خواص و مضرات خار مریم برای کبدچرب، لاغری، لک صورت + طرز مصرف

خار مریم گیاهی دارویی با خواص درمانی زیادی است که از مهمترین خواص درمان آن می توان به حفظ سلامت کبد و درمان اختلالات کبد اشاره کرد. در این مقاله سلام دنیا به بررسی نتایج تحقیقات در مورد خواص خار مریم برای کبدچرب، لاغری، لک صورت، عوارض جانبی، تداخلات دارویی، مقدار مصرف، موارد منع مصرف و طرز تهیه دمنوش خار مریم و عرق خار مریم برای سلامتی خواهیم پرداخت.

خار مریم چیست

خار مریم (Silybum marianum) گیاهی گلدار است و اعتقاد بر این است که خواص دارویی دارد. این گیاه بومی نواحی مدیترانه است و بخشی از خانواده asteraceae است که شامل آفتابگردان و گل مروارید است. دانه های خار مریم حاوی سیلیمارین هستند، گروهی از ترکیبات که گفته می شود اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارند. گفته می شود که خار مریم برای کبد مفید است و اغلب به عنوان یک درمان خانگی برای "سم زدایی" کبد یا درمان مشکلات کبدی استفاده می شود. اما در حال حاضر، اطلاعات علمی کافی وجود ندارد که ثابت کند خارمریم می تواند به حفظ سلامت کبد کمک کند یا خیر. اگرچه این گیاه برای سلامت کبد بی فایده ای نیست، اما به نظر نمی رسد که خار مریم تأثیر قابل توجهی بر بافت های کبد یا عملکرد کبد داشته باشد.

حتما بخوانید: برای پاکسازی کبد چه بخوریم

نام های دیگر خار مریم

خار مریم با نام‌های Saint Mary's thistle، variegated thistle و Scotch thistle نیز شناخته می‌شود. در طب سنتی چینی، خار مریم را da ji و دانه های ان را shui fei ji می نامند.

طبع خار مریم

از نظر طب سنتی طبع گیاه خار مریم گرم است.

موارد مصرف خار مریم

اگرچه خار مریم اغلب برای بیماری های کبدی مانند هپاتیت و سیروز استفاده می شود، اما برخی معتقدند که این گیاه برای پیشگیری یا درمان کلسترول بالا، دیابت، سوزش سر دل، ناراحتی معده (سوء هاضمه)، مشکلات کیسه صفرا، درد قاعدگی، افسردگی، و حتی انواع خاصی از سرطان نیز موثر است.البته تعداد کمی از این ادعاها با شواهد قطعی علمی تایید شده اند.

اختلالات کبدی

برخی مطالعات اولیه نشان داده اند که سیلیمارین موجود در خار مریم ممکن است با جلوگیری از اتصال مواد سمی به سلول های کبد، عملکرد کبد را بهبود بخشد. با این حال، مطالعات در مورد اثربخشی خار مریم در درمان اختلالات کبدی نتایج متفاوتی به همراه داشته است.بر اساس یک بررسی جامع از مطالعات در مجله آمریکایی Gastroenterology، خار مریم نه عملکرد کبد را بهبود می بخشد و نه خطر مرگ را در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب الکلی، هپاتیت B یا هپاتیت C کاهش می دهد.

چندین مطالعه کوچکتر نشان داده اند که خار مریم ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کبدی خفیف و حاد (بدون علامت) مفید باشد. یک مطالعه اولیه در فنلاند نشان داد که مصرف یک دوره چهار هفته‌ای مکمل‌های سیلیمارین باعث کاهش آنزیم‌های کلیدی کبد در افراد مبتلا به بیماری حاد کبدی شد که نشان می‌دهد با مصرف این مکمل کبد عملکرد طبیعی‌تری دارد. علیرغم یافته‌های مثبت، مطالعات بعدی نتوانسته‌اند نتایج را تکرار کنند یا نشان دهند که خار مریم به تنهایی می‌تواند همان اثرات را داشته باشد.

هپاتیت C مزمن

خار مریم گاهی توسط افراد مبتلا به هپاتیت C مزمن (عفونت ویروسی که با زخم شدن پیشرونده کبد مشخص می شود) استفاده می شود. در واقع، یک نظرسنجی که توسط مؤسسه ملی بهداشت انجام شد گزارش داد که 23 درصد از 1145 نفر مبتلا به هپاتیت C از مکمل‌های گیاهی استفاده می‌کردند که خار مریم رایج ترین آنها بوده است.با توجه به این تناقضات، بسیاری از دانشمندان بر این باورند که خار مریم چیزی شبیه به اثر یک دارونما ارائه می دهد که در آن فرد علیرغم اینکه هیچ تغییری در وضعیت بالینی خود ندارد، بهبود علائم را احساس می کند.

حتما بخوانید: علائم هپاتیت C چیست

دیابت نوع 2

مطالعات متعدد نشان داده اند که خار مریم ممکن است برای افراد مبتلا به دیابت مفید باشد، به ویژه در افراد مبتلا به دیابت نوع 2. نتیج تحقیقات سال 2015 که در مجله Phytomedicine منتشر شد نشان داد که مصرف یک دوره 45 روزه مکمل سیلیمارین ظرفیت آنتی اکسیدانی را افزایش داده و التهاب عمومی را در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 بهتر از دارونما کاهش می دهد.به گفته نویسندگان این مطالعه، یافته‌ها نشان می‌دهد که سیلیمارین ممکن است استرس اکسیداتیو مرتبط با عوارض دیابت را کاهش دهد.یک بررسی سیستماتیک که در سال 2016 انجام شد به این نتیجه رسید که به نظر می رسد استفاده روتین از سیلیمارین سطح گلوکز خون ناشتا و HbA1C را کاهش می دهد، البته نویسندگان هشدار دادند که کیفیت مطالعات بررسی شده ضعیف بوده است.

موارد منع مصرف خار مریم

• خار مریم برای همه افراد بی خطر نیست. برخی از افراد ممکن است به خار مریم حساسیت داشته باشند. اگر به گیاه راگوید یا به گل‌های خاصی مانند بابونه، گل همیشه بهار یا گل داوودی حساسیت دارید، نباید خار مریم را مصرف کنید.
• اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی قرار دارید باید از مصرف خار مریم اجتناب کنید. زیرا اطلاعات کافی برای اطمینان از بی خطر بودن آن برای کودک شما وجود ندارد.
• اگر به سرطان پروستات، سرطان سینه، سرطان رحم یا هر سرطان دیگر مرتبط با هورمون مبتلا بوده اید، باید از مصرف خار مریم خودداری کنید.

خواص خار مریم برای لاغری

در مورد خواص خار مریم برای لاغری تحقیقات زیادی انجام نشده است و عمده خواص این گیاه مربوط به درمان مشکلات کبد و صفرا بوده است.در حال حاضر مطالعات بسیار کمی در این مورد صورت گرفته و بررسی ها درباره تاثیر گیاه خار مریم بر علائم متابولیک مرتبط با چاقی بوده اند.با این حال، نتایج تحقیقات اولیه در سال 2016 مشخص کرد که وجود موجود در گیاه خار مریم می تواند در لاغری و کاهش وزن نقش داشته باشد، اما برای اثبات ان به تحقیقات بیشتری نیاز ایت.بسیاری از متخصصان تغذیه عنوان می کنند مصرف دمنوش خار مریم با افزایش سوخت و ساز بدن موجب کاهش اشتها و در نتیجه لاغری فرد می وشود.اما شواهد علمی مافی برای تایید این موضوع موجود نیست.

خواص خار مریم برای لک صورت

وجود مقادیر بالای آنتی اکسیدانی در گیاه خار با رادیکال‌های آزاد بدن مبارزه می کند و علاوه بر رفع چین و چروک، جوان‌سازی پوست صورت به رفع لکه های تیره پوستی کمک می‌کند. همچنین سیلیمارین موجود در گیاه خار مریم در رفع لکه های ضخیم پوست نیز موثر عمل می کند.

خواص خار مریم برای رحم

مصرف گیاه خار مریم به دلیل داشتن مقادیر بالای آنتی اکسیدانی و ترکیبات شیمیایی مهم دارای خواص ضد سرطانی است و با سلول های سرطانی از جمله سرطان رحم مقابله می کند و موجب کاهش رشد و توسعه سلول‌های سرطانی می شود.

حتما بخوانید: علت و درمان سرطان رحم [آندومتر]

دمنوش خار مریم برای کبد چرب

مصرف دمنوش خار مریم برای درمان برخی بیماری‌ها از جمله مشکلات کبدی و کبد چرب موثر عنوان شده است. برای تهیه این دمنوش مراحل زیر را دنبال کنید.

مواد لازم:

• دانه خار مریم خشک شده یا پودر خار مریم: 1 قاشق غذاخوری
• عسل :1 قاشق چای خوری
• آب: 1 فنجان

طرز تهیه

کار را با جوش اوردن آب شروع کنید و در ادامه پودر خار مریم را به آب اضافه کنید و درب آن را ببندید و صبر کنید به مدت 10 دقیقه دم بکشد. بعد از اینکه دمنوش آماده شد ان را صاف کنید. حالا برای شیرین کردن کمی عسل به آن اضافه و میل کنید.از دمنوش خار مریم نباید بیشتر از 4 فنجان در روز استفاده کنید.

طریقه مصرف عرق خار مریم برای کبد چرب

برای اثربخشی بهتر عرق خار مریم در درمان بیماری ها از جمله کبد چرب، توصیه می شود که روزانه 3 بار و هر بار نیم ساعت قبل از صرف وعده غذا یی به میزان یک فنجان عرق خار مریم را میل کنید.

تداخلات دارویی خار مریم

گیاه خار مریم ممکن است موجب کاهش قند خون شود، بنابراین باید با احتیاط مصرف شود زیرا ممکن است در افرادی که داروهای دیابت مصرف می کنند منجر به هیپوگلیسمی (افت قند خون) شود.

گیاه خار مریم می تواند موجب تغییر روش بدن در متابولیزه داروهای خاصی  شود و با داروهای زیر تداخل ایجاد کند:

• آنتی بیوتیک هایی مانند بیاکسین (کلاریترومایسین)
• داروهای ضد انعقاد مانند کومادین (وارفارین)
• داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ادویل (ایبوپروفن)، سلبرکس (سلکوکسیب) و ولتارن (دیکلوفناک)
• داروهای استاتین مانند Mevacor (لوواستاتین) و Lescol (فلوواستاتین)

تداخلات دارویی دیگر نیز امکان پذیر است. برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی، همیشه مکمل ها یا داروهای گیاهی که مصرف می کنید، را به پزشک خود اطلاع دهید.

حتما بخوانید: سلکوکسیب چیست

مقدار مصرف خار مریم

هیچ دستورالعملی برای مصرف مقدار مناسب خار مریم وجود ندارد. مکمل‌های خار مریم معمولاً به شکل کپسول فروخته می‌شوند، اما به صورت قرص، چای کیسه‌ای و عصاره‌های مایع نیز در دسترس هستند. دوزها از 175 میلی گرم تا 1000 میلی گرم متغیر است.مصرف روزانه خار مریم با دوزهای 150 تا 175 میلی گرم، سه بار در روز بی خطر در نظر گرفته می شود.به طور کلی، هر چه دوز بالاتر باشد، خطر عوارض جانبی بیشتر است.

داروهای ترکیبی مانند قطره ایبروگاست (که برای درمان سوء هاضمه استفاده می شود) و قرص های باربرول (فرموله شده برای بیماران دیابتی) به ترتیب با دوزهای 10 میلی گرم و 210 میلی گرم خار مریم موثر در نظر گرفته می شوند. دوزهای بالاتر لزوماً با نتایج بهتر مطابقت ندارد.مکمل های غذایی حاوی خار مریم در فروشگاه های مواد غذایی طبیعی، داروخانه ها و فروشگاه های متخصص در محصولات گیاهی عرضه می شوند. همچنین می توانید محصولات خار مریم را به صورت آنلاین خریداری کنید.

مضرات خار مریم

• خار مریم ممکن است باعث بروز تعدادی عوارض جانبی از جمله سردرد، حالت تهوع، اسهال، نفخ شکم و گاز شود.
• عوارض جانبی کمتر رایج خار مریم دردهای عضلانی، درد مفاصل و اختلال عملکرد جنسی گزارش شده است.
• واکنش های آلرژیک به خار مریم نیز ممکن است. افرادی که به راگوید یا پیر گیاه، گل مروارید، کنگر فرنگی، کیوی یا گیاهانی از خانواده ستاره آلرژی دارند، ممکن است به خار مریم نیز حساسیت داشته باشند.
• در موارد نادر، خار مریم می تواند یک آلرژی بالقوه تهدید کننده زندگی به نام آنافیلاکسی ایجاد کند. درصورتی که بعد از مصرف خار مریم دچار تنگی نفس، بثورات پوستی، کهیر، ضربان قلب سریع، سبکی سر، یا تورم صورت، زبان یا گردن شدید، با  115تماس بگیرید یا به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید. در صورت عدم درمان، آنافیلاکسی می تواند منجر به شوک، کما، نارسایی قلبی یا تنفسی یا مرگ شود.

حتما بخوانید: علائم شوک آنافیلاکسی چیست

سوالات متداول

آیا می توانید خار مریم را خودتان پرورش دهید؟

بله، شما می توانید خار مریم را خودتان پرورش دهید. خار مریم گیاهی مقاوم است که در اکثر محیط ها به خوبی رشد می کند، اگرچه دماهای بالا و شرایط خشک را ترجیح می دهد اما خاک نیز باید به خوبی زهکشی شود.

سیلیمارین چیست؟

سیلیمارین ترکیبی از دانه های خار مریم است که گفته می شود فواید آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد. یک مطالعه روی سیلیمارین نشان داد که این ماده با تجمع چربی کبد تداخل ایجاد می کند،یعنی می تواند به درمان بیماری کبد چرب غیر الکلی کمک کند.

آیا خار مریم عوارض جانبی ایجاد می کند؟

عوارض جانبی احتمالی خارمریم می تواند شامل سردرد، حالت تهوع، اسهال، نفخ شکم و گاز باشد. برخی گزارش ها به عوارضی نظیر درد عضلانی، درد مفاصل و اختلال عملکرد جنسی نیز اشاره کرده اند.خار مریم همچنین می تواند در برخی افراد واکنش آلرژیک ایجاد کند. اگر به ابروسیا، گل مروارید، کنگر فرنگی، کیوی یا گیاهانی از خانواده آستر حساسیت دارید، بهتر است از  مصرف خار مریم اجتناب کنید.

آیا خار مریم به صورت چای موجود است؟

بله، مکمل های خار مریم می توانند به شکل چای کیسه ای برای دم کردن استفاده شوند. این مکمل به صورت قرص، کپسول و تنتور خوراکی نیز فروخته می شود.

سخن آخر:

خار مریم گیاهی دارویی است که برای درمان اختلالات کبد و صفرا مورد استفاده قرار گرفته است.مصرف دمنوش و عرق این گیاه در درمان کبد چرب نیز موثر است. علاوه براین؛ گیاه خار مریم برای درمان دیابت نوع 2 و هپاتیت c نیز موثر بوده است. با این حال،برای تایید این موارد به انجام تحقیقات بیشتری نیاز است.

مقالات مرتبط:

درمان کبد چرب در خانه با غذاهای مفید

درمان خانگی دیابت نوع دو با بهترین داروهای گیاه