داروی زولدرونیک اسید (zoledronic-acid) با کاهش میزان کلسیم آزاد شده از استخوان ها در خون، سطح بالای کلسیم در خون را کاهش می دهد. در ادامه اطلاعات دارویی زولدرونیک اسید (زومتا) از جمله: طریقه مصرف، شرایط نگهداری، عوارض جانبی و... بیان شده است
موارد استفاده از زولدرونیک اسید (زومتا)
داروی زولدرونیک اسید یا زومتا برای درمان سطح بالای کلسیم در خون (هایپرکلسمی) استفاده می شود که ممکن است در اثر سرطان ایجاد شود. زولدرونیک اسید همچنین با استفاده از شیمی درمانی سرطان برای درمان اختلالات استخوانی، که ممکن است همراه با مولتیپل میلوما و سایر انواع سرطان (مانند پستان، ریه) اتفاق بیافتد، استفاده می شود. زولدرونیک اسید به طبقه ای از داروها تعلق دارد که با نام « بیس فسفوناتها» شناخته می شوند. این دارو با کاهش میزان کلسیم آزاد شده از استخوان ها در خون، سطح بالای کلسیم در خون را کاهش می دهد. همچنی با کندی زوال استخوان ها در اثر سرطان، مانع از شکستگی استخوان ها می شود.
نحوه استفاده از آمپول زولدرونیک اسید (Zoledronic acid)
- قبل از شروع استفاده از زولدرونیک اسید و هر بار که مجددا مصرف آن را آغاز می کنید، راهنمای دارویی را مطالعه کرده و در صورت امکان، بروشور اطلاعات مربوط به بیمار نوشته شده توسط داروساز خود را تهیه کنید. اگر سوالی دارید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
- این دارو به صورت تزریقی با کمک ویال و مطابق با تجویز پزشک که معمولا بیشتر از 15 دقیقه انجام می شود. دوز مصرفی بستگی به شرایط پزشکی (از جمله عملکرد کلیه) و پاسخ به درمان دارد.
- اگر این دارو را خودتان در خانه تزریق می کنید، همه دستورالعمل های تهیه و استفاده را از پزشک خود بیاموزید. قبل از استفاده، محصول را برای داشتن ذرات یا تغییر رنگ بررسی کنید. در صورت وجود هر کدام، از این دارو استفاده نکنید. در مورد ذخیره سازی و دور ریختن بی خطر داروها اطلاعات کسب کنید.
- از مخلوط کردن زولدرونیک اسید با مایعات تزریق وریدی که کلسیم در آنها موجود است، خودداری کنید (مانند سرم رینگر، محلول هارتمان، تغذیه تزریقی-TPN یا PPN). برای اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
- برای درمان سطح بالای کلسیم، معمولا قبل از دریافت این دارو، مایعات از طریق تزریق وریدی تجویز می شوند. برای کاهش احتمال مشکلات کلیه، میزان زیادی مایعات را در طول درمان بنوشید، مگر اینکه پزشک روش دیگری را تجویز کرده باشد. حداقل 7 روز بعد از مصرف یک دوز طول می کشد تا فواید این دارو را دریافت کنید. بسته به میزان کلسیم در خون ممکن است دوز مصرفی مجددا تکرار شود.
- جهت درمان مولتیپل میلوما و اختلالات استخوانی ناشی از سرطان، این دارو معمولا هر سه تا چهار هفته مطابق با تجویز پزشک تزریق می شود. همچنین ممکن است به شما تجویز شود که روزانه مکمل کلسیم و ویتامین D مصرف کنید.
عوارض جانبی اسید زولدرونیک
- سرگیجه، سردرد، خستگی یا علائم مانند آنفولانزا (مانند تب، لرز، درد عضلانی یا مفاصل) ممکن است رخ دهد. اگر هر یک از این عوارض جانبی ادامه پیدا کرد و یا وخیم تر شد، سریعاً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- به خاطر داشته باشید که پزشک این دارو را تجویز کرده است؛ زیرا او تشخیص داده است که فواید آن بیشتر از خطر عوارض جانبی دارو است. بسیاری از افراد با مصرف این دارو عوارض جانبی جدی ندارند.
- اگر هر یک از عوارض جانبی جدی از جمله موارد زیر را داشتید، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید: افزایش یا شدت درد استخوان یا مفاصل یا ماهیچه ها، درد جدید یا غیر عادی در مفاصل ران یا ران یا کشاله ران، درد در گوش یا فک، مشکلات بینایی یا چشم، بی حسی یا سوزن سوزن شدن، اسپاسم عضلانی، ضربان قلب نامنظم.
- در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی جدی زیر، فورا درخواست کمک پزشکی کنید: علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در میزان ادرار)، تشنج.
- یک واکنش بسیار جدی آلرژی زا به این دارو نادر است. با این وجود، اگر هر گونه علائم جدی یک واکنش آلرژی زا از جمله موارد زیر را مشاهده کردید، فورا درخواست کمک پزشکی نمایید: جوش یا خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس.
این یک فهرست کامل از عوارض جانبی این دارو نیست. اگر شما عوارض جانبی دیگر ذکر نشده در فهرست فوق را مشاهده کردید، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
اقدامات احتیاطی قبل از مصرف زولدرونیک اسید
- قبل از مصرف زولدرونیک اسید، اگر آلرژی به این دارو دارید و یا اگر به سایر بیس فسفوناتها (مانند آلندرونات، رزیدرونات) حساسیت دارید و یا هر گونه آلرژی دیگری دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعال باشد، که می تواند باعث بروز واکنش های آلرژی زا یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
- قبل از مصرف این دارو، با پزشک یا داروساز خود در مورد سابقه پزشکی تان به ویژه اگر هر یک از شرایط زیر را دارید، صحبت نمایید: بیماری کلیه، از دست دادن بیش از حد آب بدن (کم آبی بدن)، آسم حساس به آسپرین.
- برخی از افرادی که زولدرونیک اسید مصرف می کنند، ممکن است مشکلات جدی در استخوان فک داشته باشند. پزشک باید قبل از تجویز این دارو، دهان شما را معاینه کند. قبل از انجام هر گونه کار دندان پزشکی، به دندان پزشک خود در مورد مصرف این دارو اطلاع دهید. برای کمک به جلوگیری از بروز مشکلات استخوان فک، معاینات منظم دندان پزشکی انجام دهید و بیاموزید که چگونه دندان و لثه خود را سالم نگه دارید. در صورت بروز درد فک، سریعا به پزشک یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
- قبل از جراحی (به خصوص جراحی دندان)، در مورد کلیه محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود. الکل یا ماری جوانا (Cannabis)، می تواند باعث افزایش میزان سرگیجه شما شود. در حین مصرف این دارو رانندگی نکرده و از ماشین آلات استفاده نکنید و یا هر کاری که نیاز به هوشیاری دارد، انجام ندهید تا زمانی که به صورت ایمن قادر به انجام آن باشید. مصرف نوشیدنی الکلی خود را محدود کنید. در صورت استفاده از ماری جوانا (Cannabis) به پزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو ممکن است باعث مشکلات شدید کلیوی خصوصا در افراد مسن شود. برای اطلاعات بیشتر با دکتر یا داروساز خود مشورت کنید. برای جلوگیری از آسیب به کلیه ها، میزان زیادی مایعات بنوشید، مگر اینکه پزشک چیز دیگری را تجویز کرده باشد.
- اگر باردار هستید و یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. در هنگام مصرف داروی زولدرونیک اسید نباید باردار شوید. زولدرونیک اسید ممکن است به نوزاد متولد نشده آسیب برساند. در مورد اشکال قابل اعتماد پیشگیری از بارداری هنگام استفاده از این دارو و پس از قطع درمان با این دارو سوال بپرسید. این دارو ممکن است چندین سال در بدن شما باقی بماند. اگر باردار شده اید، فورا در مورد خطرات و فواید مصرف این دارو با پزشک صحبت کنید.
- مشخص نیست که این دارو به شیر مادر منتقل می شود یا خیر. از آنجا که ممکن است این دارو به نوزاد شیرخوار آسیب برساند، شیردهی در هنگام استفاده از این دارو و پس از قطع درمان توصیه نمی شود. این دارو ممکن است سال ها در بدن باقی بماند. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی زولدرونیک اسید
- تداخلات دارویی ممکن است باعث تغییر رفتار داروهای شما یا افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی شود. این مطلب شامل تمام تداخلات احتمالی این دارو نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای غیر تجویزی و محصولات گیاهی) را تهیه کنید و آن را با پزشک یا داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را شروع یا متوقف نکرده و دوز آن را تغییر ندهید.
- در هنگام درمان با این دارو، نباید از سایر داروهای بیس فسفوناتها از جمله مارک های دیگر زولدرونیک اسید برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان (پوسیدگی استخوان) استفاده کنید.
- برخی از داروها ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند. از جمله این داروها به شرح زیر است: تزریق داخل وریدی حاوی کلسیم، «قرص های آب» (ادرار آورهایی مانند بومتانید، فوروزماید).
- همچنین به پزشک یا داروساز خود در مورد داروهایی که ممکن است برای کلیه مضر باشد، اطلاع دهید: آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید (به عنوان مثال جنتامایسین، توبرامایسین)، آمفوتریسین بی، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs مانند ایبوپروفن)، تاکرولیموس.
اوردوز
اگر کسی اوردوز کرده و یا علائم جدی مانند بیهوشی یا مشکلات تنفسی دارد، با 115 تماس بگیرید. علائم اوردوز این دارو ممکن است شامل موارد زیر باشد: تغییر در میزان ادرار، اسپاسم عضلانی، ضعف عضلات، تغییرات خلقی یا روحی، ضربان قلب نامنظم، تشنج.
تذکر
آزمایشات و یا تست های پزشکی (مانند کلسیم و سایر مواد معدنی خون، آزمایش عملکرد کلیه) قبل از شروع درمان، به صورت دوره ای برای نظارت بر پیشرفت یا بررسی عوارض جانبی انجام خواهد شد. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
دوزهای فراموش شده دارو
برای بهترین فواید ممکن، مهم است که هر دوز از این دارو را مطابق با برنامه تجویز شده توسط پزشک تزریق کنید. اگر تزریق یک دوز را فراموش کردید، فورا با پزشک یا داروساز خود تماس گرفته تا یک برنامه جدید مصرف دوز را تهیه کنید. هرگز دو دوز را به طور هم زمان برای جبران دوز فراموش شده تزریق نکنید.
نگهداری از دارو
- دستورالعمل نگهداری دارو را مطالعه کرده و یا با داروساز خود مشورت کنید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
- این دارو را جهت دور ریختن در داخل چاه دست شویی یا فاضلاب نریزید، مگر اینکه در دستورالعمل دارو این گونه نوشته شده باشد.
- این دارو را زمانی که تاریخ انقضاء آن گذشته و یا دیگر قصد استفاده از آن را ندارید، به درستی دور بریزید. با داروساز یا شرکت دفع زباله های محلی برای چگونگی روش های بی خطر دور ریختن دارو مشورت نمایید.
منبع: webmd