دیابت بارداری، نوعی دیابت است که در دوران حاملگی رخ می دهد. این بیماری بیش تر در سه ماهه سوم بارداری مشاهده می شود. در این اختلال، سطح گلوکز در خون به میزان غیر طبیعی بالا می رود. علائم دیابت بارداری برای مادران معمولا خفیف است، اما این یک علامت هشداردهنده در بارداری است، که نباید از آن چشم پوشی کرد، زیرا تاثیر دیابت بارداری بر کودک در صورتی که به درستی کنترل نشود، می تواند خطرناک باشد. کنترل دیابت بارداری به طور طبیعی همیشه به روش های درمانی ترجیح داده می شود، اما خوشبختانه، چندین درمان خانگی نیز برای دیابت بارداری وجود دارد که در کنار توصیه های پزشک می توانید از آن استفاده کنید.
علائم دیابت بارداری در دوران حاملگی
دیابت بارداری ناشی از سوء عملکرد گیرنده های انسولین است. انسولین به طور طبیعی در بدن تولید می شود و وظیفه کنترل قند را بر عهده دارد. هر گونه مشکلات اساسی در گیرنده های آن می تواند باعث افزایش سطح قند خون شود، که منجر به دیابت بارداری می شود. علائم دیابت بارداری معمولا شامل همان علائم شناخته شده قند خون است:
- تشنگی
- خستگی
- خشکی دهان
- نیاز به دفع مکرر ادرار
حتما بخوانید: دیابت بارداری چیست
با این وجود، این علائم به تنهایی مختص دیابت بارداری نیستند و برای تشخیص نهایی باید تست هایی صورت گیرد. علاوه بر این، برخی از زنان نسبت به سایرین در معرض خطر بیش تری نسبت به دیابت بارداری قرار دارند. بر اساس آمار مرکز کنترل و پیش گیری از بیماری ها (CDC) یک تا 14 درصد از زنان در ایالات متحده در دوران حاملگی به دیابت بارداری مبتلا می شوند. این بیماری بیش تر زنانی با شرایط زیر را تحت تاثیر قرار می دهد:
- کسانی که اضافه وزن دارند
- بیش از 30 سال سن دارند
- سابقه خانوادگی دیابت نوع 2 دارند
- قبلا کودکی با وزن بیش تر از 4.5 کیلوگرم به دنیا آوردند.
- در بارداری های قبلی خود از دیابت بارداری رنج می بردند.
- استروئیدها یا داروهای ضد روان پریشی مصرف می کنند
- ترشح گلوکز در ادرار خود دارند
- شاخص توده بدنی بیش تر از 30 دارند
اگر در یکی از دسته های خطر ذکر شده در بالا قرار دارید، پس باید جهت نظارت بر علائم هشدار دهنده دیابت بارداری بسیار مراقب باشید.
تاثیر دیابت بارداری بر جنین (عوارض دیابت بارداری بر جنین و مادر)
علائم دیابت بارداری برای ماه ها نسبتا خفیف است. با این وجود، اثرات آن بر کودک بسیار جدی تر است. در واقع، اثرات دیابت بارداری بر کودک و مشکلات آن در صورت عدم مدیریت صحیح، می تواند به طور بالقوه یک عامل تهدید کننده در زندگی کودک باشد. اثرات دیابت بارداری در کودک به شرح زیر است:
- وزن زیاد در هنگام تولد: در بدن زنان باردار مبتلا به این اختلال، گلوکز بیش تری تولید می شود که از طریق جفت به جریان خون جنین راه پیدا می کند. لوزالمعده نوزاد با تولید بیش از حد انسولین، در صدد جبران این مشکل بر می آید. تولید بیش از حد انسولین می تواند باعث رشد بیش از حد کودک شود، اختلالی است که ماکروزومی نامیده می شود. زایمان طبیعی در این حالت می تواند خطرناک باشد. کودکان با وزن بالا (بیش تر از 4 کیلوگرم)، ممکن است در مجرای تولد(مسیر عبور جنین به خارج به هنگام زایش) گیر کرده و در حین زایمان آسیب ببینند. به همین علت، زایمان با سزارین برای کسانی که از دیابت بارداری رنج می برند، بسیار شایع است.
- زایمان زودرس: در صورت وجود دیابت بارداری، احتمال کم تری وجود دارد که نوزاد نه ماهه به دنیا بیاید، زیرا فشار خون بالاتر احتمال زایمان زودرس را افزایش می دهد و یا در اثر بیماری ماکروزومی، پزشک ممکن است زایمان زودتر را توصیه کند.
حتما بخوانید: علائم زایمان زودرس و راه جلوگیری از آن
- سندروم زجر تنفسی نوزاد: هر نوزادی که به صورت زودرس متولد می شود، در معرض ابتلا به سندروم زجر تنفسی نوزاد قرار دارد، زیرا ریه های نوزاد به اندازه کافی رشد نکرده اند و ممکن است به کمک دستگاه های مکانیکی تنفسی نیاز داشته باشد. با این حال، حتی اگر نوزاد به طور زودرس به دنیا نیامده باشد، نوزادانی که از مادران مبتلا به دیابت بارداری متولد می شوند، بیش تر مستعد ابتلا به سندروم زجر تنفسی نوزاد هستند.
- قند خون پایین: نوزادانی که از مادران مبتلا به دیابت بارداری متولد شده اند، اغلب ممکن است قند خون پایینی داشته باشند، زیرا بدن آن ها به تولید انسولین بیش تر ادامه می دهد. قند خون پایین می تواند برای نوزاد خطرناک باشد، زیرا در موارد جدی می تواند باعث تشنج هایی شده که جهت درمان به تزریق داخل وریدی گلوکز نیاز دارند، تا قند خون را به سطح عادی و بی خطر برگردانند.
- دیابت نوع 2: حتی اگر همه چیز در دوران بارداری خوب پیش رود، این بیماری ممکن است بعدها در زندگی مجددا عود کند. کودکانی که از مادران مبتلا به دیابت بارداری متولد می شوند، در سنین بزرگسالی با احتمال بیش تری به دیابت نوع 2 مبتلا می شوند.
- پره اکلامپسی: دیابت بارداری در دوران حاملگی، می تواند احتمال ابتلا به پره اکلامپسی را افزایش دهد، که یک اختلال بسیار خطرناک است و بر جریان خون در جفت تاثیر گذاشته و رشد کودک را کند می کند یا در موارد جدی تر، این اختلال می تواند عملکرد کلیه و کبد را مختل کرده، باعث اختلال لخته خون شده و منجر به تشنج و گاهی اوقات مرگ مادر و نوزاد می شود.
اگر در دوران بارداری به دیابت بارداری مبتلا شدید، نگران نباشید. اثرات آن بر روی کودک معمولا خفیف بوده و به سادگی قابل کنترل هستند. حتی اگر به پره اکلامپسی مبتلا شدید، این اختلال قابل درمان است. برای اکثر مادران، دیابت بارداری نیاز به درمان های پزشکی گران قیمت یا داروهای مضر ندارد. با استفاده از چندین داروی ساده خانگی، می توان این نوع دیابت را کنترل کرد.
داروهای خانگی برای دیابت بارداری
رژیم غذایی برای قند بارداری
1. از یک برنامه رژیم غذایی تبعیت کنید
اگر در دوران حاملگی به دیابت دوران بارداری مبتلا شدید، هر چیزی که باید بخورید نیاز به کنترل جدی دارد. غذاهای فوق العاده زیادی برای مادران باردار وجود دارد، و همان طور که می دانید، رژیم غذایی در هنگام ابتلا به دیابت بارداری یک تفاوت بزرگ دارد. اکثر خانم ها از مصرف غذاهای حاوی قند اجتناب کرده و غذاهای سالم مصرف می کنند، اما فراموش می کنند که عادات غذایی خود را منظم کنند. غذا خوردن به طور نامنظم، یکی از بزرگ ترین تحریک کننده های دیابت بارداری در دوران حاملگی محسوب می شود و این توانایی را دارد که همه سیستم های بدنی شما را تحت تاثیر قرار دهد.
نامنظم غذا خوردن باعث می شود که بدن شما که به حجم میزان زیادی از مواد غذایی که دارای کالری و قند هستند، عادت کند. این یک دوره طولانی مدت است که بدن مواد مغذی و معدنی مورد نیاز را دریافت نمی کند. به این ترتیب، غذا خوردن به طور نامنظم، فرآیندهای طبیعی متابولیسم بدن را پیچیده کرده و منجر به سوء عملکرد گیرنده های انسولین می شود. بنابراین، پاسخ چگونگی کنترل دیابت بارداری در دوران حاملگی، پیروی از یک برنامه رژیم غذایی است. به گفته کارشناسان، زنان باردار هر 2 ساعت یک بار باید مقدار کمی مواد غذایی مصرف کنند تا فرآیندهای متابولیکی بدن شان دچار تغییر نشود.
حتما بخوانید: درمان دیابت بارداری در طب سنتی
2. ورزش کردن
دقیقا مانند اشکال دیگر دیابت، دیابت بارداری را نیز می توان با ورزش منظم کنترل کرد. ورزش منظم به کنترل وزن و جلوگیری از سبک زندگی بدون تحرک کمک می کند. بارداری اغلب با اضافه وزن همراه است که می توان آن را با ورزش منظم کنترل کرد. گفته می شود که ورزش به مدت 30 دقیقه و دو مرتبه در روز می تواند متابولسیم را تقویت کرده و مانع از بروز دیابت بارداری شود. از این رو، ورزش می تواند مناسب ترین روش برای کنترل دیابت بارداری در دوران حاملگی باشد. اگر باردار هستید، راه رفتن یکی از بهترین و مناسب ترین ورزش ها برای شما است. سعی کنید تا مغازه یا فروشگاه مواد غذایی نزدیک خود پیاده روی کنید یا سریع قدم زدن در پارک برای تنفس هوای تازه را امتحان کنید. همچنین، می توانید از ورزش و ماشین های ثابت ورزشی نیز کمک بگیرید. اما ورزش همچنین ممکن است باعث بروز یک سری از ناراحتی ها مانند گرفتگی عضلات، کمر درد، یبوست و تورم شود که معمولا در یک خانم باردار مشاهده می شود. قبل از شروع هر گونه ورزش جهت اطمینان از این کار، با متخصص زنان صحبت کنید.
برای درمان دیابت بارداری چه بخوریم؟ (لیست غذاهای مناسب دیابت بارداری)
3. فیبر مصرف کنید
یک روش معمول توصیه شده برای مقابله با دیابت بارداری در دوران حاملگی، خوردن مواد غذایی سرشار از فیبر است. فیبر یک ماده غذایی فوق العاده برای دیابت است. این ماده توانایی بهبود عملکرد گیرنده های انسولین در بدن را دارد. در عین حال، می تواند آزاد شدن انسولین در خون را کنترل کند. از این طریق، فیبر می تواند مانع از بروز دیابت بارداری در دوران حاملگی شود. به راحتی می توانید غذاهای سرشار از فیبر را از فروشگاه های مواد غذایی پیدا کنید. گفته می شود که بذر کتان منبع مهمی جهت دریافت فیبر است. علاوه بر این، مصرف غلات سبوس دار در رژیم غذای تان می تواند به مقابله با دیابت بارداری در دوران حاملگی کمک کند.
4. غذاهای مناسب دیابت بارداری : مصرف ویتامین D
وقتی صحبت از درمان های خانگی می شود، به ویتامین D توجه چندانی نمی شود. با این وجود، ویتامین D برای تنظیم فرآیندهای مختلف در بدن از جمله جذب مواد مغذی حائز اهمیت است. در حقیقت، تحقیقات نشان دادند که کمبود ویتامین D ممکن است منجر به دیابت بارداری شود. ویتامین D به طور فعال به جذب مواد مغذی مانند فسفات، کلسیم، منیزیم و آهن کمک می کند و بدن را سالم نگه داشته و از عوارض دوران بارداری جلوگیری می کند. از این رو، مصرف ویتامین D را باید یک داروی خانگی ضروری برای دیابت بارداری دانست و همه زنان باردار باید غذاهای سرشار از ویتامین D مصرف کنند. برای بالا نگه داشتن سطح ویتامین D در بدن، می توانید توفو، قارچ و ماهی سالمون مصرف کنید. ویتامین D همچنین به رشد باکتری های مفید روده و حفظ بارداری سالم کمک می کند.
5. گون گزی را امتحان کنید
گون گزی یک گیاه سنتی است که به دلیل تاثیر گذاری زیاد در شرایط مختلف شناخته شده است و یکی از بهترین درمان ها برای دیابت بارداری در دوران حاملگی است. تحقیقات نشان می دهند زنانی که از این گیاه جادویی در دوران بارداری خود استفاده کرده اند، میزان کنترل قند خون شان بهبود داشته است. چنین زنانی همچنین از علائم مضر دیابت بارداری نیز مصون بوده اند. با این وجود، حتی مفیدترین گیاهان نیز می توانند عوارض جانبی داشته باشند. بنابراین توصیه می شود قبل از استفاده از هر درمانی برای دیابت بارداری در دوران حاملگی، با پزشک خود مشورت کنید.
6. برای درمان دیابت باردای از ویتامین C کمک بگیرید
ویتامین C برای مدت طولانی مورد توجه محققان زیادی قرار گرفته است. این ویتامین به طور ویژه به علت فواید زیادش برای سلامتی در دوران بارداری مشهور است. تحقیقات پزشکی ثابت کرده که چگونه کمبود این ویتامین مهم می تواند زن باردار را در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دهد. در مقابل، زنانی که سطح ویتامین C بالایی دارند، از علائم و عوارض جدی ناشی از دیابت بارداری در دوران حاملگی رنج نمی برند. علاوه بر این، این زنان با احتمال کم تری در آینده به هر نوع دیابتی مبتلا می شوند. بنابراین، نحوه مقابله با دیابت حاملگی، شامل خوردن مقدار زیادی سبزیجات سبز، گوجه فرنگی، پرتعال، کیوی، پاپایا و انواع توت ها است.
7. میزان قند خون را به طور منظم کنترل کنید (قند بارداری چند باشه خطرناکه)
یک عامل مهم برای کنترل دیابت بارداری در دوران حاملگی، بررسی مکرر قند خون است. جهت کنترل دیابت بارداری و اجتناب از عوارض بارداری حاملگی، مهم است که سطح قند خون خود را هم قبل و هم بعد از غذا کنترل کنید. در شرایط ایده آل، میزان قند خون در حالت ناشتا نباید از 95 میلی گرم در دسی لیتر بیش تر شود، در حالی که سطح قند خون نباید دو ساعت بعد غذا از 120 میلی گرم بر دسی لیتر بیش تر شود. بنابراین اگر باردار هستید، بهتر است که دستگاه کنترل سطح قند خون خانگی را تهیه کنید. همچنین مراجعه به یک پزشک یا مربی دیابت برای آموزش اندازه گیری سطح قند خون و چگونگی اندازه گیری آن بسیار مهم است. اگر به وجود هر گونه ناهنجاری در سطح قند خون خود شک دارید، باید سریعا با پزشک خود مشورت کنید که می تواند شما را جهت جلوگیری از بروز عوارض راهنمایی کند.
8. میزان قند مصرفی خود را کنترل کنید
یک روش ساده و معمولی برای کنترل دیابت بارداری، کنترل سطح قند خون شما است. چاقی و قند دو دلیل اصلی بروز دیابت در دوران بارداری هستند و جهت درمان این بیماری، کنترل این عوامل مهم است. به همین دلیل، مصرف رژیم غذایی با قند کم یا کاملا بدون قند را در درمان های خانگی خود به منظور درمان دیابت دوران بارداری قرار دهید. از مصرف هر گونه غذای حاوی قند مانند بستنی، شیرینی، آب نبات، کلوچه، دسر، و میوه های شیرین و محصولات کشاوری پخته شده اجتناب کنید. همچنین باید مصرف نوشابه ها و یا آب میوه های آماده را کاهش دهید، زیرا حاوی میزان زیادی قند هستند. اگر کنترل سطح قند مصرفی تان دشوار است، می توانید یکی از شیرین کننده های طبیعی موجود را به عنوان جایگزینی برای قند امتحان کنید (از مصرف شیرین کننده های مصنوعی اجتناب کنید).
9. مراقب مصرف کربوهیدرات ها باشید
اگر برنامه رژیم غذایی مناسبی برای هر نوع دیابتی را در نظر دارید، نمی توانید به سادگی مصرف کربوهیدارت را نادیده بگیرید. با این وجود، مهم است که به خاطر داشته باشید تمام کربوهیدارت ها به ویژه در دوران بارداری برای شما مفید نیستند. مصرف کربوهیدرات های پیچیده وقتی در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دارید، می تواند برای شما فاجعه بار باشد. این به این خاطر است که در صورت شکسته شدن چنین کربوهیدرات هایی، قندهایی تشکیل می شوند که در بدن به راحتی هضم نمی شود. این امر بر سطح انسولین تاثیر منفی می گذارد و احتمال ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می دهد. مهم است که مصرف کربوهیدرات خود را یک باره کاهش دهید. این کار می تواند این مشکل را بلافاصله درمان کند و به جلوگیری از تشدید مجدد این بیماری در بدن کمک کند.
چطور می توان این کار را انجام داد؟
با اجتناب از مصرف غذاهای آماده و فرآوری شده. از مصرف غذا در رستوران اجتناب کنید، زیرا اثرات آن به طور کامل پیش بینی نشده است. غذاها را خودتان درست کنید و فراموش نکنید که غذای شما سرشار از میوه ها، سبزیجات، شیر، عدس، کینوا، هویج و سایر مواردی از این قبیل باشد. از استفاده از نان سفید و سایر هله هوله ها اجتناب کنید، زیرا حاوی کربوهیدرات های پیچیده هستند.
10. از خوردن یک صبحانه خوب لذت ببرید
صرف نظر از هر گونه اختلالی که از آن رنج می برید، یک وعده صبحانه سالم توسط هر متخصصی توصیه می شود. در طول دوران بارداری، خوردن صبحانه بسیار مهم است. نخوردن چیزی برای چندین ساعت به طور پیوسته، کنترل سطح قند خون برای بدن را در هنگام صبح دشوارتر کرده و همچنین باعث مشکلات دیگری مانند کتونمی می شود. اطمینان از خوردن صبحانه سالم می تواند برای کنترل سطح قند خون به ویژه در هنگام صبح مفید باشد. این کار به جلوگیری از بروز عوارض مربوط به دیابت حاملگی کمک می کند. در این خصوص، صبحانه ای با شاخص گلیسمی پایین، ایده آل ترین حالت محسوب می شود. این صبحانه می تواند شامل تخم مرغ، جو دو سر، فرنی، ماست کم چرب، و غلات سبوس دار باشد. آب اسفناج نیز نوشیدنی بسیار سالمی برای صبحانه محسوب می شود. بنابراین، اگر شخصی از شما در مورد مقابله با دیابت بارداری سوال پرسید، در مورد اطلاعاتی که به آن ها در مورد صبحانه سالم ارائه می کنید، اطمینان داشته باشید.
11. چای دارچین آماده کنید (دمنوش برای پایین آوردن قند خون)
دارچین برای کنترل خانگی دیابت در دوران بارداری، فوق العاده است. این ماده شامل برخی از ترکیبات فعال زیستی است که نه تنها متابولسیم گلوکز را تقویت می کند، بلکه تاثیرات مثبتی بر کلسترول بد (LDL)، کلسترول خوب (HDL) و تری گلیسرید در بدن دارد. علاوه بر این، مصرف دارچین در دوران بارداری کاملا بی خطر است. جهت افزایش حساسیت به انسولین و مقابله با دیابت بارداری در دوران حاملگی، تنها به نصف قاشق چای خوری پودر دارچین احتیاج دارید. یک چوب دارچین را در حدود 10 دقیقه در آب جوش قرار دهید. سپس آن را از صافی رد کرده و هر روز یک مرتبه از آن بنوشید. اگر طعم چای دارچین را دوست ندارید، سعی کنید پودر آن را بر روی اسموتی، جو دو سر و حتی غذاهایی مانند مرغ و ماهی بپاشید. بیش از حد دارچین مصرف نکنید، زیرا می تواند منجر به ایجاد انقباضات عضلانی در بدن شما شود. این ماده در دوزهای فوق العاده بالا می تواند برای بدن سمی باشد، همچنین ثابت شده که در این صورت برای کودک نیز سمی است. قبل از استفاده دارویی از این ماده، با پزشک خود مشورت کنید.
12. خواب کافی داشته باشید
داشتن خواب کافی در طول شب، می تواند یکی از آسان ترین درمان های خانگی برای دیابت دوران بارداری باشد. در دوران بارداری اغلب خود را خسته و کسل حس می کنید. این به این خاطر است که سطح هورمون های شما در حال تغییر است و اگر در این دوارن به دیابت بارداری نیز مبتلا باشید، این خستگی چندین برابر می شود. بنابراین، استراحت کنید و خواب کافی داشته باشید، زیرا خواب به تعادل قند خون کمک می کند. خواب به تغذیه کودک نیز کمک کرده و شما را برای داشتن یک زایمان راحت تر آماده می کند. سعی کنید در حالی که زانوهای خود را خم کرده اید، به پهلوی سمت چپ بخوابید، زیرا فشار در قسمت پشت بدن را کاهش می دهد. سعی کنید در طول روز کم تر از 30 دقیقه چرت بزنید تا از خستگی جلوگیری کرده و دیابت بارداری را کنترل کنید. کارهایی که باید انجام دهید:
- برای داشتن یک راهنمای تغذیه ای بهتر، به مطب پزشک تغذیه مراجعه کنید.
- به طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید.
- سطح گلوکز بدن خود را به طور روزانه اندازه گیری کنید.
- فعال باشید.
- مرتبا بر رشد کودک نظارت داشته باشید.
کارهایی که نباید انجام دهید:
- به طور کامل مصرف کربوهیدارت را متوقف نکنید.
- از خوردن نوشیدنی های شیرین اجتناب کنید.
- وعده های غذایی را حذف نکنید.
مقالات مرتبط:
13 روش مؤثر برای جلوگیری از ابتلا به دیابت و درمان پیش دیابت