کبودی و هماتوم بعد از یک آسیب و ضربه در زمانی که خون به بیرون از رگ خونی آسیب دیده میزند به وجود می آید. تفاوت های زیادی در بین آنها وجود دارد. این تفاوت ها شامل ظاهر، علائم و نشانه ها، زمان بهبودی و همچنین انواع رگ های خونی درگیر می شود. در این مقاله سلام دنیا، درباره اینکه هماتوم چیست و چه علائمی دارد، چگونگی نحوه تشخیص دادن کبودی از هماتوم را به شما خواهیم آموخت. همچنین نیز در این مقاله خواهیم فهمید که چرا این نوع کبودی ها به وجود می آیند و برای درمان آنها چه کاری باید انجام داد.
کبودی چیست؟
- کبودی‌ها که به نام اکیموز هم نیز شناخته میشوند، ناشی از ترشح های کم از رگ‌های خونی کوچک مانند مویرگ‌ها میشوند.
- آنهایی که در زیر سطح پوست شما به وجود می آیند، معمولاً و به طور کامل قابل مشاهده هستند. رنگ سیاه و آبی اولیه پوست در طی 5 تا 10 روز به رنگ زرد، سبز یا قهوه ای روشن تغییر رنگ می دهد.
- کبودی ها یک دست هستند و نیز میتوانند تورم خفیفی را در پوست ایجاد کنند. کبودی ها می توانند در برابر لمس کردن حساس شوند.
- کبودی‌ها همچنین نیز میتوانند در بافت‌های عمیق‌تر از جمله عضلات و استخوان‌ها هم ایجاد شوند. شما آنها را نمی بینید، اما در ناحیه آسیب دیده درد را خواهید حس کرد.
- کبودی ها معمولاً در طی یک یا دو هفته خود به خود خوب میشوند. خیلی کم پیش می آید که آن ها عوارض جدی را برای شما مگر اینکه با آسیب های اضافی مانند شکستگی همراه باشند به وجود بیاورند. به عنوان مثال، سیاه شدن چشم ناشی از شکستگی صورت ممکن است باعث مشکلات در بینایی شما شود.
حتما بخوانید: درمان خانگی کبودی بدن با روش های ساده
هماتوم چیست؟
هماتوم ها خونریزی های بزرگ تری هستند که اغلب می آیند و رگ های خونی بزرگ تری را درگیر می کنند. در هماتوم، خونی که جمع و لخته شده است باعث ایجاد توده‌ای سفت و حساس میشود. هماتوم می تواند در کور ترین نقطه بدن مانند عضله یا داخل یا اطراف یک اندام داخلی به وجود بیاید. هماتوم ها همچنین نیز می توانند در زیر پوست، روی پوست سر، بینی یا گوش، یا زیر ناخن پا یا دست به وجود بیایند.
وقتی که هماتوم به سطح پوست نزدیک تر باشد، میتواند به صورت یک توده قرمز، سیاه یا آبی دردناک ظاهر شود. با تجزیه شدن، پوست در نهایت به رنگ زرد یا قهوه ای تغییر می کند.
فرق هماتوم با اکیموز
بر خلاف کبودی یا همان اکیموز، هماتوم می تواند آسیب های جدی را برای شما به وجود بیاورد. اگر هماتوم ها به اندازه کافی بزرگ شوند، میتوانند باعث کاهش فشار خون و حتی شوک در شما شوند. هماتوم‌های بسیار بزرگ، مانند هماتوم‌های داخل دیواره شکم، میتوانند باعث جابه‌جایی و تغییر کارکرد اندام‌ها شوند و بر عملکرد آنها تأثیر بگذارند.
ایا هماتوم خطرناک است
خطرناک ترین هماتوم ها در مغز و جمجمه شکل میگیرد. در این مورد خون می تواند در داخل جمجمه گیر بیفتد و به مغز فشار بیاورد. این خود می تواند باعث آسیب مغزی، کما یا حتی مرگ شود. فلج شدن، تشنج و از دست دادن هوشیاری از جدی ترین علائم هماتوم در جمجمه میباشند.
زمان خوب شدن و بهبودی شما بسته به اندازه و محل هماتوم از هفته ها تا ماه ها متغیر است.
علائم کبودی:
- خونریزی موضعی از عروق خونی کوچکتر زیر پوست
- یک دست هستند و در برابر لمس حساس
- معمولاً بدون نیاز به مراقبت پزشکی ظرف دو هفته بهبود می یابند
- به طور کلی دارای عوارض کمی است
علائم هماتوم:
- تجمع خون به دلیل ترشح یا تراوش آن از عروق بزرگتر
- بزرگ، سفت و دردناک هستند
- هماتوم میتواند به مراقبت های پزشکی نیاز داشته باشد و هفته ها یا ماه ها طول بکشد تا بهبود یابد
- برخی از آنها می توانند عوارض جدی و حتی تهدید کننده زندگی را برای شما به وجود بیاورند
علت ها و عوامل خطر ساز هماتوم
کبودی و هماتوم هر دو زمانی اتفاق می‌افتند که یک نیرو - معمولاً یک نیروی بلانت - مستقیماً بر بدن تأثیر خود را بگذارد و باعث باز شدن رگ‌های خونی شود.
- به عنوان مثال می توان به سقوط، تصادفات رانندگی و آسیب های ورزشی اشاره کرد.
- روش‌های پزشکی، جراحی‌ها و شکستگی‌های استخوان نیز میتوانند باعث کبودی و هماتوم شوند.
عوامل منحصر به فردی وجود دارد که میتوانند خطر کبودی یا هماتوم را در فرد افزایش دهند:
- سنین بالا
- اختلالات در خونریزی، مانند هموفیلی
- ترومبوسیتوپنی (تعداد کم پلاکت)
- الکلیسم بیماری کبد
- کمبود ویتامین C یا K
- عفونت ویروسی شدید
- سرطان خون
برخی از داروها همچنین نیز می توانند خطر کبودی یا هماتوم را در شما افزایش دهند:
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین
- رقیق کننده های خون مانند هپارین و کومادین (وارفارین)
- کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزون
- آنتی بیوتیک های خاص
- برخی از مکمل های خاص مانند جینکو بیلوبا، اسیدهای چرب امگا 3 و سیر
حتما بخوانید: قرص وارفارین برای چیه
تشخیص هماتوم
اغلب اوقات، پزشکان می توانند کبودی یا هماتوم روی پوست را تنها با مشاهده آن در طول معاینه فیزیکی تشخیص دهند. برای کبودی های مشکوک استخوانی، پزشک می تواند برای بررسی شکستگی، عکس برداری با اشعه ایکس را تجویز کند.
- در مورد هماتوم های داخلی، از جمله هماتوم در جمجمه یا مغز، معمولاً آزمایش تصویربرداری مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) مورد نیاز میباشد.
درمان هماتوم چیست
کبودی ها یا هماتوم های خفیف تر به طور مشابه و همانند هم درمان می شوند. هماتوم های بزرگتر یا داخلی ممکن است به مداخلات پزشکی فعال تری نیاز داشته باشند.
کبودی‌ها و هماتوم‌های سطحی
کبودی‌ها خود به خودی خود خوب میشوند، اما ممکن است از درمان‌هایی مانند روش RICE (استراحت، یخ، فشار و بالا نگه داشتن آن) برای بهبودی استفاده کنند. این روش ها شامل:
- برای به حداقل رساندن تورم و کاهش ناراحتی در ناحیه آسیب دیده، ناحیه ای را که کبودی یا هماتوم در آن وجود دارد را استراحت داده و آن را بالا بیاورید.
- برای یک یا دو روز اول پس از آسیب یا تروما، یک کیسه نخود فرنگی یخ زده یا یک کیسه یخ پیچیده شده در حوله را به مدت 10 تا 15 دقیقه چندین بار در روز روی ناحیه آسیب دیده بگذارید.
- در صورت وجود تورم، ناحیه آسیب دیده را به آرامی با بانداژ الاستیک ببندید (فشار دهید)
- هماتوم های روی پوست میتوانند از رویکرد های مشابهی بهره مند شوند. برای جلوگیری از حرکت اندام آسیب دیده و جلوگیری از باز شدن مجدد رگ بزرگتر، استفاده از آتل هم نیز برای شما توصیه میشود.
- در صورت نیاز، درد را می توان با تیلنول (استامینوفن) به جای یک NSAID مانند ادویل (ایبوپروفن) کنترل کرد. NSAID ها باعث افزایش خونریزی و بدتر شدن وضعیت شما می شوند.
هماتوم های بزرگتر یا عمیق تر
هماتوم هایی که بر روی عصب یا رگ های خونی فشار وارد میکنند یا باعث آسیب های بافتی می شوند، میتوانند نیاز به تخلیه یا برداشتن (جراحی) داشته باشند.
حتما بخوانید: کمبود کدام ویتامین باعث کبودی بدن میشود
- استراحت در بستر میتواند تنها چیز لازم برای هماتوم های کوچک در جمجمه باشد.
- برای هماتوم های بزرگ در جمجمه میتوان از روشی برای ایجاد سوراخ در جمجمه به منظور تخلیه خون به دام افتاده استفاده کرد. در موارد شدیدتر ممکن است که نیاز به کرانیوتومی که طی آن یک تکه از استخوان جمجمه به طور موقت برای استخراج خون به دام افتاده برداشته می شود، داشته باشید.
- در هر دوی این موارد، ممکن است که یک درن برای چند روز در محل باقی بماند. این امر زمانی اتفاق می افتد که بیمار به دقت در بیمارستان تحت نظارت باشد.
- درمان هماتوم های داخلی در سایر نقاط بدن، مانند دیواره پشت شکم (رتروپریتونئوم)، میتواند شامل رویکرد های مراقبتی و انتظار برای آن تحت نظر یا یک بررسی فوری جراحی شود.
هماتوم در یک نگاه:
- کبودی ها و هماتوم ها معمولاً در اثر یک آسیب تروماتیک ایجاد می شوند. تفاوت اصلی بین این دو این است که کبودی ها از آسیب به رگ های خونی کوچکتر ناشی می شوند و هماتوم ها از آسیب به رگ های خونی بزرگتر.
- کبودی‌ها به ندرت عوارض جدی را برای شما به وجود می آورند ولی از آن طرف هماتوم‌ها میتوانند - به‌ویژه آنهایی که در جمجمه یا مغز هستند. عوارض بالقوه ای را برای شما به ارمغان بیاورند.
- اکثر کبودی ها و هماتوم های سطحی را می توان با معاینه فیزیکی تشخیص و با روش RICE آن را درمان کرد. هماتوم های بزرگتر یا عمیق تر ممکن است که به تصویربرداری و جراحی نیاز داشته باشند.
سوالات متداول
هماتوم در بارداری چقدر خطرناک است؟
هماتوم کوریونی در حدود 3 درصد از زنان باردار خود را نشان میدهد. این زمانی اتفاق می افتد که هماتوم، بین غشایی که جنین را احاطه کرده و دیواره رحم تشکیل می گردد. جراحی یک گزینه برای شما نیست، ولی برنامه درمانی برای شما میتواند شامل پرهیز جنسی و رقیق‌کننده‌های خون دهانی باشد.
آیا کوفتگی همان هماتوم است؟
خیر. کوفتگی ناشی از ترشح های کوچک از رگ های خونی کوچک است. این یک اصطلاح دیگر برای کبودی به شمار می آید.
هماتوم ساب دورال چقدر میتواند جدی باشد؟
هماتوم ساب دورال می تواند بسیار جدی باشد و منجر به آسیب های مغزی شود. پس بنابراین مهم است که برای هر آسیب سر که باعث علائمی مانند اختلال در گفتار یا از دست دادن هوشیاری می شود، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. حدود 50 درصد از افراد مبتلا به هماتوم ساب دورال شدید زنده نمی مانند و از بین میروند.
سخن آخر
به وجود آمدن یک هماتوم کوچک زیر ناخن یا کبودی روی ساق پا میتواند ناراحت کننده باشد و خیلی عالی به نظر نرسد، ولی این را بدانید که در نهایت خوب میشوند. با این اوصاف، اگر کبودی یا هماتوم شما بسیار دردناک و همراه با ترومایی جدی است، یا علائم عفونت پوستی مرتبط (مانند افزایش قرمزی، گرما، یا ترشحات چرک مانند) را دارید، حتما به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. اگر فهمیدید که خیلی راحت یا به طور مکرر کبود می شوید، با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است که علت این امر یک بیماری زمینه ای یا دارویی که مصرف می کنید باشد.