برخی از افراد آنقدر جذاب صحبت می کنند که محال است از نشستن پای صحبت هایشان خسته شوید. بسیاری از افرادی که جذاب صحبت می کنند، بخش قابل توجهی از این جذابیت را مدیون صدایشان هستند. به عبارت دیگر، این افراد توانسته اند با آموزش دادن صدایشان مخاطب جذب کنند. هرکس می تواند با رعایت نکات و انجام تمریناتی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم، صدایش را در مدتی نسبتا کوتاه به صدایی دلپذیرتر از آنچه که هست، تبدیل کند.
1. ایجاد جذابیت در صحبت با انجام تمرین های آوازی
برای این که بتوانید در حالت طبیعی با صدای جذاب تری صحبت کنید، باید کمی تمرین های آوازی انجام دهید. مثلا می توانید مقابل آینه بایستید، دهانتان را شل کنید و تارهای صوتی خود را به حالت استراحت دربیاورید. برای این که تارهای صوتی تان استراحت کنند یک خمیازه کشدار بکشید، فکتان را به چپ و راست تکان دهید یا مثلا آهنگی را که بلد هستید با خود زمزمه کنید.
حتی می توانید ماهیچه های گلویتان را به آرامی با انگشت ماساژ بدهید. همچنین سعی کنید ظرفیت و حجم تنفس خود را بالا ببرید. باید تمام هوایی را که به داخل ریه ها فرو می دهید، در هنگام بازدم کاملا از ریه ها خارج کنید. سپس یک نفس عمیق بکشید و قبل از بازدم 15 ثانیه نفستان را نگه دارید. دیگر این که روی گام صدای خود کار کنید. برای تمرین، صدایی مثل صدای «b» را ابتدا با گام معمولی به شکل آواز بخوانید و به تدریج گام صدایتان را پایین بیاورید. حتی توصیه می شود عبارات دارای تلفظ دشوار را با خودتان تکرار کنید. مثلا چند بار پشت سر هم بگویید: «چه ژست زشتی!»
2. تکنیک های ایجاد جذابیت در صحبت با تمرین با صدای بلند
برای این که یاد بگیرید روی تلفظ، سرعت و بلندی صدای خود کنترل داشته باشید، باید با صدای بلند تمرین کنید. متنی از یک کتاب یا مجله در دست بگیرید و با صدای بلند بخوانید. حتی می توانید همین تمرین را با متن یک سخنرانی معروف نیز انجام دهید. یادتان باشد در زمان تمرین صاف بایستید، نفس عمیق بکشید و هنگام خواندن متن دهانتان را به اندازه ی کافی باز کنید. اگر با تمرین کردن جلوی آینه حس و حال بهتری می گیرید، حتما مقابل آینه تمرین کنید. این تمرین را به قدری تکرار کنید تا از شنیدن صدای خودتان احساس رضایت داشته باشید. بعد از این که به جنبه های مختلف صدای خود مسلط شدید، مهارت هایی را که یاد گرفته اید در مکالمات روزمره به کار ببرید.
3. رسا و واضح صحبت کردن برای جذاب کردن صحبت
نه خیلی آهسته و نه خیلی بلند صحبت کنید. حجم صدایتان باید به اندازه ای باشد که به راحتی شنیده شود، اما گوش را از بلندی زیاد آزار ندهد. اگر مِن مِن کنید یا این که صدایتان فقط در حد پچ پچ به گوش برسد، حضورتان در گفت وگو نادیده گرفته خواهد شد و چه بسا دیگران مدام وسط صحبتتان بپرند و رشته ى كلام تان را قطع کنند.
منظور این نیست که داد بزنید، بلکه فقط سعی کنید بلندی صدایتان را متناسب با موقعیت تغییر بدهید. مثلا اگر مقابل جمعیتی صحبت می کنید که تعدادشان زیاد است، باید بلندتر صحبت کنید تا صدایتان به گوش همه برسد. اما در شرایط عادی و مکالمات روزمره، لازم نیست خیلی بلند صحبت کنید؛ چرا که ممکن است با بلند صحبت کردن نابه جا روی مخاطبتان تأثیر منفی بگذارید.
برای این که طرز صحبت کردن تان جذاب تر به نظر برسد، حتما کلمات را واضح ادا کنید. باید در تلفظ کامل و صحيح تمام کلماتی که بر زبان تان جاری می شوند، دقت کافی داشته باشید. برای جلوگیری از نوک زبانی تلفظ کردن کلمات باید دهان خود را هنگام صحبت به اندازهی کافی باز و لب ها را شل کنید و همچنین اجازه بدهید که زبان و دندان ها در وضعیت مناسب قرار بگیرند. گلو نیز باید باز و آزاد باشد تا بتوانید کلمات را با صدای رسا ادا کنید. شاید در ابتدای کار، برایتان سخت باشد تمام کلمات را کامل و صحیح تلفظ کنید، اما مطمئن باشید تلفظ واضح کلمات بعد از مدتی تمرین برای تان طبیعی خواهد شد.
4. چگون شمرده صحبت کنیم؟
تندتند صحبت کردن عادت ناپسندی است که موجب می شود دیگران نتوانند پا به پای صحبت هایتان پیش بیایند و منظورتان را متوجه شوند. در مورد افرادی که خیلی تند صحبت می کنند، احتمال زیادتری وجود دارد که مخاطب از یک جایی به بعد دیگر به ادامه ی صحبت گوش ندهد. پس کمی آهسته تر کلمات را ادا کنید و بین جملات تان مکث کوتاهی داشته باشید. اما این مکث ها نباید زیادی طولانی شوند تا مبادا مخاطب فکر کند که کلمات را گم کرده اید و در حال سرهم کردن جمله ی بعدی هستید.
مکث های کوتاه به گوینده فرصت می دهند تا روی تکه هایی از کلام خود تأكيد بگذارد و همچنین نفسی تازه کند. اما حواستان باشد که خیلی آهسته صحبت کردن نیز عادت ناپسندی است. اگر بیش از حد آهسته صحبت کنید، به گوش مخاطب تان یکنواخت و خسته کننده خواهید آمد، طوری که احتمال دارد طرف مقابل حوصله اش سر برود و دیگر به ادامه ی صحبتتان گوش نکند. سرعت ایده آل صحبت کردن چیزی بین «120 تا 160 کلمه در دقیقه» است. اما توصیه می شود در سخنرانی ها با سرعت متغیر صحبت کنید، یعنی صحبت خود را در هنگام تأکید با سرعت پایین تر و برای ایجاد هیجان با سرعت بالاتری پیش ببرید. در مجموع اگر بتوانید با سرعت مناسب و مکث های سنجیده صحبت کنید، حس کنجکاوی مخاطب را تحریک خواهید کرد تا حواس جمع پای ادامه ی صحبت های تان بنشیند.
5. جذاب صحبت کردن با انجام تنفس عمیق
تنفس عمیق یکی از مهم ترین مهارت های جذابیت صدا به شمار می رود. اغلب مردم هنگام صحبت کردن تند و کم عمق نفس می کشند و به همین علت صدایشان تودماغی و غیرعادی شنیده می شود. البته گاهی نفس کشیدن غلط به علت استرس است که موجب می شود صدا جیغ جیغی و گوش آزار شنیده شود و فرد نتواند با اعتماد به نفس جلوه کند.
متأسفانه در چنین مواقعی هرچه بیشتر دست و پا بزنید که خوش آهنگ صحبت کنید، بدتر خواهد شد، مگر این که به جای قفسه ی سینه از دیافراگم تنفس کنید. برای تمرین با 5 شماره یک نفس عمیق بکشید، طوری که شکم تان از هوا پر شود و سپس با 5 شماره هوای فرو داده شده را خارج کنید. می توانید یک دست تان را روی شکم خود درست زیر آخرین دنده بگذارید و نفس بکشید؛ اگر شانه هایتان همزمان با دم و بازدم به بالا و پایین حرکت کردند و نیز توانستید انبساط شکم تان را حس کنید، یعنی درست نفس می کشید. طرز صحیح نفس کشیدن را به همین ترتیب تمرین کنید و بعد از این که خوب مسلط شديد، هنگام صحبت کردن نیز همین گونه نفس بکشید.
نکته: یادتان باشد وقتی در حالت نشسته یا حتی ایستاده صحبت می کنید، پشت تان صاف باشد و قوز نکنید. سرتان را بالا و شانه های تان را به سمت عقب بگیرید تا راحت تر بتوانید نفس عمیق بکشید و صدای جذاب تری پیدا کنید. صاف نشستن و بدون قوز ایستادن به افزایش اعتماد به نفس نیز کمک می کند.
دم و بازدم خود را طوری تنظیم کنید که در پایان جملات دم بگیرید و یا مکث کوتاهی که ایجاد می شود به مخاطبتان فرصت بدهید تا محتوای کلام تان را هضم کند. البته اگر نفس عمیق بکشید، دیگر مجبور به نفس گیری مداوم بین جملات نخواهید بود و می توانید بی درنگ به جمله ی بعدی بروید.
6. نقش صاف نشستن و ایستادن در ایجاد جذابیت در صحبت
همان طور که اشاره شد، طرز نشستن یا ایستادن بر کیفیت صدا تأثیر می گذارد. صاف و بدون قوز بنشینید و بایستید تا بتوانید درست نفس بکشید و کلمات را با صدای رسا تلفظ کنید. در مورد وضعیت سر نیز اگر چانه را بالا بگیرید و سر را اندکی کج کنید، از رزونانس (باز آوایی، تشدید) صدا کاسته می شود و بیان واضح تری خواهید داشت. همچنین یادتان باشد اگر شانه ها را منقبض کرده و به گوش خود نزدیک کنید، بخش قابل ملاحظه ای از قدرت بالقوهی صدایتان را از دست خواهید داد.
7. صحبت کردن با گام های کنترل شده
گام صدا (توسانات صدا به لحاظ کوتاهی و بلندی) تأثیر به سزایی در جذابیت صحبت کردن دارد. اگر روی گام صدای خود کنترل نداشته باشید و با گام لرزان صحبت کنید، مخاطب احساس خواهد کرد که دست پاچه هستید. اما اگر بتوانید بر گام صدای خود مسلط شوید، شنونده از گوش دادن به کلام تان احساس آرامش خواهد گرفت و ترغیب می شود پای ادامه ی صحبتتان بنشیند. نباید در تمام مدت با گام یکنواخت صحبت کنید، گام متغیر اما کنترل شده تأثیرگذارتر است. مثلا می توانید برای تأکید بر برخی کلمات، گام صدای خود را بالاتر ببرید تا توجه مخاطب جلب شود.
8. صحبت کردن با انرژی و پرحرارت
برای این که بتوانید پرحرارت و انگیزشی صحبت کنید، باید شخصیت، محتوای کلام و نیت تان از پیامی که به مخاطب می رسانید همگی در یک راستا باشند. شخصیت یعنی خود خودتان با همه ی افکار و تجاربی که موجب تمایزهای فردی می شوند و به شرایط منحصر به فرد زندگی افراد بستگی دارد. محتوای کلام هم همان موضوع صحبت است؛ پیامی که در قالب کلمات به مخاطبتان ارائه می دهید. نیت نیز به هدفی گفته می شود که انتظار دارید در نتیجه ی صحبت های تان کسب کنید. وقتی شخصیت، محتوای کلام و نیت، با یکدیگر منطبق باشند، صدایتان سرشار از شور و حرارتی خواهد شد که مخاطب را میخکوب می کند. افرادی که این گونه صحبت می کنند، کلامشان معتبر و راستین به نظر می رسد، در حالی که مثلا اگر نیت تان نامشخص یا در تضاد با پیامی باشد که منتقل می کنید، از قدرت صدایتان کاسته خواهد شد و در نهایت بی مخاطب می مانید.
9. افزایش جذابیت در صحبت کردان با ضبط صدا
بسیاری از افراد تمایل ندارند به صدای خود گوش کنند، اما توصیه می شود صدایتان را ضبط و به آن گوش دهید. با این کار می توانید به ایرادهایی که شاید در حالت عادی قابل تشخیص نباشند، پی ببرید. تلفظ های غلط، سرعت نامناسب هنگام صحبت کردن و اشکالات گام با این روش قابل تشخیص خواهند بود. اتفاقا این روزها که اغلب تلفن های همراه از قابلیت ضبط صدا برخوردار هستند، با زحمت کمتری می توانید به این تمرین بپردازید. حتی بد نیست حین تمرین از خودتان فیلم هم بگیرید تا بتوانید حالت بدن، تماس چشمی و حرکات لب هایتان را نیز کنترل کنید.
10. کمک گرفتن از مربی صدا
اگر قصد دارید به طور جدی روی صدای خود کار کنید، توصیه می شود از مربی صدا کمک بگیرید. مربی صدا می تواند اشکالات صدای تان را تشخیص دهد و کمک کند این اشکالات را برطرف سازید. اگر لهجه ی محلی یا محاوره ای دارید، مربی صدا کمکتان خواهد کرد بدون لهجه یا با لهجه ی کمتری صحبت کنید.
به ویژه اگر به علت داشتن لهجه در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارید، تمرین با یک مربی صدا ضروری است. اما اگر احساس می کنید نیازی به تمرین با مربی صدا ندارید، پس حداقل مقابل یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان تمرین کنید. یادتان باشد باید مقابل کسی تمرین کنید که خودش از فن بیان بالایی برخوردار است و روان و فصیح صحبت می کند. این قبیل افراد می توانند اشکالاتتان را هنگام صحبت کردن تشخیص دهند و در جهت رفع اشکالات راهنمایی تان کنند. با تمرین کردن مقابل دیگران حتی اعتماد به نفس تان نیز افزایش خواهد یافت.
11. لبخند به هنگام صحبت
اگر منعطف، دوستانه و دلگرم کننده صحبت کنید، مخاطب نسبت به خودتان و محتوای کلام تان قضاوت خوشایندتری خواهد داشت. این در حالی است که اگر خشونت آمیز، نیشدار و کسل کننده صحبت کنید، روی مخاطبتان تأثیر منفی خواهید گذاشت. برای این که لحن صحبت کردن تان دوستانه تر و گرم به نظر برسد، هنگام صحبت لبخند بزنید.
البته لبخند زدن حین صحبت همیشه ممکن نیست. مثلا وقتی درباره ی یک موضوع خیلی جدی صحبت می کنید، مناسب نیست لبخند بزنید. اما اگر امکان داشته باشد، همین که فقط اندکی گوشه های دهانتان به سمت بالا تغییر وضعیت بدهد، کافی است تا صدای تان حتی از پشت تلفن دلنشین تر به نظر برسد. مطمئن باشید اگر صدایتان را به اندکی احساسات زیبا آغشته کنید، تأثیرگذارتر خواهید بود، اما هرگز پوزخند نزنید.