آنافیلاکسی باعث می شود که سیستم ایمنی مقدار زیادی از مواد شیمیایی را آزاد کند که این عمل خود میتواند باعث شوک شما شود. آنافیلاکسی نیاز به تزریق اپی نفرین و مراجعه به اورژانس را دارد. در این مقاله سلام دنیا درباره شوک آنافیلاکسی ، علائم و علت بروز آنافیلاکتیک، راه های تشخیص و درمان اوژانسی و دیگر روش های درمان آن اطلاعات بیشتری کسب کنید.
آنافیلاکسی چیست
آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید میباشد که حتی می تواند باعث مرگ شود. این نوع از واکنش آلرژیک می تواند در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض چیزی که به آن حساسیت دارید، همانند بادام زمینی یا نیش زنبور، اتفاق بیفتد.
آنافیلاکسی باعث می شود که سیستم ایمنی مقدار زیادی از مواد شیمیایی را آزاد کند که این عمل خود میتواند باعث شوک شما شود . آنافیلاکسی باعث افت ناگهانی فشار خون و تنگ شدن مجاری تنفسی و مسدود شدن تنفس می شود. علائم و نشانه ها شامل نبض سریع و ضعیف، بثورات پوستی، حالت تهوع و استفراغ میشود. محرک های رایج شامل برخی غذاهای خاص، داروها، سم حشرات و لاتکس میشود. آنافیلاکسی نیاز به تزریق اپی نفرین و مراجعه به اورژانس را دارد. اگر اپی نفرین را ندارید، باید فورا به اورژانس مراجعه کنید. اگر آنافیلاکسی فوراً و سریعاً درمان نشود، می تواند خود امری کشنده باشد.
علائم شوک انافیلاکسی چیست
علائم آنافیلاکسی معمولاً در عرض چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض یک آلرژن رخ می دهد. با این حال، گاهی اوقات، آنافیلاکسی می تواند نیم ساعت یا بیشتر پس از قرار گرفتن در معرض یک آلرژن خود را نشان دهد. در موارد نادر، آنافیلاکسی ممکن است حتی ساعت ها به تعویق بیفتد.
علائم و نشانه‌ها عبارتند از:
- واکنش های پوستی، از جمله کهیر و خارش و سرخ شدن پوست یا رنگ پریدگی آن
- فشار خون پایین (افت فشار خون)
- انقباض مجاری تنفسی و تورم زبان یا گلو که می تواند باعث خس خس سینه و مشکلات تنفسی شود.
- نبض ضعیف و تند
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- سرگیجه یا غش کردن
حتما بخوانید: علائم کهیر چیست و چگونه درمان میشود
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
- اگر شما، فرزندتان یا شخص دیگری که با او هستید یک واکنش آلرژیک شدید داشت هر چه سریع تر به دنبال کمک پزشکی باشید. هرگز منتظر این نمانید که ببینید علائم از بین می روند یا نه.
- اگر دچار حمله ای شدید شدید و دارای خود تزریق کننده اپی نفرین هستید (یک دستگاه پزشکی است که برای ارائه دوز از یک داروی خاص طراحی شده است) فورا آن را به خود تزریق کنید.
- اگر علائم پس از تزریق کردن اپی نفرین بهبود یافت، باز هم باید به اورژانس حتی اگر در معرض بیشتر آلرژن قرار نگرفتید مراجعه کنید تا مطمئن شوید که علائم عود نمی کنند. دومین نوع از این واکنش آنافیلاکسی دوفازی نامیده می شود.
- اگر شما یا فرزندتان در گذشته یک حمله آلرژیک شدید و یا علائم و نشانه های آنافیلاکسی را داشتید، یک وقت ملاقات را با پزشک خود تنظیم کنید.
- تشخیص و مدیریت طولانی مدت آنافیلاکسی پیچیده است، بنابراین احتمالاً باید به یک پزشک متخصص در آلرژی و ایمونولوژی مراجعه کنید.
علت بیماری آنافیلاکسی چیست
سیستم ایمنی پادتن هایی را تولید می کند که از بدن در برابر مواد خارجی دفاع می کند. این امر خود زمانی خوب و موثر است که این مواد یک ماده خارجی مضر ، مانند باکتری یا ویروسی خاص باشند. سیستم ایمنی برخی افراد نسبت به موادی که معمولاً واکنش آلرژیک ایجاد نمی کنند، بیش از حد واکنش نشان می دهد.
علائم آلرژی معمولاً زندگی را به خطر نمی اندازد، اما یک واکنش آلرژیک شدید می تواند منجر به آنافیلاکسی شود. اگر شما یا فرزندتان در گذشته فقط یک واکنش آنافیلاکسی خفیف داشتید، پس از قرار گرفتن در معرض ماده آلرژیک‌زا، خطر آنافیلاکسی شدیدتر برای شما وجود خواهد داشت.
علائم و محرک های آنافیلاکسی در کودکان
شایع ترین محرک های آنافیلاکسی در کودکان، آلرژی های غذایی، مانند بادام زمینی و مغزهای درختی، ماهی، صدف، گندم، سویا، کنجد و شیر میباشد. علاوه بر حساسیت به بادام زمینی، آجیل، ماهی، کنجد و صدف، محرک های آنافیلاکسی در بزرگسالان عبارتند از:
- برخی از داروها، از جمله آنتی بیوتیک ها، آسپرین و سایر مسکن های موجود بدون نسخه، و کنتراست داخل وریدی (IV) مورد استفاده در برخی از تست های تصویربرداری
- نیش زنبورها، زنبور زرد، زنبور بی عسل، زنبور سرخ و مورچه های آتشین
- لاتکس
اگرچه شایع نیست، اما برخی از افراد در اثر ورزش های هوازی، مانند دویدن، یا حتی فعالیت بدنی شدیدتر، مانند پیاده روی، دچار آنافیلاکسی می شوند. خوردن برخی غذاها قبل از ورزش یا در حال ورزش زمانی که هوا گرم، سرد یا مرطوب است نیز با آنافیلاکسی در برخی افراد مرتبط است. با پزشک مراقبت های بهداشتی خود در مورد اقدامات احتیاطی هنگام ورزش صحبت کنید.
حتما بخوانید: علائم حساسیت به بادام زمینی و درمان آن
آزمایش های خاصی می توانند به شناسایی آلرژن شما اگر که نمی دانید چه چیزی باعث حمله آلرژی شما می شود، کمک کنند. در برخی موارد، علت آنافیلاکسی مشخص نمی شود (آنافیلاکسی ایدیوپاتیک).
عوامل خطرساز
عوامل خطرساز شناخته شده زیادی برای آنافیلاکسی وجود ندارد، اما برخی از مواردی که ممکن است خطر را افزایش دهند عبارتند از:
- آنافیلاکسی که از قبل آن را داشته اید. خطر ابتلا به این نوع واکنش جدی اگر یک بار آنافیلاکسی را تجربه کرده باشید، افزایش می یابد. واکنش‌هایی که در آینده ممکن است آن را تجربه کنید میتواند شدیدتر از واکنش اول باشد.
- آلرژی یا آسم. افرادی که هر یک از این بیماری ها را دارند در معرض خطر ابتلا به آنافیلاکسی هستند.
- برخی دیگر از شرایط و بیماری های خاص. این بیماری ها شامل بیماری قلبی و تجمع نامنظم نوع خاصی از گلبول های سفید خون (ماستوسیتوز) میشود.
عوارض آنافیلاکسی چیست
یک واکنش آنافیلاکتیک می تواند زندگی شما را به خطر بیاندازد و تنفس یا ضربان قلب شما را متوقف کند.
تشخیص شوک آنافیلاکسی
پزشک شما ممکن است در مورد واکنش های آلرژیک قبلی که تجربه کرده اید از شما سوالاتی، از جمله اینکه آیا به موارد زیر واکنش نشان داده اید یا خیر را بپرسد:
- غذاهای خاص
- داروها
- لاتکس
- نیش حشرات
کمک به تایید تشخیص درست:
- ممکن است برای اندازه گیری مقدار آنزیم خاصی (تریپتاز) که می تواند تا سه ساعت پس از آنافیلاکسی افزایش یابد، آزمایش خون داده شود.
- ممکن است با آزمایش‌های پوستی یا آزمایش خون برای کمک به تعیین محرک‌تان برای آلرژی آزمایش گرفته شود
- بسیاری از بیماری‌ها علائم و نشانه‌هایی مشابه به علائم آنافیلاکسی را دارند. ممکن است پزشک شما بخواهد که شرایط دیگر را رد کند.
درمان انافیلاکسی
در طول حمله آنافیلاکسی، اگر تنفس شما متوقف شود یا قلب شما از تپش باز بماند، ممکن است احیای قلبی ریوی (CPR) روی شما انجام شود. همچنین ممکن است که به شما داروهایی، از جمله موارد زیر داده شود:
- اپی نفرین (آدرنالین) برای کاهش پاسخ آلرژیک بدن
- اکسیژن، برای کمک به تنفس
- آنتی هیستامین و کورتیزون داخل وریدی (IV) برای کاهش التهاب مجاری هوا و بهبود تنفس
- یک بتا آگونیست (مانند آلبوترول) برای تسکین علائم تنفسی
درمان اورژانسی شوک انافیلاکسی
در مواقع اضطراری چی کار باید کرد
اگر با کسی هستید که واکنش آلرژیک دارد و از خود علائم شوک را نشان می دهد، سریع عمل کنید. به دنبال پوست رنگ پریده و خنک، نبض ضعیف و سریع، مشکلات تنفسی، گیجی و از دست دادن هوشیاری باشید. فوراً موارد زیر را برای شخص انجام دهید:
- با 115 یا کمک پزشکی اورژانسی تماس بگیرید.
- از خود تزریق کننده اپی نفرین، در صورت وجود، با فشار دادن آن به ران فرد استفاده کنید.
- مطمئن شوید که فرد دراز کشیده باشید و سپس پاها را بالا بیاورید.
- نبض و تنفس فرد را بررسی کنید و در صورت لزوم CPR یا سایر اقدامات کمک های اولیه را بر روی شخص انجام دهید.
- استفاده از انژکتور خودکار (خود تزریق کننده)
حتما بخوانید: داروی اپی نفرین (Epinephrine) چیست
بسیاری از افرادی که در معرض خطر آنافیلاکسی هستند، خود تزریق کننده را به همراه خود دارند. این دستگاه یک نوع سرنگ ترکیبی و دارای سوزن مخفی است که با فشار دادن به ران، یک دوز از دارو را به فرد تزریق می کند. اپی نفرین را قبل از تاریخ انقضای آن جایگزین کنید. در غیر این صورت ممکن است به درستی عمل نکند.
استفاده فوری از خود تزریق کننده می تواند از تشدید آنافیلاکسی جلوگیری و زندگی شما را نجات دهد. مطمئن شوید که نحوه استفاده از خود تزریق کننده را می دانید. همچنین مطمئن شوید که افراد نزدیک به شما چگونگی استفاده از آن را بلد باشند.
درمان طولانی مدت آنافیلاکتیک
- اگر نیش حشرات باعث واکنش آنافیلاکتیک شود، ممکن است یک سری واکسن های آلرژی (ایمونوتراپی) پاسخ آلرژیک بدن را کاهش دهند و از واکنش شدید در آینده جلوگیری کنند.
- متأسفانه، در بیشتر موارد هیچ راهی برای درمان بیماری زمینه ای سیستم ایمنی که می تواند منجر به آنافیلاکسی شود، وجود ندارد. شما می توانید برای جلوگیری از حمله بعدی اقداماتی را انجام دهید - و در صورت وقوع آن آماده باشید.
- سعی کنید از محرک های آلرژی خود دور بمانید. اپی نفرین خود تجویز شده را همیشه به همراه داشته باشید. در طول حمله آنافیلاکسی، می‌توانید با استفاده از یک خود تزریق کننده دارو را به خودتان تزریق کنید.
پیشگیری از شوک آنافیلاکتیک
بهترین راه برای پیشگیری از آنافیلاکسی دوری از موادی است که باعث این واکنش شدید می شوند. همچنین:
- از گردنبند یا دستبندهای هشدار پزشکی استفاده کنید تا نشان دهد به داروهای خاص یا مواد دیگر حساسیت دارید.
- یک کیت اورژانسی همراه با داروهای تجویز شده را همیشه در دسترس خود داشته باشید. پزشک می تواند در مورد محتوای این آلرژی به شما مشاوره هایی را بدهد. اگر خود تزریق کننده اپی نفرین را دارید، تاریخ انقضا را بررسی کنید و حتما نسخه را قبل از انقضا دوباره نزد پزشک ببرید تا برای شما آن را تمدید کند.
- مطمئن شوید که تمام ارائه دهندگان خدمات پزشکی خود را در مورد واکنش های دارویی که داشته اید آگاه کرده باشید.
- اگر به نیش حشرات حساسیت دارید، در اطراف آن حشرات مراقب خود باشید و احتیاط کنید. پیراهن و شلوار آستین بلند بپوشید، پابرهنه روی چمن راه نروید، رنگ های روشن نپوشید، از عطر، ادکلن یا لوسیون معطر استفاده نکنید و از قوطی های نوشابه باز در فضای باز ننوشید. هنگام نزدیک شدن به حشره گزنده آرامش خود را حفظ کنید و آرام باشید. به آرامی دور شوید و حشره راه له نکنید و بهش ضربه نزنید.
- اگر آلرژی غذایی دارید، برچسب تمام غذاهایی که می خرید و می خورید را با دقت بخوانید. فرآیندهای تولید می تواند تغییر کند، بنابراین مهم است که به طور دوره ای برچسب غذاهایی که معمولا می خورید را بررسی کنید.
- هنگام خوردن غذا در بیرون از خانه، نحوه تهیه هر غذا را بپرسید و بفهمید که حاوی چه نوع موادی است. حتی خوردن مقدار کمی از غذایی که به آن حساسیت دارید می تواند باعث واکنش جدی در شما شود.
خود را آماده کنید
حتی اگر مراقب باشید، در برخی مواقع احتمالاً در معرض چیزی قرار خواهید گرفت که به آن حساسیت دارید. خوشبختانه، با دانستن علائم و نشانه‌های واکنش آنافیلاکتیک و داشتن برنامه‌ای برای درمان سریع آن علائم، می‌توانید به سرعت و به طور موثر به یک نوع آلرژی اورژانسی پاسخ دهید.
سخن آخر
داشتن یک نوع واکنشی که زندگی را تهدید میکند، چه برای شما، چه برای اطرافیانتان یا فرزندتان، امری ترسناک میباشد. ایجاد کردن یک برنامه اقدام اضطراری آنافیلاکسی می تواند به آرامش ذهن شما کمک کند.
با پزشک خود یا فرزندتان همکاری لازم را انجام دهید تا این برنامه مکتوب و گام به گام را در مورد اقداماتی که در صورت بروز واکنش باید انجام دهید را تهیه کنید. سپس این طرح و برنامه را با معلمان، پرستاران کودک و سایر مراقبان به اشتراک بگذارید.
اگر فرزند شما دارای آلرژی شدید یا آنافیلاکسی است، با پرستار مدرسه و معلمان صحبت کنید تا بدانید که آنها چه برنامه ای برای مقابله با شرایط اضطراری دارند. اطمینان حاصل کنید که مسئولان مدرسه یک خود تزریق کننده را در دسترس داشته باشند.
مقالات مرتبط:
علائم حساسیت به گلوتن چیست و درمان آن با رژیم غذایی فاقد گلوتن