افراد مبتلا به دیابت اغلب می شنوند که نباید غذاهای شیرین بخورند، زیرا این غذاها می توانند باعث افزایش سریع قند خون شوند. آیا عسل می تواند یک جایگزین سالم برای قند موجود در شیرینی ها و میان وعده ها باشد؟ سطح گلوکز یا قند خون یک شخص به معنای میزان قند موجود در جریان خون است. قند یک منبع اولیه برای انرژی شخص است. لوزالمعده انسولین آزاد می کند که هورمونی است که سطح قند خون را در سطح ایمن نگه می دارد. در شخص مبتلا به دیابت، بدن شخص نمی تواند از انسولین به درستی استفاده کرده و یا نمی تواند به اندازه کافی انسولین تولید کند. نحوه تاثیر گذاری عسل بر اشخاص مبتلا به دیابت ناشناخته است. برخی از مطالعات نشان می دهند که مصرف عسل در حد اعتدال برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مفید است.
عسل چیست؟
عسل یک شیرین کننده طبیعی است که ممکن است مزایای سلامتی برای مبتلایان به دیابت داشته باشد. عسل خام از شهد گل تهیه می شود. پس از اینکه زنبور عسل شهد گل را جمع آوری کرد، آن را به طور طبیعی به قندهای ساده تجزیه کرده که در لانه های زنبور ذخیره می کند. لانه های زنبور باعث تبخیر شهد می شوند و یک مایع غلیظ و شیرین ایجاد می کنند. این مایع عسل است. عسل مانند دیگر انواع قند، منبع متراکم کربوهیدرات است. اکثر این کربوهیدرات ها به شکل گلوکز و فروکتوز هستند که قندهای ساده ای محسوب می شوند. عسل برخلاف شکر سفید تصفیه شده، حاوی ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها نیز هست.
مقایسه عسل خام و فرآوری شده
اکثر عسل هایی که امروزه به فروش می رسند، به صورت فرآوری شده هستند، به این معنا که سازنده آن را گرم و تصفیه کرده است. این کار برخی از ارزش های تغذیه ای و فواید سلامتی عسل را از بین می برد. با این وجود، عسل خام این خاصیت را حفظ می کند. به عنوان مثال، عسل محلی خام ممکن است به برطرف شدن مشکل آلرژی فصلی کمک کند. بر اساس یک مطالعه بازنگری انجام شده در سال 2018 در مجله «پزشکی اکسیداتیو و ماندگاری سلولی» جایگزین کردن شکر تصفیه شده با عسل خام ممکن است به پایین آمدن سطح گلوکز کمک کند.
محققان این امر را به نمره شاخص قند خون پایین (GI) و توانایی آن در کاهش نشانگرهای التهابی و بهبود سطح کلسترول نسبت می دهند. پزشکان به احتمال زیاد توصیه نمی کنند که جایگزین کردن شکر با عسل را به عنوان تنها تاکتیک مدیریت دیابت استفاده کنید. این کار، جایگزینی برای داروها یا شیوه زندگی سالم نخواهد بود. کودکان کوچک تر از یک سال نباید عسل خام مصرف کنند. انجام این کار می تواند آنها را در معرض خطر بوتولیسم قرار دهد، نوعی مسمومیت غذایی که می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
مواد مغذی عسل و 3 تفاوت آن با شکر سفید
1. عسل خام تقریبا مانند شکر سفید یک شیرین کننده حاوی کربوهیدرات و کالری است. عسل نوعی قند است، بنابراین افراد باید در حد اعتدال از آن مصرف کنند. یک قاشق غذاخوری عسل با وزن حدود 21 گرم، حدود 64 کالری دارد، در حالی که 21 گرم شکر سفید دانه ای حاوی 80 کالری است. این میزان از عسل حاوی مواد زیر است:
- آب: 3.59 گرم
- شکر: 17.25 گرم
- پتاسیم: 11 میلی گرم
- کلسیم: 1 میلی گرم
- فسفر: 1 میلی گرم
- سدیم: 1 میلی گرم
- زینک: 0.05 میلی گرم
- ویتامین (C) سی: 0.1 میلی گرم
2. همچنین حاوی مقداری ویتامین B است. شکر تقریبا هیچ ماده مغذی دیگری ندارد. یک تفاوت بزرگ دیگر بین شکر و عسل مربوط به هضم آن است. بدن با استفاده از آنزیم هایی که در عسل وجود دارد، عسل را تجزیه می کند، در حالی که هضم شکر به آنزیم هایی از بدن نیاز دارد.
3. یک تفاوت دیگر مربوط به شاخص گلیسمی است. این شاخص تعیین می کند که چه کربوهیدرات خاصی سطح قند خون را بالا می برد. غذاهایی با شاخص گلیسمی بالا باعث بالا رفتن سریع و قابل توجه قند خون می شوند، اما ارزش تغذیه ای کمی دارند. بر اساس مطالعه ای منتشر شده در سال 2018، عسل دارای شاخص گلیسمی 58 است، در حالی که شاخص گلیسمی شکر 60 است.
تحقیق
مطالعات متعددی نشان داده اند که خوردن عسل ممکن است انسولین را افزایش داده و قند خون را کاهش دهد.
تاثیر احتمالی عسل بر هیپوگلیسمی
مطالعه ای کوچک از سال 2004 به بررسی تاثیر عسل و قند بر سطح گلوکز خون پرداخت. این محقق دریافت که محلول حاوی 75 گرم عسل باعث افزایش قند خون و انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 در مدت 30 دقیقه می شود. یک محلول معادل حاوی دکستروز، قند خون را کمی بالاتر برده است. در مدت 2 ساعت، این سطح کاهش پیدا کرده و کسانی که عسل مصرف کرده اند، در مقایسه با گروهی که دکستروز مصرف کرده اند، سطح قند خون پایین تری داشته و قند خون در سطح پایین تری باقی مانده است. این محقق پیشنهاد کرد که عسل ممکن است سطح انسولین را افزایش دهد. این توضیح می دهد که اگرچه سطح قند خون در هر دو گروه افزایش پیدا کرده است، اما در گروهی که عسل مصرف کرده بودند، به میزان بیشتری کاهش پیدا کرده است.
بهبود سنجش دیابت
یک بررسی منتشر شده در سال 2017 همچنین به بررسی ارتباط عسل و قند خون در مبتلایان به دیابت پرداخت. نویسندگان دریافتند که عسل دارای اثرات زیر است:
- عسل میزان گلوکز قند خون را برای یک فرد ناشتا کاهش داده است، که پزشک این عدد را پس از حداقل 8 ساعت ناشتا بودن اندازه گیری می کند.
- این ماده، سی- پپتید ناشتا را افزایش می دهد، که به پانکراس کمک می کند تا انسولین ترشح کند و در حفظ سطح قند خون در یک محدوده سالم نقش اساسی ایفا می کند.
- میزان سی- پیتید دو ساعت پس از آن افزایش پیدا می کند که میزان پیتید پس از غذا خوردن شخص را نشان می دهد.
اثر درمانی در آینده
در سال 2012، مطالعه ای بر روی 50 نفر مبتلا به دیابت نوع 1 نشان داد که در مقایسه با ساکارز، عسل با احتمال کمتری سطح قند خون را بالا می برد. تیم تحقیق نتیجه گرفتند که ممکن است عسل روزی نقش درمان کننده سلول های بتا لوزالمعده که وظیفه تولید انسولین را به عهده دارند، داشته باشد. در سال 2018، بازنگری مطالعات صورت گرفته مشخص کرد که عسل ممکن است برای درمان دیابت نوع 2 مفید باشد، زیرا ممکن است اثر هیپوگلیسمی داشته باشد. به عبارت دیگر ممکن است به کاهش قند خون کمک کند. با این وجود، محققان هشدار می دهند که تأیید این اثرات و تعیین دوزهای مفید به مطالعات بیشتری در انسان و تحقیقات طولانی مدت نیاز دارد.
تاثیر طولانی مدت مصرف عسل بر سطح قند خون
مطالعه ای 8 هفته ای بر روی 48 نفر در ایران دریافت که به نظر نمی رسد مصرف عسل سطح قند خون ناشتا شخص را افزایش دهد. شرکت کنندگانی که عسل می خوردند نیز کاهش وزن داشته و سطح کلسترول خون کمتری داشتند. محققان همچنین هموگلوبین شرکت کنندگان را نیز آزمایش کردند. هموگلوبین، پروتئینی است که اکسیژن را به سلول های بدن منتقل می کند. هنگامی که گلوکز وارد سلول ها می شود، به هموگلوبین می پیوندد. با اندازه گیری میزان هموگلوبین با گلوکز، در یک آزمایش هموگلوبین A1C، پزشک می تواند میزان قند خون فرد را طی چند ماه گذشته تخمین بزند. فردی که میزان هموگلوبین A1C بیشتری داشته باشد، خطر دیابت بیشتری دارد و احتمالا کنترل سطح قند خون ضعیفی دارد. محققان خاطر نشان كردند كه شركت كنندگانی که عسل مصرف کرده بودند، افزایش هموگلوبین A1c داشتند كه حاکی از افزایش طولانی مدت سطح قند خون است. به همین دلیل، این تیم «مصرف محتاطانه» عسل را در بین مبتلایان به دیابت توصیه کردند.
خاصیت ضد التهابی و ضد میکروبی عسل
مطالعات دیگر نشان دادند که عسل ممکن است مزایای دیگری نیز داشته باشد، زیرا حاوی خاصیت ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است. یک مطالعه منتشر شده در سال 2017، به نقش احتمالی عسل در بهبودی پرداخت. این نویسندگان خاطر نشان کردند که در افراد مبتلا به دیابت نوع 2، پزشکان ممکن است روزی از عسل جهت کاهش قند خون استفاده کنند، که خطر عوارض مربوط به دیابت و بیماری های متابولیک را کاهش داده و به بهبود زخم ها کمک کند. در سال 2014، محققان در یونان یافته های مشابهی را منتشر کردند و اظهار داشتند که عسل ممکن است به مبارزه با فرآیندهای التهابی ناشی از دیابت، آترواسکلروز و بیماری های قلبی عروقی کمک کند، که همه اینها ویژگی های سندرم متابولیک است.
مکمل های دارو دیابت
نویسندگان مطالعه ای دیگر در سال 2014، گزارش دادند که ترکیب داروهای دیابت با عسل می تواند مفید باشد و آنها برای تأیید یافته های خود خواستار بررسی های بیشتر شدند.
جایگزینی شکر با عسل برای مبتلایان به دیابت
عسل ممکن است یک جایگزین سالم برای قندهای تصفیه شده مانند شکر سفید، توربینادو، قند نیشکر و پودر قند باشد. با این وجود، مردم باید از آن در حد اعتدال مصرف کنند. همچنین، این مساله می تواند باعث افزایش سطح قند خون شود، به خصوص هنگامی که شخص عسل را همراه با شکر مصرف می کند، به جای اینکه عسل را جایگزین نوع دیگر شکر مصرفی کند. برخی از کارخانه ها، عسلی تولید می کنند که خالص نیست و ممکن است به آن قند یا شربت اضافه شود.
توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که عسل خام می تواند حاوی سمی باشد که می تواند باعث بوتولیسم شود یا در غیر این صورت نیز برای نوزادان زیر یک سال خطرناک است. اگرچه عسل مواد مغذی بدن را تامین می کند، اما غذاهای دیگر مانند میوه ها و سبزیجات تازه منابع بهتری از آنها محسوب شده و همچنین فیبر و آب بیشتری تامین می کنند و هر گونه افزایش در سطح قند خون را به حداقل می رسانند. مبتلایان به دیابت باید شیرین کننده ها را تا حد امکان به میزان کمتری مصرف کنند، زیرا افزایش مکرر سطح قند خون می تواند باعث پیشرفت سریع بیماری دیابت شود. برای اشخاصی که علاقه دارند یک عسل جدید را امتحان کنند، محصولات مختلفی جهت خرید آنلاین در دسترس است.
کربوهیدرات چیست؟
کربوهیدرات در حین عمل هضم به قند تجزیه می شود و بیشترین میزان انرژی را برای بدن فراهم می کند.
شخص مبتلا به دیابت می تواند چه میزان کربوهیدرات مصرف کند؟
عسل حاوی کربوهیدرات است و می تواند قند خون شخص را بالا ببرد. انستیتوی ملی دیابت و گوارش و بیماری های کلیوی توصیه می کند که کربوهیدرات ها 45 تا 65 درصد از کالری دریافتی روزانه خود را تشکیل دهند. بر اساس گفته های هیئت غذا و تغذیه انستیتوی پزشکی، جامعه پزشکی مقدار توصیه شده روزانه کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین را برای مبتلایان به دیابت تعیین نکرده است. مقدار صحیح آن بستگی به هر شخص دارد. تعیین اینکه چه میزان کربوهیدرات مصرف کنید، به ملاحظات زیادی بستگی دارد که به شرح زیر است:
- حساسیت به انسولین
- کیفیت خواب
- درصد چربی بدن
- سطح فعالیت
فرد مبتلا به دیابت باید با تیم مراقبت های بهداشتی خود همکاری کند تا مقدار مناسب مصرفی برای او مشخص شود. هنگامی که شخص بداند که چه میزان کربوهیدرات را باید هر روز مصرف کند، می تواند انتخاب مواد غذایی و اندازه آنها را بر این اساس تنظیم کند. همچنین لازم به ذکر است که نوع و میزان کربوهیدرات ها بر میزان قند خون تأثیر می گذارد. متخصصان بهداشت و درمان می توانند به تعیین نیازهای کربوهیدرات هر فرد کمک کنند. دریافت فیبر جهت مدیریت افزایش سطح قند خون بعد از مصرف غذا بسیار مهم است. هر وعده غذایی باید حاوی مقدار زیادی فیبر باشد. مصرف روزانه فیبر به شکل زیر توصیه می شود:
- برای زنان در سنین 19 تا 30 سال: 28 گرم
- برای مردان در سنین 19 تا 30 سال: 33 گرم
به طور کلی، اگر شخص هر روز سه وعده غذایی مصرف کند، برای تأمین نیازهای روزانه فیبر و کنترل میزان قند خون، هر وعده غذایی باید حاوی 8.5 تا 11.2 گرم فیبر باشد. اکثر میزان کربوهیدرات مصرفی فرد باید شامل کربوهیدرات های پر از فیبر، فرآوری نشده و سالم باشد و این ها شامل غلات کامل، مانند جو و نان سبوس دار، حبوبات، نخود فرنگی، جو دو سر، میوه و سبزیجات هستند.
سوال: آیا توصیه می شود که افراد مبتلا به دیابت عسل مصرف کنند یا باید از مصرف آن اجتناب کنند؟
جواب: من به همه توصیه می کنم که حداقل میزان شیرین کننده ها را مصرف کنند، چه به صورت طبیعی باشد و چه به صورت شکر فرآوری شده. هر چه شخص میزان بیشتری از شیرین کننده ها را مصرف کند، تمایل بیشتری به مصرف آنها خواهد داشت، بنابراین من به طور کلی از مصرف غذاهایی با شیرینی کم طرفداری می کنم. گفته می شود که اگر شخصی غذاهای شیرین، خام و پاستوریزه نشده را مصرف می کند، عسل محلی می تواند جایگزینی عالی برای قندهای تصفیه شده باشد و فواید بالقوه ای دارد. من همچنین شیرین برگ و اریتریتول را به عنوان شیرین کننده های گاه به گاه توصیه می کنم که به افراد مبتلا به دیابت کمک می کنند میزان کربوهیدرات مصرفی و قند خون را کنترل کنند.
نتیجه گیری
عسل ممکن است فواید سلامتی داشته باشد. در مقایسه با دیگر اشکال قند، ممکن است باعث افزایش انسولین و سطح پایین تر قند خون شود. با این وجود، تأیید این مساله که عسل یک جایگزین مطمئن برای مبتلایان به دیابت است، نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. بهتر است که شیرین کننده های دیگر را با عسل جایگزین کنید، به جای اینکه عسل را همراه با شیرین کننده های دیگر مصرف کنید. عسل را در حد اعتدال مصرف کنید و اگر باعث افزایش سطح چشمگیر قند خون شود، از مصرف آن خودداری کنید. افراد مبتلا به دیابت قبل از افزودن عسل بیشتر به رژیم غذایی خود باید با پزشک مشورت کنند.
منبع: medicalnewstoday