خارش در ناحیه مقعد همان خارش در اطراف مقعد است. نمونه‌هایی از علت های احتمالی خارش مقعد شامل: بواسیر، بریدگی و پارگی ناحیه ای از مقعد، کرم ها (Enterobius vermicularis)، غذاهای تند، و داروها میشوند. علائمی سوزش و خارش مقعد نیز میتواند شامل سوزش و درد در صورت آسیب دیدن پوست مقعد از طریق خاراندن آن ناحیه شود. تشخیص دادن علت خاریدن ناحیه مقعد مستلزم بررسی مقعد از نظر مشکلات رایج مقعدی مانند هموروئید یا پارگی، بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس یا سرطان، بیماری‌های عفونی مانند کرم‌ها یا قارچ ها، و عدم تحمل نگهداری مدفوع می باشد. درمان سوزش و خارش مقعد به علت آن بستگی دارد. اطلاعات کامل درباره علت و درمان سوزش و خارش مقعد را در این مقاله از سلام دنیا بیاموزید.
خارش مقعد (خارش آنی) چیست؟
خارش مقعد (در پزشکی به عنوان خارش آنی نیز شناخته می شود) همان تحریک پوستی در دهانه مجرای مقعد که از طریق آن مدفوع از بدن خارج می شود، است که این امر خود منجر به خارش ناحیه مقعد میشود. پوست اطراف و ناحیه دهانه را مقعد میگویند. خارش در این ناحیه با میل به خاراندن آن ناحیه همراه است. اگرچه خارش در این ناحیه ممکن است که واکنشی به مواد شیمیایی موجود در مدفوع باشد، اما اغلب این عمل اشاره به التهاب در ناحیه مقعد را دارد. شدت خارش مقعد و میزان التهاب آن با چگونگی خاراندن آن و وجود رطوبت در آن رابطه مستقیم دارد و اینگونه نیز شدت خارش آن افزایش می یابد. در شدیدترین حالت، خارش مقعد باعث ناراحتی که غیرقابل تحمل است می شود که اغلب به عنوان سوزش و درد در آن ناحیه توصیف می شود.
علائم خارش مقعد
خارش مقعد به دلیل تحریک پوست اطراف مقعد به وجود می آید که با میل به خاراندن آن همراه میشود. شدت خارش آن ناحیه با رطوبت، فشار و نشستن افزایش می یابد.
برخی از افراد ممکن است علائم و نشانه های مربوط به خارش مقعدی که در زیر آورده شده است را تجربه کنند:
- خون در مدفوع
- خونریزی از مقعد
- خارش آلت تناسلی
علت های رایج خارش مقعد چیست؟
- خارش مقعد میتواند ناشی از مواد شیمیایی تحریک کننده در غذاهایی مانند ادویه‌ها، سس‌های تند و فلفل که می خوریم، باشد.
- خارش مقعد همچنین می تواند به دلیل رطوبت مداوم در ناحیه مقعد که ناشی از مدفوع کردن به صورت مایع، اسهال، یا خروج مقادیر کمی از مدفوع (بی اختیاری یا آلودگی در مدفوع) ایجاد شود. رطوبت احتمال عفونت مقعد، به ویژه قارچ ها را در بیماران مبتلا به دیابت یا HIV افزایش می دهد. درمان این عمل با آنتی بیوتیک ها می تواند منجر به عفونت قارچی و تحریک ناحیه مقعدی شود.
- بیماری پسوریازیس میتواند مقعد را تحریک کند.
- رسیدن مجراهای غیرطبیعی (فیستول که این فیستول ها مایعات تحریک کننده را به ناحیه مقعد می‌آورند) از روده کوچک یا روده بزرگ به پوست اطراف مقعد میتواند بیماری هایی را مانند بیماری کرون ( نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است) به وجود آورد.
- به ندرت، تومورهای مقعد (سرطان مقعد) میتوانند علت خارش در این ناحیه باشند.
حتما بخوانید: علت به وجود آمدن فیستول مقعدی
سایر مشکلاتی که می توانند باعث خارش مقعد شوند عبارتند از:
- کرم ها
- هموروئید
- پارگی و شکاف پوست مقعد و برآمدگی های پوستی (رشد موضعی غیر طبیعی در اطراف و خود پوست مقعد).
علائمی علاوه بر علائم قبلی و مرتبط با خارش مقعد کدام ها هستند؟
در شدیدترین حالت ممکن، خارش مقعد می تواند باعث ناراحتی غیر قابل تحمل در این ناحیه که اغلب این عمل منجر به سوزش و درد، به ویژه در حین و بعد از دستشویی (حرکت روده) شود. همچنین ممکن است که شما شاهد مقدار کمی خونریزی در آن باشید.
چه نوع پزشکی خارش در ناحیه مقعد را درمان می کند؟
اگرچه خارش در ناحیه مقعد را می توان توسط یک پزشک خانواده و یا یک پزشک داخلی مورد ارزیابی قرار داد، اما بهتر است که اغلب این کار توسط یک جراح کولورکتال (پروکتولوژیست) و گاهی اوقات توسط یک متخصص گوارش انجام شود.
متخصصان پزشکی چگونه علت خارش در ناحیه مقعد را تشخیص می دهند؟
خارش در ناحیه مقعد را ابتدا با معاینه دقیق مقعد از نظر مواردی غیر عادی نظیر بواسیر، پارگی در ناحیه مقعدی، برآمدگی های پوستی و رطوبت ارزیابی می کنند. معاینه مقعد همراه با قرار دادن انگشت در مجرای مقعدی می تواند تومورهای رکتوم یا مقعد را شناسایی کند. برای مشاهده دقیق کانال مقعد می توان از پروکتوسکوپ استفاده کرد. پروکتوسکوپ لوله کوتاهی است که از طریق مقعد برای بررسی چشمی و بصری مجرای مقعدی داخل می شود. در صورت مشکوک بودن به کرم‌ها، می‌توان آنها و تخمک‌هایشان را با استفاده از تست کرم، شناسایی کرد. این آزمایش آزمایشی است که در آن کرم‌ها و تخم‌ها با استفاده از نوار چسب شفاف از مقعد به دست می آیند.
گزینه‌های درمانی و درمان‌های خانگی برای خارش مقعد کدام ها هستند؟
خودمراقبتی اولیه برای خارش ساده به سمت تسکین علائمی مانند سوزش و درد است. این امر بسیار مهم است که مقعد را به طور کامل تمیز و خشک نگهدارید و از باقی ماندن صابون و مواد تمیز کننده در ناحیه مقعد خودداری کنید.
- اقدامات برای تمیز کردن مقعد باید شامل دوشی ملایم بدون مالش مستقیم یا تحریک پوستی با دستمال یا حوله باشد.
- پس از دستشویی کردن، به جای دستمال توالت، باید از پدهای مرطوب (مانند دستمال مرطوب بچه، دستمال مرطوب شستشو، و دستمال مرطوب پاک کننده مقعدی قابل شستشو) برای تمیز کردن مقعد خود استفاده کنید.
- اگر رطوبت به صورت دائمی در مقعد و یا نیز بی اختیاری مدفوع در شما وجود داشته باشد، ممکن است که لازم باشد مقعد را با دستمال مرطوب در فاصله بین هر دستشویی تمیز کنید.
بسیاری از محصولات بدون نسخه (OTC) برای درمان خارش مقعد نیز فروخته می شوند که به صورت پماد، کرم، ژل، شیاف، فوم و پد در دسترس شما قرار دارند. این محصولات اغلب حاوی همان داروهایی هستند که برای درمان هموروئید استفاده میشوند.
حتما بخوانید: آبسه مقعدی چیست
- هنگامی که در اطراف مقعد استفاده می شود، پمادها، کرم ها و ژل ها باید به عنوان یک پوشش نازک استفاده شوند.
- هنگامی که روی کانال مقعد اعمال می شود، این محصولات باید با انگشت و با استفاده از تخت های انگشتی (روکش های لاتکس برای نوک انگشتان) یا یک "لوله شمع" وارد شوند. لوله های شمع زمانی بیشترین کارایی را دارند که دارای سوراخ هایی در طرفین و همچنین در انتهای آن باشند. لوله های شمع باید قبل از قرار دادن با پماد روغن کاری شوند.
- شیاف ها و یا فوم ها هیچ مزیتی نسبت به پمادها، کرم ها و ژل ها ندارند. اکثر محصولات حاوی بیش از یک نوع ماده فعال هستند.
تقریباً همه آنها علاوه بر داشتن یک ماده دیگر حاوی یک محافظ هم هستند. در این مقاله فقط نمونه‌هایی از این محصولات با نام تجاری که حاوی یک عنصر علاوه بر محافظ هستند، مورد بحث قرار گرفته است.
بی حس کننده های موضعی برای درمان خارش مقعد
بی‌حس‌کننده‌های موضعی با بی‌حس کردن انتهای عصب، درد، سوزش و خارش را به طور موقت تسکین می‌دهند. استفاده از این محصولات باید محدود به ناحیه پری آنال و مجرای پایینی مقعد باشد. بی حس کننده های موضعی می توانند واکنش هایی آلرژیک همراه با سوزش و خارش را برای شما به وجود بیاورند. بنابراین در صورت افزایش سوزش و خارش مصرف داروهای بی حسی را قطع کنید.
نمونه هایی از بی حس کننده های موضعی عبارتند از:
- بنزوکائین 5٪ تا 20٪
- بنزیل الکل (Itch-X) 5٪ تا 20٪
- دیبوکائین 0.25٪ تا 1.0٪ (Nupercainal)
- دیکلونین 0.5٪ تا 1.0٪
- لیدوکائین (Xylocaine) 2٪ تا 5٪
- پراموکسین 1.0٪ (تسکین درد سریع، فوم غیر استروئیدی پروکتو، ترونوتان هیدروکلراید)
- تتراکائین 0.5٪ تا 5.0٪
منقبض کننده عروق برای درمان خارش مقعد
منقبض کننده عروق، مواد شیمیایی مانند اپی نفرین که یک ماده شیمیایی طبیعی است، هستند. منقبض کننده های عروقی که روی مقعد مالیده می شوند، رگ های خونی را کوچکتر می کنند که این امر به خودی خود ممکن است تورم را در آن ناحیه کاهش دهد. آنها همچنین ممکن است علائم و درد ها را به دلیل اثر بی حسی خفیفی که از خود دارند کاهش دهند.
منقبض کننده های عروقی که در ناحیه پری مقعد اعمال می شوند -بر خلاف داروهای منقبض کننده عروقی که با تزریق تجویز می شوند- احتمال کمتری برای ایجاد عوارض جانبی جدی همچون فشار خون بالا، عصبی بودن، لرزش، بی خوابی، و تشدید دیابت یا پرکاری تیروئید دارند.
نمونه هایی از منقبض کننده های عروقی عبارتند از:
- افدرین سولفات 0.1٪ تا 1.25٪
- اپی نفرین 0.005٪ تا 0.01٪
- فنیل افرین 0.25٪ (شیاف مدیکون، آماده سازی H، رکتوکائین)
حتما بخوانید: موارد استفاده از داوری اپی نفرین
محافظ ها
مواد محافظ از تحریک ناحیه پری مقعدی با ایجاد یک مانع فیزیکی روی پوست که مانع از تماس پوست تحریک شده با مایع تشدید کننده یا مدفوع از مقعد میشود، جلوگیری می کنند. این عمل مانع از تحریک، خارش، درد و سوزش میشود. بسیاری از این محصولات هستند که خود به خودی خود محافظ و یا علاوه بر سایر داروها حاوی یک محافظ در خود هستند.
نمونه هایی از محافظ ها عبارتند از:
- ژل هیدروکسید آلومینیوم
- کره کاکائو
- گلیسیرین
- کائولن
- لانولین
- روغن معدنی (بالنئول)
- نفت خام سفید
- نشاسته
قابض‌ها (جمع کننده ها) (پماد برای درمان خارش مقعدی)
قابض‌ها باعث انعقاد (انباشتگی) پروتئین‌ها در سلول‌های پوست پری مقعد یا پوشش مجرای مقعد میشوند. این عمل به خشکی پوست که به نوبه خود به تسکین سوزش، خارش و درد کمک می کند، منجر می شود.
نمونه هایی از قابض ها عبارتند از:
- کالامین 5 تا 25 درصد
- اکسید روی 5٪ تا 25٪ (Calmol 4، Nupercainal، Tronolane)
- ویچ هازل 10% تا 50% (Fleet Medicated، Tucks، Witch Hazel Pads هموروئیدال)
ضد عفونی کننده ها
ضد عفونی کننده ها از رشد باکتری ها و سایر ارگانیسم ها جلوگیری می کنند. با این حال، مشخص نیست که آیا ضد عفونی کننده ها موثرتر از آب و صابون هستند یا خیر.
نمونه هایی از ضد عفونی کننده ها عبارتند از:
- اسید بوریک
- فنل
- بنزالکونیوم کلرید
- ستیل پیریدینیم کلرید
- بنزتونیم کلرید
- رزورسینول
کراتولیتیک ها
کراتولیتیک ها مواد شیمیایی هستند که باعث تجزیه لایه های خارجی پوست یا سایر بافت ها می شوند. دلیل استفاده از آنها این است که تجزیه به داروهایی که روی مقعد و ناحیه پری مقعد اعمال می شوند اجازه می دهد تا به بافت های عمیق تر نفوذ کنند.
دو کراتولیتیک مورد تایید مورد استفاده عبارتند از:
- آلومینیوم کلرهیدروکسی آلانتوئینات (آلکلوکسا) 0.2% تا 2.0%
- رزورسینول 1 تا 3 درصد
داروهای ضد درد
محصولات ضد درد و مسکن ها مانند محصولات بی حس کننده با فشار بر گیرنده های روی اعصاب درد، درد، خارش و سوزش را تسکین می دهند.
نمونه هایی از مسکن ها عبارتند از:
- منتول 0.1٪ تا 1.0٪ (بیش از 1.0٪ توصیه نمی شود) (کالموسپتین)
- کافور 0.1٪ تا 3٪ (بیش از 3٪ توصیه نمی شود)
- juniper tar 1% to 5%
کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها میتوانند التهاب و خارش را کاهش دهند. این را هم باید اضافه کرد که مصرف مزمن آنها میتواند باعث آسیب دائمی به پوست شود. آنها نباید بیشتر از دوره های کوتاه چند روزه و تا دو هفته ای استفاده شوند. فقط محصولاتی با اثرات ضعیف کورتیکواستروئید بدون نسخه در دسترس شما قرار دارند. محصولات کورتیکواستروئیدی قوی‌تر که با نسخه در دسترس هستند نباید برای درمان خارش مقعد استفاده شوند.
امیدوارم این مقاله که در خصوص علت و درمان سوزش و خارش مقعدی بود، برایتان مفید بوده باشد.