روش پرورش گل ارکیده در خانه + شرایط نگهداری و تکثیر گل ارکیده

گل ارکیده (Orchid Flower) یا ثعلب که جز بزرگترین خانواده گیاهان گلدار محسوب می شود، بیش از 800 نوع و حدود 25000 گونه شناخته شده را دارا می باشد. گل های ارکیده مدل های مختلفی دارند؛ برخی از آنها ایستاده یا خمیده هستند و برخی بالارونده می باشند. در این مطلب سلام دنیا به آموزش روش های پرورش گل ارکیده در خانه، شرایط نگهداری و انواع روش های تکثیر گل ارکیده پرداختیم. با ما همراه باشید.

گل ارکیده یکی از زیباترین گل های دنیا است که هر رنگ آن سمبل یک چیز است؛ مثلاً ارکیده صورتی نماد زیبایی و عشق است. از گل های ارکیده در مراسم عروسی و یا مراسمات رسمی استفاده می شود. به دلیل اینکه می تواند به مدت طولانی در گلدان بماند و همچنین 3 تا 6 ماه پشت سرهم گل بدهد. این گل می تواند سریع با محیط اطراف خود را سازگار شود.

روش پروش گل ارکیده در خانه

گل ارکیده جز گیاهانی است که شرایط رشد در محیط خانه و فضای باز را دارد. برای کاشت گل ارکیده در خانه باید اطلاعاتی درباره آن بدست آورید. در این بخش ما مراحل کاشت گل ارکیده را برای شما بیان نموده ایم.

مرحله 1: انتخاب بذر

همان طور که می دانید گل ارکیده دارای گونه های زیادی است برای همین باید در انتخاب بذر دقت کنید و بذری را انتخاب کنید که با شرایط آب و هوایی منطقه شما سازگار باشد. برای تشخیص بذر مناسب می توانید از فروشنده مشورت بگیرید.

از بین گونه های ارکیده، ارکیده شاپرکی یا فالانوپسیس و ارکیده پافیوپدیلوم، رشد بهتر و آسان تری دارند و برای کسانی که مبتدی و تازه کار هستند بذر این گونه ها مناسب میباشد.

حتما بخوانید: انواع گل ارکیده با تصاویر، خواص و بیماری های آن

توجه کنید: به دلیل اینکه معمولا بذرها به شرایط استریل شده نیاز دارند و بین 2 تا 5 سال  طول می کشد تا شکوفه دهند، شما می توانید از بوته های ارکیده به جای بذر استفاده نمایید و بوته ارکیده موردنظر خود را تهیه نمایید.

مرحله 2: انتخاب گلدان مناسب

گلدانی که برای کاشت گل ارکیده مناسب باشد باید دارای شرایط زیر باشد:

• قطر گلدان 10 تا 15 سانتی متر باشد.

• ارتفاع آن بین 20 تا 25 سانتی متر باشد.

• کف گلدان دارای سوراخ های برای خروج آب اضافی گل را داشته باشد.

مرحله 3: زمان کاشت گل ارکیده

لازم است بدانید که بهترین زمان برای کاشت گل ارکیده از اول بهار تا اواسط آن می باشد. دانه ها را در گلدان با خاک مناسب گل ارکیده بکارید.

مرحله 4: انتخاب خاک مناسب گل ارکیده

ریشه های گل ارکیده حساس هستند و به تهویه بیشتری نسبت به دیگر گلها نیاز دارند. برای همین استفاده از خاک معمولی یا خاک باغچه نه تنها برای گل ارکیده مناسب نیست بلکه اشتباه است. برای همین باید از خاک مخصوص گل ارکیده استفاده نمایید. شما می توانید این خاک را از گل فروشی ها تهیه نمایید یا خودتان آن را در منزل درست کنید.

حتما بخوانید: کاشت و پرورش گل رز در باغچه و شرایط نگهداری آن

برای تهیه آن مقداری خرده چوب به خاک اضافه نمایید اینکار باعث می شود منافذ لازم برای گل ارکیده ایجاد شود. همچنین مواد دیگری که در ترکیب و مخلوط خاک گل ارکیده استفاده می شود پوسته ی درختانی مثل کاج یا افرا می باشد.

خاک هایی که معمولا برای گل ارکیده استفاده می شود حاوی مخلوط پیت موس و پوسته درختان است. ولی شما می توانید به آن پوست نارگیل، پودر زغال سنگ، خزه خشک شده و سنگریزه اضافه نمایید.  

مرحله 5: شرایط نگهداری گل ارکیده

شرایط نگهداری گل ارکیده یکی از مراحل مهم می باشد و در انتهای این مقاله به توضیح آن پرداخته ایم.

بعد از کاشت بذر گلدان را یاید در مکانی که دمای آن بین 18.3 تا 23.8 درجه سانتی گراد است و نور کافی و البته غیر مستقیم خورشید باشد قرار دهید و خاک آن را هم تا زمانی که اولین برگ ها شروع به ظاهر شدن می کنند، مرطوب نگه دارید.

مرحله 6: انتقال دادن گل ارکیده به گلدان اصلی 

زمانی که گل ارکیده شما دارای چندین برگ  شد، وقت آن است که آن را به گلدان اصلی انتقال دهید. این کار را باید با دقت و بدون اینکه به ریشه ها آسیب برسانید؛ انجام دهید. به آرامی گیاه را از گلدان خارج کنید و اگر ریشه ها دچار پوسیدگی شده اند آنها قسمت ها را ببرید و سپس گیاه را در گلدان قرار دهید.

شرایط نگهداری گل ارکیده

1. خاک مناسب گل ارکیده

گل ارکیده برای رشد به خاک خاصی نیاز دارد و دلیل آن، این است که گل ارکیده معمولا روی تنه درختان رشد می کند و به هوای بیشتری نیاز دارد. خاک مناسب گل ارکیده شامل خاکبرگ، خاک لوم، و پیت می باشد که نسبت خاکبرگ به خاک لوم و پیت 2 به یک است. همانطور که در بالا اشاره کردیم  می توانید  مقداری خزه خشک شده، پوسته های درخت، پوست نارگیل، پرلیت ، پودر زغال سنگ و گلوله‌های پلی استایرن را با خاک مخلوط کنید. یا از گل فروشیها خاک مخصوص گل ارکیده را نیز تهیه کنید.

2. نور مورد نیاز گل ارکیده

گل ارکیده نیازمند محیطی است که نور آن متعادل  و به دور از تابش مستقیم خورشید باشد. گل ارکیده می تواند در نور کم نیز رشد کند اما گلدهی خوبی نخواهد داشت. اگر در برگ های ارکیده شما ته مایه قرمز رنگی ظاهر شده بود، می تواند نشانه ای از تابش نور زیاد به گل ارکیده باشد. زمانی که گیاه شما در فصل رشد قرار دارد بهتر است آن را در کنار پنجره های شرقی خانه قرار دهید و در فصل هایی مثل  زمستان که نور کم است می توانید آن را در قسمت هایی از خانه که پنجره های جنوبی و غربی دارند، قرار دهید.

حتما بخوانید: شرایط نگهداری از گل سانسوریا یا زبان مادر شوهر در خانه

برای جلوگیری از تابش مستقیم نور آفتاب بهتر است نور از پشت پرده ای نازک به گیاه تابیده شود.

3. دما مناسب گل ارکیده

با توجه به اینکه گل ارکیده گونه های مختلفی دارد، دمای مناسب هر گونه متفاوت است. ولی چون گل های ارکیده گیاهان منطقه گرمسیری هستند و شرایط آن گرم و مرطوب به شمار می آید می توان آنها را در دمای خانه نگه داری نمود. دمای مناسب برای نگه داری گل ارکیده بین 12 تا 28 درجه سانتی گراد می باشد. باید دقت کنید از قرار دادن گل ارکیده نزدیک لوازم گرمایشی خودداری نمایید. در پاییز هوای خنک موجب رشد ساقه گل می شود. برای گل ارکیده سرمای زیاد فضای اطراف قابل تحمل نیست زیرا باعث سیاه شدن و توقف رشد آن می شود. در تابستان این گل ها قادر به تحمل دمای 32 درجه سانتی گراد هستند اما نباید زیاد آنها را در معرض این دما قرار داد.

4. آبیاری گل ارکیده 

بهترین زمان آبیاری گل ارکیده زمان صبح می باشد. برای آبیاری گل ارکیده باید از آب های بدون املاح هستند مانند آب مقطر استفاده نمایید. گل ارکیده با توجه به شرایط دمای محیط هر 4 الی 7 روز  به آبیاری نیاز دارد. آبیاری کم یا حتی زیاد باعث می شود که گیاه ارکیده گل ندهد. اگر محیط نگه داری گل ارکیده گرم و خشک است برای جلوگیری از خشک و منقبض شدن غنچه ها، با استفاده از اسپری روزی یک بار با آب ولرم بدون املاح ، گیاه را آبیاری کنید. چون آبیاری زیاد، باعث ریزش برگ ها می شود بهتر است آب اضافی گلدان را خالی نمایید . 

توجه کنید قبل از اینکه به گل ارکیده آب بدهید لازم است سطح خاک را بررسی نمایید. اگر این محیط تا حدودی خشک بود، گیاه را آبیاری نمایید؛ ولی اگر هنوز مرطوب است، از آب دادن گیاه پرهیز نمایید. گل ارکیده را در فصل تابستان هفته ای 2 تا 3 بار و در زمستان هفته ای یک بار آبیاری کنید. به دلیل اینکه کف گلدان گل ارکیده دارای سوراخ می باشد؛ بهتراست که آبیاری به تدریج و ملایمت باشد.

5. مه‌پاشی گل ارکیده

مه پاشی یا غبارپاشی یعنی اسپری کردن آب از فاصله 30 تا 40 سانتی متری بر روی گل، این عمل باید طوری انجام شود که قطرات آب روی برگ ها به صورت مه یا غبار بشینند. رعایت این فاصله مهم است زیرا اگر از فاصله نزدیک انجام دهید باعث به وجود آمدن لکه های قهوه ای یا سفید روی برگ میشود. 

گل های ارکیده جز گیاهانی هستند که می توانند خود را با شرایط محیط به خوبی سازگار نمایند؛ ولی با این وجود برای نگه داری بهتر این گل، می توانید هر چند وقت یک بار با استفاده از اسپری و آب ولرم (آب جوش بدون املاح) روی گلبرگ ها و برگها مه پاشی انجام دهید.

6. تعویض گلدان گل ارکیده

گل ارکیده، به آرامی رشد می کند و بسته به میزان رشد گیاه به تعویض گلدان هر سال یا هر دو سال یکبار نیاز پیدا می کند. بهترین زمان برای تعویض گلدان فصل بهار و یا پاییز می باشد زیرا این زمان قبل یا بعد از زمان گلدهی گیاه می باشد. زمانی که نوک ریشه های هوایی گل شما سبز بود اقدام به تعویض گلدان نمایید.

اگر نشانه هایی مثل بیرون زدن حجم بیشتر ریشه های گیاه از داخل گلدان، یا خارج شدن بخشهایی از خاک گلدان از سوراخ های کف گلدان و یا به مشام رسیدن بوی نامناسب از گلدان را دیدید، باید گلدان را تعویض نمایید.

حتما بخوانید: بهترین گل های آپارتمانی مقاوم، محبوب و سایه دوست

گلدانی را برای تعویض انتخاب کنید که قطره آن 2 تا 3 سانتی متر از گلدان قبلی بزرگتر باشد، توجه کنید که بعد از تعویض گلدان به دوبار به فاصله 15 دقیقه گلدان را آبیاری کنید تا در محیط جدید مستقر شود. ماهی یکبار هم کود بدهید.

7. کوددهی گل ارکیده

برای اینکه گل ارکیده حداکثر رشد را داشته باشد نیازمند کوددهی و تغذیه منظم می باشد. کوددهی به  گل زمانی کاربرد دارد که نور، دما، و آب مناسب  برای گیاه  فراهم شده باشد. کودها شامل کودهای مایع و آزادکننده کندهستند و نسبت استفاده آن بستگی به محیط کشت گل ارکیده متفاوت می باشد. بهترین کود برای  گل ارکیده که باعث تقویت جوانه زنی و گلدهی شود؛ کودی دارای نیتروژن و فسفر بالا است. بهتر است ماهی یکبار به گیاه خود کود دهید و اگر در مرحله رشد فعال باشد دادن کود دو هفته یکبار مناسب است.

روش های تکثیر گل ارکیده

گل های ارکیده به طور کلی به 2 روش جنسی و غیر جنسی قابل تکثیر هستند.

الف: تکثیر جنسی

در این روش، گیاهان با ترکیب یاخته های جنسی نر  و ماده و تشکیل بذر تکثیر می شوند.

ب: تکثیر غیر جنسی

تکثیر غیرجنسی خود شامل 4 روش می باشد که در زیر مختصری درباره آنها شرح داده ایم.

1. کاشت بذر (Seeding)

در این روش بذر گل ارکیده مورد نظر را در محل مورد نظر که می تواند گلدان یا باغچه باشد می کارند. 

2. قلمه زدن (Cutting)

برخی از گونه های ارکیده ی منوپودیال یا تک پایه مانند ارکیده (وندا Vanda)  و Arachnic  با قلمه انتهایی آنها تکثیر می شوند.

• اندازه قلمه ها باید بین 5.7 سانتی متر تا 10 سانتی متر باشد.  شرایط قلمه زدن ارکیده وندا Vanda  این است که قلمه انتهایی آن دارای طول 30 تا 37 سانتی متر است و برای تکثیر باید دارای 12 برگ و چندین ریشه هوایی داشته باشد. برای گل ارکیده Arachnic قلمه انتهایی باید بین 45 تا 60 سانتی متر بوده و دارای ریشه هوایی باشد.
• گونه های دیگر نیز مانند فالانوپسیس و Phaius با قلمه های گلدار تکثیر می شوند.
• گونه های مانند دندروبیوم و اپیدندریوم (Epidendrum) که پاجوش تولید می کنند (پاجوش شاخه های فرعی که از درخت می رویند و به  ریشه متصل هستند) و به دلیل اینکه این پاجوش ها، ریشه های هوایی دارند می توان از آنها برای تکثیر گل استفاده کرد.

3. روش تقسیم بوته

برخی از گونه های ارکیده همانند پافیوپدلیوم (Paphiopedilum)  و سیمبیدیوم (Cymbidium) که دارای 6 یا بیشتر از  6 پیاز کاذب هستند،  به روش تقسیم بوته تکثیر می شوند. برای تکثیر به این شیوه ریزوم (یا زمین ساقه ، به ساقه‌های زیر زمینی در بعضی از گیاهان گفته می‌شود. این ساقه‌های زیرزمینی به صورت  افقی رشد می کنند و به‌ عنوان عضو تکثیرِ رویشی عمل می‌کنند) را از میان سومین و چهارمین پیاز برش می زنند و بعد هر قسمت از گیاه را در یک گلدان مجزا می کارند.

4. کشت بافت

کشت بافت یا تکثیر ذره ای، یک روش جایگزین برای روشهای معمول تکثیر گیاهان می باشد. در این روش، پرورش گیاهان از بخش های خیلی کوچک (مانند جوانه، گره، قطعات ریشه و برگ و غیره) را شامل می شود که آنها را به صورت ضدعفونی شده در یک ظرف کشت که محیط و موادغذایی مورد نیاز برای رشد را دارد قرار می دهند.

سخن آخر

گل ارکیده، از خانواده گیاهان گلدار بوده و جز پرطرفدارترین گلهای آپارتمانی و شاخه بریده است. انواع روش های تکثیر و پرورش گل ارکیده در خانه و بهترین شرایط نگهداری از آن در این مطلب به شما آموزش داده شد. امیدوارم برایتان مفید و کاربردی بوده باشد.

مطالب مرتبط:

پرورش و کاشت گل بامبو (خیزران) در گلدان و مراقبت از آن

6 دلیل سوختن نوک برگ گیاهان آپارتمانی و روش برطرف کردن آن