خواص ویتامین A برای پوست، مو، جوش و ناباروری؛ مضرات ویتامین آ

ویتامین آ (A) از جمله ویتامین های محلول در چربی است که وجودش برای سلامتی انسان کاملا ضروری می باشد. ویتامین آ (A) برای بسیاری از فرآیندهای بدن از جمله حفظ سلامت بینایی، اطمینان از عملکرد نرمال سیستم ایمنی و ارگان های بدن ضروری است و به رشد سالم جنین در رحم کمک می کند. 

از ویتامین های مورد نیاز بدن ویتامین A می باشد در این مطلب از سلام دنیا درباره خواص ویتامین a چیست و برای چی خوبه، خواص ویتامین a برای بدن، دور چشم، کودکان و نوزادان، خواص ویتامین a برای پوست و مو، اسهال، زخم، لاغری و خشکی لب، خواص ویتامین a برای بدن جوش صورت، مضرات ویتامین آ صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

خواص ویتامین a چیست و برای چی خوبه

ویتامین آ (A) از جمله ویتامین های محلول در چربی است که وجودش برای سلامتی انسان کاملا ضروری می باشد. ترکیبات ویتامین آ هم در گوشت حیوانات و هم غذاهای گیاهی وجود دارد و به دو صورت مختلف تقسیم بندی می شود. ویتامین آ کامل که به عنوان ویتامین آ فعال شناخته می شود که بدن می تواند به همان صورتی که هستند آنها را جذب کند. فرم فعال ویتامین آ شامل رتینول، رتینال و رتینوئیک اسید است و در فرآورده های حیوانی مانند: گوشت مرغ، ماهی و لبنیات یافت می شود. فرم های غیر فعال ویتامین آ: پیش ویتامین آ یا کاروتنوئید، آلفا کارتون، بتاکاروتن و بتا کریپتوگزانتین هستند که در گیاهان یافت می شوند. این ترکیبات در بدن شما به گونه فعال ویتامین آ تبدیل می شوند. برای مثال، بتاکاروتن در روده کوچک شما به رتینول (گونه فعال ویتامین آ) تبدیل می شود.

حتما بخوانید: علائم کمبود ویتامین a

مقدار مصرف ویتامین a برای زنان و مردان و کودکان

بر همین اساس توصیه می شود که مردان 900 میکروگرم، زنان 700 میکروگرم و کودکان و سالمندان 300 تا 600 میکروگرم ویتامین آ (A) در هر روز دریافت کنند.

خواص ویتامین a برای بدن

از ویتامین های مفید و لازمه برای بدن ویتامین A می باشد که در سلامت چشم‌ها تاثیر بسزایی دارد، همچنین در دوران بارداری به سلامت جنین کمک کرده، با توجه به خاصیت آنتی‌اکسیدانی که ویتامین A دارد می تواند در مقابله با سلول‌های سرطانی نقش داشته باشد، همچنین رفع بیماری های پوست و مو مفید می باشد. این ویتامین مقوی بدن است و سیستم ایمنی بدن را در برابر عفونت و بیماری تقویت می کند. در ادامه بیشتر با خواص ویتامین A آشنا خواهیم شد.

6 خاصیت ویتامین آ (A) برای سلامتی طبق شواهد علمی

1. خواص ویتامین a برای شب کوری و محافظت از چشم 

ویتامین آ (A) برای حفظ سلامت بینایی شما ضروری است و از چشمان شما در مقابل شب کوری و کاهش دید در سن پیری محافظت می کند. ویتامین آ (A) برای تبدیل نور که از محیط به چشم می رسد و ارسال سیگنال الکتریکی که برای مغز قابل درک باشد لازم است. در واقع، شب کوری می تواند یکی از اولین نشانه های کمبود ویتامین آ باشد که با نام علمی نکتوالپیا شناخته می شود. شب کوری در افراد مبتلا به کمبود ویتامین آ (A) رخ می دهد چون ویتامین آ (A) از اجزای اصلی رنگدانه رودوپسین است. رودوپسین در رتینای چشم وجود دارد و به شدت به نور حساس است. افرادی که این شرایط را دارند هنوز هم می توانند در طول روز به طور طبیعی ببیند ولی در تاریکی دید آنها کم می شود به طوری که چشمان آنها در سطوح کم نورتر برای دیدن تقلا می کند.

حتما بخوانید: بهترین منابع ویتامین آ

مصرف میزان کافی از بتاکاروتن علاوه بر جلوگیری از شب کوری می تواند کاهش دید (نور چشم ) که افراد در سن پیری تجربه می کند را به تاخیر بیاندازد. بیماری دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن یکی از دلایلی است که منجر به نابینایی در جوامع پیشرفته می شود. اگرچه دلیل اصلی آن هنوز نامشخص است، اما گمان می شود که این بیماری در نتیجه آسیب سلولی به رتینا و مرتبط با استرس اکسیداتیو بوده باشد. محققان در مطالعه بیماری چشمی مرتبط با سن دریافتند که افراد بالای 50 سال مبتلا به  تباهی دید خفیف که مکمل آنتی اکسیدانی دریافت کرده بودند (ازجمله بتاکاروتن) خطر پیشرفت دژنراسیون ماکولا را تا 25% کاهش دادند. اگرچه محققان در بررسی های اخیر مجله علمی کوچرین دریافتند که مکمل بتاکاروتن نمی تواند به تنهایی از کاهش دید بر اثر بیماری دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن جلوگیری یا آن را به تاخیر بیاندازد.

2. خواص ویتامین a برای دور چشم

همانطور که عنوان شد ویتامین A برای حفاظت چشم موثر است و حتی می تواند پوست دور چشم را در برابر چروک و پیری زودرس محافظت کند. ویتامین A به شکل پماد با تولید کلاژن پوست دور چشم و حتی خط لبخند را جوان و نرم و لطیف می کند.

3. خواص ویتامین a برای کاهش ابتلا به سرطان

سرطان زمانی رخ می دهد که سلول های بدن شروع به رشد یا تقسیم به صورت غیر عادی و بدون کنترل می کنند. علاوه بر اینکه ویتامین آ (A) نقش مهمی در رشد سلول های بدن دارد تاثیر آن بر خطر ابتلا و نقش جلوگیری آن نیز مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. در مطالعات مشاهده ای مصرف میزان بالای ویتامین آ به صورت بتاکاروتن با کاهش خطر بعضی از سرطان های مشخص از جمله سرطان لنفوم هوچکین و هم چنین سرطان ریه و مثانه مرتبط بوده است. باید این نکته را در نظر داشت که مصرف ویتامین آ به صورت گیاهی با کاهش احتمال بروز سرطان رابطه مستقیمی داشته و هنوز هیچ ارتباط مشابهی بین ویتامین آ حیوانی که حاوی فرم فعال ویتامین آ است با کاهش خطر بروز سرطان وجود نداشته است.

حتما بخوانید: علت سرطان لنفوم هوچکین چیست

به طور مشابه در مورد مکمل های ویتامین آ نیز اثر یکسان موثری را نشان نداده است. در واقع، در برخی از بررسی های مشاهده ای افراد سیگاری که مکمل های بتاکاروتن مصرف کرده بودند. افزایش خطر ابتلا به سرطان را تجربه کردند. در حال حاضر، هنوز رابطه بین سطح ویتامین آ در بدن شما و خطر بروز سرطان به طور قطعی مشخص نشده است. شواهد حاضر هنوز هم نشان می دهند که دریافت ویتامین آ کافی به خصوص از گیاهان برای تقسیم سلولی سالم مهم است، و شاید خطر بروز بعضی از سرطان ها را کاهش دهد.

4. خواص ویتامین a برای کودکان 

ویتامین A از ویتامین های ضروری برای کودکان می باشد، کودکان با مصرف ویتامین A در مواد غذایی باعث تقویت چشم خود می شوند و از بروز بیماری های ژنتیکی چشم و همچنین نزدیک بینی جلوگیری می کنند. این ویتامین برای رشد استخوان و دندان کودکان نیز مفید است و در تشکیل سلول های کودک کمک می کند.

5. خواص ویتامین a برای نوزادان

ویتامین A در رشد جنین بسیار مفید می باشد، باعث می شود اندام های جنین به درستی شکل بگیرند و از ناحیه چشم و سیستم ایمنی دچار مشکل نشوند.

6. خواص ویتامین a برای بهبود سیستم ایمنی بدن

ویتامین آ نقش حیاتی در حفظ دفاع طبیعی از بدن دارد. نقش سیستم ایمنی ایجاد موانعی در بدن از طریق مخاط در چشم، ریه، روده و اندام تناسلی است تا به حبس باکتری ها و دیگر عوامل عفونی کمک کند. تولید و عملکرد سلول های سفید خون نیز از وظایف سیستم ایمنی بدن می باشد که به گرفتن و پاک سازی باکتری و دیگر عوامل بیماری زا در جریان خون شما کمک می کند. یعنی اینکه کمبود ویتامین آ می تواند آمادگی شما برای ابتلا به بیماری های عفونی را افزایش دهد و در زمان بیماری روند بهبود شما را به تاخیر بیاندازد. در واقع، در کشورهایی که بیماری های عفونی مثل سرخک و مالاریا شایع هستند اصلاح کمبود ویتامین آ درکودکان کاهش خطر مرگ و میر بر اثر این بیماری ها را نشان داده است.

خواص ویتامین a برای پوست و مو

از دیگر فواید ویتامین A محافظت پوست در برابر مشکلات ناشی از آلودگی ، پیری، جراحت ، آکنه و ... می باشد. با مصرف ویتامین A از پیری زودرس ، جلوگیری کرده و در برابر اشعه آفتاب از عوارضی چون آفتاب سوختگی پوست محافظت می کنید، با استفاده از کرم یا پماد حاوی ویتامین A به آبرسانی پوست کمک کرده و آن را مرطوب می سازید و از بروز آکنه جلوگیری می کنید. این ویتامین تاثیر بسزایی در یکپارچه سازی رنگ پوست دارد.

7. خواص ویتامین a برای جوش صورت و کاهش بروز آکنه

آکنه یک بیماری پوستی مزمن و التهابی است. افراد که این شرایط را دارند معمولا نقطه های دردناک و جوش های سر سیاه بروی صورت، پشت کمر و قفسه سینه آنها بوجود می آید. اغلب این نقطه ها زمانی بوجود می آیند که غدد چربی با پوست مرده و چربی مسدود شده باشند. این غدد چربی در فولیکول های مو صورت شما وجود دارند و ماده چرب، روغنی و یا مومی را تولید می کند که پوست شما را چرب و بی آب نگه می دارد. اگرچه  این جوش ها از نظر فیزیکی بی ضرر هستند ولی می توانند اثر جدی بر سلامت روانی فرد بگذارند و منجر به عزت نفس پایین، اضطراب و افسردگی شوند.

حتما بخوانید: درمان جوش صورت با طب سنتی

نقش دقیقی که ویتامین آ در بهبود درمان آکنه انجام می دهد هنوز نامشخص باقی مانده است.  بررسی ها نشان می دهد که کمبود ویتامین آ می تواند خطر بروز آکنه را افزایش دهد و دلیل رشد آکنه افزایش پروتئین کراتین در فولیکول های مو شما می باشد. افزایش پروتئین در فولیکول مو به معنی کاهش فضای آزاد برای خروج سلول های مرده از سطح پوست و افزایش احتمال بروز آکنه و جوش های سر سیاه است. در حال حاضر بعضی از داروهای حاوی ویتامین آ (A) با خاصیت درمانی برای آکنه با تجویز پزشک در دسترس هستند. ایزوتریتینوئین یک مثال برای رتینوئید است که برای درمان آکنه های شدید موثر است. هرچند این داروی تجویز شده می تواند عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد و باید تحت نظارت پزشک مصرف شود.

8. خواص ویتامین a برای مو

از دیگر فواید ویتامین A سلامت مو و پوست سر می باشد، این ویتامین با محافظت پوست سر در برابر عفونت های پوستی ناشی از قارچ ها وباکتری های موجود در پوست سر مثل شوره سر به رشد مو کمک کرده و از بروز ریزش موی سکه (آلوپسی) جلوگیری می کند. ویتامین A غذای مفیدی برای پوست می باشد و آن را درخشان می کند، به مرطوب سازی مو کمک کرده و باعث می شود که مو حالت شکننده ای نداشته باشد.

9. خواص ویتامین a برای بهبود سلامت استخوان ها

مواد مغذی اصلی و مورد نیاز برای حفظ سلامت استخوان ها در هر سنی که هستید پروتئین، ویتامین دی و کلسیم می باشد. اگرچه، مصرف مقادیر کافی ویتامین آ برای رشد صحیح و بهبود استخوان های نیز لازم است، و کمبود این نوع ویتامین با استحکام استخوان های شکننده مرتبط بوده است. در واقع، افراد با سطوح ویتامین آ (A) خونی کم تر در معرض خطر بالای پوکی استخوان نسبت به افراد با سطوح ویتامین آ سالم تر قرار دارند. علاوه بر این، محققان در متا آنالیزهای مطالعات مشاهده ای اخیر دریافتند افرادی که بالاترین میزان مجموع ویتامین آ را در رژیم غذایی خود مصرف کرده بودند خطر ابتلا به پوکی استخوان را 6% کاهش دادند.

با این حال، کاهش سطوح ویتامین آ نمی تواند تنها عامل مشکل سلامت استخوان ها باشد. برخی از بررسی ها نشان داده است که افرادی که مقادیر زیادی از ویتامین آ مصرف کرده بودند؛ در معرض شکستگی بیشتری قرار گرفتند. به هرحال، این نتایج تماما بر اساس مطالعات مشاهده ای بوده است و نمی توان آن را به صورت علت و معلول تعمیم داد. این گفته ها به این معنی می تواند باشد که رابطه بین ویتامین آ و پوکی استخوان هنوز به طور کامل مشخص نشده است و برای تصدیق آنچه که در مطالعات مشاهده ای بدست آمده به آزمایش های کنترل شده نیاز است. به خاطر داشته باشید که ویتامین آ به تنهایی عامل بروز پوکی استخوان نیست و در واقع مواد مغذی دیگری مانند ویتامین دی نیز نقش مهمی را تعیین می کند.

10. خواص ویتامین a برای درمان ناباروری افزایش سلامت رشد و تولیدمثل

ویتامین آ برای حفظ سیستم تولیدمثل سالم هم در مردان و هم زنان، و همچنین برای اطمینان از رشد طبیعی جنین در زمان بارداری ضروری است. بررسی بر روی موش های صحرایی اهمیت ویتامین آ در سیستم تولیدمثل مردان را نشان داده بود و اینکه کمبود ویتامین آ مانع تکثیر سلول های اسپرم و در نهایت منجر به ناباروری می شود. مطالعه بروی حیوانات نیز نشان داده بود که کمبود ویتامین آ در حیوانات ماده  هم می تواند بر کیفیت تخمک و القای آن در داخل رحم اثر بگذارد. ویتامین آ (A) در زنان باردار می تواند باعث رشد بسیاری از ارگان های اصلی و استخوان بندی جنین از جمله اسکلت، سیستم عصبی، قلب، کلیه ها، چشم ها، ریه ها و لوزالمعده بشود. به هرحال شرایط خیلی خفیف کمبود ویتامین و مصرف بیش از اندازه ویتامین آ در طی دوران بارداری می تواند برای رشد جنین مضر باشد و علاوه بر آن ممکن است منجر به نقص تولد شود.

حتما بخوانید: خواص گرده نخل برای سلامت جنسی و درمان ناباروری

از این رو، بسیاری از مقامات بهداشت و سلامت به زنان باردار توصیه می کنند که از خوردن غذاهای حاوی مقادیر زیاد ویتامین آ مثل مغز و جگر و همچنین مکمل های حاوی ویتامین آ در طی بارداری خودداری کنند. مصرف بیش از اندازه ویتامین آ می تواند خطرناک باشد. ویتامین آ یک ویتامین محلول در چربی است که در بدن ذخیره می شود. یعنی اینکه افراط در مصرف آن می تواند منجر به ایجاد سطوح سمی در بدن شود. هایپرویتامینوسیس (سندروم جذب ناهنجار) می تواند به دلیل مصرف بیش از اندازه ویتامین آ فعال به واسطه رژیم غذایی یا مکمل های حاوی ویتامین آ باشد. از جمله نشانه های آن حالت تهوع، سرگیجه، سردرد، درد و حتی مرگ است. اگرچه این نشانه ها می تواند بر اثر مصرف بیش از اندازه ویتامین آ با رژیم غذایی باشد که این یک مقایسه نادر با مصرف بالای ویتامین آ از طریق مکمل ها و داروهای حاوی این ویتامین بوده است.  علاوه بر این، مصرف بیش از اندازه ویتامین آ از گیاهان خطر مشابه ای را به همراه ندارد چون این پیش ویتامین ها در بدن به گونه فعال آن تبدیل می شوند.

11. خواص ویتامین a برای اسهال

با مصرف ويتامين A کودکان کمتر به اسهال دچار می شوند، به این صورت که کودکانی که از این ویتامین استفاده می کنند درصد مرگ و میر ناشی از اسهالشان کمتر از دیگر کودکان است.

12. خواص ویتامین a برای زخم

از خاصیت ویتامین A به صورت پماد برای درمان زخم استفاده می شود، پماد حاوی ویتامین A با خاصیت ضد عفونی بودنش روند بهبودی زخم ها را تسریع می کند.

13. خواص ویتامین a برای لاغری

کسانی که در دوره رژیم غذایی برای کاهش وزن می باشند احتمال کمبود ویتامین های آنها بالا می رود، اما می توانند با مصرف بیشتر سبزیجات و میوه های نارنجی رنگ حاوی ویتامین a کمبود این ویتامین را در بدن خود جبران کنند. همچنین می توانند تحت نظر پزشک از مکمل های دارویی ویتامین a استفاده کنند.

حتما بخوانید: خواص و مضرات برگ بو برای لاغری

14. خواص ویتامین a برای خشکی لب

خیس کردن لبها و کمبود ویتامین منجر به خشک شدن لبها می شود، با تامین ویتامین A بدن که در سبزیجات و میوه ها می باشد می توان خشکی لب را برطرف کرد، این ویتامین در هویج، کدو حلوایی و انبه به وفور یافت می شود.

مضرات ویتامین آ

با تمام خواصی که ویتامین A دارد ، مصرف زیاد ویتامین A می تواند بروز مشکلاتی در بدن کند البته اگر به صورت مکمل باشد، این ویتامین اگر از سبزی ها و میوه ها تغذیه شود عارضه ای در پیش نخواهد داشت، اما مصرف بیش از حد  و بدون تجویز پزشک مکمل هایی مانند قرص و کپسول می تواند مشکلاتی ایجاد کند مانند:

• نقص جنین در دوره بارداری
• بروز مشکلات کبدی
• کم شدن تراکم استخوان
• ایجاد زردی در بدن
• ریزش مو
• کم  یا بی‌اشتهایی
• تغییر خلق و خوی
• ایجاد حالت تهوع و استفراغ
• بروز خشکی پوست
• ایجاد دردهای مفصلی
• سردرد

در صورت مسمومیت بوسیله ویتامین A عوارضی چون کنفوزیون و یا گیجی و کاهش هوشیاری رخ خواهد داد.

نکته پایانی

ویتامین آ (A) برای انجام بسیاری از فرآیندها در بدن شما حیاتی است. ویتامین آ برای حفظ سلامت بدن و اطمینان از عملکرد نرمال ارگان ها و سیستم ایمنی و همچنین رشد طبیعی جنین در رحم مصرف می شود. هم مصرف بیش از اندازه و هم کمبود ویتامین آ (A) می تواند بر سلامت شما تاثیر منفی بگذارد. بهترین روش برای اطمینان از اینکه مقادیر متعادلی از ویتامین را دریافت می کنید مصرف غذاهای غنی از ویتامین آ (A) به عنوان بخشی از رژیم طبیعی خود و پرهیز از مصرف مکمل ها با میزان ویتامین آ بالا می باشد.

مقالات مرتبط:

13 درمان گیاهی روماتیسم مفصلی

قرص ویتامین a برای چی خوبه