برونشکتازی یک بیماری ریوی است که به دلیل وجود زخم در بافت برونش ها یا مجاری که هوا را به ریه ها وارد می کند، باعث ایجاد سرفه به همراه خلط می شود. این عارضه در بین افراد 75 سال و بالاتر شایع است، اما شرایط ممکن است در افراد جوان‌تر نیز اتفاق بیفتد. در این مطلب سلام دنیا، درباره اینکه بیماری برونشکتازی چیست و چه علائمی دارد، راه های تشخیص و درمان و پیشگیری از برونشکتازی چیست و همچنین تفاوت برونشکتازی و برونشیت، صحبت کرده ایم. با ما همراه باشید.
برونشکتازی چیست؟
برونشکتازی یک بیماری ریوی است که باعث سرفه به همراه خلط می شود. برونش ها در ریه ها، مجراهایی هستند که به هوا اجازه ورود به ریه ها را می دهند. در برونشکتازی، به دلیل التهابی که زخم روی بافت ریه بر جای می‌گذارد سطوح داخلی برونش‌ها به مرور زمان ضخیم‌تر می‌شوند.
دیواره‌های ضخیم‌تر باعث تجمع مخاط در این مجراها می‌شوند، زیرا دیواره‌ها به اندازه کافی قوی نیستند تا مخاط را از ریه‌ها خارج کنند. علاوه بر این، مژک ها (رشته های نازکی که شبیه مو هستند و به حرکت مخاط کمک می کنند) نیز از بین می روند. زمانی که این اتفاق رخ می دهد، عفونت ها راحت تر بروز پیدا می کنند و تنفس دشوار می شود. به مواقعی که تنفس یا سرفه بدتر می شود، تشدید بیماری می گویند.
برونشکتازی چقدر شایع است؟
در بررسی ها تخمین زده شد که 500000 نفر در ایالات متحده مبتلا به برونشکتازی هستند و یک نفر از 150 نفر در سن 75 سال و بالاتر به برونشکتازی مبتلا می شود. خطر ابتلا به این بیماری با افزایش سن افزایش پیدا می کند. با این حال، افراد جوان‌تر نیز می‌توانند به برونشکتازی مبتلا شوند و می‌شوند. در بزرگسالان، شیوع این بیماری در زنان بسیار بیشتر از مردان است. در کودکان، در پسران بیشتر از دختران است. اگرچه امکان تولد نوزادانی با ابتلا به برونشکتازی وجود دارد، اما باید بدانید که این اتفاق نادر است.
عوامل خطر برونشکتازی
افرادی که شرایط زیر را دارند به عنوان عوامل خطر برای برونشکتازی در نظر گرفته می شوند:
- فیبروز سیستیک
حتما بخوانید: علائم و درمان فیبروز سیستیک چیست
- بیماری مزمن و التهابی ریه
- عفونت‌های مزمن یا شدید ریه، مانند سل، مایکوباکتریوم غیر سلی (NTM) یا پنومونی
- نقص در سیستم ایمنی
- آسپیراسیون (سرفه مکرر) تنفس چیزهایی غیر از هوا، مانند ذرات غذا، که باعث آسیب به ریه‌ها می‌شود.
علت بروز برونشکتازی
برونشکتازی ممکن است ناشی از بیماری فیبروز کیستیک (CF) باشد، یک بیماری ژنتیکی که منجر به عفونت طولانی مدت ریه و کاهش توانایی تنفس می شود. فیبروز کیستیک با گذشت زمان بدتر می شود. برونشکتازی غیر فیبروز کیستیک CF، علت آن همیشه مشخص نیست. به این نوع، برونشکتازی ایدیوپاتیک یا ناشناخته می گویند. با این حال، در موارد دیگر، علل بروز برونشکتازی عبارتند از:
- عفونت شدید قبلی که به ریه آسیب رسانده است
- بیماری های ژنتیکی مانند مژک اولیه
- دیسکینزی یا نقص آنتی تریپسین آلفا-1
- وضعیت سیستم ایمنی که مبارزه با عفونت ها را دشوار می کند
- آسپیراسیون (ورود) چیزهایی مانند مایعات، اسید معده یا غذاها به داخل ریه ها
- آسپرژیلوز برونکوپولمونری آلرژیک، حساسیت به نوع خاصی از قارچ
- سایر شرایط مانند آرتریت روماتوئید، بیماری کرون، و سندرم شوگرن
- انسداد راه های تنفسی (راه های تنفسی مسدود شده توسط چیزی مانند تومور یا یک جسم وارد شده به ریه)
حتما بخوانید: نکات زندگی با آرتریت روماتوئید چیست
علائم برونشکتازی
برخی از شایع ترین علائم برونشکتازی عبارتند از:
- سرفه هایی که منجر به ترشح زیاد خلط می شود
- سرفه به همراه خلطی که خون در آن وجود دارد (معروف به هموپتیزی)
- درد یا سفتی قفسه سینه چون نفس کشیدن سخت است
- خس خس سینه یا ایجاد صداهای سوت هنگام تنفس
- چماقی شدن (تغییر شکل) ناخن ها
- کاهش وزن
علائم تشدید بیماری که معمولاً شامل:
- تب و خستگی یا تب و لرز
- افزایش تنگی نفس
- تعریق شبانه
تشخیص برونشکتازی
محققان معتقدند که برونشکتازی بیماری است که تشخیص داده نمی شود. در صورتی که علائم شما منجر به مشکوک شدن پزشک به این بیماری شود، احتمالاً آزمایش‌های زیر تجویز می‌شوند:
- سی تی اسکن قفسه سینه یا عکس‌برداری با اشعه ایکس، آزمایش‌های تصویربرداری برای نشان دادن وضعیت ریه‌ها.
- آزمایش خون و کشت خلط برای بررسی وجود عفونت.
- آزمایش‌های عملکرد ریه برای تعیین میزان خوب نفس کشیدن یا عملکرد ریه‌ها.
- برونکوسکوپی آزمایشی برای دیدن درون ریه هاست. در این روش از یک لامپ و یک دوربین که روی لوله ای قرار دارد استفاده می شود که از طریق بینی یا دهان وارد بدن می شود و سپس از نای به داخل ریه ها می رود. آزمایش برونکوسکوپی در مورد وضعیت انسداد ریه می‌تواند جسم مسدودکننده راه‌های تنفسی را پیدا کرده و خارج کند. از این روش می توان برای به جمع آوری ترشحات ریه نیز استفاده کرد.
عوارض بیماری برونشکتازی چیست
عوارض بیماری برونشکتازی شامل موارد زیر است:
- ذات الریه
- پنوموتوراکس
- آبسه های مغزی متاستاتیک
شباهت بین برونشیت و برونشکتازی چیست؟
شباهت بین برونشیت و برونشکتازی در این است که هر دو بیماری عمدتا دیواره برونش را تحت تأثیر قرار می دهند
تفاوت برونشکتازی و برونشیت چیست؟
در برونشکتازی، راه های هوایی گشاد می شند و علت آن می تواند شاید نقایص مادرزادی، انسداد دیواره برونش، واکنش بیش از حد ایمنی در ظرایطی مانند پیوند ریه و ... ایجاد شود، ولی در برونشیت راه های هوایی گشاد نیستند و سیگار کشیدن از شایع ترین علت بروز برونشیت می باشد.
حتما بخوانید: بیماری برونشیت چیست
به طور کلی می توان گفت که برونشکتازی یک وضعیت پاتولوژیک سیستم تنفسی است که از طریق مجاری تنفسی غیر طبیعی و دائمی که مسدود شده است، تشخیص داده می شود در حالی به التهاب دیواره برونش، بیماری برونشیت می گویند. تفاوت بارز ویژگی های ساختاری بین بیماری برونشکتازی و برونشیت در این است که اتساع (گشاد شدن) برونش تنها در بیماری برونشکتازی رخ می دهد نه در بیماری برونشیت.
درمان برونشکتازی (ایا برونشکتازی درمان دارد)
برونشکتازی بیماری قابل درمان نیست، اما می توان علائم آن را مدیریت کرد. پزشک شما ممکن است دارو، استفاده از دستگاه های خاص یا ترکیبی از این روش ها و احتمالا روش های دیگر را برای کنترل علائم تجویز کند. اگر برونشکتازی ناشی از یک بیماری زمینه‌ای مانند آسپرژیلوزیس یا بیماری نقص سیستم ایمنی باشد، ابتدا باید آن بیماری را درمان کرد.
گزینه های درمانی ممکن است شامل داروهای زیر باشد:
- آنتی بیوتیک ها، داروهایی که برای درمان عفونت های باکتریایی استفاده می شوند. اینها شامل اشکال خوراکی (قرص) و اشکال استنشاقی (با استفاده از دستگاه نبولایزر) هستند.
- ماکرولیدها، داروهایی که برای درمان عفونت ها و التهاب ها به طور همزمان استفاده می شوند.
- داروهایی که خلط را تحت تأثیر قرار می دهند و به شما کمک می کنند خلط ها را از طریق سرفه دفع کنید.
درمان برونشکتازی همچنین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دستگاه‌های پاکسازی راه تنفسی برای کمک به رفع خلط از طریق سرفه کردن
- دستگاه‌های فشار مثبت بازدمی (PEP) که می‌توانید در دستان خود نگه دارید
- دستگاه ارتعاشی که مانند جلیقه می‌توانید آنها را بپوشید
- ورزش درمانی مانند دست زدن به سینه برای کمک به خروج خلط از بدن
علاوه بر این، درمان برونشکتازی بر اساس مرحله‌ای که در آن هستید، درمان های بیشتری برای آن تجزیه می‌شود: کارهایی که روزانه انجام می‌دهید (درمان های نگهدارنده) و کارهایی که هنگام تشدید (بدتر شدن) وضعیت انجام می‌دهید.
پیشگیری از برونشکتازی
هیچ راهی برای پیشگیری از بروز برونشکتازی مادرزادی (نوعی که با آن متولد شده اید) وجود ندارد. با این حال، راه‌هایی وجود دارد که به شما کمک می‌کند از آسیب‌های ریوی که منجر به برونشکتازی می‌شود جلوگیری کنید.
- مطمئن شوید که کودکان خود را در برابر بیماری هایی مانند سرخک و سیاه سرفه واکسینه می کنید.
- اگر شما یا فرزندتان دچار هر نوع عفونت ریه شدید، تحت درمان پزشکی قرار بگیرید.
- از خطرات ورود هر جسم به ریه آگاه باشید. اگر کودک شما یا هر فرد بزرگسالی جسمی را وارد ریه خود کرده است، فوراً به مراکز اورژانس تماس بگیرید.
- از مواد موجود در هوا که می توانند به ریه های شما آسیب بزنند مانند دود، مه و گازها دوری کنید.
طول عمر بیماران مبتلا به برونشکتازی
در حال حاضر چشم انداز افراد مبتلا به برونشکتازی بهتر از گذشته است. افرادی که تحت درمان قرار می گیرند، طول عمر نسبتاً طبیعی دارند. این چشم انداز همچنین بر اساس سن فرد، سلامت عمومی، تعداد تشدیدها در یک دوره زمانی مشخص و میزان بد بودن تشدیدها است.
چند نکته برای داشتن وضعیت خوب برای افراد مبتلا به برونشکتازی
- سیگار نکشید. اگر سیگار می کشید، از پزشک خود برای ترک آن کمک بخواهید.
- پیروی از درمان نگهدارنده روزانه که پزشک توصیه می کند بسیار مهم است.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- مقدار زیادی آب بنوشید تا هیدراته بمانید تا از چسبندگی خلط به مجرای تنفسی جلوگیری کنید.
- یک برنامه ورزشی منظم را دنبال کنید.
- مطمئن شوید که هر سال واکسن آنفولانزا و واکسن ذات الریه را طبق دستور پزشکتان دریافت می کنید
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که متوجه شدید که زیاد سرفه می‌کنید، سرفه های مداوم به همراه خلط دارید، سرفه‌های خونی دارید یا مشکل تنفسی دارید، باید با یک پزشک مشورت کنید. درصورتی که مشخص شود به برونشکتازی مبتلا شده اید، در صورت داشتن شرایط زیر باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- علائم عفونت مانند تب یا لرز دارید
- بیش از حد معمول در تنفس مشکل دارید
- درد در قفسه سینه
- خستگی بیشتر از حد معمول
- کاهش وزن ناخواسته
- خلط بیشتری به همراه سرفه دفع می کنید، خلطی که در آن خون وجود دارد ، یا خلط زرد یا سبز رنگ دارید
- از دست دادن اشتها
سخن آخر
برونشکتازی یک بیماری ریوی است که باعث سرفه به همراه خلط می شود. برونش ها در ریه ها، مجراهایی هستند که به هوا اجازه ورود به ریه ها را می دهند. در برونشکتازی، به دلیل التهابی که زخم روی بافت ریه بر جای می‌گذارد، سطوح داخلی برونش‌ها به مرور زمان ضخیم‌تر می‌شوند. با علت و علائم برونشکتازی چیست و آیا برونشکتازی و تفاوت برونشکتازی و برونشیت چیست در این مطلب برای شما بیان کردیم. امیدوارم برایتان مفید بوده باشد.