زونا، همانند بیماری آبله مرغان در اثر ویروس واریسلا زوستر به وجود می آید. در ادامه هر آنچه درباره بیماری هرپس زوستر (زونا) باید بدانید از جمله: علائم، دلایل بروز، راه درمان و... بیان شده است.
زونا چیست؟
زونا در دسته بیماری های ویروسی قرار می گیرد، از دهه های گذشته تا کنون این بیماری ابتدا با نشانه های آبله مرغان خود را نشان می دهد. هر دو بیماری در اثر یک ویروس مشابه به نام واریسلا زوستر به وجود می آیند. آبله مرغان باعث تاول های خارش شده ای می شود که ممکن است از پشت ، قفسه سینه و صورت شما شروع شده و به بقیه بدن گسترش یابد. زونا باعث جوش های خارشی همراه با درد می شود. این جوش ها در یک سمت از بدن تان ظاهر می شوند. جوش ها تبدیل به تاول های قرمز پر از مایع می شوند. معمولا این تاول ها طی 7 تا 10 روز خشک و پوسته پوسته می شوند.
علائم بیماری زونا
علائم اولیه زونا شامل:
- تب، لرز و سردرد
- افزایش جوش ها روی پوست و قرمزی نواحی اطراف آن
- زخم با درد شدید یا خارش
- حس سوزش و خارش زیر یا روی پوست تان
- ناراحتی های معده
اگر هریک از علائم زیر را داشتید فورا با پزشک تان تماس بگیرید. اگرچه هیچ درمانی برای زونا وجود ندارد، اما درمان ها می توانند شدت عوارض بیماری را کاهش دهند از جمله درد که بعد از بروز جوش ها همچنان ادامه دارد و به آن دردهای عصبی بعد از ابتلا به زونا می گویند.
دلایل بروز زونا
زمانی که ویروس وارسیلا زوستر وارد بدن تان می شود، اولین مشکل آن بروز بیماری آبله مرغان است. احتمالا فکر می کنید که این بیماری فقط مربوط به زمان کودکی تان است اما بزرگ سالان هم می توانند به این بیماری مبتلا شوند. بعد از ابتلا به آبله مرغان ویروس به سمت بافت های عصبی نزدیک نخاع و مغزتان می رود و در آنجا مخفی می شود. ما دلیل بروز این اتفاق را نمی دانیم اما گاهی اوقات این ویروس ها "بیدار می شوند" و به همراه فیبرهای عصبی به پوست تان منتقل می شوند. دقیقا در همین موقع این ویروس برای دومین بار بیدار و بیماری آبله مرغان را به زونا تبدیل می کند، همچنین نام دیگر زونا هرپس زوستر است.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به زونا قرار دارند؟
احتمالا سیستم ایمنی ضعیف این ویروس را تحریک و بیدار می کند. بعد از ابتلا به آبله مرغان در صورت داشتن یکی از شرایط زیر احتمال زیادی وجود دارد که دچار زونا شوید:
- 50 سال یا بیشتر سن دارید
- استرس زیادی دارید
- مبتلا به سرطان یا ویروس ایدز یا بیماری های دیگری هستید که سیستم دفاعی بدن تان را تضعیف می کند
- صدمات جسمانی شدیدی دارید
- مصرف طولانی مدت قرص های استروئیدی یا سایر داروهایی که سیستم دفاعی بدن را ضعیف می کند
اما بسیاری از افرادی که مبتلا به زونا می شوند در هیچ کدام از این دسته ها قرار نمی گیرند.
عوارض جانبی زونا
زونا می تواند مشکلاتی به همراه داشته باشد که بعد از بروز جوش ها همچنان ادامه داشته باشند ازجمله:
- اگر بروی عصب خاصی تاثیر بگذارد می توامد التهابات مغزی مانند فلج صورت را ایجاد کند
- اگر جوش ها در اطراف یا داخل چشم هایتان باشد مشکلات چشم و کاهش دید را به همراه دارد
- دردهای عصبی بعد از ابتلا به زونا، دردهایی که بعد از بیرون ریزی جوش ها برای مدت طولانی ادامه دارد. این مشکل از هر 5 نفر مبتلا به زونا یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهد.
آیا زونا بیماری مسری است؟
بله، همین طور است. فرد ناقل ویروس واریسلا زوستر می تواند افرادی که تا به حال آبله مرغان نگرفته اند و در برابر آن واکسینه نشده اند را هم مبتلا کند. تا زمانی که نشانه های بیماری کاملا از بین نرفته باشد و جوش ها پوسته پوسته نشده باشند شما ناقل این ویروس هستید. تا آن زمان از تماس با زنان باردار که آبله مرغان نگرفته اند و واکسینه نشده اند، افراد با سیستم ایمنی ضعیف و نوزادان تازه متولد شده خودداری کنید.
واکسن زونا
دو واکسن شینگریکس و زوستاواکس برای درمان زونا توسط سازمان FDA تایید شده اند. واکسن شینگریکس به تازگی تولید شده و به دلیل اثربخشی 90 درصدی اش به واکسن زوستاواکس ترجیح داده می شود. سازمان CDC به بیمارانی که بالای 50 سال هستند توصیه می کند حتی اگر قبلا بیماری زونا نداشته اند هم از این دارو استفاده کنند. حتی اگر قبلا واکسن زوستاواکس را زده اید باید از این دارو استفاده کنید.
روش تشخیص زونا
احتمالا پزشک تان می تواند برای تشخیص بیماری سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و علائم شما بپرسد و آزمایشاتی انجام دهد. همچنین آنها می توانند مقدار کمی از محتویات تاول ها را برداشته و بررسی کنند.
راه های درمان زونا
داروهای ضد ویروسی می توانند به تسکین سریع تر و کاهش عوارض بیماری کمک کنند. اگر در طی 72 ساعت (3 روز) اولیه بروز نشانه ها از این دارو استفاده کنید، اثر بخشی فوق العاده ای برای تان خواهند داشت. احتمالا برای مقابله با ویروس مصرف یکی از این 3 دارو برای شما تجویز خواهد شد:
- آسیکلوویر (زوریواکس)
- فامسیکلوویر (فامویر)
- والاسیکلوویر (والترکس)
درمان هایی برای کاهش درد زونا
- داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین (نورونتین)
- داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین
- حمام با بلغور جو کلوئیدی (موثر در درمان خارش پوستی)
- کمپرس سرد
- لوسیون دارویی
- دارو های بی حس کننده مانند لیدوکائین
- داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن
- قرص های تسکین دهنده درد مانند کدئین
منبع: webmd