خونی یا تیره
- تورم قوزک پا، پاها یا شکم
- تهوع
- استفراغ
- کاهش اشتها
- خستگی مداوم
- خارش پوستی
- کوفتگی که راحت تر از حد معمول ایجاد می شود
حتما بخوانید: عوامل بروز مدفوع خونی سیاه و تیره
علائم بیماری کبدی: هپاتیت
هپاتیت ویرال (ویروسی) یک ویروس است که منجر به عفونت کبدتان می شود. هپاتیت یک بیماری مسری است، اما همیشه علائمی ایجاد نمی کند. یعنی این بیماری می تواند بدون آگاهی منتقل شود و فرد را مبتلا کند. بیماری هپاتیت می تواند از طریق تماس با غذا، مایعات بدن مانند خون و نطفه منتقل شود. تمامی عفونت های هپاتیت بر کبد شما اثر می گذارند. هپاتیت باعث تورم و مانع از عملکرد صحیح کبد می شود. ممکن است این عفونت های حاد(مدت 6 ماه یا کمتر باقی بمانند) یا مزمن(بیش تر از 6 ماه) باشند. ویروس هپاتیت می تواند بدون ایجاد هیچ علائمی سال ها در بدن زندگی کند. در ابتدا ممکن است متوجه علائمی شبیه به سرماخوردگی شوید، اما با گذشت زمان متوجه علائم زیر هم می شوید:
- خستگی، کاهش انرژی یا ضعف عمومی
- درد عضلات و مفاصل
- درد شکم
- تهوع
- استفراغ
- کاهش اشتها
- ادرار تیره و مدفوع بی رنگ
- زردی(یرقان)
واکسن می تواند برای جلوگیری از خطر بروز هپاتیت در شما مفید باشد. اگر در ایالات متحده زندگی می کنید، می توانید واکسن های هپاتیت نوع A و B را دریافت کنید. در حال حاضر واکسن هپاتیت نوع E فقط در چین موجود است.
علائم بیماری کبد چرب
معمولا کبد سالم حاوی مقدار کمی چربی است. کبد چرب زمانی بروز پیدا می کند که چربی بیش از حد در کبد وجود داشته باشد. کبد با چربی بیش از حد دچار تورم و اماس خواهد شد. این التهاب می تواند منجر به سیروز کبدی (زخم) شود، که می تواند آسیب دائمی به کبد برساند. دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد:
کبد چرب الکلی
ابن بیماری در نتیجه مصرف طولانی مدت مشروبات الکلی به وجود می آید.
کبد چرب غیر الکلی
اگرچه ممکن است رژیم غذایی در بروز این بیماری نقش داشته باشد، اما این بیماری دلیل مشخصی ندارد. بیماری کبد چرب الکلی همیشه در مراحل اولیه علائمی را ایجاد نمی کند. با این حال، بعضی از افراد در سمت راست شکم شان درد را حس می کنند. همان طور که بیماری پیشرفت می کند می تواند باعث بروز علائم زیر شود:
- تب
- تهوع، استفراغ
- زردی
حتما بخوانید: درمان کبد چرب در خانه
بسیاری از مردم که دچار کبد چرب غیرالکلی هستند هم عموما در مراحل اولیه هیچ نوع علائمی را ندارند. اما با گذشت زمان می تواند این علائم را ایجاد کند:
- ضعف عمومی و خستگی
- کاهش وزن بدون دلیل
- کاهش اشتها
- زردی
- خارش پوستی
- تورم پاها و شکم
علائم بیماری کبدی ناشی از ژنتیک
ژنتیک می تواند سهم بزرگی در پیشرفت برخی از مشکلات کبدی داشته باشد. بیماری های ژنتیکی شایعی که می توانند منجر به مشکلات کبدی شوند عبارت اند از:
- بیماری هموکروماتوز ارثی: بیماری ژنتیکی است که به علت افزایش جذب آهن در ارگان ها به وجود می آید.
- بیماری ویلسون: بیماری ژنتیکی است که باعث می شود کبدتان به جای آزادسازی مس، آن را در بدن تان ذخیره کند، از این رو مس در بدن تان می ماند و ایجاد مسمومیت می کند.
- کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین: در این بیماری بدن تان نمی تواند به اندازه کافی الفا-1 انتی تریپسین ایجاد کند، که عمدتا این ماده در کبدتان تولید می شود.
علائم ژنتیکی بسته به شرایط متفاوت هستند، اما این علائم عبارت اند از:
- خستگی و انرژی کم
- درد مفاصل
- درد شکم
- کاهش اشتها
- تورم پا و شکم
- زردی
علائم خودایمنی
بیماری خود ایمنی شرایطی است که سیستم ایمنی بافت های سالم بدن تان را مورد حمله قرار می دهد. این مشکل باعث می شود سیستم ایمنی به کبد حمله کند و حمله به کبد می تواند باعث تورم و زخم شود. بیماری های خود ایمنی عبارت اند از:
- سیروز صفراوی اولیه(PBC)
- کلانژیت اسکلروزان اولیه(PSC)
- هپاتیت خود ایمنی
اغلب هر دو بیماری PBC و PSC به آهستگی پیشرفت می کنند، اما گاهی اوقات علائم اولیه می تواند شامل خستگی و خارش پوستی باشد. در نهایت آن ها می توانند باعث علائم زیر شوند:
- درد در سمت راست شکم
- زردی
- تورم پا و شکم
- کبد، طحال یا شکم بزرگ شده
- کاهش وزن بی دلیل
- بیماری PSC می تواند باعث لرز، تب و تعریق شبانه شود
برخلاف بیماری PBC و PSC، هپاتیت خود ایمنی می تواند یک باره پیشرفت کند. برخی افراد مبتلا به این بیماری متوجه علائم مشابه سرما خوردگی خفیف می شوند. در نهایت این بیماری می تواند علائمی مشابه هپاتیت ویرال ایجاد کند، این علائم شامل:
- زردی
- کاهش انرژی، خستگی
- درد شکم و مفصل
- خارش پوستی
- ادرار تیره و مدفوع بی رنگ
- کاهش اشتها
علائم سرطان کبد
سرطان کبد به هر نوع سرطانی که از کبد شروع می شود اشاره دارد. هپاتوسلولار کارسینوما یا سرطان هپاتوسلولار (HCC) شایع ترین نوع سرطان کبد است. اگرچه سرطان کبد به هر نوع سرطانی که از کبد شروع می شود اشاره دارد، اما این موضوع اغلب برای ارجاع به سرطان HCC استفاده می شود. سرطان کبد همیشه به آهستگی پیشرفت می کند. بنابراین ممکن است در طی مراحل اولیه متوجه علائم زیادی نشوید. اهمیت زیادی دارد که به محض مشاهده هر نوع علائم به متخصص بهداشت مراجعه کنید، چون درمان در مراحل اولیه نتایج بسیار بهتری دارد. علائم شایع سرطان کبد عبارت اند از:
- کاهش اشتها
- کاهش وزن بی دلیل
- خارش پوستی
- زردی
- درد و تورم شکم
- تهوع
- استفراغ
- کوفتگی راحت بدن
حتما بخوانید: علائم سرطان کبد چیست
به یاد داشته باشید که بسیاری از این علائم با علائم دیگر و شرایط کم خطر تر همراه هستند. اما اگر هر نوع از این علائم را دارید، هنوز هم بهترین کار مراجعه به متخصص بهداشت می باشد.
علائم سیروز کبدی
سیروز یا زخم کبد زمانی رخ می دهد که کبدتان به وسیله تورم یا آماس دچار آسیب شده باشد. بیماری های کبدی به ویژه بیماری کبد چرب الکلی و هپاتیت می توانند در نهایت باعث سیروز کبد شوند، اما پیشرفت این بیماری مدتی طول می کشد. مانند بسیاری از بیماری های کبدی معمولا سیروز کبدی هم در ابتدا علائمی را ایجاد نمی کند. اما با پیشرفت این بیماری با علائم زیر بروز پیدا می کنند:
- خستگی و ضعف
- کاهش اشتها
- کاهش وزن بی دلیل
- خارش پوستی شدید
- تهوع
- درد و تورم پا و شکم
- زردی
- کوفتگی و خون ریزی آسان بدن
علائم نقص کبد
نقص کبد می تواند مزمن یا حاد باشد. نقص کبد معمولا بعد از سیروز کبدی ایجاد می شود. معمولا این مشکل در مرحله نهایی بیماری کبد رخ می دهد، بعد از این که کبد برای ادامه عملکردش دچار آسیب زیادی شده است. در بیش تر موارد این مشکل یک فرایند تدریجی است. علائمی که می تواند به نقص اولیه کبد اشاره کند عبارت اند از:
- کاهش اشتها
- خستگی
- تهوع
- استفراغ
مراحل بعدی نقص کبد می تواند باعث علائم زیر شود:
- خستگی
- سردرگمی
- کما
- اوردووز
مخصوصا اوردووز داروی استامینوفن می تواند باعث نقص حاد در کبد شود. این مشکل به نقص کبدی اشاره دارد که ممکن است ماه ها یا سال ها به طول بینجامد. علائم نقص حاد کبد شامل:
- درد و تورم در سمت راست شکم
- تهوع
- استفراغ
- سردرگمی
- زردی
- احساس خواب آلودگی، بهم ریختگی یا بی حالی
این علائم مانند علائم نقص کبدی مزمن شایع نیستند، اما اگر شما علائم نقص کبد حاد دارید، فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. نقص ناگهانی کبد می تواند منجر به ایجاد مایعی در مغز، خون ریزی بیش از حد و نقص کلیه شود.
جمع بندی
درمان نکردن بیماری کبدی می تواند اثرات بلند مدتی بر سلامت تان بگذارد. اگر فکر می کنید که مشکلات کبدی دارید بهترین کار مراجعه هر چه زودتر به متخصصان بهداشتی است. در بسیاری از موارد درمان زودهنگام کلیدی برای بهبود بی دردسر می باشد.
منبع: healthline