پدیده «سوختگی صفحه نمایش» یکی از مشکلات آزاردهنده‌ای است که می‌تواند کیفیت تصویر دستگاه‌های مختلف را تحت تأثیر قرار دهد. این مشکل به صورت ماندگاری یک تصویر شبح‌مانند روی صفحه ظاهر می‌شود و اگرچه در گذشته بسیار رایج‌تر بود، هنوز هم بسیاری از نمایشگرها در برابر آن آسیب‌پذیر هستند. استفاده از ویدیوهای رنگی، محافظ صفحه، کاهش روشنایی و حتی خاموش کردن موقت نمایشگر از جمله راهکارهایی است که می‌تواند در پیشگیری یا کاهش اثرات سوختگی مؤثر باشد. در این مقاله از سلام دنیا به روش‌های جلوگیری و رفع سوختگی صفحه نمایش در دستگاه های مختلف پرداخته‌ایم.
چگونه مشکل سوختگی صفحه را برطرف کنیم؟
سوختگی واقعی صفحه نمایش معمولاً به‌سختی قابل تعمیر است، زیرا به فرسودگی دائمی پیکسل‌ها مربوط می‌شود. با این حال، “ماندگاری تصویر” (Image Retention) که بیشتر افراد با آن مواجه می‌شوند، رایج‌تر و کمتر مشکل‌ساز است. در ادامه، روش‌هایی برای برطرف کردن این مشکل در انواع دستگاه‌ها ارائه شده است.
1. رفع مشکل سوختگی تصویر در تلویزیون
- تنظیم روشنایی و کنتراست: میزان روشنایی و کنتراست تلویزیون را کاهش دهید و محتوای متنوع‌تری تماشا کنید؛ در بسیاری از موارد، مشکل به‌مرور زمان برطرف می‌شود.
- پخش ویدیویی با رنگ‌های متنوع: اگر تنظیمات بالا مؤثر نبود، یک ویدیوی سریع با تغییرات زیاد در رنگ‌ها را برای چند دقیقه تا نیم‌ساعت پخش کنید؛ این روش می‌تواند به رفع ماندگاری تصویر کمک کند.
حتما بخوانید: رفع مشکل پیکسل گیر کرده و معیوب
- فعال‌سازی قابلیت Pixel Shift: بسیاری از تلویزیون‌های مدرن دارای قابلیتی به نام Pixel Shift یا Screen Shift هستند که با جابه‌جایی جزئی تصویر، از استفاده یکنواخت پیکسل‌ها جلوگیری می‌کنند. اگر این قابلیت به‌طور خودکار فعال نیست، می‌توانید آن را از طریق تنظیمات دستگاه روشن کنید. همچنین برخی تلویزیون‌ها دارای گزینه‌هایی مانند “Refresh” یا “Panel Refresh” هستند که به‌صورت دستی قابل اجرا هستند و می‌توانند در کاهش ماندگاری تصویر مؤثر باشند. بدانید که شرکت‌های سامسونگ و سونی دستورالعمل‌هایی برای انجام این کار در وب‌سایت‌های خود دارند که معمولاً برای سایر تلویزیون‌ها نیز به‌صورت مشابه قابل استفاده است.
- در صورت نیاز، تلویزیون خود را تعویض کنید: شرایط گارانتی خود را بررسی کنید تا ببینید آیا شامل تعویض تلویزیون می‌شوید یا خیر. در صورتی که تحت پوشش گارانتی نباشید، باید هزینه خرید تلویزیون جدید را خودتان پرداخت کنید.
2. رفع سوختگی صفحه در مانیتور کامپیوتر
اگرچه مانیتورهای مدرن کمتر دچار سوختگی صفحه می‌شوند، اما این مشکل هنوز ممکن است رخ دهد. در صورت مشاهده‌ی پدیده «شبح تصویر» که از نشانه‌های رایج این مشکل است، می‌توانید چند راهکار زیر را امتحان کنید.
- خاموش کردن صفحه نمایش: بهتر است مانیتور را حداقل چند ساعت خاموش نگه دارید، اما اگر بتوانید 48 ساعت صفحه را خاموش نگه دارید، بهترین نتیجه را خواهید گرفت.
- استفاده از اسکرین‌سیور سفید: اسکرین‌سیور خود را روی یک تصویر کاملاً سفید تنظیم کنید و برای چند ساعت آن را اجرا کنید. اگر این روش کمکی نکرد، هر ساعت یک بار بین تصویر سفید و مشکی جابه‌جا شوید. این روش شاید تصویر سوخته را به‌طور کامل از بین نبرد، اما شدت آن را کاهش می‌دهد.
- استفاده از نرم‌افزار JScreenFix: این برنامه بیشتر برای رفع پیکسل‌های گیر کرده طراحی شده است، اما ممکن است به کاهش مشکلات ناشی از سوختگی صفحه نیز کمک کند.
3. رفع مشکل سوختگی صفحه در گوشی‌های اندروید و iOS
حتی گوشی‌های هوشمند نیز ممکن است گاهی دچار سوختگی صفحه یا ماندگاری تصویر شوند. در صورت مواجهه با این مشکل در گوشی یا تبلت اندروید یا iOS خود، می‌توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:
- خاموش کردن دستگاه: گاهی خاموش کردن گوشی یا تبلت برای مدتی کوتاه می‌تواند مشکل ماندگاری تصویر را برطرف کند.
- پخش یک ویدیو رنگارنگ: یک ویدیوی سریع و پر از تغییرات رنگ، مانند ویدیوهای موجود در یوتیوب، پخش کنید تا شاید مشکل کاهش یابد.
حتما بخوانید: چگونه صفحه نمایش شکسته لپ تاپ را تعمیر کنیم؟
- استفاده از نرم‌افزارهای رفع سوختگی صفحه: در فروشگاه‌های Google Play و Apple App Store چندین اپلیکیشن وجود دارد که می‌توانند به بهبود ماندگاری تصویر کمک کنند و همچنین سوختگی دائمی صفحه را بررسی نمایند.
- تعویض صفحه نمایش: در صورتی که هیچ‌کدام از روش‌های فوق مؤثر نبود، بهترین راه‌حل، تعویض صفحه نمایش است. می‌توانید این کار را خودتان انجام دهید یا با شرکت ارائه‌دهنده خدمات موبایل تماس بگیرید و درباره دریافت دستگاه جایگزین مشورت کنید. برخی تولیدکنندگان مانند اپل، برای دستگاه‌هایی که مستعد این مشکل هستند، گارانتی‌های خود را تمدید کرده‌اند؛ بنابراین اگر دستگاه شما نسبتا جدید است، احتمالاً تحت پوشش گارانتی قرار دارد.
تفاوت سوختگی صفحه (Screen Burn) و ماندگاری تصویر (Image Retention)
در زبان عامیانه، اصطلاح «سوختگی صفحه» (burn-in) معمولاً به هرگونه تصویر باقی‌مانده یا سایه‌مانند روی صفحه نمایش اشاره دارد. با این حال، نوع رایج‌تر که به صورت تخصصی «ماندگاری تصویر» نامیده می‌شود، قابل رفع است. تمایز این موضوع از سوختگی واقعی صفحه که به تخریب دائمی نمایشگر گفته می‌شود و تقریباً غیرقابل ترمیم است، اهمیت زیادی دارد.
علت سوختگی صفحه
سوختگی صفحه به تغییر رنگ قابل مشاهده یا سایه‌مانند تصویری که قبلاً روی نمایشگر بوده گفته می‌شود. این اتفاق به دلیل استفاده مکرر و طولانی‌مدت از برخی پیکسل‌ها بیشتر از سایرین رخ می‌دهد، به طوری که آن پیکسل‌ها رنگ‌ها را به شکل متفاوت و دائمی‌تری نمایش می‌دهند. نتیجه این روند، به جا ماندن اثری قابل توجه و اغلب دائمی روی صفحه نمایش است. عوامل مختلفی مانند مدت زمان استفاده، میزان روشنایی صفحه و دیگر شرایط می‌توانند باعث سوختگی شوند، اما این شرایط بسته به نوع تکنولوژی نمایشگر متفاوت است، زیرا نحوه عملکرد پیکسل‌ها در هر نوع صفحه به صورت سخت‌افزاری متفاوت است.
در پنل‌های LCD که در بسیاری از تلویزیون‌ها و مانیتورها استفاده می‌شود، سوختگی زمانی رخ می‌دهد که پیکسل‌ها دیگر قادر به بازگشت به حالت خاموش (بدون نور) نباشند و به همین دلیل تصویری رنگی و ثابت را حفظ کنند. در مورد فناوری OLED و AMOLED که امروزه در برخی از گوشی‌های هوشمند و تلویزیون‌های مدرن استفاده می‌شود، پیکسل‌های نورانی در این نمایشگرها در صورت استفاده مکرر، ممکن است سریع‌تر از سایر پیکسل‌ها کمرنگ شوند و سایه‌ای تاریک از تصویر قبلی روی صفحه باقی بگذارند.
حتما بخوانید: رفع مشکل سیاه شدن ناگهانی صفحه مانیتور در ویندوز
سوالات متداول
1. چگونه می‌توان از سوختگی صفحه در تلویزیون جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از سوختگی صفحه در تلویزیون، روشنایی صفحه را در بازه 45 تا 50 درصد تنظیم کنید، از تایمر خاموشی و محافظ صفحه استفاده کنید و هنگامی که تلویزیون استفاده نمی‌شود آن را خاموش کنید. اگر تلویزیون شما OLED است، قابلیت «جابجایی پیکسل» (Pixel Shift) را فعال کرده و ویدیویی با تغییر رنگ‌های مکرر پخش کنید تا ریسک سوختگی کاهش یابد.
2. چگونه می‌توان از سوختگی صفحه در گوشی جلوگیری کرد؟
در گوشی‌های اندروید و آیفون، روشنایی صفحه را تا 50 درصد یا کمتر کاهش دهید، زمان خاموش شدن صفحه (Screen Timeout) را حدود 30 ثانیه تنظیم کنید و هنگام عدم استفاده، گوشی را خاموش کنید. همچنین می‌توانید از حالت تاریک (Dark Mode) استفاده کنید، به جای دکمه‌ها با لمس و کشیدن حرکت کنید و اپلیکیشن‌های رفع سوختگی صفحه را نصب نمایید.
3. سوختگی صفحه چگونه به نظر می‌رسد؟
در گوشی‌های هوشمند، سوختگی صفحه به صورت تغییر رنگ با تون‌های صورتی یا خاکستری دیده می‌شود. در مانیتورها و تلویزیون‌ها، به شکل سایه یا «شبح» تصاویر قبلی که هنوز روی صفحه باقی مانده است، دیده می‌شود. این پدیده آنقدر به‌تدریج رخ می‌دهد که ممکن است تا زمانی که زمینه سفید مشاهده نکنید، متوجه آن نشوید.
سخن آخر
سوختگی صفحه نمایش اگرچه پدیده‌ای ناخوشایند است، اما با شناخت تفاوت آن با «ماندگاری تصویر» می‌توان بهتر با آن مقابله کرد. بسیاری از مشکلاتی که کاربران تجربه می‌کنند موقتی و قابل رفع هستند، به شرط آنکه به موقع از راهکارهای مناسب مانند کاهش روشنایی، استفاده از ویدیوهای رنگی و قابلیت‌های درون ساخت دستگاه بهره بگیرند. در مواردی که مشکل جدی‌تر باشد، بررسی گارانتی و تعویض صفحه‌نمایش بهترین راه‌حل خواهد بود. با رعایت اصول ساده در استفاده روزمره، می‌توان عمر مفید نمایشگرها را افزایش داد و تجربه‌ی تصویری باکیفیت‌تری داشت.
مطالب مرتبط:
چگونه مشکل خط عمودی یا افقی صفحه لپ تاپ را برطرف کنیم؟
راهنمای جامع تقسیم کردن صفحه نمایش در ویندوز 10
آموزش تغییر نرخ نوسازی مانیتور ویندوز
دیدگاه ها