ذات الریه یا سینه پهلو یا پنومونی ریه می تواند از خفیف تا تهدید کننده حیات دسته بندی شود. این بیماری برای نوزادان و کودکان خردسال، افراد بالای 65 سال و افرادی که دارای مشکلات سلامتی یا سیستم ایمنی ضعیف هستند خطرناک تر است. در این مقاله سلام دنیا، درباره بیماری ذات الریه چیست و علائم سینه پهلو و درمان پنومونی ریه به شما بیان کردیم.
ذات الریه یا سینه پهلو چیست
ذات الریه عفونتی است که باعث التهاب کیسه های هوا در یک یا هر دو ریه می شود. کیسه های هوا ممکن است با آب یا چرک (مواد چرکی) پر شوند و باعث سرفه همراه با خلط یا چرک، تب، لرز و مشکلات تنفسی شوند. ارگانیسم های مختلفی از جمله باکتری ها ، ویروس ها و قارچ ها می توانند باعث ذات الریه شوند.
ذات الریه می تواند از خفیف تا تهدید کننده حیات دسته بندی شود. این بیماری برای نوزادان و کودکان خردسال ، افراد بالای 65 سال و افرادی که دارای مشکلات سلامتی یا سیستم ایمنی ضعیف هستند خطرناک تر است.
علائم ذات الریه
علائم و نشانه های ذات الریه از خفیف تا شدید متفاوت است و به عواملی مانند نوع میکروب ایجاد کننده عفونت و سن و سلامت کلی شما بستگی دارد. علائم و نشانه های خفیف غالباً شبیه علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا هستند اما مدت زمان طولانی تری باقی می مانند.
علائم و نشانه های ذات الریه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد قفسه سینه در هنگام تنفس یا سرفه
- گیجی یا تغییر در آگاهی ذهنی (در افراد بالای 65 سال )
- سرفه همراه با خلط
- خستگی
- تب و لرز و تعریق
- دمای پایین تر از دمای طبیعی بدن (در افراد بالای 65 سال و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند)
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- تنگی نفس
حتما بخوانید: برای تقویت ریه چه بخوریم
نوزادان و اطفال ممکن است هیچ نشانه ای از عفونت نداشته باشند. یا ممکن است دچار استفراغ، تب و سرفه شوند، بی قرار یا خسته و بدون انرژی به نظر برسند یا در تنفس و غذا خوردن مشکل داشته باشند.
زمان مراجعه به پزشک برای ذات الریه
در صورت بروز مشکلات تنفسی، درد قفسه سینه، تب مداوم 102 درجه فارنهایت (39 درجه سانتیگراد) یا بالاتر ، یا سرفه مداوم به خصوص اگر همراه با خلط باشد به پزشک مراجعه کنید.
به خصوص این موضوع در افرادی که در گروه های پرخطر هستند بسیار مهم است:
- افراد بالای 65 سال
- کودکان کمتر از 2 سال با داشتن علائم و نشانه ها
- افراد مبتلا به بیماری زمینه ای یا سیستم ایمنی ضعیف
- افرادی که شیمی درمانی انجام می دهند یا داروهای مصرف می کنند که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کنند
- برای برخی از افراد مسن و افرادی که نارسایی قلبی یا مشکلات مزمن ریوی دارند، ذات الریه می تواند به سرعت به یک عارضه کشنده تبدیل شود.
علت بروز ذات الریه
بسیاری از میکروب ها می توانند باعث بیماری ذات الریه شوند. شایعترین آنها باکتریها و ویروسهایی هستند که در هوا تنفس می کنیم. بدن شما معمولاً از آلوده شدن ریه به این میکروب ها جلوگیری می کند. اما گاهی اوقات این میکروب ها می توانند بر سیستم ایمنی بدن شما غلبه کنند، حتی اگر وضعیت سلامت شما به طور کلی خوب باشد.
انواع ذات الریه و علت آن
ذات الریه با توجه به انواع میکروب های ایجاد کننده و محل عفونت طبقه بندی می شود.
ذات الریه ناشی از اجتماع
ذات الریه ناشی از اجتماع، رایج ترین نوع ذات الریه است. این امر در خارج از بیمارستان ها یا سایر مراکز درمانی رخ می دهد. ممکن است علت آن موارد زیر باشد:
باکتری. شایعترین علت ذات الریه باکتریایی در ایالات متحده ذات الریه استرپتوکوک است. این نوع ذات الریه می تواند خود به خود یا بعد از سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد شود. ممکن است یک قسمت (لوب) ریه را تحت تأثیر قرار دهد ، بیماری که به آن ذات الریه لوبار می گویند.
جاندارنی های شبیه باکتری. ذات الریه مایکوپلاسما نیز می تواند باعث بیماری ذات الریه شود. به طور معمول علائم خفیف تری نسبت به انواع دیگر ذات الریه ایجاد می کند. ذات الریه پیاده روی یا غیر معمول نامی غیر رسمی است که به این نوع ذات الریه داده می شود، که معمولاً آنقدر شدید نیست که نیاز به استراحت مطلق داشته باشد.
قارچ. این نوع ذات الریه بیشتر در افرادی که مشکلات سلامتی مزمن یا سیستم ایمنی ضعیف دارند و در افرادی که مقادیر زیادی از ارگانیسم ها (مانند میکروب ها) را استنشاق کرده اند، شایع است. قارچ های ایجاد کننده این نوع ذات الریه را می تواند در خاک یا فضله پرندگان یافت شود و بسته به موقعیت جغرافیایی متفاوت است.
ویروس ها ، از جمله کووید 19. برخی از ویروس ها که باعث سرماخوردگی و آنفولانزا می شوند می توانند باعث ذات الریه هم شوند. ویروس ها شایع ترین علت ذات الریه در کودکان زیر 5 سال هستند. ذات الریه ویروسی معمولاً خفیف است. اما در برخی موارد می تواند بسیار جدی شود. ویروس کرونا (COVID-19) ممکن است باعث ذات الریه شود ، که می تواند یک بیماری جدی باشد.
حتما بخوانید: بهترین ویتامین ها برای مقابله با ویروس کرونا
2. ذات الریه بیمارستانی
برخی از افراد به دلیل ابتلا به بیماری دیگری و بستری شدن در بیمارستان دچار ذات الریه می شوند. ذات الریه بیمارستانی می تواند جدی باشد، زیرا باکتری های ایجاد کننده آن ممکن است در برابر آنتی بیوتیک مقاومت بیشتری داشته باشند و همچنین افرادی که به آن مبتلا می شوند از قبل بیمار هستند. افرادی که از دستگاه تنفس استفاده می کنند (ونتیلاتور) که اغلب در بخش های مراقبت ویژه استفاده می شود، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این نوع ذات الریه قرار دارند.
3. ذات الریه مراکز درمانی
پنومونی یا ذات الریه حاصل از مراکز درمانی یک عفونت باکتریایی است که در افرادی که بطور طولانی مدت در مراکز درمانی هستند یا در کلینیک های سرپایی از جمله مراکز دیالیز کلیه تحت مراقبت قرار می گیرند ، رخ می دهد. مانند ذات الریه بیمارستانی ، ذات الریه حاصل از مراکز درمانی نیز می تواند توسط باکتری هایی ایجاد شود که مقاومت بیشتری در برابر آنتی بیوتیک ها دارند.
4. ذات الریه آسپیراسیون
ذات الریه آسپیراسیون هنگامی رخ می دهد که غذا، نوشیدنی، استفراغ یا بزاق را در ریه های خود استنشاق کنید. در صورت ایجاد اختلال در رفلکس طبیعی حلق، مانند آسیب مغزی یا مشکل بلع، یا مصرف بیش از حد الکل یا مواد مخدر، احتمال بروز آسپیراسیون بیشتر است.
عوامل خطر بیماری ذات الریه
ذات الریه می تواند هر کسی را درگیر کند. اما دو گروه سنی که بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند عبارتند اند از:
- کودکان زیر 2 سال
- افراد بالای 65 سال
سایر عوامل خطر عبارتند از:
بستری شدن در بیمارستان. اگر در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان باشید بیشتر در معرض خطر ابتلا به ذات الریه قرار دارید، به خصوص اگر از دستگاه کمکی برای تنفس (ونتیلاتور) استفاده می کنید.
بیماری مزمن. در صورت ابتلا به آسم، بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) یا بیماری قلبی احتمال ابتلا به ذات الریه بیشتر است.
سیگار کشیدن. سیگار کشیدن به دفاع طبیعی بدن شما در برابر باکتری ها و ویروس های ایجاد کننده ذات الریه آسیب می رساند.
سیستم ایمنی ضعیف یا سرکوب شده. افراد مبتلا به ایدز HIV / AIDS ، کسانی که پیوند اعضا انجام داده اند یا تحت شیمی درمانی قرار دارند یا استروئیدهای طولانی مدت مصرف می کنند در معرض خطر ابتلا به ذات الریه قرار دارند.
عوارض ذات الریه
حتی بعد از درمان هم برخی از افراد مبتلا به ذات الریه، به ویژه کسانی که در گروه های پر خطر هستند، ممکن است عوارضی را تجربه کنند، از جمله:
وجود باکتری در جریان خون (باکتریمی). باکتری هایی که از طریق ریه ها وارد جریان خون می شوند، می توانند عفونت را به اندام های دیگر منتقل کنند و به طور بالقوه باعث نارسایی اندام بدن شوند.
مشکل تنفس. اگر ذات الریه شما شدید است یا بیماری های مزمن ریوی دارید، ممکن است در دریافت اکسیژن کافی مشکل داشته باشید. در حالی که ریه شما بهبود می یابد ممکن است لازم باشد در بیمارستان هم بستری شوید و از دستگاه تنفس (ونتیلاتور) استفاده کنید.
حتما بخوانید: درمان عفونت ریه با داروهای گیاهی
آب آوردن ریه ها (پلورال افیوژن). ذات الریه ممکن است باعث آب آوردن ریه در فضای نازک بین لایه های بافتی شود که روی ریه ها و حفره قفسه سینه (پلور) قرار دارد. اگر مایع عفونی شود، ممکن است لازم باشد که از طریق لوله ای در قفسه سینه تخلیه شود یا با جراحی برداشته شود.
آبسه ریه. اگر چرک در حفره ای در ریه جمع شود، آبسه ایجاد می شود. آبسه معمولاً با آنتی بیوتیک درمان می شود. گاهی اوقات، برای برداشتن چرک ، به جراحی یا درناژ با یک سوزن یا لوله بلند که درون آبسه قرار می گیرد، نیاز است.
پیشگیری از ذات الریه
برای کمک به پیشگیری از بروز ذات الریه:
واکسن بزنید. برای پیشگیری از بروز برخی از انواع ذات الریه و آنفولانزا واکسن وجود دارد. با پزشک خود در مورد تزریق این اکسن ها صحبت کنید. دستورالعمل های واکسیناسیون با گذشت زمان تغییر کرده است، بنابراین حتی اگر قبلاً واکسن ذات الریه دریافت کرده اید، حتماً وضعیت واکسیناسیون را با پزشک خود بررسی کنید.
مطمئن شوید که کودکان واکسینه می شوند. پزشکان واکسن ذات الریه را برای کودکان کمتر از 2 سال و برای کودکان 2 تا 5 سال که در معرض خطر خاصی از بیماری ذات الریه قرار دارند توصیه می کنند. کودکانی که در مهدکودک ها حضور دارند نیز باید واکسن بزنند. پزشکان همچنین تزریق واکسن آنفلوانزا را برای کودکان بالای 6 ماه توصیه می کنند.
بهداشت را رعایت کنید. برای محافظت از خود در برابر عفونت های تنفسی که گاهی منجر به ذات الریه می شوند، دستان خود را به طور مرتب بشویید یا از ضد عفونی کننده دست حاوی الکل استفاده کنید.
سیگار نکشید. سیگار کشیدن به دفاع طبیعی ریه های شما در برابر عفونت های تنفسی آسیب می رساند.
سیستم ایمنی بدن خود را قوی نگه دارید. به اندازه کافی بخوابید، به طور منظم ورزش کنید و یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.
تشخیص بیماری ذات الریه
پزشک شما با سوال و پرسش در مورد سابقه پزشکی شما و انجام معاینه فیزیکی، از جمله گوش دادن به صدای ریه های شما با استتوسکوپ، برای بررسی صدای حباب یا ترک خوردگی غیر طبیعی که نشان دهنده ذات الریه است، شروع خواهد کرد.
در صورت مشکوک بودن به ذات الریه، پزشک ممکن است آزمایش های زیر را توصیه کند:
آزمایش خون. آزمایش خون برای تأیید عفونت و شناسایی نوع ارگانیسم ایجاد کننده عفونت استفاده می شود. با این حال، شناسایی دقیق همیشه امکان پذیر نیست.
اشعه ایکس از قفسه سینه. این به پزشک کمک می کند تا ذات الریه را تشخیص دهد و میزان و محل عفونت را تعیین کند. با این حال، این تست نمی تواند به پزشک شما بگوید که چه نوع میکروب و جرمی باعث ذات الریه شده است.
اکسیمتری پالس. این میزان اکسیژن در خون شما را اندازه گیری می کند. ذات الریه می تواند از انتقال اکسیژن کافی ریه ها در جریان خون جلوگیری کند.
آزمایش خلط(بزاق). نمونه ای از مایعات ریه ها (خلط) شما پس از سرفه های عمیق گرفته شده و برای کمک به تعیین علت عفونت تجزیه و تحلیل (آنالیز) می شود.
ممکن است پزشک، اگر سن شما بیش از 65 سال باشد، در بیمارستان باشید یا علائم و شرایط سلامتی جدی داشته باشید، آزمایشات اضافی را تجویز کند. اینها آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سی تی اسکن. اگر ذات الریه شما به سرعتی که انتظار میرود برطرف نشود، پزشک ممکن است برای به دست آوردن تصویر دقیق تر از ریه ها، سی تی اسکن قفسه سینه را توصیه کند.
کشت مایع پلور. با قرار دادن یک سوزن بین دنده ها از ناحیه پلور ، یک نمونه مایع گرفته می شود و برای تعیین نوع عفونت مورد تجزیه و تحلیل و انالیز قرار می گیرد.
درمان ذات الریه چیست
درمان ذات الریه شامل بهبود عفونت و جلوگیری از عوارض است. افرادی که به ذات الریه مبتلا هستند معمولاً می توانند در خانه با دارو درمان شوند. اگرچه بیشتر علائم در طی چند روز یا چند هفته کاهش می یابد، اما احساس خستگی می تواند برای یک ماه یا بیشتر ادامه یابد. درمان های خاص به نوع و شدت ذات الریه ، سن و سلامت کلی شما بستگی دارد. گزینه های درمانی عبارتند از:
آنتی بیوتیک ها. این داروها برای درمان ذات الریه باکتریایی استفاده می شوند. شناسایی نوع باکتری های ایجاد کننده ذات الریه شما و انتخاب بهترین آنتی بیوتیک برای درمان آن ممکن است زمان بر باشد. اگر علائم شما بهبود نیافتند ، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک دیگر و متفاوتی را توصیه کند.
داروی سرفه. این دارو ممکن است برای آرام کردن سرفه شما استفاده شود تا بتوانید استراحت کنید. از آنجا که سرفه به شل شدن و حرکت مایعات از ریه ها کمک می کند، پس خوب است که سرفه خود را به طور کامل از بین نبرید. علاوه بر این، باید بدانید که مطالعات کمی در مورد اینکه آیا داروهای بدون نسخه سرفه باعث کاهش سرفه ناشی از ذات الریه می شوند یا خیر، مورد بررسی قرار گرفته اند. اگر می خواهید یک داروی سرکوب کننده و از بین برنده سرفه را امتحان کنید، از کمترین دوز آن استفاده کنید تا به استراحت کردن شما کمک کند.
حتما بخوانید: درمان خانگی سرفه خشک و خلط دار
کاهش دهنده تب یا تسکین دهنده درد. این موارد را می توانید در صورت نیاز برای تب و ناراحتی مصرف کنید. این داروها شامل داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن (Advil ، Motrin IB ، دیگران) و استامینوفن (Tylenol ، دیگران) هستند.
بستری شدن در بیمارستان
در صورتی لازم است که در بیمارستان بستری شوید که:
- بیش از 65 سال سن داشته باشید
- گیج شدن و سردرگم شدن در مورد زمان ، مردم یا مکان ها
- کاهش یافتن عملکرد کلیه شما
- فشار خون سیستولیک شما زیر 90 میلی متر جیوه (میلی متر جیوه) یا فشار خون دیاستولیک شما 60 میلی متر جیوه یا کمتر باشد
- تنفس شما سریع باشد (30 بار در دقیقه یا بیشتر)
- شما به کمک تنفسی نیاز دارید
- دمای شما زیر نرمال باشد
- ضربان قلب شما زیر 50 یا بالای 100 باشد
در صورت نیاز به قرارگیری در زیر دستگاه تنفس (ونتیلاتور) یا علائم شدید، ممکن است در بخش مراقبت های ویژه بستری شوید.
کودکان ممکن است در بیمارستان بستری شوند اگر:
- کمتر از 2 ماه سن داشته باشند
- بی حال یا بیش از حد خواب آلود باشند
- مشکل در تنفس
- سطح اکسیژن خون آنها کم است و به نظر می رسد کم آب هستند
شیوه زندگی و درمان های خانگی ذات الریه
این نکات می تواند به شما کمک کند تا سریعتر بهبود یابید و خطر ابتلا به عوارض را کاهش دهید:
استراحت کافی داشته باشید. تا زمانی که درجه حرارت شما به حالت طبیعی بازنگشته و سرفه کردن مخاط متوقف نشده است، به مدرسه یا محل کار خود برنگردید. حتی وقتی شروع به حس کردن حال خوب (بهبودی) کردید مراقب باشید در این کار زیاده روی نکنید. از آنجا که ذات الریه ممکن است عود کند، بهتر است تا زمانی که بهبودی کامل پیدا نکرده اید، به برنامه عادی خود برنگردید. اگر مطمئن نیستید از پزشک خود بپرسید.
هیدراته بمانید. مایعات زیادی را به ویژه آب برای شل شدن مخاط در ریه ها بنوشید.
داروی خود را طبق تجویز مصرف کنید. کل دوره داروهایی را که پزشک برای شما تجویز کرده است را مصرف کنید. اگر مصرف دارو را خیلی زود متوقف کنید، ممکن است ریه های شما همچنان به تکثیر باکتری هایی ادامه دهد که می توانند باعث تکثیر و عود ذات الریه شما شوند.
آماده شدن برای وقت ملاقات
شما ممکن است با مراجعه به یک پزشک مراقبت های اولیه یا یک پزشک مراقبت های اورژانس شروع کنید، یا ممکن است شما به پزشکی متخصص در بیماری های عفونی یا بیماری های ریوی (متخصص ریه) ارجاع شوید.
آنچه شما می توانید انجام دهید
- هرگونه علائم، از جمله درجه حرارت خود را ثبت کنید.
- اطلاعات پزشکی اصلی، از جمله بستری شدن در بیمارستان در اواخر و هر بیماری پزشکی را بنویسید.
- اطلاعات شخصی اصلی ، از جمله قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا سموم، یا مسافرت های اخیر را بنویسید.
- لیستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید، به ویژه آنتی بیوتیکی که از عفونت قبلی باقی مانده است ، تهیه کنید، زیرا این امر می تواند منجر به ذات الریه مقاوم به دارو شود.
- در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را به همراه داشته باشید تا به شما کمک کند سوالاتی را که می پرسید و گفته های پزشک را به خاطر بسپارد.
سوالاتی را برای پرسیدن از دکتر بنویسید. برخی از سوالات اساسی برای پرسیدن از دکتر عبارتند از:
- چه عواملی باعث بروز علائم من می شود؟
- به چه نوع آزمایشاتی نیاز دارم؟
- چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- آیا نیاز به بستری شدن در بیمارستان خواهم داشت؟
- من دارای برخی از مشکلات سلامتی هستم. ذات الریه من چه تاثیری روی آنها خواهد داشت؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که لازم باشد آنها را دنبال کنم؟
- در پرسیدن سوالات دیگر دریغ نکنید.
- چه انتظاری از دکتر میرود
آماده باشید تا به سوالاتی که پزشک ممکن است بپرسد پاسخ دهید:
- اولین بار از چه زمانی علائم خود را نشان دادند؟
- آیا قبلاً ذات الریه داشته اید؟ اگر چنین است ، در کدام ریه؟
- آیا علائم شما مداوم بوده است یا گاه به گاه؟
- شدت آنها چقدر است؟
- چه چیزی باعث بهبود یا بدتر شدن علائم شما در صورت وجود می شود؟
- آیا سفر کرده اید یا در معرض مواد شیمیایی یا مواد سمی قرار داشته اید؟
- آیا در خانه، مدرسه یا محل کار در معرض افراد بیمار قرار گرفته اید؟
- آیا سیگار می کشید؟ یا تا حالا سیگار کشیده اید؟
- در هفته چه مقدار الکل مصرف می کنید؟
- آیا واکسن آنفلوانزا یا ذات الریه زده اید؟
کاری که می توانید در این بین انجام دهید
- برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت خود:
- سیگار نکشید یا در اطراف دود نباشید
- مایعات زیادی بنوشید و به مقدار کافی استراحت کنید
سخن آخر
درمان ذات الریه شامل بهبود عفونت و جلوگیری از عوارض است. افرادی که به ذات الریه مبتلا هستند معمولاً می توانند در خانه با دارو درمان شوند. بیماری ذات الریه یا سینه پهلو چه علائمی دارد و درمان پنومونی ریه در این مطلب سلام دنیا گفتیم. امیدوارم که برایتان مفید بوده باشد.