عوارض قرص کلسیم چیست؛ فواید، دوز و سن مصرف انواع مکمل کلسیم

بسیاری از مردم از مکمل های کلسیم استفاده می کنند تا به قوی تر شدن استخوان بندی بدن خود کمک کنند. با این حال، ممکن است این مکمل ها زیان ها و خطراتی، مانند افزایش خطر بیماری های قلبی، نیزداشته باشند. این مقاله سلام دنیا به هر آن چه که باید در رابطه با مکمل های کلسیم بدانید می پردازد؛ چه کسانی باید این مکمل ها را مصرف کنند؟ فواید و یا عوارض قرص کلسیم برای کلیه، پرستات چیست؟ 

انواع قرص و مکمل کلسیم و باید و نباید های آن

چرا به کلسیم نیاز داریم؟ (فواید قرص کلسیم)

بدن ما برای ساخت و حفظ استخوان های قوی به کلسیم نیازمند است. بیش از 99 درصد کلسیم موجود دربدن در استخوان ها و دندان ها ذخیره می شود. کلسیم به ارسال سیگنال های عصبی در جریان خون کمک کرده، هورمون هایی همچون انسولین آزاد می کند و به تنظیم میزان انبساط و انقباض عضلات و رگ های خونی می پردازد.

حتما بخوانید: برای کمبود کلسیم چی بخوریم

اهمیت این عنصر به قدری است که در صورت عدم وجود میزان مورد نیاز در رژیم غذایی، بدن شما از کلسیم موجود در استخوان ها و دندان ها به منظور رفع سایر نیازها استفاده کرده و باعث ضعیف شدن استخوان بندی می شود.

مصرف قرص کلسیم چند بار در هفته

میزان کلسیم مورد نیاز ما در هر روز چقدر است؟ (از چه سنی قرص کلسیم بخوریم)

در حال حاضر مقدار توصیه شده توسط بنیاد پزشکی بر اساس سن بدین صورت است:

• زنان 50 ساله و کمتر: 1000 میلی گرم روزانه
• مردان 70 ساله و کمتر: 1000 میلی گرم روزانه
• زنان بالای 50 سال: 1200 میلی گرم روزانه
• مردان بالای 70 سال: 1200 میلی گرم روزانه

البته میزان بیشتری نیز برای مصرف کلسیم توصیه شده است که عبارت است از 2500 میلی گرم مصرف روزانه برای بزرگسالان کمتر از 50 سال و 2000 میلی گرم برای افراد بالای 50 سال. مقدار مورد نیاز کلسیم را می توان به تنهایی از رژیم غذایی تامین کرد. از جمله مواد غذایی که حاوی مقدار زیادی کلسیم هستند می توان به مواد لبنی، برخی سبزیجات برگ دار، غلات، لوبیا و پنیر سویا (توفو) اشاره کرد.

حتما بخوانید: خواص کلسیم برای سلامتی

با این حال افرادی که به میزان کافی مواد غذایی حاوی کلسیم مصرف نمی کنند، می توانند از مکمل های کلسیم استفاده کنند.

چه کسانی باید از مکمل های کلسیم مصرف کنند؟

زمانی که مصرف کلسیم شما ناکافی باشد، بدن شما با حذف کلسیم از استخوان ها باعث ضعیف شدن آن ها می شود. این امر می تواند منجر به پوکی استخوان گردد. از آن جا که زنان بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان هستند، بسیاری از پزشکان استفاده از مکمل های کلسیم را به ویژه بعد از قاعدگی به زنان توصیه می کنند. به همین علت احتمال استفاده زنان مسن از این مکمل ها بیشتر است.

اگر کلسیم به میزان کافی در رژیم غذایی شما وجود ندارد، مکمل ها می توانند به شما کمک کنند. علاوه بر این، در صورت وجود هر کدام از موارد زیر، می توانید از مکمل های کلسیم استفاده کنید؛ اگر:

• از رژیم گیاهخواری پیروی می کنید.
• مقدار زیادی پروتئین یا سدیم در رژیم غذایی شما وجود دارد که ممکن است باعث دفع بیشتر کلسیم از بدن شود.
• از بیماری خاصی رنج می برید که توانایی بدن را در جذب کلسیم کاهش می دهد، مانند بیماری کرون یا بیماری التهابی روده.
• مدت زیادی است که از داروهای کورتونی استفاده می کنید.
• دچار پوکی استخوان هستید.

حتما بخوانید: ورزش مناسب پوکی استخوان با 8 تمرین ساده

مکمل های کلسیم دارای فواید زیادی هستند. آن ها می توانند از تحلیل استخوان ها در زنان یائسه جلوگیری کنند. زنان حجم زیادی از استخوان های خود را در دوران پسا قاعدگی به علت کاهش استروژن از دست می دهند. خوشبختانه مکمل ها می توانند کمک کنند. مطالعات زیادی نشان می دهند که استفاده زنان یائسه از مکمل های کلسیم (معمولا حدود 1000 میلی گرم روزانه) ممکن است تا یک الی دو درصد از تحلیل استخوان ها جلوگیری کند.  

به نظر می رسد اثر این مکمل ها در زنانی که کلسیم کمی مصرف می‌کنند و در دو سال اول مصرف به بالاترین حد خود می رسد.  علاوه بر این، استفاده از دوز های بالاتر تاثیری در افزایش بهره وری مکمل ها ندارد. مکمل های کلسیم به از بین رفتن چربی های بدن کمک می‌کنند.

مطالعات نشان داده که کلسیم ناکافی در بدن با شاخص توده بدنی و درصد بالای چربی های بدن در ارتباط است. تحقیقی در سال 2016 اثرات مصرف روزانه 600 میلی گرم مکمل کلسیم بر دانشجویان دارای اضافه وزن با مصرف بسیار اندک کلسیم را مورد آزمایش قرار داد. در نتیجه ی این تحقیق، دانشجویانی که علاوه بر محدودیت مصرف کالری، 600 میلی گرم کلسیم و 125 واحد ویتامین D (مکمل های کلسیم و ویتامین D) مصرف کرده بودند ، بیشتر از دیگر افراد مجموعه شاهد کاهش چربی در بدن خود بودند. به دلیل بهبود جذب کلسیم، اغلب مصرف آن به همراه ویتامین d توصیه می شود.

کلسیم و سرطان روده بزرگ 

بنا به نتایج تحقیقی جامع، کلسیم بدست آمده از محصولات لبنی و مکمل ها خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد. نتایج 10 تحقیق پیشین نیز این امر را تایید می کند.

مکمل های کلسیم در دوران بارداری

مطالعات زیادی نشان می دهد که مصرف مکمل کلسیم، به خصوص زمانی که با ویتامین D مصرف شود، نشانگرهای سوخت و ساز را بهبود می بخشد. در مطالعه ای که در سال 2016 انجام گرفت، به 42 زن باردار مکمل های حاوی کلسیم و ویتامین D داده شد. در بسیاری از آن ها نشانگرهای سوخت و ساز، شامل فشار خون و مارکرهای التهابی، بهبود یافتند.

حتما بخوانید: دلایل اهمیت مصرف کلسیم در دوران بارداری

تحقیق دیگری نشان می دهد که کودکان زنانی که در دوران بارداری از مکمل های کلسیم استفاده کرده اند، در سن هفت سالگی فشار خون پایین تری نسبت به دیگر کودکان دارند. در مطالعه ی اخیر انجام شده، به بیش از 100 زن دارای اضافه وزن که از سندروم تخمدان پلی کیستیک و کمبود ویتامین د رنج می برند، مکمل های حاوی کلسیم و ویتامین د یا قرص های دارونما (پلاسیبو) داده شد.

افرادی که از مکمل ها استفاده کردند پیشرفت هایی در مارکرهای التهابی، انسولین و میزان تری گلیسیرید خود بروز دادند. با این حال، دیگر مطالعات تاکنون هیچ پیشرفتی در متابولیسم بدن مصرف کنندگان مکمل های کلسیم و ویتامین د نشان نداده اند.

عوارض قرص کلسیم (مکمل های کلسیم)

اگرچه که شواهد یکسانی دراین باره وجود ندارد، تحقیقات اخیر نشان می دهد که مکمل کلسیم در حقیقت ممکن است باعث بروز مشکلاتی برای سلامتی گردد. 

1. ممکن است باعث افزایش خطر بیماری های قلبی شود

شاید بحث برانگیزترین نظریه در رابطه با  مکمل های کلسیم، نظریه ی افزایش خطر برخی بیماری های قلبی از جمله سکته و حمله قلبی باشد. طی چندین سال گذشته، محققان یافته های گوناگونی در این باره ارائه داده اند. تحقیقات نهایی و قطعی تری نیاز است که  تاثیر مکمل های کلسیم بر سلامت قلب را مشخص کند.

برخی متخصصان بر این باورند که مصرف مکمل های حاوی کلسیم و ویتامین د ممکن است باعث خنثی شدن خطرات احتمالی شود، اما در این مورد نیز به مطالعات بیشتری نیاز است.

2. مصرف دوز بالای مکمل های کلسیم و رابطه آن با سرطان پروستات

میزان بالای کلسیم می تواند به سرطان پروستات مرتبط باشد گرچه در این مورد نیز مطالعات متضادی وجود دارد. محققان در طی تحقیقاتی دریافتند که مصرف بالای کلسیم ممکن است خطر بروز سرطان پروستات را افزایش دهد. با این حال، نتایج آزمایشی کنترل شده که در آن به طور روزانه و به مدت چهار سال به 672 مرد، مکمل کلسیم یا دارونما داده شد نشان داد که در هیچ یک از شرکت کنندگان خطر ابتلا به سرطان پروستات دیده نشده است. در حقیقت، در میان شرکت کنندگان این آزمایش، افراد کمتری به سرطان پروستات مبتلا شدند.

حتما بخوانید: علائم سرطان پرستات چیست

تحقیق دیگری بیانگر این است که ممکن  است محصولات لبنی عامل این امر باشند. بررسی 32 مقاله نشان داده که مصرف روزانه ی محصولات لبنی - و نه مکمل های کلسیم - با افزایش خطر سرطان پروستات در ارتباط است.

عوارض قرص کلسیم برای کلیه

3. رابطه مکمل های کلسیم با سنگ کلیه 

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مکمل های کلسیم خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهند. در طی مطالعه ای، روزانه به بیش از 36000 زن یائسه مکملی حاوی  1000 میلی گرم کلسیم و 400 واحد ویتامین د یا دارونما داده ‌شد. نتایج بیانگر این بود که افرادی که از این مکمل استفاده کردند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه بودند.

علاوه بر این، درحالی که مصرف کنندگان مکمل در این آزمایش شاهد افزایشی کلی در تراکم استخوان خاصره بودند، این امر باعث کاهش خطر شکستگی سر استخوان ران نشد. مصرف روزانه ی بیش از 2000 میلی گرم کلسیم از طریق رژیم غذایی یا مکمل های کلسیم نیز به افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است. منابع دیگری می گویند خطر ابتلا به سنگ کلیه زمانی افزایش پیدا می کند که مصرف کلسیم از 1200 تا 1500 میلی گرم در روز تجاوز کند.

4. میزان بالای کلسیم در خون

میزان بالای کلسیم در خون منجر به شرایطی به نام هایپرکلسمی می شود که علائم منفی بسیاری از جمله درد معده، تهوع، تحریک پذیری و افسردگی به همراه دارد. علل بسیاری برای این بیماری وجود دارد؛ از جمله کم آبی، تیروئید و مصرف میزان زیادی از مکمل های کلسیم. مصرف بیش از اندازه ی مکمل های ویتامین D نیزمی تواند، با تشویق بدن به جذب بیشتر کلسیم موجود در رژیم غذایی، منجر به هایپرکلسمی شود.

در مصرف مکمل های کلسیم به چه نکاتی توجه کنیم؟

اگر از مکمل های کلسیم استفاده می کنید، باید به تعدادی از عوامل توجه کنید.

1. چه میزان مکمل کلسیم مصرف کنیم؟

مکمل های کلسیم می توانند کمبود کلسیم مورد نیاز در رژیم غذایی را به خوبی تامین کنند. به خاطر داشته باشید که میزان مورد نیاز برای بیشتر بزرگسالان 1000 میلی گرم در روز است و برای زنان بالای 50 و مردان بالای 70 سال می تواند به 1200 میلی گرم در روز نیز برسد. بنابراین اگر شما معمولا هر روز حدود 500 میلی گرم کلسیم از طریق وعده های غذایی خود مصرف می کنید، می توانید روزانه 500 میلی گرم مکمل استفاده کنید.

با این حال دوز مکمل را با احتیاط انتخاب کنید. مصرف کلسیم بیش از حد نیاز بدن، می تواند موجب بروز مشکلات زیادی شود.

حتما بخوانید: قرص کلسیم دی برای چیست

2. ممکن است نیاز به کم کردن دوز مکمل داشته باشید

 چک کردن میزان کلسیم موجود در مکملی که انتخاب می کنید بسیار مهم است. بدن شما نمی تواند میزان زیادی از کلسیم را به یکباره جذب کند. متخصصان پیشنهاد می کنند که بیشتر از 500 میلی گرم کلسیم موجود در مکمل در یک وعده استفاده نشود.

تداخلات دارویی مکمل های کلسیم 

حتما با پزشک و داروساز خود مصرف مکمل های کلسیم را در میان بگذارید زیرا ممکن است این مکمل ها با برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها و قرص آهن تداخل داشته باشند. کلسیم در هنگام جذب با آهن، زینک و مگنزیوم در رقابت است. اگر بدن شما در هر یک از این مواد معدنی دچار کمبود بوده و از طرفی به مصرف مکمل های کلسیم نیازمند است، آن ها را بین وعده های غذایی مصرف کنید. به این صورت احتمال اینکه کلسیم مانع جذب زینک، آهن و مگنزیمی که در وعده غذایی خود مصرف می کنید بشود کمتر است.

خطرات مصرف زیاد کلسیم

به یاد داشته باشید که شما تنها به 1000 تا 1200 میلی گرم کلسیم در هرروز نیازمندید. مصرف بیش از این هیچ گونه سود و فایده ای برای بدن نخواهد داشت. در واقع حتی ممکن است باعث مشکلاتی نیز بشود. این مشکلات عبارت اند از هایپرکلسمی، یبوست، ایجاد کلسیم در بافت های نرم و اشکال در جذب آهن و زینک.

انواع مختلف مکمل های کلسیم 

مکمل های کلسیم انوع متفاوتی دارند؛ شامل قرص، کپسول، قرص های جویدنی، شربت و پودر. تفاوت مهم موجود میان انواع مختلف آن، نوع کلسیمی است که دربردارند. دو نوع اصلی آن عبارت اند از:

1. کلسیم کربنات و کلسیم سیترات

این دو نوع در میزان کلسیم عنصری موجود و میزان جذب متفاوت اند. کلسیم عنصری اصطلاحی است که به میزان کلسیم موجود در ترکیب اطلاق می شود.

2. کلسیم کربنات

کلسیم کربنات ارزان ترین و در دسترس ترین نوع کلسیم است که شامل 40 درصد کلسیم عنصری بوده و معمولا حجم زیادی از کلسیم را در یک نوبت وارد بدن می کند. با این حال، احتمال ایجاد اثرات جانبی مانند گاز معده، نفخ و یبوست در این نوع بیشتر است. پیشنهاد می شود که برای جذب بهتر، کلسیم کربنات به همراه غذا مصرف شود.

3. کلسیم سیترات

این نوع، گران تر نوع کلسیم است که 21 درصد از آن را کلسیم عنصری تشکیل می دهد؛ به این معنی که به منظور دریافت کلسیم بیشتر، می توان از تعداد قرص های بیشتری استفاده کرد. اما جذب آن از کلسیم کربنات آسان تر است و می تواند همراه غذا یا بدون آن مصرف شود. کلسیم سیترات برای افراد مبتلا به سندروم روده ی تحریک پذیر توصیه می شود. همچنین برای افراد با اسید معده ی کم نیز انتخاب مناسب تری است. وضعیتی رایج میان سالمندان و افرادی که از داروهای ریفلاکس اسید استفاده می کنند.

حتما بخوانید: شربت داکسی سایکلین کلسیم (Doxycycline)

منابع کلسیم در غذا

جذب کلسیم از طریق غذا بسیار بهتر از مصرف مکمل هاست. با این حال اگر فکر میکنید که میزان کافی کلسیم در رژیم غذایی شما وجود ندارد، سعی کنید از این غذاها بیشتر استفاده کنید:

• لبنیات شامل شیر، پنیر و ماست
• کنسرو ماهی هایی مانند سالمون و ساردین
• برخی سبزیجات برگدار شامل کولارد سبز، اسفناج و کلم
• لوبیاسبز و توفو
• لوبیا و عدس
• غذاها و نوشیدنی های تقویت شده

سخن پایانی

مکمل های کلسیم می توانند به افرادی که در معرض خطر پوکی استخوان هستند و آن ها که کلسیم کافی از رژیم غذایی خود دریافت نمی کنند کمک کنند. گرچه برخی مطالعات بر این باورند که ارتباطی بین مکمل های کلسیم و بیماری های قلبی وجود دارد، تحقیقات در این زمینه هنوز کامل نیست. با این حال، آنچه می دانیم این است که مصرف کلسیم بیش از اندازه ی توصیه شده از هرگونه منبع می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.

گمان می رود که مکمل های کلسیم در دوزهای پایین مفید باشند اما بهترین راه دریافت کلسیم از طریق موادغذایی است. بنابراین سعی کنید انواع مختلف موادغذایی حاوی کلسیم را (جدا از مواد لنبی) در رژیم غذایی خود جای دهید.

مقالات مرتبط:

آیا مکمل های کلسیم باعث دردهای شکمی می شوند؟

بهترین زمان خوردن قرص کلسیم