علت سیانوز [کبودی] نوزاد و کودکان چیست + انواع و درمان سیانوز

سیانوز یا کبودی از بیماری های پوستی است که دلایل مختلفی برای بروز دارد، در این مطلب از سلام دنیا درباره سیانوز یا کبودی چیست، علت سیانوز در نوزادان و کودکان، انواع سیانوز، شرایط، روش تشخیص و درمان سیانوز یا کبودی صحبت خواهیم کرد، لطفا با ما همراه باشید.

سیانوز در نوزادان و کودکان چیست؟

سیانوز به رنگ آبی مایل به بنفش پوست گفته می شود. در جاهایی که پوست نازک است، مانند لب، دهان، لاله گوش و ناخن، به راحتی دیده می شود. سیانوز از افزایش مقدار هموگلوبین در عروق خونی کوچک بافت های مذکور ناشی می شود. ممکن است نشان دهنده مشکل در ریه ها یا قلب باشد. سیانوز بیماری است که قابل مشاهده است نه اینکه با آزمایش مشخص شود.

انواع سیانوز

"آکروسیانوز" به سیانوز موجود در اندام ها، به ویژه کف دست ها و کف پا اشاره دارد. روی پوست اطراف لب نیز دیده می شود. آکروسیانوز اغلب در نوزادان طبیعی است، تا زمانی که سیانوز در قسمت مرکزی بدن وجود نداشته باشد. کودکان ممکن است در هنگام سرد بودن (مانند شنا در آب سرد) آکروسیانوز داشته باشند، اما پس از گرم شدن باید برطرف شود.

سیانوز مرکزی به سیانوزی گفته می شودکه در قسمت‌های «مرکزی» بدن، از جمله دهان، سر و بالاتنه دیده می‌شود. سیانوز مرکزی هرگز درنوزادی طبیعی نیست و تقریبا همیشه با مقدار کمتر اکسیژن در خون مرتبط است. ممکن است به دلیل مشکل قلب، ریه یا خون باشد.

حتما بخوانید: کمبود کدام ویتامین باعث کبودی بدن میشود

علت سیانوز یا کبودی چیست؟

سیانوز مرکزی به دلیل تغییر رنگ خون بر اساس وجود (یا عدم وجود) اکسیژن رخ می دهد. خون قرمز غنی از اکسیژن است، اما خون با کاهش اکسیژن آبی یا بنفش می شود. خون قرمزی که در رگ‌های ریز پوست جریان می‌یابد، رنگ صورتی ایجاد می‌کند. خون آبی اکسیژن ضعیفی دارد و باعث ایجاد رنگ آبی مایل به بنفش در پوست می شود.

شرایطی که باعث سیانوز می شود

سیانوز معمولاً به دلیل ناهنجاری های قلب، ریه ها یا خون به وجود می اید. در شرایط عادی، پس از دریافت اکسیژن از ریه ها، خون قرمز (غنی از اکسیژن) از قلب به بقیه بدن می رسد. هنگامی که به قلب باز می گردد، خون آبی (کم اکسیژن) به ریه ها فرستاده می شود تا اکسیژن بیشتری بگیرد.

ناهنجاری در ریه ها می تواند از ورود اکسیژن به خون جلوگیری کند که می تواند منجر به سیانوز شود. برخی از نمونه‌هایی از ناهنجاری‌های ریوی که می‌توانند منجر به سیانوز شوند عبارتند از:

• اتفاقاتی که میزان اکسیژنی را که می‌توانید تنفس کنید محدود می‌کند (استنشاق دود ناشی از آتش‌سوزی خانه، مسمومیت با مونوکسید کربن و غیره)
• انسداد در راه هوایی که ورود اکسیژن به ریه هارا  محدود می‌کند.(خفگی جسم خارجی، کروپ،خروسک و غیره)
  بیماری ریه (آسم، ذات الریه، برونشیت و غیره)
• ناهنجاری های مادرزادی قلب می تواند باعث ابی شدن خون شود. ناهنجاری های خون می تواند توانایی آن را برای جذب اکسیژن کاهش دهد. همه این ناهنجاری ها باعث می شوند خون آبی (فقیر اکسیژن) به بدن پمپاژ شود.

پرسش و پاسخ

گردش خون طبیعی چیست؟

به طور معمول، خون آبی (کم اکسیژن) به سمت راست قلب باز می گردد و به ریه ها پمپاژ می شود، جایی که اکسیژن دریافت می کند و قرمز می شود. خون قرمز (غنی از اکسیژن) سپس به سمت چپ قلب می رود و به بدن فرستاده می شود. همانطور که خون در بدن گردش می کند، اندام ها اکسیژن را می گیرند و آن را آبی می کنند. سپس خون آبی به سمت راست قلب باز می گردد و به ریه ها می رود تا اکسیژن دریافت کند و دوباره قرمز شود.

بیماری سیانوتیک قلبی چیست؟

اصطلاح بیماری قلبی سیانوتیک به گروهی از نقایص قلبی مادرزادی (در بدو تولد) اشاره دارد که باعث سیانوز در نوزادان و کودکان می شود.

حتما بخوانید: درمان خانگی کبودی بدن با روش های ساده

آیا همه بیماری های مادرزادی قلبی باعث سیانوز در کودکان می شوند؟

نه همه بیماری های قلبی یا ریوی با سیانوز مرتبط هستند. نداشتن سیانوز ممکن است شما را خاطر جمع کند اما احتمال بیماری قلبی را رد نمی‌کند. سیانوز در نقایص مادرزادی قلب زمانی ایجاد می‌شود که خون آبی (اکسیژن ضعیف) به ریه‌ها نمی‌رسد تا خون قرمز ایجاد کند. خون قرمز  قبل از بازگشت به بدن با خون آبی مخلوط می شود. این می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و مختص نوع نقص مادرزادی قلب است.

چند نمونه عبارتند از:

• جابجایی عروق بزرگ (TGA): سیانوز به این دلیل رخ می دهد که آئورت (رگ خونی بزرگی که خون قرمز را به بدن می رساند) و شریان ریوی (رگ خونی بزرگی که خون آبی را به ریه ها می رساند) از بطن های اشتباهی می آیند. در جابجایی عروق بزرگ، خون آبی به طور طبیعی به سمت راست قلب باز می گردد. با این حال، از طریق آئورت به بدن پمپاژمی شود. در طرف مقابل، خون قرمز به طور طبیعی به سمت چپ قلب باز می گردد. با این حال، از طریق شریان ریوی به ریه ها پمپاژ می شود. این مسیر غیرطبیعی خون باعث می شود که خون آبی به بدن فرستاده شود بدون اینکه برای دریافت اکسیژن به ریه ها برود و قرمز شود و در نتیجه سیانوز ایجاد می شود.
• تترالوژی فالوت (TOF): سیانوز در TOF زمانی اتفاق می‌افتد که یک انسداد بزرگ در سمت راست قلب وجود داشته باشد که از ورود خون آبی (فقیر اکسیژن) از طریق شریان ریوی به ریه‌ها جلوگیری می‌کند. به دلیل انسداد، خون آبی از طریق سوراخی در حفره‌های پایین (بطنی) قلب، که به عنوان نقص دیواره بین بطنی یا VSD شناخته می‌شود، منحرف می‌شود و از قلب به بقیه بدن می‌رود و باعث سیانوز می‌شود.
• بازگشت غیرعادی کامل وریدی ریوی (TAPVR): سیانوز در این ضایعه رخ می‌دهد زیرا خون قرمز (غنی از اکسیژن) که از ریه‌ها برمی‌گردد یک سیر غیرطبیعی (یا غیرعادی) به قلب می‌گیرد. به جای اینکه به سمت چپ قلب برگردد و مستقیماً به بدن پمپاژ می شود، ابتدا به سمت راست قلب باز می گردد. سپس خون قرمز با خون آبی مخلوط می شود و در نتیجه ترکیبی ارغوانی از خون (ترکیبی از اکسیژن فقیر و غنی) ایجاد می شود. این خون از سوراخی در حفره های بالایی که به عنوان نقص تیغه بین دهلیزی شناخته می شود و سپس به سمت چپ قلب می رود. خون مخلوط ارغوانی منجر به سیانوز می شود.
• تنه مشترک شریانی (Truncus arteriosus): سیانوز به دلیل وجود یک شریان بزرگ مشترک متشکل از آئورت و شریان ریوی رخ می دهد. حفره‌ای در حفره‌های پایینی وجود دارد که به عنوان نقص دیواره بین بطنی یا VSD شناخته می‌شود و خون آبی با خون قرمز مخلوط می‌شود و قبل از اینکه به بقیه بدن پمپاژ شود، ترکیبی ارغوانی از خون (اکسیژن ضعیف و غنی) ایجاد می‌کند.
• سندرم قلب چپ هیپوپلاستیک (HLHS): سیانوز در HLHS رخ می دهد زیرا خون قرمز (غنی از اکسیژن) بلافاصله از سمت چپ قلب به بدن جریان نمی یابد زیرا بسیار کوچک است (هیپوپلاستیک). در عوض، خون قرمزی که از ریه‌ها در سمت چپ باز می‌گردد، با خون آبی در سمت راست از طریق سوراخی در حفره های بالایی که به عنوان نقص تیغه بین دهلیزی یا ASD شناخته می‌شود، مخلوط می‌شود. سپس خون از طریق شریان ریوی به ریه ها پمپاژ می شود. یک رگ اتصالی که از زمان زندگی جنینی در نوزاد وجود دارد، که به نام مجرای شریانی باز یا PDA شناخته می‌شود، خون را به داخل آئورت و خارج از بدن هدایت می‌کند.

چگونه می توانم تشخیص دهم که فرزندم سیانوز دارد؟

والدین معمولاً می توانند سیانوز را تشخیص دهند، اما همیشه راحت نیست، حتی برای پزشکان. این امر مخصوصاً در کودکانی که رنگ‌های تیره‌تری دارند سخت تر است. بهترین راه برای پیدا کردن سیانوز این است که به ناخن، لب‌ها و زبان نگاه کنید و آنها را با فردی با پوست مشابه مقایسه کنید. معمولاً یکی از والدین یا خواهر و برادر برای مقایسه کردن خوب است.

اگر فهمیدم فرزندم سیانوز دارد چه کار کنم؟

اول، نترسید. دوم، فرزندتان را معاینه کنید. سیانوز که فقط روی دست‌ها، پاها و اطراف لب‌ها دیده می‌شود به عنوان آکروسیانوز شناخته می‌شود و یک  امر طبیعی در نوزادان است.

سیانوز روی لب ها، زبان، سر یا بالاتنه سیانوز مرکزی نامیده می شود و باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.

سیانوز چگونه تشخیص داده می شود؟

بستگی دارد اول، پزشک شما احتمالا اطلاعات تاریخی بیشتری را جمع آوری می کند، فرزند شما را معاینه می کند و میزان اشباع اکسیژن را اندازه گیری می کند. این آزمایش آخری کاملاً بدون درد است با امپول و سوزن انجام نمی شود، و شامل قرار دادن یک پروب مخصوص از نوع «بانداژ» روشن روی انگشت یا پا برای چند دقیقه  برای اندازه‌گیری سطح اکسیژن است. این آزمایش به طور قطعی مشخص می کند که آیا سطح اکسیژن طبیعی است یا پایین است.

بسته به یافته‌های دکتر شما، پزشک شما ممکن است بتواند اطمینان خاطر بدهد، یا ممکن است بگوید که ازمایشات بیشتر یا مشاوره مورد نیاز است. بسته به یافته ها، دکتر شما ممکن است شمارا به یک متخصص قلب یا ریه ارجاع دهد.یا برای شما مراقبت های ویژه تجویز کند.

سیانوز چگونه درمان می شود؟

بیشتر سیانوز در کودکان نتیجه "آکروسیانوز" است و نیازی به درمان ندارد. اگر یک مشکل اولیه ریه یا قلب وجود داشته باشد آن را حتما درمان کنید. سیانوز زمانی از بین می‌رود که کودک بیماری زمینه‌ای را به صورت پزشکی یا جراحی درمان کند.

سخن آخر

در این مطلب سعی کردیم اطلاعاتی درباره بیماری سیانوز به شما بدهیم و امیدواریم که از خواندن مطالب پزشکی لذت برده باشید.

مقالات مرتبط:

هماتوم چیست و چگونه درمان می شود؛ تفاوت کبودی و هماتوم

علائم هیپوکسمی [افت اکسیژن خون] چیست