ید یک ماده معدنی مهم است که به طور طبیعی در طبیعت، به ویژه در دریاها، یافت میشود. ید برای سلامت تیروئید حیاتی است. نیاز به دریافت ید بیشتر از طریق مکمل به ندرت پیش می‌آید، زیرا معمولاً مقدار کافی از طریق غذا دریافت نمی‌شود. ما در این مقاله سلام دنیا، به بررسی ید چیست؛ خواص ید برای سلامتی زنان و مردان؛ مضرات مصرف بیش از حد ید؛ علائم کمبود ید؛ و بهترین غذاهای سرشار از ید پرداختیم. با ما همراه باشید.
ید چیست؟
ید یک ماده معدنی مهم است که به طور طبیعی در طبیعت، به ویژه در دریاها، یافت میشود. بدن شما برای عملکرد صحیح به ید نیاز دارد، اما قادر به تولید آن به‌طور مستقل نیست. بنابراین، باید ید کافی را از طریق مواد غذایی دریافت کنید. انواع مختلفی از غذاها مانند ماهی، جلبک‌های دریایی و محصولات لبنی حاوی ید هستند. همچنین می‌توانید ید را به صورت نمک یددار دریافت کنید؛ نمکی که مقدار کمی ید به آن افزوده شده است. در ایالات متحده، نمک یددار از اوایل قرن بیستم به صورت گسترده در دسترس قرار گرفته است. در آن زمان، بسیاری از مردم در برخی مناطق آمریکا به اندازه کافی ید در رژیم غذایی خود نداشتند، اما این مشکل امروزه به دلیل استفاده گسترده از نمک یددار تا حد زیادی برطرف شده است.
حتما بخوانید: 67 کاربرد نمک خوراکی و خام در خانه داری
اما ید چه نقشی دارد که این قدر مهم است؟
ید برای سلامت تیروئید حیاتی است و عملکرد صحیح این غده را تضمین می‌کند.
ید چه نقشی دارد؟
غده تیروئید که به شکل پروانه در جلوی گردن قرار دارد، برای ساخت هورمون‌های تیروئید به ید نیاز دارد. این هورمون‌ها نقش مهمی در سوخت‌وساز بدن دارند؛ یعنی فرآیندی که غذا را به انرژی تبدیل می‌کند.
هورمون‌های تیروئید شامل دو نوع هستند:
- تیروکسین (T4)
- تری‌یودوتیرونین (T3)
هورمون T4 به‌طور مستقیم روی سلول‌های بدن تأثیر نمی‌گذارد، بلکه در بدن به T3 تبدیل میشود و این هورمون عملکردهای مختلف بدن را کنترل می‌کند، مانند:
- افزایش یا کاهش وزن
- ضربان قلب
- دمای بدن
- هضم غذا
- کنترل عضلات
- سلامت پوست
- سلامت استخوان‌ها
بنابراین، ید برای عملکرد درست تیروئید و حفظ سلامت کلی بدن اهمیت زیادی دارد. کمبود ید می‌تواند منجر به کم‌کاری تیروئید شود، به این معنی که غده تیروئید به خوبی کار نمی‌کند. این وضعیت ممکن است علائمی مانند خستگی، درد مفاصل و مشکلات باروری (سختی در باردار شدن) را به همراه داشته باشد. ید برای نوزادان و کودکان نیز بسیار حیاتی است، زیرا به رشد صحیح مغز و استخوان‌های آن‌ها کمک می‌کند. بسیاری از افراد ید مورد نیاز بدن خود را از طریق غذا تأمین می‌کنند. اما در برخی موارد، پزشک ممکن است مصرف مکمل ید را برای اطمینان از دریافت کافی این ماده معدنی مهم توصیه کند.
مکمل های ید
در ایالات متحده، نیاز به دریافت ید بیشتر از طریق مکمل به ندرت پیش می‌آید، زیرا معمولاً مقدار کافی از طریق غذا دریافت نمی‌شود. با این حال، اگر نگران کمبود ید در بدن خود هستید، حتماً با پزشک مشورت کنید. پزشک می‌تواند میزان ید بدن شما را بررسی کرده و در صورت نیاز، مصرف مکمل را تجویز نماید. اکثر مکمل‌های ید را می‌توان بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کرد که گاهی به شکل مکمل‌های جلبک دریایی (کلپ) عرضه می‌شوند. همچنین ممکن است انواع مختلفی از ید را در ترکیب چندویتامین‌ها و ویتامین‌های مخصوص دوران بارداری مشاهده کنید.
پزشک شما ممکن است نسخه‌ای قوی‌تر مانند یدید پتاسیم یا یدید سدیم را نیز تجویز کند.
فواید ید برای سلامتی زنان و مردان
مهم‌ترین نقش ید، تضمین عملکرد صحیح تیروئید است. ید به تنظیم هورمون‌های تیروئیدی T3 و T4 کمک می‌کند. سایر فواید سلامتی ید عبارت اند از:
1. رشد مناسب در دوران بارداری
در دوران بارداری، نیاز بدن به ید بیشتر از حالت عادی است. ید نقش کلیدی در رشد صحیح مغز نوزاد دارد. تحقیقات نشان داده‌اند کودکانی که مادران‌شان در دوران بارداری به اندازه کافی ید دریافت نکرده‌اند، احتمال دارد دچار تأخیرهای ذهنی و هوش پایین‌تر نسبت به کودکانی شوند که مادران‌شان ید کافی داشته‌اند.
2. تولد سالم
دریافت کافی ید در دوران بارداری می‌تواند به نوزاد کمک کند تا با وزن سالم متولد شود. کمبود هورمون تیروئید با افزایش خطر سقط جنین و همچنین زایمان زودرس (تولد نوزاد پیش از هفته 37 بارداری) مرتبط است.
حتما بخوانید: جلوگیری از سقط جنین در ماههای اول با طب سنتی
3. بهبود سلامت مغز در کودکان
فواید ید برای رشد مغز نوزادان تا دوران کودکی نیز ادامه دارد. کمبود ید شایع‌ترین علت آسیب‌های مغزی در کودکان خردسال است و می‌تواند روی توانایی تفکر و یادگیری مهارت‌های حرکتی بزرگ مانند ایستادن، راه رفتن و خم شدن تأثیر منفی بگذارد. اگر کودک خود را با شیر مادر تغذیه می‌کنید، نیاز شما به ید بیش از حد معمول خواهد بود، زیرا این ماده معدنی از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل میشود.
4. کاهش خطر گواتر
گواتر به معنی بزرگ‌شدگی غده تیروئید است که معمولاً به دلیل کم‌کاری تیروئید رخ می‌دهد. شایع‌ترین علت آن، کمبود ید در رژیم غذایی است. دریافت کافی ید می‌تواند از ورم و بزرگ شدن این غده در گردن جلوگیری کند.
5. ممکن است در درمان بیماری فیبروکیستیک پستان موثر باشد
بیماری فیبروکیستیک پستان نوعی سرطان نیست، بلکه حالتی است که باعث ایجاد توده‌های دردناک در سینه‌ها میشود. این مشکل معمولاً در دوران قاعدگی رخ می‌دهد، اما ممکن است پس از یائسگی نیز بروز کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که ید می‌تواند به کاهش درد و سایر علائم این بیماری کمک کند، اما برای تأیید این موضوع به مطالعات بیشتری نیاز است.
6. ممکن است در پیشگیری از برخی انواع سرطان مؤثر باشد
برای مثال، برخی مطالعات نشان داده‌اند که کمبود ید در رژیم غذایی می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد. با این حال، برای درک کامل نقش این ماده معدنی، تحقیقات بیشتری لازم است.
7. ممکن است در درمان سرطان تیروئید موثر باشد
ید رادیواکتیو می‌تواند به درمان افراد مبتلا به سرطان تیروئید کمک کند. از آنجا که تیروئید تقریباً تمام یدی که وارد بدن میشود را جذب می‌کند، ید رادیواکتیو قادر است سلول‌های سرطانی باقی‌مانده در تیروئید که با جراحی برداشته نشده‌اند را از بین ببرد. همچنین این روش می‌تواند چشم‌انداز درمان را در مواردی که سرطان تیروئید به بخش‌های دیگر بدن گسترش یافته، بهبود بخشد.
8. ممکن است در درمان سرطان پستان موثر باشد
برخی تحقیقات اولیه نشان می‌دهند که برخی مکمل‌های ید می‌توانند به عنوان یک ابزار کمکی در درمان سرطان پستان مفید باشند. یک مطالعه کوچک نشان داد که مصرف این مکمل‌ها پیش از جراحی و شیمی‌درمانی، نتایج بهتری به همراه داشته و عوارض جانبی کمتری ایجاد کرده است. با این حال، تحقیقات بیشتری لازم است و لازم است تأکید شود که شواهدی وجود ندارد که مکمل‌های ید به تنهایی بتوانند سرطان را درمان کنند.
حتما بخوانید: علائم سرطان سینه چیست؟
9. فواید ید برای پوست
برخی از محلول های ضد عفونی کننده زخم و صابون های مخصوص شستشوی دست جراحی حاوی پوویدون-ید هستند که در از بین بردن باکتری‌های روی پوست بسیار مؤثر است و به پیشگیری از عفونت‌ها کمک می‌کند. ممکن است پیش از این از یک ضدعفونی‌کننده حاوی ید استفاده کرده باشید بدون اینکه متوجه شده باشید. برخی از برندهای شناخته شده در این زمینه شامل بتادین، فرست اید و پوویدکس می‌باشند.
عوارض جانبی و مضرات ید
دریافت مقدار کافی ید برای عملکرد صحیح تیروئید ضروری است، اما مصرف بیش از حد آن نیز می‌تواند مشکلات سلامتی به همراه داشته باشد، از جمله:
1. سمیت ید
مصرف بیش از حد ید ممکن است منجر به سمیت ید یا مسمومیت با ید شود. علائم این وضعیت بسته به میزان مصرف متفاوت است و می‌تواند شامل طعم فلزی در دهان، ناراحتی معده، استفراغ، اسهال، تب و ضربان قلب ضعیف باشد. در موارد شدید، مصرف بیش از حد ید می‌تواند باعث به کما رفتن فرد شود، به این معنی که فرد هوشیاری خود را از دست داده و قادر به پاسخگویی به دیگران نیست.
2. پرکاری تیروئید
مصرف بیش از حد ید می‌تواند منجر به پرکاری تیروئید شود که به آن پرکاری تیروئید ناشی از ید (IHH) نیز گفته میشود. در این وضعیت، بدن کالری‌های دریافتی از غذا را بسیار سریع‌تر از حد معمول به انرژی تبدیل می‌کند. این موضوع می‌تواند باعث بروز علائمی مانند تپش سریع قلب، ضربان نامنظم قلب، کاهش وزن بدون تلاش، و افزایش دفعات دفع شود. همچنین، افراد مبتلا به پرکاری تیروئید معمولاً احساس اضطراب و تحریک‌پذیری بیشتری دارند.
حتما بخوانید: بهترین رژیم غذایی برای پرکاری تیروئید
3. گواتر (بزرگی تیروئید)
دریافت کافی ید در رژیم غذایی می‌تواند از تشکیل گواتر جلوگیری کند، اما مصرف بیش از حد ید نیز ممکن است باعث بزرگ شدن غده تیروئید در گردن شود. برخی افراد دچار گواتر انسدادی می‌شوند؛ در این حالت غده تیروئید آنقدر بزرگ میشود که بلعیدن و تنفس هنگام ورزش برایشان دشوار میشود. همچنین ممکن است باعث گرفتگی صدا، سرفه و خروپف شود.
4. سرطان تیروئید
مصرف بسیار بالای ید در رژیم غذایی ممکن است خطر التهاب تیروئید و سرطان تیروئید را افزایش دهد.
تداخلات دارویی مکمل های ید
مکمل‌های ید ممکن است با بسیاری از داروها تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، مصرف مکمل ید همراه با داروهای ضد تیروئید مانند متی‌مازول ممکن است باعث کاهش بیش از حد تولید هورمون تیروئید شود. همچنین، مصرف مکمل پتاسیم یدید همراه با داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors) می‌تواند باعث تجمع پتاسیم در خون شود که به آن پرپتاسیمی (Hyperkalemia) گفته میشود. این وضعیت می‌تواند مشکلات جدی قلبی ایجاد کرده و حتی تهدیدکننده حیات باشد.
کمبود ید چیست
آب اقیانوس‌ها مقدار زیادی ید دارد که به‌صورت طبیعی به هوا تبخیر شده و سپس در قالب باران به زمین بازمی‌گردد. به همین دلیل، مقادیر کمی ید در آب آشامیدنی، خاک و محصولات کشاورزی در سراسر جهان وجود دارد؛ اما این مقدار در همه جا یکسان نیست. اگر در مناطق مرتفع، مناطقی که به‌راحتی دچار سیل می‌شوند، یا مناطق داخلی و دور از دریا زندگی می‌کنید، در معرض خطر بیشتری برای کمبود ید قرار دارید.
علائم کمبود ید عبارتند از:
- تورم پوست
- پوست بسیار خشک یا پوسته‌پوسته
- موهای بسیار خشک یا کم‌پشت شدن مو
- خستگی مفرط (احساس خستگی حتی پس از استراحت)
- افزایش وزن
- احساس سردی مداوم
- ضعف و کاهش انرژی
- گیجی و سردرگمی آسان
- یبوست (مشکل در دفع)
- مشکلات باروری
- گواتر (بزرگی غده تیروئید)
- گرفتگی صدا
- مشکل در بلعیدن یا تنفس راحت
لازم نیست همه این علائم را داشته باشید تا دچار کمبود ید باشید؛ بسیاری از افراد ممکن است تنها چند علامت را تجربه کنند. اگر گواتر دارید، پزشک می‌تواند با معاینه جسمی این کمبود را تشخیص دهد. همچنین با انجام آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون تیروئید یا تصویربرداری مانند سونوگرافی تیروئید، می‌توان به بررسی دقیق‌تر این غده پرداخت و تشخیص نهایی را داد.
حتما بخوانید: کمبود چه ویتامینی باعث خستگی میشود
میزان مصرف روزانه ید
میزان یدی که باید روزانه از طریق غذا، نوشیدنی‌ها و مکمل‌ها دریافت کنید، بسته به سن شما متفاوت است:
- از تولد تا 6 ماهگی: 110 میکروگرم
- از 7 ماهگی تا 1 سالگی: 130 میکروگرم
- کودکان تا 8 سال: 90 میکروگرم
- کودکان 9 تا 13 سال: 120 میکروگرم
- نوجوانان و بزرگسالان: 150 میکروگرم
- زنان باردار: 220 میکروگرم
- زنان شیرده: 290 میکروگرم
مهم است که بدون مشورت با پزشک از این مقدار مجاز فراتر نروید.
غذاهای سرشار از ید (منابع طبیعی ید)
در حالت کلی، بیشتر افراد می‌توانند نیاز روزانه ید خود را از طریق غذا تأمین کنند. برخی از غذاهای سرشار از ید عبارتند از:
- جلبک دریایی
- برخی ماهی‌ها مانند کاد و تون
- صدف‌داران مانند میگو و صدف خوراکی
- محصولات لبنی
- تخم مرغ
- گوشت مرغ
- جگر گاو
- نمک یددار
- برخی از شیر خشک های نوزاد (که برچسب «تقویت شده» دارند)
اگر رژیم غذایی وگان دارید یا هیچ‌یک از این مواد غذایی را مصرف نمی‌کنید، ممکن است در معرض خطر کمبود ید قرار داشته باشید.
ید و حساسیت به صدف داران
در دهه 1970 برخی متخصصان تصور کردند که حساسیت به صدف‌داران مانند خرچنگ، لابستر و صدف، در واقع حساسیت به ید است، زیرا این غذاها مقدار زیادی ید دارند. این باور بین مردم رایج شد، اگرچه آزمایش‌هایی که برای اثبات این ادعا انجام شد، اشتباه و غیرقابل اعتماد بودند. امروزه متخصصان پزشکی به طور گسترده‌ای معتقدند که حساسیت به صدف‌داران به دلیل ید نیست، بلکه به علت پروتئینی به نام تروپومایوزین موجود در این غذاها است. ما می‌دانیم که ید یک ماده حساسیت‌زا نیست و سیستم ایمنی بدن به آن واکنش آلرژیک نشان نمی‌دهد.
ید و روغن بچه
برخی افراد معتقدند که ترکیب روغن بچه با ید می‌تواند به شما کمک کند تا برنزه شوید یا موهای زائد بدن را از بین ببرد. این باورها اشتباه و بدون پایه علمی هستند و هیچ‌گونه مدرکی مبنی بر اثربخشی این ترکیب‌ها وجود ندارد. هرچند شایع نیست، ید ممکن است باعث تحریک پوست شود. پس از تماس با آن، ممکن است خارش، قرمزی، پوسته‌ریزی یا تاول مشاهده کنید. در این صورت، برای مشاوره با پزشک خود تماس بگیرید.
نکات مهم
ید یک ماده معدنی است که بدن شما برای تولید هورمون‌های تیروئید به آن نیاز دارد. احتمالاً از طریق مصرف غذاهایی مانند ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات و همچنین نمک یددار، به میزان کافی ید دریافت می‌کنید. قبل از شروع مصرف مکمل‌های ید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید، زیرا مصرف بیش از حد ید می‌تواند مشکلات سلامتی ایجاد کند.
مقالات مرتبط:
آنتی‌اکسیدان چیست به زبان ساده
دیدگاه ها