پیچ خوردگی تخمدان (یا تورشن آدنکس) زمانی رخ می دهد که یک تخمدان اطراف بافت هایی که از آنها محافظت می کند پیچیده می شود. گاهی اوقات، ممکن است لوله فالوپ هم دچار پیچ خوردگی شود. این مشکل دردناک مانع خون رسانی به این ارگان ها می شود. پیچ خوردگی تخمدان یک مشکل اورژانسی است و در صورتی که سریعا درمان نشود می تواند باعث از دست دادن تخمدان شود. مشخص نیست که پیچ خوردگی تخمدان هر چند وقت رخ می دهد، اما پزشکان موافق هستند که پیچ خوردگی تخمدان یک مشکل غیر معمول و قابل تشخیص است. در صورت داشتن کیست های تخمدان که می تواند باعث تورم تخمدان شود احتمال اینکه دچار پیچ خوردگی تخمدان شوید بیشتر است. ممکن است بتوانید خطر این مشکل را با استفاده از روش های پیشگیری از بارداری هورمونی یا داروهای دیگری برای کمک به کاهش اندازه کیست ها کاهش دهید. به خواندن مطلب ادامه دهید تا بتوانید علائمی که باید مراقب آن باشید، نحوه تشخیص کلی خطرات، زمان مراجعه به پزشک و موارد دیگر را یاد بگیرید.
علائم پیچ خوردگی تخمدان چیست؟
پیچ خوردگی تخمدان می تواند باعث:
- درد شدید و ناگهانی در پایین شکم
- گرفتگی عضلات شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
معمولا این علائم به طور ناگهانی و بدون هشدار اتفاق می افتند. در بعضی از موارد، درد، گرفتگی و التهاب در پایین شکم می تواند برای چندین هفته حالت رفت و برگشت داشته باشد. اگر تخمدان در تلاش برای بازگشتن به جایگاه درست خود باشد، این اتفاق می تواند رخ دهد. این مشکل هیچوقت بدون درد نمی باشد. اگر تهوع یا استفراغ بدون درد را تجربه می کنید احتمالا این مشکلات علت اساسی دیگری دارند. در هر صورت، باید برای تشخیص مشکل به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی باعث پیچ خوردگی تخمدان می شوند، و چه کسانی در معرض این خطر قرار دارند؟
پیچ خوردگی تخمدان (تورشن) در صورتی که تخمدان در جایگاه ثابتی نباشد رخ می دهد. برای مثال، کیست یا تومور تخمدان می تواند موجب نابرابری تخمدان و باعث بی ثباتی آن شود. در صورت داشتن مشکلات زیر احتمال پیچ خوردگی تخمدان در شما بیشتر می شود:
- داشتن سندرم پلی کیستیک
- داشتن رباط تخمدان بلند، رباطی نواری فیبری که تخمدان را به رحم متصل می کند
- عمل بستن لوله های رحم را داشته اید
- باردار هستید
- تحت درمان های هورمونی برای بارداری هستید چون این درمان ها می تواند باعث تحریک تخمدان شود
اگرچه این اتفاق می تواند در هر سنی برای خانم ها و دختران رخ بدهد، اما احتمال وقوع این مشکل در طی سال هایی که خانم ها باروری دارند بیشتر می باشد.
تشخیص پیچ خوردگی تخمدان
اگر با علائم پیچ خوردگی تخمدان مواجه هستید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. هر چه درمان این مشکل را بیشتر به تعویق بیاندازید احتمالا با عوارض بیشتری مواجه می شوید. پزشکان بعد از ارزیابی علائم و بررسی سابقه پزشکی شما معاینه لگن را برای تعیین محل درد، حساسیت انجام خواهند داد. همچنین آنها برای بررسی مشاهده تخمدان، لوله فالوپ و جریان خون سونوگرافی ترانس واژینال را انجام خواهند داد. علاوه بر این پزشک شما برای رد عارضه بالقوه دیگری درخواست انجام آزمایش خون و ادرار را می دهند:
- عفونت ادراری
- آبسه تخمدان
- حاملگی خارج رحم
- آپاندیسیت (التهاب ناگهانی آپاندیس)
اگرچه پزشک شما می تواند براساس نتایج این آزمایشات پیچ خوردگی تخمدان را تشخیص بدهد، اما معمولا تشخیص قطعی طی جراحی اصلاحی انجام می شود.
روش های درمانی موجود برای پیچ خوردگی تخمدان
برای رفع پیچ خوردگی تخمدان و در صورت لزوم لوله فالوپ جراحی انجام خواهد شد. ممکن است بعد از جراحی پزشک برای کاهش خطر عود کردن مشکل دارو تجویز کند. گاهی اوقات ممکن است برای حل مشکل برداشتن تخمدان لازم باشد.
روش های جراحی پیچ خوردگی تخمدان
احتمالا پزشک شما از یک یا دو روش جراحی زیر برای رفع مشکل استفاده خواهد کرد:
1. لاپاراسکوپی
جراح یک ابزار ظریف، مجهز به نور را وارد شکاف باریکی که در قسمت زیر شکم تان ایجاد کرده، می کند. این کار به او اجازه مشاهده ارگان های داخلی شما را خواهد داد. آنها برای دسترسی به تخمدان برش دیگری هم ایجاد خواهند کرد. زمانی که به تخمدان دسترسی پیدا کردند با استفاده از پروب یا ابزار دیگری تخمدان را می چرخانند. این روش به بیهوشی عمومی نیاز دارد و معمولا در حالت سرپایی انجام می شود. در صورت بارداری، ممکن است پزشک تان این روش جراحی را پیشنهاد کند.
2. لاپاراتومی
در این روش پزشک شما برای دسترسی به تخمدان و چرخاندن دستی آن برش بزرگ تری در پایین شکم تان ایجاد خواهد کرد. جراحی لاپاراتومی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و لازم است یک شب در بیمارستان بمانید.
اگر زمان زیادی از پیچ خوردگی تخمدان گذشته باشد و قطع شدن خون رسانی موجب مرگ بافت اطراف آن شده باشد، پزشک با انجام جراحی های زیر تخمدان را برمی دارد:
- اوفورکتومی: اگر بافت تخمدان شما دیگر زنده نباشد پزشک برای خارج کردن تخمدان از این روش لاپاراسکوپی استفاده خواهد کرد.
- سالپنگو-افوروکتومی: اگر هم بافت لوله فالوپ و هم تخمدان مرده باشند، پزشک تان از این روش جراحی لاپاراسکوپی برای برداشتن هر دو آنها استفاده خواهد کرد. همچنین ممکن است این روش جراحی برای جلوگیری از عود کردن مشکل در خانم هایی که بعد از یائسگی هستند، توصیه شود.
مانند هر روش جراحی خطرات این روش های جراحی هم می تواند شامل لخته شدن خون، عفونت و عوارضی تا حد بیهوشی باشد.
داروهای پیچ خوردگی تخمدان
ممکن است پزشک تان برای کمک به کاهش علائم تان در دوره بهبودی دارو ضد درد بدون نسخه برای شما تجویز کند:
- استامینوفن (تایلانول)
- ایبوپروفن (ادویل)
- ناپروکسن (Aleve)
اگر دردتان خیلی شدید باشد ممکن است پزشک آرام بخش هایی برای تان تجویز کند:
- اکسی کدون (اکسی کانتین)
- اکسی کدون با استامینوفن (Percocet)
ممکن است پزشک شما قرص های ضد بارداری با دوز بالا یا ضد بارداری هورمونی را برای کاهش خطر عود کردن پیچ خوردگی تخمدان تجویز کند.
عوارض پیچ خوردگی تخمدان
هر چه تشخیص و درمان پیچ خوردگی تخمدان دیرتر انجام شود، بافت تخمدان در معرض خطر بیشتری خواهد بود. زمانی که این اتفاق رخ می دهد خون رسانی به تخمدان و احتمالا لوله فالوپ تان کاهش پیدا می کند. کاهش طولانی مدت خون رسانی می تواند منجر به نکروز (مرگ بافت) شود. اگر این اتفاق رخ دهد، پزشک تان تخمدان و هر بافت آسیب دیده را از بدن تان خارج خواهد کرد. تنها روش جلوگیری از این عارضه مراجعه سریع به پزشک است. اگر تخمدان به دلیل نکروز از بین رفته باشد، آبستنی و بارداری هنوز هم ممکن است. پیچ خوردگی تخمدان به هیچ وجه بر روی باروری تاثیری نمی گذارد.
نتیجه گیری
پیچ خوردگی تخمدان یک مشکل اورژانسی محسوب می شود و برای اصلاح آن جراحی لازم است. تاخیر در تشخیص و درمان آن می تواند خطر عوارض را افزایش دهد و ممکن است جراحی بیشتری احتیاج داشته باشید. زمانی که پیچ خوردگی تخمدان اصلاح یا برداشته شد، ممکن است برای کاهش خطر عود کردن آن مصرف داروهای ضد بارداری هورمونی توصیه شود. پیچ خوردگی بر روی توانایی حاملگی یا ادامه داشتن بارداری تا 9 ماهگی تاثیری ندارد.