پوسیدگی دندان یکی از مشکلات رایج دهان و دندان است که افراد در سنین مختلف را تحت تاثیر قرار می‌دهد. روش‌های مختلف دندانپزشکی از جمله پر کردن، عصب کشی، روکش و ... برای درمان پوسیدگی دندان وجود دارد که هزینه های سنگینی بر بیمار تحمیل می‌کند، پس بهتر است با یادگیری راه‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان با این مسئله مقابله کرد. در این مقاله از سلام دنیا به تشریح روش‌های مختلف پیشگیری از خراب شدن دندان و درمان پوسیدگی دندان در خانه می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
پوسیدگی دندان چیست؟
حفره های دندانی یا پوسیدگی، سوراخ های ریزی در سطح سخت دندان ها هستند. این حفره ها توسط باکتری‌های سطح دندان که از قندها اسید تولید می کنند، ایجاد می شوند. متداول ترین عامل مقصر بروز پوسیدگی، یک باکتری به نام استرپتوکوک موتانس است.
باکتری ها یک لایه چسبناک تشکیل می دهند که به پلاک معروف است. اسیدهای موجود در پلاک، مواد معدنی را از مینای دندان (پوشش دندان که بیشتر از کلسیم و فسفات ساخته شده است) حذف می کنند. این فرسایش باعث ایجاد سوراخهای ریزی در مینای دندان می شود. هنگامی که آسیب اسید به لایه عاج در زیر مینای دندان گسترش یابد، پوسیدگی ایجاد می شود.
حتما بخوانید: 6 باور غلط در مورد پوسیدگی دندان
راه‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان
بسیاری از درمانهای خانگی بر اساس یک مطالعه مربوط به دهه 1930 انجام می‌شوند که نشان می‌دهد پوسیدگی‌ها به دلیل کمبود ویتامین D در رژیم غذایی ایجاد می شوند. در این مطالعه، کودکانی که ویتامین D را به رژیم غذایی خود اضافه کردند، با کاهش میزان پوسیدگی دندان روبرو شدند. با این حال، کسانی که همزمان با افزودن ویتامین D، غلات را از رژیم غذایی خود حذف کردند، بهترین نتیجه را نشان دادند. این احتمالاً به این دلیل است که دانه های غلات می توانند به دندان ها بچسبند.
عدم دریافت ویتامین D کافی ممکن است دندان را در معرض پوسیدگی قرار دهد اما ما اکنون فهمیده ایم که این تنها بخشی از معماست. سایر عوامل ایجاد پوسیدگی عبارتند از:
- خشکی دهان یا داشتن یک مشکل پزشکی که باعث کاهش میزان ترشح بزاق در دهان شود
- مصرف خوراکی هایی که به دندان ها می چسبند مانند آب نبات و غذاهای چسبناک
- مصرف مکرر غذاها یا نوشیدنی های شیرین مانند نوشابه، غلات صبحانه و بستنی
- سوزش معده (به دلیل اسید)
- تمیز نکردن مناسب دندانها
- شیر دادن به کودک قبل از خواب
هنگامی که پوسیدگی به عاج دندان نفوذ کند، دیگر نمی توانید در منزل از آن رهایی یابد. درمان های خانگی زیر ممکن است با بازسازی مجدد مناطق ضعیف شده مینای دندان قبل از ایجاد پوسیدگی، از بروز آن جلوگیری کند:
1. جلوگیری از پوسیدگی دندان با آدامس بدون قند
جویدن آدامس بدون قند بعد از غذا در آزمایشات بالینی نشان داده شده است که به بازسازی مینای دندان کمک می کند. استفاده از آدامس های حاوی زایلیتول به دلیل توانایی تحریک جریان بزاق، افزایش pH پلاک و کاهش باکتری استرپتوکوک مونتاس طور گسترده ای مورد بررسی قرار گرفته است اما کماکان به مطالعات طولانی مدت‌تر در این خصوص نیاز است.
نشان داده شده است که آدامس های بدون قند حاوی ترکیبی به نام کازئین فسفوپپتید-فسفات کلسیم آمورف (CPP-ACP) می‌باشند که باعث کاهش میزان استرپتوکوک مونتاس حتی بیشتر از آدامس های حاوی زایلیتول می‌شوند. این نوع آدامس را می توانید از فروشگاه ها خریداری کنید.
2. جلوگیری از پوسیدگی دندان با مصرف ویتامین D
ویتامین D برای کمک به جذب کلسیم و فسفات از غذایی که می خورید مهم است. تحقیقات نشان دهنده رابطه معکوس بین خوردن غذاهای حاوی ویتامین D و کلسیم مانند ماست و بروز پوسیدگی دندانی در کودکان خردسال است. ویتامین D را می توانید از محصولات لبنی مانند شیر و ماست یا نور خورشید دریافت کنید. تحقیقات بیشتری هم اکنون در حال به چالش کشیدن اینکه چگونه ویتامین D می تواند بر سلامت دندانها تاثیر گذارد، می باشند.
حتما بخوانید: علائم کمبود ویتامین دی در بدن
3. جلوگیری از پوسیدگی دندان با مسواک زدن با خمیردندان های حاوی فلوراید
فلوراید نقش مهمی در جلوگیری از بروز پوسیدگی و بازسازی مواد مینای دندان دارد. تحقیقات انجام شده نشان داده اند که مسواک زدن منظم دندانها با خمیر دندانهای حاوی فلوراید از پوسیدگی دندانها جلوگیری می کند. بیشتر مطالعات بر روی کودکان یا نوجوانان انجام شده است، بنابراین تحقیقات بیشتری در حوزه بزرگسالان و افراد مسن در این خصوص مورد نیاز می باشد.
4. پیشگیری از پوسیدگی دندان با کاهش مصرف خوراکی های قندی
خیلی از افراد این راه مقابله با پوسیدگی دندانها را دوست ندارند: خوردن قند زیاد را کنار بگذارید. سازمان بهداشت جهانی می گوید که خوردن قند مهمترین عامل خطرآفرین برای ایجاد پوسیدگی است. آنها توصیه می کنند میزان مصرف قند را به کمتر از 10 درصد کل کالری دریافتی در روز کاهش دهید.
اگر می خواهید قند مصرف کنید، بهتر است آن را از میان وعده های غذایی شیرین در طول روز دریافت نکنید. به محض اینکه مصرف مواد قندی را کاهش دهید، مینای دندان شما فرصتی برای بازسازی مجدد خواهد یافت. اما اگر دائماً قند بخورید، دندان های شما فرصتی برای تجدید قوا پیدا نمی کنند.
5. جلوگیری از پوسیدگی دندان با روغن کشی
روغن كشی یك شیوه باستانی است كه شامل غرغره کردن روغن‌هایی مانند كنجد یا نارگیل برای مدت حدود 20 دقیقه در دهان و سپس تف کردن آن است. این ادعا که روغن کشی "سموم را از بدن خارج می کند" با شواهد علمی تأیید نشده است. اما یک آزمایش بالینی کوچک، سه سو کور و کنترل شده با دارونما نشان داد که روغن کشی با روغن کنجد باعث کاهش پلاک، التهاب لثه و تعداد باکتری ها در دهان شده و به اندازه مصرف دهانشویه کلرهگزیدین در این کار موثر می باشد. برای تأیید این اثر به مطالعات گسترده تری در این زمینه نیاز است.
6. جلوگیری از خراب شدن دندان با ریشه شیرین بیان
حداقل بر اساس یک تحقیق، عصاره گیاه شیرین بیان چینی (Glycyrrhiza uralensis) می‌توانند با باکتری‌های عامل پوسیدگی های دندانی مقابله کنند. یک محقق این مساله را به سطح بالاتری برده و نوعی آب نبات چوبی شیرین بیان تولید کرده است که می تواند با پوسیدگی دندانها مقابله نماید. مطالعات آزمایشی با استفاده از عصاره شیرین بیان در آب نبات چوبی نشان داد که این خوراکی در کاهش قابل توجه استرپتوکوک مونتاس در دهان و جلوگیری از ایجاد پوسیدگی موثر می باشد. مطالعات طولانی مدت تر و بزرگتری در این خصوص مورد نیاز است.
حتما بخوانید: خواص شیرین بیان برای معده
7. پیشگیری از خراب شدن دندان با مراجعه به موقع به پزشک
بسیاری از مشکلات دندانی، حتی پوسیدگی‌های عمیق، ممکن است بدون بروز درد و علائم دیگر ایجاد شوند. معاینات منظم دندانپزشکی بهترین راه برای درمان پوسیدگی ها قبل از بدتر شدن آنهاست. تشخیص زودهنگام به معنای درمان آسان تر است. درمان پوسیدگی دندانی توسط دندانپزشک ممکن است شامل موادر زیر باشد:
8. درمان پوسیدگی دندان با فلوراید درمانی
درمانهای حرفه‌ای با فلوراید حاوی فلوراید بیشتری نسبت به خمیردندان ها و دهانشویه هایی است که می‌توانید از فروشگاهها خریداری کنید. اگر روزانه به فلوراید بیشتری نیاز باشد، دندانپزشک ممکن است برای شما نسخه ای در این خصوص تجویز کند.
9. درمان پوسیدگی دندان با پرکردن دندان
پرکننده ها درمان اصلی حفره های پیشرفته ایجاد شده در مینای دندان می باشند.
10. درمان پوسیدگی با روکش‌های دندان
روکش یک پوشش یا محافظ سفارشی است که برای درمان پوسیدگی وسیع دندانی تهیه شده و بر روی آن قرار داده می شود.
11. درمان پوسیدگی با کانال‌های ریشه‌ای
وقتی پوسیدگی دندان به مواد داخلی دندان (مغز دندان) می رسد، ممکن است درمان کانال های ریشه ای لازم باشد.
12. رفع پوسیدگی با کشیدن دندان
این مربوط به کشیدن دندانی است که به شدت پوسیده می باشد.
سخن پایانی
ویتامین D، روغن کشی، آبنبات چوبی شیرین بیان، جویدن آدامس و سایر درمانهای خانگی نمی توانند شما را از شر پوسیدگی های موجود رهایی بخشند. اما این روش ها ممکن است از گسترش بیشتر پوسیدگی ها جلوگیری کرده و مانع ایجاد پوسیدگی های جدید شوند. در بهترین حالت، آنها می توانند نواحی نرم و ضعیف شده مینای دندان شما را قبل از ایجاد پوسیدگی، تقویت نمایند. هرچه زودتر پوسیدگی دندانی شناسایی شود، ترمیم دندان برای دندانپزشک راحت تر خواهد بود، بنابراین حتماً به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
مقالات مرتبط:
کلاس بندی پوسیدگی دندان و راه های جلوگیری از پیشروی پوسیدگی دندان