آندومتریوز چیست و چه علائمی دارد ؛ علت و درمان اندومتریوزیس

آندومتریوز معمولاً تخمدان ها، لوله های فالوپ و بافت پوشاننده لگن شما را درگیر می کند. علامت اولیه اندومتریوز درد لگن، که اغلب با دوره های قاعدگی همراه میشود، میباشد. با بیماری اندومتریوز از علائم تا روش های تشخیص و درمان آن در این مقاله سلام دنیا آشنا شوید. با ما همراه باشید.

آندومتریوزیس چیست (فرق اندومتر با اندومتریوز چیست)

اندومتریوزیس (en-doe-me-tree-O-sis) یک اختلال اغلب دردناک میباشد. در این اختلال بافتی مشابه با بافتی که به طور معمول داخل رحم شما را می پوشاند - آندومتر - در خارج از رحم شما رشد می کند. آندومتریوز معمولاً تخمدان ها، لوله های فالوپ و بافت پوشاننده لگن شما را درگیر می کند. به ندرت ممکن است که بافتی شبیه آندومتر در خارج از ناحیه ای که اندام های لگنی در آن قرار دارند، پیدا شود.

در اندومتریوز، بافت های آندومتر مانند شبیه به بافت آندومتر عمل می کنند. این بافت ها با هر سیکل قاعدگی ضخیم شده، تجزیه می شوند و خونریزی می کنند. اما چون این بافت راهی برای خروج از بدن شما را ندارد، به دام آن می افتد. هنگامی که آندومتریوز تخمدان ها را درگیر می کند، کیست هایی به نام اندومتریوم ممکن است که در درون آن ایجاد شود. بافت های اطراف ممکن است تحریک شوند که این امر خود در نهایت بافت اسکار (زخم) و چسبندگی - نوارهایی از بافت فیبری که می تواند باعث چسبیدن بافت ها و اندام های لگن به یکدیگر شود، را ایجاد میکند.

حتما بخوانید: قویترین داروی گیاهی برای درمان اندومتریوز

آندومتریوز می تواند باعث درد - گاهی شدید - به خصوص در دوره های قاعدگی شما شود. مشکلات باروری هم نیز ممکن است رخ دهد. خوشبختانه درمان های موثری قابل دسترس میباشد.

علائم آندومتریوز چیست

علامت اولیه اندومتریوز درد لگن، که اغلب با دوره های قاعدگی همراه میشود، میباشد. بسیاری از افراد در طول دوره های قاعدگی خود گرفتگی عضلات را تجربه می کنند. اما افراد مبتلا به اندومتریوز معمولاً درد قاعدگی که بسیار بدتر از حد معمول است را توصیف می کنند. درد همچنین ممکن است با گذشت زمان افزایش پیدا کند.

علائم و نشانه های رایج اندومتریوز عبارتند از:

• دوره های دردناک (دیسمنوره). درد و گرفتگی لگن ممکن است قبل از شروع قاعدگی شروع شده و تا چند روز ادامه یابد. همچنین ممکن است کمردرد و شکم درد داشته باشید.
• درد همراه با مقاربت. درد در حین یا بعد از رابطه جنسی در آندومتریوز شایع است.
• درد همراه با دفع ادرار یا مدفوع. شما به احتمال زیاد این علائم را در طول دوره قاعدگی تجربه خواهید کرد.
• خون ریزی بیش از حد. ممکن است گهگاهی قاعدگی های شدید یا خونریزی بین دوره ها (خونریزی بین قاعدگی) را تجربه کنید.
• ناباروری. گاهی اوقات، اندومتریوز برای اولین بار در افرادی که به دنبال درمان های ناباروری میباشند، تشخیص داده می شود.

سایر علائم و نشانه ها

• ممکن است احساس خستگی، اسهال، یبوست، نفخ یا حالت تهوع، به ویژه در دوره های قاعدگی را داشته باشید.
• شدت درد شما ممکن است شاخص و مقیاس قابل اعتمادی برای میزان وضعیت و بیماری شما نباشد. ممکن است که شما اندومتریوز خفیف را همراه با دردی شدید تجربه کنید و یا از طرفی دیگر نیز ممکن است اندومتریوز پیشرفته را همراه با درد کم یا بدون درد تجربه کنید.
• آندومتریوز گاهی اوقات با شرایط دیگری که می تواند خود باعث درد لگن شود، مانند بیماری التهابی لگن (PID) یا کیست تخمدان و یا سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، وضعیتی که باعث حملاتی همچون اسهال، یبوست و گرفتگی شکم می شود اشتباه گرفته شود. IBS همراه با اندومتریوز می تواند تشخیص را پیچیده کند.

حتما بخوانید: بیماری عفونت و التهاب لگن چیست

چه زمانی باید برای به پزشک مراجعه کرد

اگر دارای علائم و نشانه هایی که ممکن است نشان دهنده اندومتریوز باشند هستید ، به پزشک مراجعه کنید. آندومتریوز می تواند یک وضعیت چالش برانگیز برای مدیریت کردن وضعیت باشد. تشخیص زودهنگام، تیم پزشکی و درک تشخیص شما ممکن است منجر به مدیریت بهتر این علائم شوند.

علت بیماری آندومترویوز 

اگرچه که علت دقیق آندومتریوز مشخص نیست اما توضیحات برای آن ممکن است شامل موارد زیر شود:

قاعدگی رتروگراد. در قاعدگی رتروگراد، خون قاعدگی حاوی سلول های آندومتر به جای خارج شدن از بدن، از طریق لوله های فالوپ به داخل حفره لگن بازگردانده میشود و در آنجا جریان می یابند. این سلول‌های آندومتر به دیواره‌های لگن و سطوح اندام‌های لگن، جایی که رشد می‌کنند و در طول هر چرخه قاعدگی به ضخیم شدن و خونریزی ادامه می‌دهند، می‌چسبند.

تغییر شکل و تبدیل سلول های صفاقی. در آنچه که به عنوان "نظریه القاء و استقرا" شناخته می شود، هورمون ها یا فاکتورهای ایمنی باعث تبدیل سلول های صفاقی - سلول هایی که قسمت داخلی شکم شما را پوشانده اند -به سلول های مشابه آندومتر می شوند.

تغییر شکل و تبدیل سلول های جنینی. تبدیل سلول های جنینی هورمون هایی مانند استروژن ممکن است سلول های جنینی- سلول‌هایی که در مراحل اولیه رشد هستند - را در دوران بلوغ به ایمپلنت (کاشت) های سلولی مشابه آندومتر تبدیل کنند.

کاشت اسکار جراحی. پس از جراحی مانند هیسترکتومی یا سزارین، سلول های آندومتر ممکن است به یک برش یا چاک جراحی متصل شوند.

انتقال سلول های آندومتر. رگ های خونی یا سیستم مایع بافتی (لنفاوی) ممکن است سلول های آندومتر را به سایر قسمت های بدن منتقل کند.

اختلال سیستم ایمنی. یک مشکل در سیستم ایمنی بدن ممکن است باعث این شود که بدن خود نتواند بافت مشابه آندومتر را که در خارج از رحم رشد می کند، تشخیص دهد و آن را از بین ببرد.

عوامل خطرساز اندومتریوز (endometriosis)

عوامل متعددی شما را در معرض خطر بیشتر ابتلا به اندومتریوز قرار می دهد. این عوامل عبارت اند از:

• کسی که هرگز زایمان را تجربه نخواهد کرد
• شروع قاعدگی در سنین پایین 
• یائسگی در سنین بالاتر
• سیکل های قاعدگی کوتاه - به عنوان مثال، کمتر از 27 روز
• قاعدگی های سنگین که بیش از هفت روز طول می کشند
• داشتن سطوح بالاتر استروژن در بدن یا قرار گرفتن بیشتر در معرض استروژنی که بدن شما تولید می کند
• شاخص توده بدنی پایین
• داشتن یک یا چند تا از بستگان (مادر، خاله یا خواهر) مبتلا به اندومتریوز
• هر نوع شرایط و بیماری پزشکی ای که مانع از خروج خون از بدن در طول دوره های قاعدگی شود
• اختلالات دستگاه تناسلی

حتما بخوانید: سرطان آندومتر رحم چیست

اندومتریوز معمولا چندین سال پس از شروع قاعدگی ایجاد می شود. علائم و نشانه های اندومتریوز ممکن است به طور موقت با بارداری بهبود یابد و ممکن است با یائسگی به طور کامل از بین برود. این امر در صورتی است که استروژن مصرف نکنید.

عوارض اندومتریوز

1. ناباروری

اصلی ترین عارضه اندومتریوز اختلال در باروری میباشد. تقریباً یک سوم تا نیمی از زنان مبتلا به اندومتریوز برای باردار شدن مشکلاتی را به همراه دارند. برای اینکه بارداری اتفاق بیفتد، یک تخمک باید از تخمدان آزاد شود، از طریق لوله فالوپ مجاور عبور کند، توسط یک سلول اسپرم بارور شود و برای شروع رشد خود را به دیواره رحم بچسباند. آندومتریوز ممکن است که لوله را مسدود و از ترکیب شدن تخمک و اسپرم جلوگیری کند. به نظر می رسد این بیماری به روش های کمتر مستقیمی، مانند آسیب رساندن به اسپرم یا تخمک بر باروری تأثیر می گذارد.

با این حال، بسیاری از مبتلایان به اندومتریوز خفیف تا متوسط ​​هنوز می توانند باردار شوند و بارداری موفقی را داشته باشند. پزشکان گاهی اوقات نیز به مبتلایان به اندومتریوز توصیه می کنند که بچه دار شدن را به تاخیر نیندازند، زیرا ممکن است با گذشت زمان این وضعیت بدتر هم شود.

2. سرطان (ایا اندومتریوز سرطان است)

سرطان تخمدان در افراد مبتلا به آندومتریوز با درصدهایی بالاتر از حد انتظار رخ می دهد. خطر کلی سرطان تخمدان در طول زندگی کم است. برخی از مطالعات نشان می دهد که اندومتریوز این خطر را افزایش می دهد. اما نوع دیگری از سرطان -آدنوکارسینوم مرتبط با اندومتریوز - اگرچه که نادر است می تواند در آینده در افرادی که اندومتریوز داشته اند شکل بگیرد.

روش های تشخیص آندومتریوز

برای تشخیص آندومتریوز و سایر شرایطی که می‌توانند باعث درد لگن شوند، پزشک از شما می‌خواهد علائم خود را از جمله محل درد و زمان بروز آن ها شرح دهید. آزمایش‌هایی که برای بررسی نشانه‌های فیزیکی اندومتریوز نوشته میشوند عبارتند از:

1. معاینه لگن

در طول معاینه کردن لگن، پزشک به صورت دستی مناطقی را در لگن شما که دچار ناهنجاری‌هایی مانند کیست‌های اندام‌های تناسلی یا زخم‌های پشت رحم هستند را احساس می‌کند. اغلب نمی توان نواحی کوچکی از اندومتریوز - مگر اینکه باعث ایجاد کیست شده باشند - را احساس کرد.

2. تشخیص اندومتریوز در سونوگرافی

این تست از امواج صوتی با فرکانسی بالا ، برای گرفتن عکس هایی از داخل بدن شما استفاده می کند. برای ثبت کردن عکس ها، دستگاهی به نام مبدل را یا بر روی شکم شما فشار میدهند و یا آن را در واژن شما قرار می دهند (سونوگرافی ترانس واژینال). هر دو نوع از سونوگرافی ممکن است برای دریافت بهترین دید از اندام های تولید مثل انجام شود. یک تست تصویربرداری اولتراسوند استاندارد به طور قطعی به پزشک شما نمی‌گوید که آیا شما دارای آندومتریوز هستید یا خیر. این تست تنها می‌تواند کیست‌های مرتبط با آندومتریوز (اندومتریوم) را شناسایی کند.

حتما بخوانید: 13 بیماری که با سونوگرافی تشخیص داده می شود!

3. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI).

ام آر آی آزمایشی است که از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی ، برای گرفتن عکس هایی دقیق از اندام ها و بافت های بدن شما استفاده می کند. برای برخی، MRI به برنامه ریزی برای جراحی کردن کمک می کند و نیز به جراح شما اطلاعات دقیقی در مورد محل و اندازه ایمپلنت (کاشت) های آندومتر می دهد.

4. لاپاراسکوپی

در برخی موارد، پزشک ممکن است شما را برای انجام عملی که به جراح اجازه می دهد، داخل شکم شما را ببیند (لاپاراسکوپی) ارجاع دهد. در حالی که شما تحت بیهوشی کامل قرار میگیرید، جراح شما یک برش کوچک در نزدیکی ناف شما ایجاد و یک ابزار بینایی باریک (لاپاروسکوپ) را وارد شما می کند. او به همراه این کار به دنبال نشانه هایی از بافت آندومتر در خارج از رحم می گردد.

لاپاراسکوپی می تواند اطلاعاتی در مورد محل، وسعت و اندازه ایمپلنت های آندومتر را به شما ارائه دهد. جراح شما ممکن است که یک نمونه بافت (بیوپسی) را برای آزمایشات بیشتر (بعدی) از شما بگیرد. اغلب، با برنامه ریزی مناسب برای جراحی، جراح شما می تواند آندومتریوز را در طول لاپاراسکوپی به طور کامل به طوری که شما تنها به یک عمل جراحی نیاز داشته باشید درمان کند.

درمان آندومتریوز

درمان اندومتریوز معمولاً شامل دارو و یا جراحی میشود. رویکرد و عملی را که شما و پزشکتان آن را انتخاب می کنید به شدت علائم و نشانه های شما و اینکه آیا امید به باردار شدن دارید یا نه، بستگی دارد. پزشکان معمولاً توصیه می کنند ابتدا روش های درمانی محافظه کارانه و پیرو را امتحان و در صورت شکست درمان اولیه، جراحی را انتخاب کنید.

داروهای ضد درد

پزشک ممکن است به شما توصیه کند که یک مسکن بدون نسخه مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) ایبوپروفن (ادویل، موترین IB، سایرین) یا ناپروکسن سدیم (Aleve) را برای کمک به کاهش دردهای قاعدگی خود مصرف کنید.

اگر قصد باردار شدن را نداشته باشید، ممکن است پزشک هورمون درمانی همراه با مسکن‌ها را به شما توصیه کند.

2. هورمون درمانی

گاهی اوقات مکمل های هورمونی در کاهش یا از بین بردن درد اندومتریوز موثر واقع میشوند. افزایش و کاهش هورمون ها در طول چرخه قاعدگی باعث ضخیم شدن، شکستن و خونریزی ایمپلنت های آندومتر می شود. داروهای هورمونی ممکن است رشد بافت آندومتر را کند و از کاشت جدید بافت آندومتر جلوگیری کنند. هورمون درمانی راه حلی دائمی برای آندومتریوز نیست. ممکن است که پس از قطع درمان، دوباره علائم به سراغ شما بیایند.

قرص اندومتریوز چیست

درمان های مورد استفاده برای درمان اندومتریوز عبارتند از:

داروهای ضد بارداری هورمونی. قرص‌های ضدبارداری، چسب‌ها و حلقه‌های واژینال به کنترل هورمون‌های مسئول تجمع بافت آندومتر در هر ماه کمک می‌کنند. بسیاری از مردم در هنگام استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی، قاعدگی کوتاه‌تر و سبک‌تری را دارند. استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی ممکن است در برخی موارد باعث کاهش درد و یا از بین رفتن آن بشوند.

آگونیست ها و آنتاگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (Gn-RH). این داروها مانع از تولید هورمون های محرک تخمدان، کاهش سطح استروژن و جلوگیری از قاعدگی می شوند. این امر باعث می شود بافت آندومتر کوچک شود. از آنجا که این داروها یائسگی مصنوعی را برای شما ایجاد می کنند، مصرف دوز کم استروژن یا پروژسترون همراه با آگونیست ها و آنتاگونیست های Gn-RH ممکن است عوارض جانبی یائسگی مانند گرگرفتگی، خشکی واژن و تحلیل استخوان را کاهش دهد.با قطع مصرف دارو، دوره های قاعدگی و توانایی باردار شدن دوباره به شما بازمی گردد.

3. پروژسترون درمانی

انواع درمان های پروژسترون، از جمله دستگاه داخل رحمی با لوونورژسترول (Mirena، Skyla)، ایمپلنت ضد بارداری (Nexplanon)، تزریق ضد بارداری (Depo-Provera) یا قرص پروژستین (Camila)، می توانند دوره های قاعدگی و رشد ایمپلنت های آندومتر را متوقف کنند. این امر خود ممکن است علائم و نشانه های اندومتریوز را تسکین دهد.

مهارکننده های آروماتاز. مهارکننده های آروماتاز ​​دسته ای از داروها هستند که میزان استروژن را در بدن شما کاهش می دهند. پزشک ممکن است یک مهارکننده آروماتاز را همراه با پروژسترون یا داروهای ضد بارداری ترکیبی هورمونی برای درمان آندومتریوز شما توصیه کند.

4. جراحی محافظه کارانه

• اگر به اندومتریوز مبتلا و در تلاش و تکاپو برای باردار شدن هستید، جراحی برای برداشتن ایمپلنت های اندومتریوز با حفظ رحم و تخمدان ها (جراحی محافظه کارانه) ممکن است شانس موفقیت شما را در بارداری افزایش دهد. اگر درد شدید ناشی از اندومتریوز را دارید، ممکن است که جراحی به شما پیشنهاد شود. این را هم باید اضافه کنم که ممکن است بعد از جراحی اندومتریوز و درد شما عود کنند.
• پزشک شما ممکن است این روش را به روش لاپاراسکوپی یا کمتر معمول از طریق جراحی سنتی شکم در موارد پیشرفته تر انجام دهد.حتی در موارد شدید آندومتریوز، اکثر آنها با جراحی لاپاراسکوپی قابل درمان هستند.
• در جراحی لاپاراسکوپی، جراح شما یک ابزار باریک بینایی (لاپاروسکوپ) را از طریق یک برش کوچک در نزدیکی ناف شما وارد شما می کند.پس از جراحی، پزشک ممکن است مصرف داروهای هورمونی را برای کمک به بهبود درد برای شما توصیه کند.

5. درمان باروری

آندومتریوز می تواند منجر به مشکل در باردار شدن شود. اگر برای باردار شدن مشکل دارید، پزشک ممکن است درمان باروری را با نظارت داشتن یک متخصص باروری در طول درمان توصیه کند. درمان باروری از تحریک تخمدان ها برای تولید تخمک های بیشتر تا لقاح آزمایشگاهی متغیر میباشند. اینکه کدام درمان ممکن است برای شما مناسب باشد به وضعیت شخصی شما بستگی دارد.

6. هیسترکتومی با برداشتن تخمدان ها

جراحی برای برداشتن رحم (هیسترکتومی) و تخمدان ها (اووفورکتومی) زمانی موثرترین درمان برای اندومتریوز در نظر گرفته می شد. اما متخصصان آندومتریوز از این رویکرد فاصله می گیرند و به جای آن بر برداشتن دقیق و کامل تمام بافت اندومتریوز تمرکز می کنند.

برداشتن تخمدان ها منجر به یائسگی می شود. کمبود هورمون‌های تولید شده توسط تخمدان‌ها ممکن است درد آندومتریوز را برای برخی از افراد بهبود بخشد. از آن طرف برای برخی دیگر، آندومتریوزی که پس از جراحی باقی می‌ماند همچنان باعث ایجاد علائم می‌شود. یائسگی زودرس نیز خطر بیماری های قلبی و عروقی ، برخی شرایط متابولیک و مرگ زودرس را به همراه دارد.

حتما بخوانید: علت هیسترکتومی چیست

 برداشتن رحم (هیسترکتومی) گاهی اوقات می تواند برای درمان علائم و نشانه های مرتبط با اندومتریوز، مانند خونریزی شدید قاعدگی و قاعدگی دردناک به دلیل گرفتگی رحم، در کسانی که نمی خواهند باردار شوند، استفاده شود.حتی در زمانی که تخمدان‌ها در جای خود باقی می‌مانند، هیسترکتومی همچنان ممکن است تأثیر طولانی‌ مدتی را بر سلامت شما، به خصوص اگر قبل از 35 سالگی این عمل را انجام دهید ، بگذارد.

یافتن پزشکی که با او احساس راحتی را در مدیریت و درمان آندومتریوز میکنید بسیار مهم است. ممکن است بخواهید قبل از شروع هر درمانی، نظر و ایده دوم را هم دریافت کنید. این کار به این دلیل انجام میشود، تا مطمئن شوید که همه گزینه های خود و نتایج احتمالی را به خوبی میشناسید.

شیوه زندگی و درمان های خانگی اندومتریوز

اگر درد شما ادامه دارد یا اگر یافتن درمانی موثر مدتی طول می کشد، می توانید اقداماتی را در خانه برای تسکین ناراحتی خود امتحان کنید.

• حمام‌ (وان) های گرم و یک پد گرم‌کننده می‌توانند به شل شدن عضلات لگن، کاهش گرفتگی و درد شما کمک کنند.
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بدون نسخه (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) یا ناپروکسن سدیم (Aleve)، می توانند به کاهش دردهای قاعدگی کمک کنند.
• طب سوزنی:  برخی از تسکین درد آندومتریوز پس از انجام دادن درمان طب سوزنی گزارش می دهند.با این حال، تحقیقات کمی در مورد این - یا هر درمان جایگزین دیگری برای اندومتریوز در دسترس میباشد.اگر علاقه مند به دنبال کردن این درمان ها به این امید که بتواند به شما کمک کند هستید، از پزشک خود بخواهید که یک متخصص طب سوزنی معتبر را به شما معرفی کند.با شرکت بیمه خود تماس بگیرید تا ببینید که آیا این نوع هزینه ها برای شما پوشش داده می شوند یا خیر.

سخن آخر

اندومتریوزیس (en-doe-me-tree-O-sis) یک اختلال اغلب دردناک میباشد. در این اختلال بافتی مشابه با بافتی که به طور معمول داخل رحم شما را می پوشاند - آندومتر - در خارج از رحم شما رشد می کند. علائم، علت و درمان اندومتریوز را در این مقاله برای شما بیان کردیم. امیدوارم برایتان مفید بوده باشد.

مقالات مرتبط:

دستگاه آیودی چیست و چگونه از بارداری جلوگیری می کند