کبد به طور معمول حاوی مقداری چربی است. با این حال، اگر آن را جمع آوری کند، می تواند باعث بیماری کبد چرب شود. این بدان معنی است که کبد قادر به عملکرد طبیعی نیست. بیماری کبد چرب ممکن است در زمانی که بیش از 5 درصد چربی در کبد وجود داشته باشد ایجاد شود. کبد چرب نیز می تواند در آزمایش تصویر برداری به منظور بررسی آزمایش خون غیر طبیعی کبد، شناسایی شود. در این مقاله سلام دنیا، علائم بیماری کبد چرب چیست، دلایل، درمان، پیشگیری و موارد دیگر برای بیماری کبد چرب ارائه شده است.
علائم بیماری کبد چرب چیست
پزشکان گاهی اوقات بیماری کبد چرب را بیماری خاموش می نامند. این بدان دلیل است که فرد ممکن است علائمی را تجربه نکند، حتی با پیشرفت بیماری. با این حال، بیماری کبد چرب می تواند کبد را بزرگ کند. در صورت بروز این اتفاق، ممکن است باعث ایجاد درد یا ناراحتی در قسمت فوقانی راست شکم، یعنی ناحیه بین باسن و قفسه سینه شود. علائم اولیه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن اشتها
- احساس بیماری یا استفراغ
- کاهش وزن
- خستگی
انواع بیماری کبد چرب
اصطلاحات پزشکی زیادی در رابطه با کبد چرب وجود دارد که باعث سردرگمی می شود. عبارت کلاه پزشکی NAFLD مربوط به کبد چرب غیر الکلی است. NAFLD پیش تر به دو گروه تقسیم شده است:
- کبد چرب غیر الکلی NAFLD به عبارت دیگر کبد چرب
- استاتو هپاتیت غیر الکلی (NASH)
الف: بیماری کبد چرب غیر الکلی
شکل اصلی این بیماری NAFLD است. در ایالات متحده، حدود 80-100 میلیون نفر NAFLD دارند. دو حالت جداگانه زیر نظر NAFLD قرار دارد: کبد چرب ساده، یا کبد چرب غیر الکلی (NAFL)، و استاتاتو هپاتیت غیر الکلی (التهاب کبد و آسیب های ناشی از تجمع چربی در کبد است) (NASH). کبد چرب نیز می تواند در آزمایش تصویر برداری به منظور بررسی آزمایش خون غیر طبیعی کبد، شناسایی شود. NAFLD شدیدا با شرایطی مانند دیابت و چاقی در ارتباط است. و نیز در افزایش خطر بیماری های قلبی-عروقی موثر است. شناخت NAFLD، علائم آن, پیامدها و گزینه های درمانی آن در حال بررسی است.
1. کبد چرب ساده
این حالت در صورت وجود چربی در کبد رخ می دهد، اما آسیب کمی به سلول های کبدی وارد می شود. کبد چرب ساده معمولاً به یک وضعیت پزشکی شدیدتر تبدیل نمی شود.
2. NASH (مخفف استاتاتو هپاتیت غیر الکلی است)
حالت چربی اضافه در کبد بوده که امروزه در حال افزایش است و 20 تا 40 درصد از جمعیت آمریکا را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. این نوع بیماری معمولا بدون علائم است، و اولین بار طی یک تصادف هنگام تصویر برداری (شامل: سونوگرافی شکم، سی تی اسکن یا ام آر ای) که برای موارد دیگر به کار گرفته شده بود، کشف شد. فردی که NASH ایجاد کرده است دارای التهاب و سلول های کبدی آسیب دیده و همچنین چربی موجود در کبد است. NASH می تواند به یک وضعیت جدی تر مانند سرطان کبد یا سیروز مبتلا شود.
ب: بیماری کبد چرب الکلی
افرادی که بیش از حد از الکل استفاده می کنند ممکن است به بیماری کبد چرب الکلی مبتلا شوند. کبد با تجزیه الکل اضافی، می تواند مواد مضر تولید کند. این می تواند منجر به آسیب و التهاب سلولهای کبدی شود. این اولین مرحله از بیماری های کبدی مرتبط با الکل است و اگر شخصی مصرف الکل را متوقف کند، ممکن است بتواند آن را معکوس کند. بیماری کبد چرب الکلی می تواند به هپاتیت الکلی یا سیروز (شرایطی است که کبد به دلیل صدمه طولانی مدت عملکرد صحیحی ندارد) مبتلا شود.
1. سیروز
سیروز جدی ترین مرحله بیماری کبد است. به طور معمول زمانی اتفاق می افتد که بافت اسکار (جای زخم ناحیه ای از بافت فیبری است که جایگزین پوست طبیعی بعد از آسیب می شود) جای بافت سالم کبد را بگیرد. این می تواند منجر به نارسایی کبد شود. با پیشرفت سیروز، علائم می توانند شامل موارد زیر باشند:
- خارش پوست
- کبودی یا خونریزی
- مشکلات حافظه و سردرگمی
- تورم در پا یا ساق های پایینی
- نفخ
- یرقان، هنگامی که پوست و چشم های فرد زرد می شود
حتما بخوانید: برای نفخ معده چی خوبه
سیروز می تواند تهدید کننده زندگی باشد و فرد باید به دنبال کمک پزشکی باشد.
چرا انواع بیماری کبد چرب مهم است؟
تشخیص کبد چرب خفیف و NASH اهمیت دارد. زیرا برای اکثر افراد داشتن کبد چرب خفیف منجر به بیماریهای کبدی نمی شود, درحالی که افراد با کبد چرب NASH دارای التهاب و آسیب در سلول های کبدی هستند که باعث افزایش خطر پیشرفت وضعیت وخیم تر مثل فیبروز (زخم) کبد، سیروز, سرطان کبد می شود. انتظار می رود سیروز NASH دلیل شماره یک برای پیوند کلیه طی سال بعد باشد.
خوشبختانه اکثر افراد مبتلا به کبد چرب جزء گروه NAFLD هستند. آمار نشان میدهد که حدود 3 تا 7 درصد جمعیت آمریکا دچار کبد چرب نوع NASH هستند. از طریق بیوپسی کبد می توان فهمید که آیا فرد کبد چرب نوع خفیف دارد یا NASH. اما عوارض احتمالی ( هرچند گاه) و هزینه بیوپسی کبدی این کار را برای همه مبتلایان به کبد چرب نوع NAFLD عملی نکرده است. دانشمندان در تلاش برای پی بردن به روش های غیر تهاجمی برای افراد در معرض خطر فیبروز هستند، که باید بیوپسی کبد انجام دهند.
رویکردهای احتمالی شامل بیومارکرها و سیستم های نمره دهی بر اساس آزمایش خون (از جمله: زخم فیبروز و شاخص فیبروز 4) به اندازه الاستوگرافی (فناوری که موج ها ی صوتی را برای تخمین فیبروز کبد بر اساس سختی آن به کار می برد) کاربرد دارد.
علل و عوامل خطر بیماری کبد چرب
علت بیماری کبد چرب کاملاً مشخص نیست. با این حال، ممکن است ژنتیک در آن نقشی داشته باشد. طبق مقاله ای در ژورنال جهانی مطالعه معده و روده و بیماریهای آن، ژن های خاص ممکن است شانس ابتلا به NAFLD را تا 27٪ افزایش دهند. برخی از شرایط سلامتی می توانند خطر ابتلا به NAFLD را افزایش دهند. اینها شامل:
- اضافه وزن یا چاقی
- فشار خون بالا
- دیابت نوع 2
- سندرم متابولیک، که یک گروه از شرایط پزشکی و خصوصیات مرتبط با چاقی است
- مقاومت به انسولین
مقادیر زیاد چربی در خون فرد، مانند کلسترول بالا و تری گلیسیرید، همچنین می توانند در خطر ابتلا به بیماری کبد چرب نقش داشته باشند. متخصصان سطح تری گلیسیریدها را در خون فرد بالا می دانند اگر بیش از 150-199 میلی گرم در هر دسی لیتر (میلی گرم در دسی لیتر) باشد.
علل کمتر شایع بیماری کبد چرب
- شامل عفونت هپاتیت C، کاهش سریع وزن و برخی از داروها از جمله دیلتیازم و گلوکوکورتیکوئیدها است.
- مصرف بیش از حد الکل باعث بیماری کبد چرب الکلی می شود.
- کبد الکل را تجزیه می کند و آن را از بدن خارج می کند. با تجزیه الکل، کبد سموم مضر را آزاد می کند که می تواند به سلول های کبدی آسیب برساند و باعث التهاب شود.
درمان خانگی کبد چرب با رعایت چند نکات کلیدی
1. کبد خود را سالم نگه دارید
اگر کبد چرب دارید، مهم است که آنرا تا حد امکان سالم نگه داشته و از هر چیزی به آن آسیب می رساند اجتناب کنید.
در زیر به چند مورد مهم که باید به آن عمل کنید اشاره شده است:
حتما بخوانید: درمان خانگی کبد چرب
2. الکل زیاد مصرف نکنید
اینکه تا چه مقدار زیاد است؟ جای بحث دارد. شاید بهترین کار این باشد که به طور کلی آن را کنار بگذارید.
3. مطمئن شوید که هیچ کدام از داروها، گیاهان دارویی و مکمل هایتان برای کبد ضرر ندارد. حتی داروی استامینوفن هم اگر به مقدار زیاد و طولانی مدت استفاده شود ممکن است مضر باشد، مخصوصا اگر کبد چرب دارید یا الکل زیاد مصرف می کنید.
5. برای محافظت کبد در برابر ویروس هپاتیت a و b خود را واکسینه کنید.
6. شرایط سالم دیگری که ممکن است روی کبد تاثیر داشته باشد را فراهم کنید.
داروهای کبد چرب
متاسفانه هیچ داروی FDA برای بیماری کبد چرب وجود ندارد . تاکنون دو گزینه از بهترین داروهای مورد تایید انجمن آمریکایی برای مطالعه ی بیماری کبد و آزمایش بیوپسی NASH ، ویتامین E ( نوعی آنتی اکسیدان) و پیوگلیتازون (برای درمان دیابت) هستند. هرچند این درمان ها در همه بیماران جواب نمی دهد و نگرانی هایی در مورد ایمنی و تاثیرات عوارض جانبی وجود دارد. اگر مبتلا به NASH هستید. از آنجایی که این درمان ها برای همه بیماران جوابگو نیست، درمورد اینکه آیا این درمان ها برایتان مناسب است یا نه؟ بهترین راه مشورت با پزشک است. داروهای بیشتری در صف تولید هستند که برخی از آنها با نتایج مطالعات اولیه، امیدوار کننده هستند.
درمان کبد چرب با موثرترین روش های درمانی در خانه
درمان کبد چرب با تغییر شیوه زندگی
خبر خوب این است که تاکنون کارآمد ترین درمان بیماری کبد چرب داروهای شیمیایی نیست بلکه تغییرات شیوه زندگی است. و خبر بد این است که دستیابی و حفظ این تغییرات برای بیشتر افراد دشوار است. در اینجا به چند روش که کمک تان می کند اشاره شده است:
1. درمان کبد چرب با کم کردن وزن
کم کردن تقریبا 5 درصد از وزن بدن برای بهتر کردن آزمایش غیر طبیعی کبد و کاهش چربی آن کافی می باشد. ظاهرا کاهش 7 تا 10 درصدی وزن بدن در کاستن میزان التهاب و آسیب به سلول های کبدی موثر است. و ممکن است حتی برخی از آسیب های فیبروزی را تغییر دهد. کاهش وزن تدریجی از 1 تا 2 کیلو در هفته را هدف قرار دهید. اما کم کردن سریع وزن ممکن است منجر به التهاب و فیبروز وخیم شود.
حتما بخوانید: برای کبد چرب چی بخوریم
اگر موفق به کاهش وزن نشدید و سلامتی شما در خطر است؛ ممکن است بخواهید گزینه جراحی به منظور کاهش وزن را با پزشک تان بررسی کنید. به نظر می رسد که ورزش ایروبیک هم در کاهش چربی کبد موثر است و همچنین به شدت می تواند موجب کاهش التهاب مستقل از کاهش وزن شود. هرچند این تغییرات و کم کردن وزن ممکن است دشوار باشد اما برای کبد چرب مزیت بزرگی است. بنابراین تمام تلاشتان را بکنید و یا به خاطر داشته باشید بزرگترین خطر برای افراد مبتلا به کبد چرب، بیماری های قلبی عروقی می باشد. نه تنها بعضی از این تغییرات باعث بهبودی یا درمان کامل کبد چرب شده بلکه موجب حفظ سلامتی قلب هم می شود.
2. خوب غذا خوردن
برخی مطالعات معتقدند که رژیم های غذایی مدیترانه ای در کاهش چربی کبد بی تاثیر نیست این برنامه غذایی بر مصرف میوه ها، سبزیجات، انواع غلات، حبوبات، آجیل ها، جایگزین کردن کره با روغن زیتون یا روغن کانولا، استفاده کمتر از گوشت قرمز و مصرف بیشتر ماهی و مرغ نابالغ، تاکید دارد.
3. نوشیدن قهوه
بعضی تحقیقات نشان داده بیماران مبتلا به NAFLD که قهوه می نوشند( روزانه دو فنجان) به فیبروز کمتری دچار میشوند. به عواقب مصرف مکرر کافئین توجه داشته باشید.
درمان بیماری کبد چرب
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان NAFLD وجود ندارد. با این حال، بسته به مرحله بیماری، برخی از افراد می توانند آن را معکوس کنند. کاهش تدریجی وزن بدن حداقل 7-10٪ می تواند فعالیت بیماری را بهبود بخشد. با این حال، کاهش سریع وزن می تواند NAFLD را بدتر کند. یک روش سالم برای کاهش وزن تدریجی با رژیم متعادل و ورزش منظم است. افرادی که به بیماری کبد چرب الکلی مبتلا هستند، ممکن است با عدم مصرف الکل بتوانند آسیب کبدی و التهاب را برطرف کنند یا از بدتر شدن آن جلوگیری کنند. با این حال، این سیروز را معکوس نخواهد کرد. برخی از افراد ممکن است ترک الکل را بسیار دشوار بدانند، اما پزشک می تواند در مورد چگونگی انجام این کار به روشی ایمنی و پشتیبانی شده توصیه کند. عوارض ناشی از NASH و بیماری کبد چرب الکلی می تواند شامل سیروز و نارسایی کبدی باشد. دارو و جراحی هر دو گزینه درمانی در این مرحله هستند. نارسایی کبد ممکن است نیاز به پیوند کبد داشته باشد.
تغییر سبک زندگی و پیشگیری از بیماری کبد چرب
ایجاد تغییر در شیوه زندگی در معالجه بیماری کبد چرب ضروری است. تغییرات سبک زندگی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پرهیز از الکل
- خوردن یک رژیم متعادل
- اندازه های کوچکتر را انتخاب کنید
- ورزش منظم
خوردن یک رژیم متعادل و قسمت های نسبتا کم ممکن است به یک فرد در حفظ وزن متوسط کمک کند. غذاهایی که ممکن است به جلوگیری از پیشرفت NAFLD کمک کنند شامل: سیر، قهوه، تره فرنگی، مارچوبه و پروبیوتیک ها است. فرد باید غلات کامل را انتخاب کند و طیف وسیعی از میوه و سبزیجات را بخورد. فرد باید سعی کند از غذاهایی که دارای چربی های اشباع، کربوهیدراتهای تصفیه شده یا قند هستند، پرهیز کند. به گفته محققان، قندهای ساده، گوشت قرمز، غذاهای فرآوری شده و غذاهایی که فیبر کم دارند ممکن است منجر به رشد NAFLD شود. ورزش منظم نیز مهم است. در هفته 2.5 ساعت ورزش بدنی (فیزیکی) انجام دهید. این باید فعالیتی باشد که ضربان قلب را بالا ببرد مانند رفتن به دوچرخه سواری. فعال باقی ماندن، حفظ وزن متوسط و نوشیدن متوسط همگی می توانند به جلوگیری از بیماری کبد چرب کمک کنند.
بیماری کبد چرب در دوران بارداری
کبد چرب حاد حاملگی شکل خاصی از بیماری کبد چرب است. حدود 3٪ از زنان باردار به این شکل از بیماری کبد چرب مبتلا می شوند. علائم شامل موارد زیر است:
- دل درد
- از دست دادن اشتها
- خستگی شدید
- زردی
- حالت تهوع
هر زن حامله ای که این علائم را تجربه می کند، باید به دنبال فوریت های پزشکی باشد.کبد چرب حاد بارداری می تواند به طور بالقوه تهدید کننده زندگی باشد، بنابراین تشخیص سریع و درمان ضروری است.
روش تشخیص بیماری کبد چرب
برای فرد دشوار است که بداند چه موقع از پزشک مشاوره بخواهد، زیرا بیماری کبد چرب اغلب هیچ علامتی ندارد. پزشکان تاریخچه پزشکی، رژیم غذایی و عادات سبک زندگی فرد را در نظر می گیرند. آنها همچنین معاینه فیزیکی را انجام می دهند و آزمایش های دیگری را برای کمک به تشخیص بیماری کبد چرب انجام می دهند.
- معاینه جسمی ممکن است شامل بررسی وزن و قد برای شناسایی شاخص توده بدنی فرد (BMI) باشد. پزشک همچنین به دنبال علائم زردی و مقاومت به انسولین و بررسی کبد بزرگ شده است.
- آزمایش خون همچنین می تواند نشان دهد که آیا فرد دارای سطوح بالاتری از آنزیم های خاص کبدی است یا خیر.
- آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI می توانند به شناسایی چربی موجود در کبد یا سایر علائم بیماری کبد چرب کمک کنند.
- پزشک ممکن است بیوپسی انجام دهد. بیوپسی شامل وارد کردن یک سوزن در کبد و برداشتن یک نمونه دقیق از بافت است. سپس یک تکنسین آزمایشگاهی برای بررسی بیماری، بافت را معاینه می کند. این روش از بی حسی موضعی برای بی حس کردن منطقه استفاده می کند.
چشم انداز درباره بیماری کبد چرب
شایع ترین عوامل خطر بیماری کبد چرب مربوط به چاقی و اضافه وزن است. انجام اقدامات لازم برای کاهش وزن از طریق رژیم و ورزش می تواند خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را کاهش دهد. این همچنین می تواند راهی برای برطرف کردن آسیب کبدی یا متوقف کردن پیشرفت بیماری باشد. هنگامی که بیماری کبد چرب بیشتر پیشرفت کرد، پزشکان درمان آن را دشوارتر می دانند. با این حال، کبد در ترمیم خود بسیار ماهر است و دارو و جراحی ممکن است گزینه هایی برای درمان باشند.
سخن آخر
بیماری کبد چرب، امروزه رو به افزایش است و از راه آزمایش تصویر برداری، قابل شناسایی است. تشخیص به موقع کبد چرب مهم است. نوشیدن قهوه و کم کردن وزن برای کبد چرب موثر است.
NAFLD و بیماری کبد چرب الکلی هنگام ایجاد چربی در کبد رخ می دهند. این می تواند باعث شود که کبد عملکرد درست خود را متوقف کند. اگرچه بیماری کبد چرب اغلب بدون علامت است، اما برخی از علائم این بیماری را باید کاهش وزن، کاهش اشتها و خستگی در نظر گرفت. اگر بیماری پیشرفت کند و به سیروز مبتلا شود؛ فرد ممکن است زردی، خارش و تورم را تجربه کند. علت بیماری کبد چرب ناشناخته است، اما برخی شرایط بهداشتی ممکن است در پیشرفت آن نقش داشته باشد. درمان ساده نیست، اما فرد می تواند با حفظ وزن متوسط، ورزش منظم و استفاده نکردن از الکل بیش از حد، از بیماری کبد چرب جلوگیری کند. اگر فردی هر علائمی از بیماری کبد چرب را تجربه کرد، باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کند.