تنها چیزی که از نوشیدن قهوه لذت بخشتر است، تهیه آن از ابتدا بهدست خودتان است. منظورم این است که همه مراحل، از جمله بو دادن دانه های قهوه را خودتان انجام دهید. اگر نمیدانید چگونه دانه های قهوه را در منزل بو دهید، نگران نباشید؛ در این مقاله از سلام دنیا همه اطلاعات لازم، از انواع روش های رست قهوه تا راهنمای گام به گام آن، بهطور کامل در اختیار شما قرار دادهایم.
فرآیند بو دادن قهوه (روست یا برشته کردن قهوه)
قبل از پرداختن به جزئیات روش بو دادن دانهها در خانه، بهتر است ابتدا با کلیات این فرآیند آشنا شویم. این آشنایی به شما کمک میکند تا بهتر درک کنید چه اتفاقاتی هنگام بو دادن رخ میدهد و چگونه با انجام نکات ساده، میتوانید کیفیت قهوه خود را بهبود بخشید. برای تبدیل رنگ دانههای قهوه از سبز به قهوهای تیره، دانهها باید مراحل مختلفی از فرآیند بو دادن را پشت سر بگذارند. وقتی دانههای قهوه سبز را به مدت تقریبی یک دقیقه در دمای بالا (معمولاً بین 350 تا 500 درجه فارنهایت) قرار میدهید، ابتدا رنگ آنها به زرد تغییر میکند. در این مرحله، آب موجود در دانهها شروع به تبخیر میکند و بوی خاصی شبیه علف تازه به مشام میرسد.
بعد از چند دقیقه، بخار معطر شده و صدای اولین «کرک» یا ترکیدن دانهها را خواهید شنید که نشاندهنده شروع واقعی فرآیند بو دادن است. در این مرحله، ساختار داخلی دانه قهوه شکسته شده و روغنهای داخل آن آزاد میشوند. پس از شنیدن اولین «کرک»، میتوانید هر زمان که احساس کردید دانهها به درجه دلخواه شما رسیدهاند، فرآیند بو دادن را متوقف کنید. در این مرحله، دانهها رنگ قهوهای روشن دارند و طعمی کمی ترش، که به آن «بو دادن سبک» یا Light Roast گفته میشود.
اگر دانهها را حدود یک دقیقه بیشتر بو دهید، به مرحله «بو دادن متوسط» یا Medium Roast میرسید که رنگ قهوهای متوسط دارد، با اسیدیته و غلظت متوسط، و طعمی کمی شیرین و کاراملی. این نوع بو دادن رایجترین و پرطرفدارترین حالت است.در نهایت، چند دقیقه پس از اولین «کرک»، صدای دوم «کرک» را خواهید شنید. در این مرحله دانهها تیرهتر شده و بوی دود قویتر و تندتر میشود، زیرا شکر داخل دانهها کاملاً میسوزد. در این مرحله، شما به قهوه با بو دادن تیره (Dark Roast) رسیدهاید. دانهها رنگ قهوهای تیره دارند و سطح آنها کمی روغنی است. قهوهای که با این دانههای بو دادهشده تهیه میشود، دارای بدنهای سنگین، اسیدیته پایین و طعمی عمیق است.
حتما بخوانید: افزودنی و طعم دهنده قهوه طبیعی
نحوه نگهداری دانه های بو داده شده
پس از بو دادن و خنک شدن دانهها، نوبت به نگهداری آنها میرسد. اما نکته مهم این است که دانههای تازه بو داده شده گازهایی مانند CO₂ آزاد میکنند. این روند چند روز پس از بو دادن ادامه دارد. این گازها در زمان دم کردن قهوه باعث ایجاد حباب شده و استخراج یکنواخت قهوه را مختل میکنند. واضح است که باید از این مشکل جلوگیری کرد.
نگهداری دانههای تازه بو داده شده در ظرفهای کاملاً دربسته شاید به نظر درست برسد، اما در عمل اینگونه نیست. همانطور که گفته شد، دانهها مقدار زیادی گاز آزاد میکنند و این باعث میشود فشار داخل ظرف افزایش یابد و در نهایت ممکن است ظرف بترکد یا آسیب ببیند.به طور کلی، بهتر است حداقل 12 ساعت پس از بو دادن، قبل از انتقال دانهها به ظرف دربسته صبر کنید. بهترین کار این است که از ظرفهایی استفاده کنید که سیستم یکطرفه دارند؛ یعنی اجازه میدهند گاز CO₂ خارج شود، اما هوا وارد ظرف نشود.
تجهیزات لازم برای بودادن قهوه در خانه
میدانم، دستگاههای بودادن قهوه معمولاً قیمت بالایی دارند، مخصوصاً اگر قبلاً هرگز خودتان قهوه را بو نداده باشید. ممکن است این سوالها برایتان پیش بیاید: آیا از آن خوشتان میآید؟ یا فقط گرد و خاک روی آن جمع میشود و در کابینتتان میماند؟این سوالها کاملاً منطقی هستند. اما خوشبختانه وسایل سادهای که در خانه دارید هم میتوانند برای بودادن قهوه استفاده شوند.
1. تجهیزات لازم برای بودادن قهوه: تابهی سرخکردنی
بهتر است برای بودادن دانههای قهوه از تابه چدنی یا فولادی استفاده کنید. تابههای نچسب برای این کار مناسب نیستند، چرا که همان دلیلی است که برای سرخ کردن غذا در آنها استفاده نمیکنید. بو دادن قهوه در تابه دود زیادی تولید میکند، بنابراین حتماً پنجرهها را باز کنید و هواکش را روشن کنید. نمیخواهید همسایهها فکر کنند خانهتان آتش گرفته است! نکتهای که باید در نظر داشته باشید این است که بودادن قهوه در تابه برای مبتدیها چندان آسان نیست و نیاز به مهارت و تمرین دارد تا دانهها به طور یکنواخت بوداده شوند.
2. تجهیزات لازم برای بودادن قهوه: فر آشپزخانه
این روش شباهت زیادی به تابه دارد، چون همه وسایل لازم در خانه هست و فقط مشکل اصلی، سختی رسیدن به یک بودادهی یکنواخت است. همچنین استفاده از فر کمی زمانبرتر است. ابتدا باید صبر کنید تا فر به دمای مطلوب (حدود 450 درجه فارنهایت) برسد و بعد هم چند دقیقه بیشتر طول میکشد تا صدای اولین «کرک» را بشنوید.
حتما بخوانید: خواص قهوه برای زنان و مردان
3. تجهیزات لازم برای بودادن قهوه: دستگاه پاپ کورن ساز
در میان روشهای مختلف خانگی، استفاده از دستگاه پاپکورن بهترین گزینه است. کار با آن ساده است و معمولاً بودادهای یکنواخت ایجاد میکند. علاوه بر این، قیمت این دستگاه بسیار کمتر است. البته من موافقم که بهتر است برای لوازم با کیفیت و بادوام سرمایهگذاری کنید، اما اگر مطمئن نیستید که میخواهید همیشه خودتان قهوه بوداده شده استفاده کنید، بهتر است ابتدا با گزینهای ارزانتر شروع کنید و اگر خوشتان آمد، بعد سراغ خرید دستگاه حرفهای بروید.
4. تجهیزات لازم برای بودادن قهوه: دستگاه بودادن قهوه خانگی
اگرچه روشهای گفته شده میتوانند نتیجه قابل قبولی به شما بدهند، اما هیچکدام به کیفیت یک دستگاه بودادن قهوه حرفهای در خانه نمیرسند. این دستگاهها به شما کنترل بیشتری روی کل فرآیند بودادن میدهند و هر بار دانههایی کاملاً ایدهآل تولید میکنند. متأسفانه، این دستگاهها قیمت بالایی دارند و خرید یک دستگاه خانگی خوب میتواند هزینه قابل توجهی برای شما داشته باشد.
نحوه بو دادن قهوه
احتمالاً شما هنوز برای خرید دستگاه بودادن قهوه خانگی تصمیم قطعی نگرفتهاید، بنابراین من اینجا روش استفاده از دستگاه را توضیح نمیدهم. علاوه بر این، مدلهای بسیار زیادی با امکانات و ویژگیهای مختلف وجود دارند که هر کدام با دفترچه راهنمای مخصوص خود عرضه میشوند و روش استفاده از آنها در آن دفترچهها شرح داده شده است. در این بخش، قصد داریم نحوه بودادن دانههای قهوه در خانه را با استفاده از بهترین جایگزین موجود — دستگاه پاپکورن — به شما نشان دهیم. این دستگاه مقرونبهصرفه، آسان برای استفاده و قادر است دانهها را بهطور یکنواخت بوداده کند.
موارد مورد نیاز:
- دانههای قهوه سبز — حتماً تازه و از نظر اندازه و رنگ یکنواخت باشند
- دستگاه پاپ کورن
- صافی فلزی
- دستکش مقاوم در برابر حرارت
حتما بخوانید: طرز تهیه قهوه بدون دستگاه قهوه جوش با مایکروویو
نکته مهم: ایجاد دود و بوی بودادن غیرقابل اجتناب است. اگرچه این بو ناخوشایند نیست، اما بسیار قوی است. بنابراین حتماً هواکش را روشن کنید و پنجرههای آشپزخانه یا مکانی که قصد بودادن دارید را باز بگذارید.
مراحل بو دادن قهوه (رست قهوه)
مرحله 1: آمادهسازی دستگاه
دستگاه را پیشگرم کنید که این کار نباید بیشتر از یک دقیقه طول بکشد.
مرحله 2: افزودن دانهها به دستگاه
حدود نیم فنجان دانه برای بیشتر مدلهای دستگاه پاپکورن مناسب است. مقدار زیاد دانه باعث میشود دانهها نتوانند بهدرستی داخل محفظه حرکت کنند و بودادن یکنواخت انجام نشود.
مرحله 3: شروع بودادن
بعد از حدود 2 تا 3 دقیقه، صدای ترکیدن دانهها شبیه پاپکورن را خواهید شنید که به آن «کرک اول» میگویند. تقریباً پس از یک دقیقه، دانهها به مرحله «بو دادن سبک» یا Light Roast میرسند که برای قهوه فیلتر شده عالی است. اگر میخواهید به «بو دادن متوسط» برسید، اجازه دهید دانهها حدود یک دقیقه دیگر بوداده شوند. سپس در حدود دقیقه ششم بودادن، صدای «کرک دوم» شنیده میشود که نشاندهنده رسیدن دانهها به مرحله «بو دادن تیره» یا Dark Roast است. در این زمان باید دانهها را فوراً از دستگاه خارج کنید.
مرحله 4: خنک کردن دانهها
به محض پایان فرآیند بودادن، دانهها را فوراً داخل یک صافی بریزید. خنک کردن سریع دانهها بسیار مهم است، زیرا باعث میشود فرآیند بو دادن متوقف شود و دانهها تیرهتر نشوند یا طعم ناخوشایند پیدا نکنند.
مرحله 5: نگهداری مناسب
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، دانههای بوداده برای مدتی پس از بودادن گاز دیاکسید کربن آزاد میکنند. بنابراین قبل از انتقال دانهها به یک ظرف دربسته و هواگیر، حداقل 12 ساعت اجازه دهید دانهها استراحت کنند.
حتما بخوانید: چگونه می توان بدون قهوه ساز، قهوه تهیه کرد؟
اشتباهات رایج در بو دادن قهوه
اگر دانههای قهوهتان در بار اول بهخوبی آماده نشد، ناامید نشوید. این یک فرآیند یادگیری است. با این حال، چند اشتباه وجود دارد که بهتر است از قبل با آنها آشنا باشید تا بتوانید از آنها جلوگیری کنید.
1. دانههای زیاد را یکجا اضافه نکنید
اگر تعداد زیادی دانه را همزمان داخل دستگاه بریزید، ممکن است حرارت بهصورت یکنواخت به همه دانهها نرسد و در نتیجه بو دادن نابرابر انجام شود. در نهایت، فرآیند بودادن کمتر از 10 دقیقه طول میکشد، پس بهتر است یک بار در هر مرحله دانهها را بوداده و کل روز را تلف نکنید.
2. به زمانبندیها بیش از حد سخت نگیرید
میدانم که گفتهام باید صدای «کرک» را در زمان مشخصی بشنوید، اما این زمان ممکن است به دلایل مختلفی دقیق نباشد. شاید دستگاه شما دیرتر گرم میشود یا در خانه شما مشکلات برق با ولتاژ پایین وجود دارد.
به جای تمرکز صرف بر زمان، به صدای دانهها گوش دهید و تغییر رنگ آنها را مشاهده کنید. پس از شنیدن صدای اولین کرک، به تغییر رنگ دانهها دقت کنید.
3. از نگهداری دانههای بوداده شده در ظرف شفاف خودداری کنید
علاوه بر هوا، نور نیز میتواند روی طعم دانههای قهوه تأثیر منفی بگذارد. این پدیده که به آن «فتودگراداسیون» گفته میشود، باعث تجزیه رنگدانهها، چربیها، پروتئینها و ویتامینها میشود. به عبارت دیگر، نور باعث کهنه شدن سریعتر دانهها خواهد شد.
سوالات متداول
1. پوستههای کاغذی شکل که بین دانهها هستند چیست؟
زمانی که دانهها در اثر حرارت منبسط شده و گاز آزاد میکنند، پوست نازکی از آنها جدا میشود. این پوستهها هیچ کاربردی ندارند و باید قبل از آسیاب و دم کردن قهوه آنها را حذف کنید. این کار را میتوانید به راحتی با استفاده از سشوار انجام دهید.
2. آیا باید دانههای قهوه را قبل از بو دادن بشوییم؟
واقعاً نیازی به شستن دانهها قبل از بو دادن نیست. در نهایت، دانهها در دمای بسیار بالایی بو داده میشوند که هیچ بیماریزا یا میکروبی نمیتواند در آن شرایط زنده بماند.
3. آیا قهوه با بو دادن تیره کافئین بیشتری دارد؟
با اینکه قهوههای تیرهتر طعمی قویتر و پررنگتر دارند، از نظر میزان کافئین تفاوتی بین قهوههای تیره و روشن وجود ندارد—اگر بر اساس وزن اندازهگیری شود. قهوههای تیره آسیاب شده، چگالی بیشتری دارند؛ بنابراین حجم مشخصی از آنها شامل تعداد بیشتری دانه است و به همین دلیل مقدار کمی کافئین بیشتری خواهند داشت.
سخن آخر
بو دادن قهوه در خانه تجربهای هیجانانگیز و لذتبخش است که به شما امکان میدهد قهوهای تازه و متناسب با ذائقه خود تهیه کنید. با رعایت نکات ساده در مراحل بو دادن و نگهداری دانهها، میتوانید از هر فنجان قهوه بیشترین طعم و عطر را دریافت کنید. فراموش نکنید که صبر، تمرین و دقت کلید موفقیت در این فرآیند است و با تکرار، مهارت شما روزبهروز افزایش خواهد یافت.
مطالب مرتبط:
قهوه را با چه چیزهایی نباید خورد؟
آموزش دم کردن دانه قهوه بدون قهوه ساز
دیدگاه ها