شاخص توده بدنی چیست؛ محاسبه بی ام ای و علت چاقی شکم سیبی و گلابی شکل

داشتن اضافه وزن برای هیچ کس خوش آیند نیست زیرا علاوه بر ظاهر نامناسب، علت بسیاری از بیماری ها اضافه وزن است. بسیاری از افراد اضافه وزن را با چاقی اشتباه می گیرند ولی تعریف اضافه وزن به این صوورت است: وزن بیش از وزن مناسب و کم تر از حد چاقی. در ادامه مطلب بیشتر با این اصطلاح آشنا خواهید شد. حدود 1 میلیارد از مردم دنیا اضافه وزن دارند. اگر به موقع اضافه وزن خود را تشخیص دهید؛ راحت تر می توانید جلوی چاق شدن را بگیرید. ما در این مقاله سلام دنیا درباره اینکه شاخص توده بدنی چیست و چه چیزی را نشان می دهد؛ روش محاسبه بی ام ای (اندازه گیری bmi) و علت چاقی شکم سیبی و گلابی شکل در زنان و مردان و درمان آن صحبت کردیم. با ما همراه باشید.

شاخص توده بدنی چیست و چه چیزی را نشان می دهد؟

پزشکان برای تشخیص وزن مناسب هرفرد از شاخصی به نام «BMI» که مخفف عبارت (Body Mass Index) است استفاده می کنند. وزن هر فرد نسبت به قدش سنجیده می شود. نحوه استفاده از این فرمول به صورت زیر است:

حتما بخوانید: علت چاقی شکم چیست

محاسبه بی ام ای (اندازه گیری bmi)

 فرمول محاسبه بی ام آی: قد (بر حسب متر) به توان دو / وزن (برحسب کیلوگرم) = BMI

• وزن خود را بر حسب کیلوگرم یادداشت نمایید.
• قد خود را بر حسب متر یادداشت نمایید.
• اندازه قد را به توان 2 برسانید (آن عدد را در خودش ضرب کنید)
• اندازه ی وزن را بر عدد به دست آمده از مرحله قبل، تقسیم نمایید.
• عدد به دست آمده از مرحله قبل را با جدول زیر مقایسه کنید.

مثال - قد: 180 سانتی متر | وزن: 90 کیلوگرم | شاخص توده بدنی= 27/7

این فرد چاق نیست ولی اضافه وزن دارد.

ابزارهای آنلاین نیز برای محاسبه شاخص توده بدنی (تشخیص چاق / لاغر بودن) وجود دارند.

نمایه توده بدنی بین 24 تا 29 را اضافه وزن (Overweight) می گویند و مقادیر بالاتر از آن چاقی محسوب می شود.

نکات تکمیلی استفاده از شاخص توده بدنی body mass index) BMI)

• از این شاخص برای سنجش وزن ایده آل در افراد بالای 18 سال استفاده می شود.
• از این شاخص برای زنان باردار و کودکان استفاده نمی شود.

نمایه «BMI» یک شاخص نسبی است و به شما یک تخمین کلی در رابطه با وزن را می دهد و عوامل دیگری همچون؛ قومیت یا نژاد، جنسیت و ترکیب بدن در نظر گرفته نشده است. برای بررسی دقیق تر باید موارد ذکر شده نیز در نظر گرفته شود. 

حتما بخوانید: چاقی متابولیک چیست

• قومیت و نژاد: بعضی از قومیت ها درشت هیکل هستند و وزن بالا در این افراد چاقی محسوب نمی شود.
• جنسیت: میزان وزن ایده آل در زنان و مردان متفاوت است.
• ترکیب بدن: شاید بر حسب «BMI» وزن فردی نرمال باشد ولی میزان تجمع چربی ها و ماهیچه ها، در قسمت های مختلف بدن به طور مناسب توزیع نشده باشد و فرد ظاهری چاق داشته باشد ( مانند تجمع چربی در ناحیه شکم یا پهلو ها)

چاقی و اضافه وزن دلایل فراوانی دارند با منشا های گوناگون به همین دلیل است که بیشتر رژیم ها غذایی با شکست مواجه می شوند و یا خیلی از روش های کاهش وزن در افراد کار ساز نیستند.

انواع اضافه وزن بر اساس منشاء ایجاد آن

به طور کلی انواع اضافه وزن بر اساس منشا ایجاد آن به 2 دسته چاقی اگزوژن و چاقی اندروژن تقسیم می شوند.

• چاقی اگزوژن: این نوع چاقی ها منشا بیرونی دارند. مانند نوع رژیم غذایی، میزان تحرک و ...
• چاقی اندروژن: این دسته از چاقی ها منشا درونی دارند، یعنی اختلال در غدد درون ریز موجب این چاقی ها است و شما برای درمان حتما باید نزد پزشک بروید. بیماری هایی مانند کم کاری شدید غده تیروئید باعث چاقی می شوند و تا زمانی که این مشکل حل نشود هیچ روشی کار ساز نخواهی بود! همچنین افزایش یا کاهش هورمون های جنسی نیز در  میزان تعادل وزن دخیل هستند.

انواع اضافه وزن بر اساس توزیع چربی در بدن

نوع دیگر دسته بندی انواع اضافه وزن (چاقی)، بر اساس نحوه توزیع چربی در بدن است. چربی اضافی بدن در همه جای بدن به یک اندازه پخش نمی شود. بر اساس محل تجمع چربی ها در بدن، چاقی به 2 دسته تقسیم می شود:

• چاقی گلابی شکل: این نوع از چاقی بیشتر در زنان دیده می شود. در این نوع از چاقی اندازه دور باسن بیشتر از دور کمر است. (بیشتر از حالت طبیعی).
• چاقی سیبی شکل: چاقی سیبی شکل هم در زنان و هم در مردان مشاهده می شود. الگوی توزیع چربی در بدن این افراد به طوری است که اندازه دور کمر بیشتر از اندازه دور باسن است. 

حتما بخوانید: جلوگیری از افزایش وزن زیاد و چاقی در بارداری

عوامل ایجاد چاقی های مختلف سیبی شکل و گلابی شکل و روش درمان آن

در این بخش از مطلب به بررسی عوامل ایجاد چاقی های مختلف سیبی شکل وگلابی شکل می پردازیم و راه های موثر برای برطرف شدن هر یک را مرور خواهیم کرد.

چاقی پایین تنه: چاقی پایین تنه بیشتر در زنان مشاهده می شود. از بین بردن این چربی ها بسیار کار سختی است. برای کاهش وزن بهتر است به یک کارشناس در این زمینه مراجعه کنید. انجام ورزش های مقاومتی و هوازی برای کاهش این چربی ها مفید هستند.

چاقی پایین تنه (قسمت های پایین پا): این نوع از اضافه وزن در زنان باردار بیشتر دیده می شود. توزیع چربی بیشتر در قسمت پاها است و پا ها به صورت باد کرده به نظر می رسند. انجام ورزش های ایروبیک آبی و بالا نگه داشتن پا ها فعالیت ورزشی مناسبی برای کاهش وزن در این نوع اضافه وزن هستند.

چاقی معده متورم: کسانی که این نوع از اضافه وزن را دارند با مشکلات تنفسی مواجه هستند و نفس کشیدن برای آن ها به سختی انجام می شود. تمرین تنفس درست و ورزش هایی که به بهبود تنفس کمک می کنند توصیه می شود.

چاقی بالا تنه: پرخوری و عدم تحرک کافی علت این نوع چاقی محسوب می شود. با کاهش مواد غذایی شیرین و روزانه 30 دقیقه انجام فعالیت ها ی ورزشی به برطرف شدن این نوع چاقی کمک زیادی می کند.

چاقی شکم و اطراف معده: اضطراب، استرس و افسردگی باعث تجمع چربی ها در اطراف معده می شود (تاثیر استرس و افسردگی روی افراد مختلف متفاوت است. در بعضی افراد باعث پرخوری و در برخی دیگر باعث کم خوری می شود). فردی که این نوع از چاقی را دارد؛ برای برطرف شدن آن بهتر است از تکنیک های تمدد اعصاب بهره ببرد و اگر در انجام ورزش یک حریف ورزشی داشته باشد تا با او رقابت کند تاثیر بیشتری روی کاهش وزن او خواهد داشت.

معده بزرگ و چربی بخش فوقانی و پشت: کم تحرکی مهم ترین دلیل این نوع از چاقی است و ورزش بیشترین تاثیر را در برطرف شدن این چاقی دارد. برای کاهش وزن هر چه بیشتر، بهتر است وعده های غذایی خود را به طور منظم میل نمایید اما به مقدار کم.

سخن آخر

اضافه وزن برای هیچ کس خوش آیند نیست. بسیاری از افراد اضافه وزن را با چاقی اشتباه می گیرند، اما اضافه وزن با چاقی متفاوت است و انواع اضافه وزن بر اساس منشاء ایجاد آن با هم تفاوت دارند. چاقی گلابی شکل و چاقی سیبی شکل دو نوع چاقی شایع هستند.

مقالات مرتبط:

آیا مکمل های آهن باعث افزایش وزن و چاقی می شوند؟

چاقی چگونه بر مغز تاثیر می گذارد؟