اکسی کدون به طبقه ای از داروها تعلق دارد که با نام «مسکن های مخدر» (نارکوتیک) شناخته می شوند. در ادامه مقاله اطلاعات دارویی محلول اکسی کدون (oxycodone) از جمله: روش مصرف، عوارض جانبی و... بیان شده است.
موارد استفاده از محلول اکسی کدون اچ سی ال
از محلول اکسی کدون جهت تسکین درد متوسط تا شدید استفاده می شود. اکسی کدون به طبقه ای از داروها تعلق دارد که با نام «مسکن های مخدر» (نارکوتیک) شناخته می شوند. این دارو در مغز اثر کرده تا احساسات بدن و واکنش به درد را تغییر دهد.
نحوه استفاده از محلول اکسی کدون (Oxycodone)
قبل از شروع استفاده از اکسی کدون و هر بار که مجددا مصرف آن را آغاز می کنید، راهنمای دارویی آن را مطالعه کرده و در صورت امکان، بروشور اطلاعات مربوط به بیمار نوشته شده توسط داروساز خود را تهیه کنید. اگر سوالی دارید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید. این دارو را به شکل خوراکی و مطابق با تجویز پزشک مصرف کنید. ممکن است این دارو را با یا بدون غذا مصرف کنید. اگر دچار حالت تهوع هستید، ممکن است مصرف این دارو با غذا به شما کمک کند. از پزشک یا داروساز در مورد نحوه کاهش میزان حالت تهوع بپرسید (مانند دراز کشیدن برای 1 تا 2 ساعت و سر خود را به حداقل میزان ممکن حرکت دهید).
از خوردن گریپ فروت یا آب میوه گریپ فروت در هنگام مصرف این دارو اجتناب کنید، مگر اینکه پزشک یا داروساز به شما بگوید که می توانید از این میوه بی خطر مصرف کنید. گریپ فروت احتمال عوارض جانبی این دارو را افزایش می دهد. در مورد جزئیات بیشتر از پزشک یا داروساز خود بپرسید. اگر از فرم مایع این دارو استفاده می کنید، دوز مصرفی را با دقت با دستگاه یا قاشق مخصوص اندازه گیری کنید. از قاشق های خانگی برای این منظور استفاده نکنید، زیرا ممکن است دوز صحیح این دارو را مصرف نکنید. اگر مطمئن نیستید که چگونه دوز مصرفی را بررسی یا اندازه گیری کنید، از پزشک یا داروساز در این زمینه سوال بپرسید.
دوز مصرفی بستگی به شرایط پزشکی شما و پاسخ به درمان دارد. دوز مصرفی خود را افزایش نداده و آن را زودتر از زمان تجویز شده مصرف نکنید، یا آن را زمان طولانی تری از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. مصرف این دارو را به درستی در زمان تجویز شده توسط پزشک متوقف کنید. اگر با مشاهده اولین نشانه های درد از این دارو استفاده کنید، داروهای مسکن به بهترین شکل عمل می کنند. اگر صبر کنید تا درد وخیم تر شود، این دارو نیز ممکن است موثر نباشد.
اگر درد مداوم دارید (مثلا در اثر سرطان)، پزشک ممکن است به شما تجویز کند تا داروی مسکن مخدر طولانی اثر را مصرف کنید. در این خصوص، این دارو فقط در صورت نیاز برای درد ناگهانی (بسیار آزار دهنده) مصرف می شود. سایر داروهای تسکین دهنده درد (مانند استامینوفن، ایبوپروفن) نیز ممکن است همراه با این دارو تجویز شوند. در مورد استفاده بی خطر داروی اکسی کدون همراه با داروهای دیگر از پزشک یا داروساز خود سوال بپرسید.
قطع ناگهانی مصرف این دارو ممکن است باعث علائم ترک دارو شود، به خصوص اگر از این دارو برای مدت زمان طولانی یا دوز بالا استفاده کرده اید. برای جلوگیری از بروز علائم ترک دارو، پزشک ممکن است به آهستگی دوز مصرفی شما را کاهش دهد. در صورت بروز هر یک از علائم ترک دارو زیر، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید: بی قراری، تغییرات خلقی و روحی (از جمله اضطراب، مشکل در خواب، افکار خودکشی)، اشک در چشم، آبریزش بینی، حالت تهوع، اسهال، تعریق، درد عضلات یا تغییر ناگهانی در رفتار.
هنگامی که از این دارو برای طولانی مدت استفاده شود، ممکن است به خوبی اثر نکند. اگر این دارو دیگر اثر نکرد، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر چه این دارو به بسیاری از افراد کمک می کند، اما گاهی اوقات باعث اعتیاد می شود. در صورت بروز اختلال در مصرف مواد (مانند استفاده بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر یا الکل)، این خطر ممکن است افزایش پیدا کند. این دارو را دقیقا مطابق با تجویز پزشک مصرف کنید تا خطر اعتیاد کاهش پیدا کند. جزئیات بیشتر را از پزشک یا داروساز خود بپرسید. اگر درد شما کاهش پیدا نکرد و یا وخیم تر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی اکسی کدون
- ممکن است حالت تهوع، استفراغ، یبوست، گیجی، سرگیجه یا خواب آلودگی ایجاد شود. برخی از این عوارض جانبی ممکن است بعد از مدتی استفاده از این دارو کاهش پیدا کنند. اگر هر یک از این عوارض جانبی ادامه پیدا کرد و یا وخیم تر شد، سریعاً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- برای جلوگیری از یبوست، مواد غذایی فیبردار مصرف کنید، آب کافی بنوشید و ورزش کنید. همچنین ممکن است نیاز به مصرف ملین باشد. از پزشک خود بپرسید که کدام نوع ملین برای شما مناسب تر است.
- برای کاهش خطر گیجی یا سرگیجه، هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا دراز کشیده به آرامی بلند شوید.
- به خاطر داشته باشید که پزشک این دارو را تجویز کرده است؛ زیرا او تشخیص داده است که فواید آن بیشتر از خطر عوارض جانبی دارو است. بسیاری از افراد با مصرف این دارو عوارض جانبی جدی ندارند.
- اگر هر یک از عوارض جانبی جدی از جمله موارد زیر را داشتید، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید: قطع تنفس در هنگام خواب (آپنه خواب)، تغییرات خلقی و روحی (مانند تحریک، گیجی، توهم)، درد شدید معده یا شکم، مشکل در ادرار، علائمی مبنی بر اینکه غده فوق کلیوی شما به خوبی اثر نمی کند (مانند کاهش اشتها، خستگی غیر معمول، کاهش وزن).
- اگر هر یک از عوارض جانبی بسیار جدی زیر را داشتید، سریعا درخواست کمک پزشکی کنید: غش کردن، تشنج، آهسته یا کم نفس کشیدن، خواب آلودگی شدید یا مشکل در بیدار شدن از خواب.
- یک واکنش بسیار جدی آلرژی زا به این دارو نادر است. با این وجود، اگر هر گونه علائم جدی یک واکنش آلرژی زا از جمله موارد زیر را مشاهده کردید، فورا درخواست کمک پزشکی نمایید: جوش یا خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس.
این یک فهرست کامل از عوارض جانبی این دارو نیست. اگر شما عوارض جانبی دیگر ذکر نشده در فهرست فوق را مشاهده کردید، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
اقدامات احتیاطی قبل از مصرف اکسی کدون
- قبل از مصرف اکسی کدون، اگر آلرژی به این دارو دارید و یا به سایر داروهای تسکین دهنده درد مخدری (مانند اکسی مورفون) آلرژی دیگری دارید، یا اگر هر گونه آلرژی دیگری دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعال باشد، که می تواند باعث بروز واکنش های آلرژی زا یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
- قبل از مصرف این دارو، با پزشک یا داروساز خود در مورد سابقه پزشکی تان به ویژه اگر هر یک از شرایط زیر را دارید، صحبت نمایید: اختلالات مغزی (مانند آسیب دیدگی سر، تومور، تشنج)، مشکلات تنفسی (مانند آسم، آپنه خواب، بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD))، بیماری کلیه، بیماری کبد، تغییرات روانی و خلقی (مانند سردرگمی، افسردگی)، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال در مصرف مواد (مانند استفاده بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر یا الکل)، مشکلات معده و روده (مانند انسداد، یبوست، اسهال به دلیل عفونت، فلج روده)، مشکل در دفع ادرار (مثلا به دلیل بزرگ شدن پروستات)، بیماری کیسه صفرا، بیماری لوزالمعده (پانکراس).
- این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود. الکل یا ماری جوانا ( Cannabis)، می تواند باعث افزایش میزان سرگیجه شما شود. در حین مصرف این دارو رانندگی نکرده و از ماشین آلات استفاده نکنید و یا هر کاری که نیاز به هوشیاری دارد، انجام ندهید تا زمانی که به صورت ایمن قادر به انجام آن باشید. در صورت استفاده از ماری جوانا (Cannabis) به پزشک خود اطلاع دهید.
- قبل از جراحی، در مورد کلیه محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای فاقد نسخه و داروهای گیاهی)، به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
- فرم مایع این دارو ممکن است حاوی قند، آسپارتام و الکل باشد. در صورت داشتن دیابت، اعتیاد به الکل، بیماری کبد، فنیل کتونوری (PKU) یا هر اختلال دیگری که نیاز به محدود کردن و یا اجتناب از مصرف این مواد در رژیم غذایی دارد، احتیاط توصیه می شود. در مورد استفاده بی خطر از این محصول، از پزشک یا داروساز خود سوال بپرسید.
- سالمندان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو به ویژه سردرگمی، سرگیجه و خواب آلودگی و تنفس آهسته و یا کم حساس تر باشند.
- در دوران بارداری، این دارو فقط در صورتی که به وضوح به آن نیاز باشد، باید مورد استفاده قرار بگیرد. ممکن است به کودک متولد نشده آسیب برساند. در مورد خطرات و فواید مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید.
- اکسی کدون به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی کودک شیرخوار داشته باشد. اگر کودکتان دچار خواب آلودگی غیر معمول، مشکل تغذیه، یا مشکلات تنفسی شد، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی اکسی کدون
- تداخلات دارویی ممکن است باعث تغییر رفتار داروهای شما یا افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی شود. این مطلب شامل تمام تداخلات احتمالی این دارو نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای غیر تجویزی و محصولات گیاهی) را تهیه کنید و آن را با پزشک یا داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را شروع یا متوقف نکرده و دوز آن را تغییر ندهید.
- برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند، عبارتند از: داروهای مسکن خاص (آگونیست ترکیبی یا آگونیست مخدر مانند پنتازوسین، نالبوفین، بوتورفانول)، نالتروکسان.
- در صورت مصرف این دارو با سایر داروهایی که ممکن است باعث خواب آلودگی یا مشکلات تنفسی شوند، ممکن است خطر عوارض جانبی جدی (مانند تنفس آهسته یا کم، خواب آلودگی یا سرگیجه) افزایش یابد. اگر داروهای دیگری مانند مسکن های مخدر یا تسکین دهنده های سرفه (مانند کدئین، هیدروکدون)، الکل، ماری جوانا (cannabis)، داروهای برای بهبود خواب و کاهش نگرانی (مانند: آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)، شل کننده های عضلانی (مانند: کاریسوپرودول، سیکلوبنزاپرین)، یا آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین) مصرف می کنید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- برچسب موجود بر روی تمام داروهای خود (از جمله آلرژی یا محصولات سرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید؛ زیرا این داروها ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی می شوند. از داروساز خود نحوه استفاده مطمئن داروها را بپرسید.
- سایر داروها ممکن است بر حذف اکسی کدون بر بدن شما تاثیر بگذارند که ممکن است بر نحوه عملکرد اکسی کدون تاثیرگذار باشد. نمونه هایی از این داروها شامل ضد قارچ های آزول (مانند کتوکونازول)، آنتی بیوتیک های ماکرولید (مانند اریترومایسین)، داروهای HIV (مانند ریتوناویر)، ریفامایسین ها (مانند ریفابوتین، ریفامپین)، داروهای خاصی که برای درمان تشنج استفاده می شوند (مانند کاربامازپین، فنی توئین) و سایر داروها است.
- این دارو ممکن است با تست های آزمایشگاهی خاصی (از جمله میزان آمیلاز یا لیپاز) تداخل داشته باشد، که ممکن است باعث نتایج آزمایش نادرست شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و تمام پزشکان از مصرف این دارو توسط شما اطلاع دارند.
اوردوز
اگر کسی اوردوز کرده و یا علائم جدی مانند بیهوشی یا مشکلات تنفسی دارد، با 115 تماس بگیرید. علائم اوردوز این دارو شامل: آهسته یا کم نفس کشیدن، ضربان قلب آهسته و کما است.
تذکر
- این دارو را با دیگران سهیم نشوید. سهیم شدن این دارو خلاف قانون است.
- این دارو تنها برای بیماری فعلی شما تجویز شده است. بعدها برای بیماری دیگری از این دارو استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک اینگونه تجویز کند. برای درمان بیماری دیگر، ممکن است داروهای مختلفی نیاز باشد.
- از پزشک یا داروساز خود بپرسید که آیا برای درمان اوردوز مسکن های مخدر باید داروی نالوکسان به همراه داشته باشید. به اعضاء خانه و خانواده خود در مورد علائم اوردوز مواد مخدر و نحوه درمان آن آموزش دهید.
دوزهای فراموش شده دارو
اگر این دارو را مطابق با برنامه زمانی مصرف می کنید و مصرف یک دوز را فراموش کرده اید، آن را هر زمان که به خاطر آورید، مصرف کنید. اگر تقریبا زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. دوز بعدی را مطابق با برنامه زمانی عادی آن مصرف کنید. هرگز دو دوز را به طور هم زمان برای جبران دوز فراموش شده مصرف نکنید.
نگهداری از دارو
- این دارو را در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری نمایید. آن را در حمام نگهداری نکنید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
- این دارو را جهت دور ریختن در داخل چاه دست شویی یا فاضلاب نریزید، مگر اینکه در دستورالعمل دارو این گونه نوشته شده باشد.
- این دارو را زمانی که تاریخ انقضاء آن گذشته و یا دیگر قصد استفاده از آن را ندارید، به درستی دور بریزید. با داروساز یا شرکت دفع زباله های محلی برای چگونگی روش های بی خطر دور ریختن دارو مشورت نمایید.
منبع: webmd