سرطان زبان نوعی از سرطان دهان می باشد که معمولاً در سلول های فلسی سطح زبان ایجاد می شود. اصلی ترین علائم سرطان زبان عبارتند از زبان دردناک که خوب نمی شود. سرطان ممکن است در دو ناحیه متفاوت از زبان ایجاد شود. سرطان زبان معمولاً در قسمت جلوی زبان ایجاد می شود و سرطانی که در قسمت انتهای زبان ایجاد شود اوروفارنکس نامیده می شود.
علائم سرطان دهان
- لکه های قرمز یا قرمز و سفید (آفت دهانی) که بر روی پوشش دهان یا زبان ظاهر می شود
- زخم های ناحیه دهان که خوب نمی شوند
- گلودرد یا درد در هنگام عمل بلع
- داشتن احساس اینکه گویی چیزی در گلوی فرد گیر کرده است
- زبان دردناک
- صدای گرفته
- دشواری حرکت دادن فک یا زبان
- درد در گردن و گوش
- لق شدن دندان ها
- تورم در این ناحیه که بیش از سه هفته باقی بماند
- یک توده در دهان
- زخیم شدن پوشش سطح دهان
- پروتزهای دهانی که دیگر در محل خود جای نمی گیرند
بسیاری از علائم اولیه سرطان های دهان به سختی تشخیص داده می شوند بنابراین ممکن است افراد در مراحل اولیه افراد متوجه وجود این علائم نشوند. افرادی که بیشتر در معرض سرطان زبان قرار دارند مانند افرادی که سیگار می کشند یا مشروب مصرف می کنند بایستی مراقب هرگونه علائم اولیه باشند. آنها همچنین باید به صورت منظم با پزشک یا دندانپزشک ملاقات داشته باشند تا دهان آن ها را معاینه نموده و مشکلات احتمالی را تشخیص دهد.
علائم سرطان زبان
مرسوم ترین نوع سرطان زبان کارسینوم سلول های فلسی نامیده می شود. سلول های فلسی سلول های صاف و نازکی هستند که بر روی سطح پوست و زبان، در پوشش مجاری تنفسی و گوارشی و در پوشش دهان، گلو، تیروئید و حنجره وجود دارند.
اصلی ترین علائم سرطان زبان، داشتن زبان دردناک و ایجاد زخم بر روی زبان می باشد. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درد در فک یا حلق
- درد در هنگام عمل بلع
- داشتن احساس اینکه گویی چیزی در گلوی فرد گیر کرده است
- حس گرفتگی و سختی در زبان یا فک
- مشکل داشتن در جویدن یا فرو بردن موارد
- لکه های قرمز یا قرمز و سفید (آفت دهانی) که بر روی پوشش دهان یا زبان ظاهر می شود
- زخم در ناحیه زبان که خوب نمی شود
- احساس بی حسی در زبان
- خونریزی بی دلیل از زبان
- یک توده بر روی زبان که برطرف نمی شود
علائم سرطان زبان مشابه علائم سایر سرطان های ناحیه دهان می باشند و ممکن است در مراحل اولیه بیماری چندان قابل تشخیص نباشند. ممکن است افراد بعضی از این علائم را بدون ابتلا به سرطان زبان یا سایر انواع سرطان دهان داشته باشند.
مراحل بیماری چه هستند؟
پزشکان اکثر انواع سرطان را بر اساس میزان وجود سرطان و این که آیا به سایر بخش های بدن پخش شده است یا خیر (متاستاز)، به مراحلی تقسیم می کنند. سیستم دسته بندی از حروف و اعداد استفاده می نماید. حرف T نشان دهنده تومور و حرف N مربوط به غدد لنفاوی گردن می باشند. این حروف به ترتیب دارای درجاتی بین 1-4 و 0-3 می باشند.
افراد دارای تومور T1 پایین ترین درجه تومور را دارا می باشند در حالی افراد دارای T4 دارای بالاترین درجه تومور می باشند. دسته بندی N0 نشان دهنده این است که سرطان زبان در هیچ کدام از گره های لتفاوی گردنی پخش نشده است. برعکس سرطان زبانی که بخش عمده ای از غدد لنفاوی گردن را درگیر کرده باشد، در دسته N3 قرار می گیرد.
همچنین می توان سرطان زبان را به روش های زیر دسته بندی نمود: درجه پایین، درجه متوسط و درجه بالا
این دسته بندی نشان دهنده میزان رشد سرطان و احتمال انتشار آن به سایر بخش های بدن می باشد.
علل ابتلا به سرطان زبان
متخصصین به طور کامل دلیل اینکه چرا بعضی افراد دچار سرطان زبان می شوند را نمی دانند. با این وجود بعضی عوامل ریسک می توانند احتمال بروز این مشکل در افراد را افزایش دهند.
عوامل ریسک شناخته شده عبارتند از:
- سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو
- مصرف بیش از حد الکل
- مصرف رژیم غذایی با میوه و سبزیجات کم و گوشت قرمز و غذاهای آماده فراوان.
- داشتن عفونت پاپیلوم انسانی (HPV)
- داشتن سابقه خانوادگی سرطان های دهان و زبان
- داشتن سرطان های قبلی بویژه در سلول های فلسی
- مردان مسن بالاترین ریسک را برای ابتلا به سرطان زبان دارند. سرطان های دهان معمولاً بین افراد بالای 50 سال مرسوم تر می باشند.
- افراد سیگاری که مشروبات الکلی زیادی مصرف می کنند 15 برابر بیش از سایر افراد در معرض سرطان های دهانی می باشند.
عوامل ریسک دیگر عبارتند از:
- بیماری رفلاکس معده به مری
- جویدن بتل که عادتی مرسوم در جنوب شرقی آسیا محسوب می شود.
- قرارداشتن در معرض بعضی مواد شیمیایی مانند آزبست، اسید سولفوریک و فرمالدئید.
- بهداشت دهانی ضعیف و سایر عواملی که بر دهان تاثیر می گذارند مانند دندان های نامنظم که باعث آزردگی دهان می شوند یا پروتزهای دهانی که به جانی در دهان تنظیم نشده باشند.
سرطان زبان چگونه تشخیص داده می شود؟
هر فردی که ممکن است نگران ابتلا به سرطان زبان باشد می تواند هر چه سریعتر به پزشک مراجعه نماید. در این ملاقات احتمالاً پزشک سئوالاتی مانند موارد زیر خواهد پرسید:
- پرسش درباره سابقه مرتبط پزشکی شامل سابقه خانوادگی بیماری
- معاینه دهان و زبان
- معاینه گره های لنفاوی برای مشاهده بزرگ شدن احتمالی آنها
اگر پزشک به وجود سرطان دهان مشکوک شود، اقدام به نمونه برداری خواهد نمود. این شامل برداشت بخشی از بافت و ارسال آن برای آزمایشگاه می باشد. اگر نتایج نمونه برداری سرطان را تایید نمایند، دکتر ممکن است پیشنهاد سی تی اسکن یا MRI نماید تا مطمئن شود که آیا سرطان به سایر بخش های بدن پخش شده است یا خیر.
آیا سرطان زبان قابل درمان است؟
سرطان زبان قابل درمان می باشد و چشم انداز درمانی برای افرادی که در مراحل اولیه شناسایی شوند، بهتر است. افرادی که سرطان در آنها به سایر بخش های بدن منتشر نشده باشد، شانس بیشتری برای درمان خواهند داشت. یک دوره حدوداً 5 ساله برای زندگی افراد مبتلا به سرطان زبان قبل از انتشار آن به سایر اعضای بدن، شانسی حدوداً 78 درصدی دارد در حالی که در صورت انتشار این مقدار به حدود 36 درصد کاهش می یابد.
پیشگیری از سرطان زبان
پیشگیری از بروز سرطان زبان امکان پذیر نیست اما اگر افراد هر گونه علائم آن را مشاهده نمودند، بایستی هرچه سریعتر به پزشک مراجعه نمایند. هرچه پزشک سریعتر بیماری را نشخیص دهد، درمان سریع تر آغاز شده و شانس موفقیت آن بیشتر خواهد شد.
کنترل بعضی عوامل در زندگی نیز می تواند به حداقل شدن ریسک بروز سرطان زبان کمک کند که عبارتند از:
- ترک سیگار
- پرهیز از جویدن محصولات تنباکو و بتل
- محدود کردن مصرف الکل یا ترک کامل آن
- مصرف رژیم غذایی متنوع و سالم شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات
- رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به طور منظم و مراجعه منظم به دندانپزشکی
- دریافت دوره کامل واکسن HPV
- داشتن رابطه جنسی سالم و استفاده از پوشش ها برای سکس دهانی
سرطان زبان چگونه قابل درمان می باشد؟
افراد مبتلا به سرطان زبان معمولاً نیازمند جراحی برای برداشتن بافت سرطانی می باشند. جراحان معمولاً می توانند تومورهای کوچک را در یک جلسه جراحی خارج نمایند. انجام چندین عمل جراحی یا جراحی های پیچیده ممکن است در خصوص تورموهای بزرگتر یا انتشار سران مورد نیاز باشد. جراح ممکن است مجبور شود بخشی از زبان را نیز خارج نماید. در این صورت سعی خواهد شد با استفاده از پوست یا بافت قسمت های دیگر بدن، زبان تا حد امکان ترمیم شود.
جراحی که منجر به برداشتن بخشی یا تمام زبان شود، گلاسکتومی نام دارد. هرچند پزشکان تلاش می کنند تا آسیب به دهان در طول این روال به حداقل برسد اما بروز بعضی عوارض جانبی اجتناب ناپذیر خواهد بود.
گلاسکتومی ممکن است بر موارد زیر تاثیر گذارد:
- صحبت کردن
- خوردن
- تنفس
- بلع
علاوه بر جراحی، در بعضی مواقع ممکن است از پرتودرمانی یا شیمی درمانی نیز برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده استفاده شود.
چشم انداز
چشم انداز برای فرد مبتلا به سرطان زبان بستگی به مرحله تشخیص و موفقیت درمان ها دارد. بر اساس آمارها، 83.7 درصد از افراد با تشخیص سرطان زبان یا حنجره در مرحله 1 شانس زندگی برای 5 سال یا بیشتر را دارا می باشند. این میزان برای افرادی که سرطان آنها به سایر اعضای بدن منتشر شده باشد، 39.1 می باشد.
منبع: medicalnewstoday