برخی از اختلالات ممکن است باعث خون ریزی زبان شوند. برخی از این اختلالات جدی است، در حالی که برخی دیگر خطرات طولانی مدتی برای سلامتی ندارند. شایع ترین علل خون ریزی زبان به شرح زیر است:
- به طور ناگهانی گاز گرفتن شدید زبان
- زخم های دهان
- زخم های ناشی از دندان مصنوعی یا براکت ارتودنسی
- خوردن غذاهای زبر و زمخت
- پرتو درمانی برای سرطان
در این مقاله به طور خلاصه دلایل احتمالی خون ریزی زبان، نحوه تشخیص و درمان و همچنین زمان مناسب مراجعه به پزشک ارائه شده است.
علل خون ریزی زبان
دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است باعث خون ریزی زبان شود. به عنوان مثال، گاز گرفتن بسیار محکم آن یا آسیب رساندن به زبان با خوردن یک غذای زبر. علائم دیگری نیز وجود دارند که ممکن است کم تر مشخص باشند. این موارد شامل عفونت ها و زخم های مختلفی است که می تواند بر زبان تاثیر بگذارد. برخی از دلایلی که کم تر شایع اند، شامل موارد زیر هستند:
1. زخم های دهان یا تاول ها
زخم ها یا تاول هایی که در دهان از جمله زبان ایجاد می شوند، با نام «آفت دهان» شناخته می شوند. آن ها می توانند در اثر تغییرات هورمونی یا ژنتیکی ایجاد شوند و یا ممکن است بر اساس برخی اختلالات خاص مانند کمبود ویتامین B12 یا بیماری التهابی روده (IBD) ایجاد شوند. این زخم ها به ندرت دلیلی برای نگرانی ایجاد می کنند و خودشان پس از مدتی بهبود می یابند. با این وجود، تحریک کننده هایی مانند غذاهای نوک تیز یا مسواک های زبر ممکن است به این زخم ها آسیب زده و منجر به خون ریزی زبان شوند.
نحوه تشخیص
پزشک یا دندان پزشک احتمالا با معاینه دهان آن را تشخیص می دهد. اگر او به یک عفونت اساسی یا بیماری دیگر مشکوک باشد، سواپ دهان یا آزمایش های دیگری را به شما تجویز می کند.
درمان
هیچ نوع درمان سریعی برای زخم یا تاول های دهان وجود ندارد، اما معمولا در مدت 1 تا 2 هفته بهبود پیدا می کنند. برخی از گزینه های درمانی ممکن است علائم ناشی از آن ها را کاهش داده و از بروز عفونت جلوگیری کنند. این موارد به شرح زیر است:
- دهان شویه ها، ژل ها و اسپری های ضد میکروبی
- قرص های لوزی شکل حاوی کورتیکواستروئیدها
اگر این مشکل برای بیش از 3 هفته طول کشید، می تواند نشانه ای از عفونت باشد و باید توسط پزشک بررسی شود.
2. عفونت های دهانی
قارچ ها یا مخمرهای عفونی در دهان نسبتا شایع هستند، اما در صورت درمان نشدن، می توانند منجر به خون ریزی زبان شوند. عفونت هایی مانند برفک دهان (کاندیدیازیس) ممکن است منجر به زخم های دردناک دهان شود که در هنگام خوردن، نوشیدن و بلع باعث درد می شود. بسیاری از افراد سالم در دهان خود مخمر دارند، اما تنها برخی از آن ها منجر به عفونت می شود. افرادی که در معرض خطر بالاتری نسبت به ابتلا به عفونت قرار دارند، به شرح زیر هستند:
- نوزادان
- افراد مبتلا به HIV
- افرادی که تحت پرتو درمانی یا شیمی درمانی برای سرطان قرار می گیرند
- افرادی که آنتی بیوتیک مصرف می کنند
نحوه تشخیص
مانند زخم های دهان، پزشک با معاینه چشمی وجود عفونت در دهان را تشخیص می دهد. پزشک ممکن است یک سواپ دهان را تجویز کند تا مشخص شود که چه نوع میکروبی عامل این عفونت بوده است. دانستن این مساله به پزشک کمک می کند تا بهترین نوع درمان را برای آن در نظر بگیرد.
درمان
بسته به نوع و میزان عفونت، افراد می توانند هم از کرم ها و هم داروهای خوراکی برای درمان عفونت دهانی استفاده کنند.
3. تبخال دهانی
تبخال دهانی نوعی بیماری مسری است که توسط ویروس تبخال سیمپلکس ایجاد می شود. این ویروس می تواند سال ها در بدن انسان بدون ایجاد مشکلی زنده بماند. با این وجود، برخی از محرک ها مانند استرس یا تغییرات هورمونی ممکن است این ویروس را برای ایجاد عفونت فعال کنند. تبخال دهانی در ابتدا به صورت تاول تبخالی در دهان ایجاد می شود. اگر بر روی زبان وجود داشته باشد، این زخم ها مستعد خون ریزی در اثر آسیب ناگهانی یا تماس با برخی غذاهای محرک خاص هستند.
نحوه تشخیص
تشخیص تبخال دهان ساده نیست، زیرا علائمی مشابه با سایر بیماری های دهانی داشته و یا اصلا علائمی ندارد. علائم شایع آن به شرح زیر است:
- درد
- خارش
- قرمزی
- تاول هایی که ایجاد سوزش می کنند
بهترین راه برای تشخیص تبخال دهانی، گرفتن نمونه بافت از ناحیه آسیب دیده است، که پزشک می تواند برای بررسی وجود ویروس این آزمایش انجام دهد. از آزمایش خون نیز می توان برای تشخیص ویروس استفاده کرد.
درمان
برای عفونت تبخال هیچ نوع درمانی وجود ندارد، اما داروهایی برای درمان علائم آن موجود است. رایج ترین روش درمانی تبخال دهانی، داروهای ضد ویروسی است که می توانند به صورت قرص یا تزریقی باشند. سایر روش های درمانی که به کنترل علائم کمک می کند، پمادهای ضد ویروسی، بی حسی موضعی و داروهای ضد التهابی فاقد نسخه (OTC) هستند.
4. ناهنجاری های رگ های خونی
گاهی اوقات مجموعه ای از تورم رگ های خونی (به آن همانژیوما گفته می شود) در صورت، سر، دهان یا گردن رخ می دهد. این حالت به طور کلی در بدو تولد وجود دارد یا در سنین کودکی ایجاد می شود. همانژیوم زبان با وجود این که نادر است، اما می تواند باعث خون ریزی، درد و مشکل در خوردن غذا شود. این حالت در زنان شایع تر از مردان است.
نحوه تشخیص
پزشکان با معاینه فیزیکی یا بررسی سابقه پزشکی فرد، همانژیوم زبان را تشخیص می دهند.
درمان
در حال حاضر، گزینه های مختلفی جهت درمان همانژیوم زبان موجود است. بسته به سن و وضعیت جسمی فرد، پزشک ممکن است از روش های زیر برای درمان مشکلات رگ های خونی استفاده کند:
- عمل جراحی
- کورتیکواستروئیدها
- پرتو درمانی
- جراحی کرایو (سرما درمانی)، که از سرمازدگی شدید برای از بین بردن سلول ها استفاده می کنند.
- درمان با لیزر
- امواج رادیویی، از گرما استفاده کرده برای دریافت واکنش های ترمیمی استفاده می شود.
در بسیاری از موارد، همانژیوم زبان به مرور زمان بهبود پیدا می کند.
5. سرطان زبانی
سرطان سلول سنگفرشی (SCCA) یکی از شایع ترین انواع سرطان زبان است. این بیماری نام خود را از سلول هایی که تحت تاثیر آن ها قرار دارد، می گیرد که پوششی در دهان، بینی، حنجره و تیروئید و گلو ایجاد می کند. علائم سرطان زبانی به شرح زیر است:
- خون ریزی بدون دلیل زبان
- درد مداوم در هنگام بلع
- لکه ها یا توده های دردناک در زبان
- بی حسی در دهان
سایر بیماری ها نیز می تواند باعث ایجاد این علائم شود، بنابراین در صورت بروز این علائم، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص
تشخیص زودهنگام سرطان زبان برای جلوگیری از گسترش آن به سایر نقاط بدن از اهمیت بسیاری برخوردار است. بیوپسی بهترین روش برای تایید سرطان زبان است. این روش شامل بررسی نمونه های کوچک بافت در زیر میکروسکوپ است.
درمان
مانند اکثر سرطان ها، مرحله و میزان سرطان را نحوه درمان آن را تعیین می کند. به عنوان مثال، اگر سرطان در بخش های مختلف بدن پخش شد، ممکن است به رویکرد متفاوتی نیاز باشد. جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی همه برای درمان این نوع سرطان استفاده می شود.
راه های پیش گیری از خون ریزی زبان
افراد با آگاهی از عوامل خطر، می توانند به جلوگیری از خون ریزی زبان کمک کنند. اگرچه امکان پیش گیری از بسیاری از بیماری هایی که منجر به خون ریزی زبان می شوند، وجود ندارد، اما افراد می توانند برخی از عادت ها یا سبک زندگی خود را تغییر دهند تا خطرات ناشی از آن ها را کاهش دهند. عوامل خطر برای خون ریزی زبان به شرح زیر است:
- بهداشت دهانی ضعیف
- مصرف بیش از حد الکل
- سیگار کشیدن بیش از حد
- استفاده نادرست از دندان مصنوعی، نخ دندان و سایر دستگاه های دندان پزشکی
مراقبت در حین خوردن غذا نیز می تواند احتمال آسیب دهانی را کم تر کند.
درمان های خانگی
برخی از درمان های خانگی ساده می تواند باعث تسکین درد شود و ممکن است به طور موقت خون ریزی را متوقف کند. این موارد به شرح زیر است:
- قطعه های یخ را چه به صورت مستقیم یا چه به صورت قطعه یخی در گاز استریل یا دستمال، بر روی ناحیه آسیب دیده زبان قرار دهید. اگر با این کار تسکین پیدا کرد، این کار را دو تا سه مرتبه در روز انجام دهید.
- چندین بار در روز ضد عفونی کننده آب دهان یا آب گرم را غرغره کنید. یک قاشق چای خوری نمک یا جوش شیرین را در داخل آب گرم بریزید و سه تا پنج مرتبه در روز دهان را با آن بشوئید.
- از خوردن مایعات یا غذاهایی که می تواند باعث زخم یا جراحت در دهان شوند، اجتناب کنید. این موارد شامل غذاهای ادویه دار و غذاهایی است که تیز و زبر هستند.
- مصرف مسکن های فاقد نسخه برای تسکین درد یا تورم
- به زبان تان اجازه دهید تا التیام پیدا کند. از جویدن با ناحیه آسیب دیده زبان خودداری کرده و به آن فشار وارد نکنید.
چه زمانی نیاز است برای خون ریزی های زبانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شخصی برای بیش از دو هفته درد زبان، سوزش، خون ریزی را تجربه کرد، یا زخم های زبانی دارد که بیش از سه هفته بهبود پیدا نکرده اند، در این شرایط مراجعه به پزشک بهترین تصمیم است. به منظور برقراری ارتباطی واضح و روشن با پزشک، ایده خوبی است که در مورد علائم و نشانه های بیماری پیش از مراجعه به مطب پزشک یادداشت برداری کنید. این اطلاعات به پزشک کمک می کند تا تشخیص دقیق تری داشته باشد.
جمع بندی
خون ریزی زبان می تواند در اثر مشکلات مختلفی ایجاد شود، و ممکن است گاهی اوقات به خودی خود درمان شود. اگر علائم شما ادامه پیدا کرد، پزشک ممکن است یک دوره درمانی خاص را توصیه کند.
منبع: medicalnewstoday