به گفته حکما طب سنتی بدن همه افراد شامل ترکیب عناصر چهارگانه طبیعت یعنی هوا، آب، خاک و آتش است و فرایند این مجموعه باعث ایجاد مزاج های مختلف در افراد می شود.هر طبع دارای ویژگی های منحصر به فرد خود است و افزایش شدت ان می تواند موجب بروز بیماری هایی در افراد شود،به همین دلیل آگاهی از طبع بدن و حفظ تعادل ان می توان به حفظ سلامت فرد کمک کند.به عقیده طب سنتی مزاج فرد نقش موثری در بروز تمامی حالات درونی و بیرونی او دارد، به‌همین دلیل قبل از درمان بیماری مزاج فرد شناسایی می شود. در این مطلب سلام دنیا قصد داریم به بررسی یکی از مزاج ها یعنی مزاج گرم و به مواردی از جمله : مزاج گرم چیست، علائم و خصوصیات طبع گرم و خشک یا صفراوی، طبع گرم و تر یا دموی، غذاهای طبع گرم، درمان طبع گرم و خشک، برای طبع گرم چی بخوریم و بهترین رژیم غذایی لاغری برای مزاج گرم و تر بپردازیم. آشنایی بیشتر با این موضوع لطفا تا پایان ما را همراهی کنید.
مزاج گرم چیست
همانطور که گفته شد ترکیب عناصر چهارگانه طبیعت در بروز مزاج دخیل هستند،در صورتی که عناصر گرم طبیعت یعنی آتش و هوا در فرد غالب باشد،این فرد دارای مزاج گرم است.بنابراین مصرف مواد غذایی با طبع گرم، موجب افزایش گرمای بدن این افراد شده و ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماری‌های مختلف را در پی داشته باشد.براساس گفته متخصصان طب سنتی کلیت مزاج انسان‌ها دچار تغییر نمی شود اما اصلاح شیوه زندگی تا حدود زیادی می تواند از بروز برخی بیماری ها و مشکلات ناشی از بهم خوردن طبع جلوگیری کند.از انجایی که هر طبع ویژگی خاص خود را دارد، افراد با طبع گرم هم دارای ویژگی های خاصی نظیر موهای پرپشت و تیره‌ای و پوست گندمگون یا سبزه هستند. رگ های این افراد از زیر پوست انها قابل مشاهده است و دارای مفاصل قوی و درشتی هستند.
انواع مزاج گرم
به طور کلی مزاج گرم دارای دو گروه گرم و تر و گرم و خشک است. افرادی با مزاج گرم و تر متعلق به گروه دموی و افراد با مزاج گرم و خشک متعلق به گروه صفراوی هستند.
علائم مزاج گرم و خشک (صفراوی)
- پوست بدن این افراد در زمان لمس گرم و خشک است.
- این افراد اندام لاغری دارند اما ممکن است دارای مفاصل و استخوان بندی درشتی باشند.
- افراد این گروه دارای موهای پر پشت، سیاه، ضخیم و گاهی مجعد هستند. و اغلب رشد مو سریعی دارند.
- انها رنگ پوست زرد و گندمگون دارند.
- خواب ای افراد کم و سبک است. خواب های زیادی مرتبط با پرواز کردن میبینند.
- افراد این گروه انرژی و تحرک زیادی دارند.از هوش و زیرکی زیادی برخوردار هستند و پرحرف می باشند. انها معمولا خیلی سریع کارهای روزانه خود را انجام می‌دهند.
حتما بخوانید: رژیم غذایی و درمان مزاج گرم و خشک (صفراوی)
- انها دقیق، منظم و تیزبین هستند.
- نوع صحبت کردن انها پیوسته، سریع و بلنداست.
- افراد دارای مزاج گرم و خشک میل جنسی زیادی دارند.
- انها از اشتهای خوب و قوه هاضمه قوی برخوردار هستند. البته معمولا از توان هضم خود غذای کمتری می‌خورند.
- فضولات دفعی بدن انها(عرق، ادرار، مدفوع و… ) با بوی زیاد و رنگ متمایل به زرد همراه است.
- انها دارای نبض پر و قوی هستند. رگهای دستشان برجسته و پرخون است.
- هوای گرم برای این افرد بسیار آزار دهنده است.
- مصرف خوراکی‌های با مزاج گرم باعث بروز خارش و کهیر در انها می شود.
- انها به خوردن خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های ترش،خوراکی‌های با مزاج سرد مانند خیار، کاهو و هندوانه تمایل دارند.
- این افراد زود عصبانی می شوند و عصبانیتشان هم خیلی زود فروکش می‌کند.
- از حافظه و قدرت یادگیری بالا برخوردار هستند و روابط اجتماعی قویی دارند.
- عجول و بی‌قرار هستند.این افراد در مقایسه با سایر افراد استعداد در اضطراب و بی‌قراری دارند.
علائم مزاج گرم و تر (دموی)
- افراد با مزاج گرم و تر اندامی درشت، تنومند و بدنی ماهیچه‌ای و عضلانی دارند.
- رنگ پوست انها سبزه و گلگون یا سرخ و سفید است.
- آنها قد متوسط تا بلندی،قفسه سینه پهن و اندامی چهارشانه دارند.
- موهای این افراد پرپشت، ضخیم و حالت‌دار است. معمولا دچار ریزش مو نمی شوند؛ اما میزان طاسی به ویژه در قسمت میانه سر در این افراد بالا است.
- افراد با مزاج گرم و تر دارای منافذ پوستی درشت و تعریق زیاد هستند.
- رگ های نواحی دست‌ها و پاها، گردن و حتی پیشانی، واضح و برجسته هستند.
- انها نبض قوی، پر، وسیع، سریع و نرم دارند.
- از انجایی که این افراد پرخون هستند،سفیدی چشم انها گرایش به قرمزی دارد و عروق چشمی قابل مشاهده هستند.
- معمولا دهانشان آبدار است و مزه صبحگاهی دهان انها شیرین است.
- زبان این افراد قرمز پر‌رنگ است.
- انها از قدرت بدنی بالاو انرژی زیادی برخوردار هستند.
- اگرچه مانند صفراوی‌ها از سرعت عمل خوبی برخوردار نیستند؛ اما به دلیل داشتن استقامت بیشتر، مانند صفراوی‌ها زود خسته نمی‌شوند و عقب نمی‌کشند.
- نسبتا تکلم سریعی و صدای قوی و محکمی دارند.
- انها خواب خوبی دارند و معمولا رویاهایی با رنگ غالب قرمز زیادی میبینند.
- انها اشتهای زیاد و توان هضم بالایی هم دارند.
- میل و توان جنسی انها بسیار پرشور و پرحرارت است.
حتما بخوانید: مزاج سوداوی چیست
خصوصیات افراد گرم مزاج
- افراد با مزاج گرم دارای موهای پرپشت با رنگ تیره هستند.
- رنگ پوست انها گندمی و سبزه است.
- رگهای متورم و برجسته ای دارند.
- مفاصل درشت و اندام قوی دارند.
- نسبت قد به سرشانه انها در مقایسه با سایر افراد، کمتر است.
- دچار درگیری فکری زیادی هستند.
- سنگینی سر و اندام دارند.
- عادات‌های روتین آنها شامل دهان دره، کش و قوس بدن و کشیدن دست‌ها به اطراف است.
- داری فشار خون بالایی هستند.
- زیاد می خوابند.
غذاهای طبع گرم
غذاهایی که طبع گرمی دارند عبارت اند از:
- قیمه
- سبزی پلو
- شیرین پلو
- مرصع پلو
- دم پختک
- حلیم گندم
- آش شله قلمکار
- اشکنه
- آبگوشت
- نخود آب
- سمنو
- کاچی
- کباب کوبیده
- تاس کباب
- کباب برگ
حتما بخوانید: بلغم چیست و چه علائمی دارد
- بریانی
- کوفته ریزه
- فلافل نخود
- خوراک لوبیا قرمز
- کله جوش
- کوکو سبزی
- دلمه بادمجان
- خوراک کنگر
- فسنجان بادام
- نیمروی پیاز تخم مرغ
درمان طبع گرم و خشک
اصلاح یا درمان طبع می تواند شامل اجتناب از مصرف برخی غذاها باشد. به عبارت ساده تر در زمان بروز بیماری پرهیز و محدود کردن مصرف برخی مواد غذایی می تواند به بهبود علائم و بیماری کمک کند.درمان طبع نیز از این قاعده مستثنی نیست.برای درمان طبع گرم و خشک باید مصرف برخی مواد غذایی که موجب تشدید گرمای بدن می شوند و برای این طبع نامناسب هستند را از برنامه رژیم روزانه خود حذف کنید و در عوض مواد غذایی مناسب با طبع گرم وخشک را در برنامه خود بگنجانید.افراد با مزاج طبع و خشک باید از مصرف بیش از حد تخم مرغ، سیر، پیاز، ادویه های تند، غذا های شیرین، غذا های چرب، موز، بادمجان، آناناس، خربزه، طالبی، مغزیجات مانند گردو، پسته، فندق و سیاه دانه و شنبلیله پرهیز کنند.
مزاج گرم و خشک ازدواج
از نظر طب سنتی درنظر گرفتن مزاج قبل از ازدواج می تواند شرایط زندگی دو طرف را آسانتر کند. زیرا در صورتی که زن و شوهر مزاج مختلفی داشته باشند این مسئله می تواند باعث بروز مشکلاتی برای انها شود.برای مثال افراد گرم مزاج فعال و پرجنب و جوش هستند و در مقابل انها افراد سرد مزاج دچار سستی و بی حالی هستند.افراد گرم مزاج تمایل زیادی به برقراری رابطه جنسی دارند اما سرد مزاج ها تا حدی در روابط جنسی خود سرد هستند.
حتما بخوانید: خصوصیات و رژیم لاغری برای افراد سرد مزاج
البته این مسئله درمورد همه افراد صدق نمی کند و همه مزاج ها درجه بندی مختلفی هم دارند.اما به طور کلی ازدواج کردن دو فردی که طبع یکسان و مشابه ای دارند بهتر است.برای مثال ازدواج افراد با مزاج گرم و خشک با هم سنخ خود یعنی افراد با مزاج صفراوی مناسب است زیرا این افراد درک درست و متقابلی از نیازهای یکدیگر دارند.
برای طبع گرم چی بخوریم
همانطور که در قسمت بالا هم گفته شد گرم مزاجان به طور کلی به دو دسته گرم و خشک و گرم و تر تقسیم می شوند.افراد گروه گرم و تر در گروه دموی و افراد با مزاج خشک در گروه صفراوی قرار می گیرند.در ادامه شما را با مصرف برخی غذاهای مناسب این دو گروه آشنا خواهیم کرد.
لیست مواد غذایی افراد با طبع گرم و خشک
- انواع سوپ‌ها و آش‌های سنتی با گوشت گوسفند یا بدون گوشت
- آبگوشت سنتی بدون رب و گوجه‌فرنگی با گوشت گوسفند و دنبه فراوان
- انواع خورشت‌های متعادل ایرانی با برنج
- شیربرنج، سیراب، شیردان و کله‌پاچه
میوه:
- انواع مرکبات ترش و شیرین
- سیب
- گیلاس
- آلبالو
- زردآلو
- تمشک
- توت
- شاه توت
- گلابی
- انار
- انبه
- انگور
- خرمای شیره‌دار
سبزیجات و صیفی‌جات:
- هندوانه
- گرمک
- کاهو
- اسفناج
- کدو
- خیار
- خیار چنبر
- بامیه
- هویج
- سبزی خوردن
- و انواع جوانه‌ها مثل جوانه گندم
لبنیات مناسب افراد صفراوی
افراد صفراوی می‌توانند از انواع لبنیات زیر به همراه مصلحات آنها یعنی گردو، عسل، سیاه دانه و پونه استفاده کنند:
- شیر
- سرشیر
- خامه
- کره محلی گاوی
- ماست
- دوغ
- پنیر
نوشیدنی ها:
- آب زرشک
- آلبالو
- لیمو
عرقیاتی مانند:
- بابونه
- ترنجبین
- شیرخشت
حتما بخوانید: خواص و مضرات شیرخشت برای نوزادان، بزرگسالان
- خاکشیر
- نارنج
- کاسنی
- سکنجبین
لیست مواد غذایی افراد با طبع گرم و تر
غذاهای مناسب افراد دارای مزاج گرم و ترد
- خورشت کرفس
- خورشت قورمه سبزی
- خوراک نخود
- کلم پلو
- آبگوشت
- فسنجان گردو
- کوکوی تره
- کوکوی کرفس
- دلمه کلم برگ یا برگ مو
- فلافل
- خاگینه
نوشیدنی مناسب افراد دارای مزاج گرم و ترد
- قهوه
- چایی سنتی
سبزیجات مناسب افراد دارای مزاج گرم و ترد
- گشنیز
- ترشک
- ریواس
میوه ها مناسب افراد دارای مزاج گرم و ترد
- آلبالو
- ازگیل
- انار ترش
- بالنگ
- انبه
- زالزالک
- تمر هندی
- زرشک
- سنجدزیتون
- زغال اخته
- گریپ فروت
- لیمو عمانی
- نارنج
- هلو
- انجیر
- توت
- شاه توت
- تمشک
- گیلاس
- موز
- انگور
- گلابی
- خرما
لبنیات مناسب افراد دارای مزاج گرم و ترد
- کشک
- قره قروت
- شیر گوسفند
بهترین رژیم لاغری برای مزاج گرم و تر
غلبه خلط، ناشی از هر نوع مزاجی معمولا موجب بهم ریختن اندام فرد می شود،و این افراد می توانند با تغییر در برنامه رژیم غذای خود براساس طبع خود از غلبه گرمی و یا سردی و...جلوگیری کنند.یکی از بهترین رژیم های لاغری برای مزاج گرم و تر رعایت و اجتناب از مصرف غذاها و سبزیجات با طبع گرم و سایر خوراکی‌های گفته شده است.این افراد باید غذاهایی که در قسمت بالا نام برده ایم و با طبع آنها سازگار است را مصرف کنند. علاوه براین داشتن تحرک و دریافت برنامه رژیم غذایی درست و اصولی تحت نظر مشاوره تغذیه حرفه‌ای می تواند به این افراد برای کاهش وزن و لاغری کمک کند.
حتما بخوانید: رژیم لاغری برای بلغمی مزاجها در طب سنتی
بهترین رژیم غذایی برای مزاج گرم و خشک
در طب سنتی بهترین رژیم غذایی توصیه شده برای افراد با مزاج گرم و خشک شامل انواع مرکبات، گریپ فروت، خیار، سیب، آلو، گیلاس، گوجه سبز، هندوانه، زرشک، شاه توت، گلابی، کدو سبز، روغن زیتون، سوپ جو، پاچه گوسفندی به همراه الو بخارا، برنج سفید و روغن زیتون، کدو حلوایی، عدس، نخود فرنگی، نان جو، جو دوسر، ماش، اسفرزه، بارهنگ، مغز فلوس، ترشیجات طبیعی، اسفناج، کاهو، برگ هلو و زردالو، کدو حلوایی، رب انار، آب انار، لواشک خانگی، ترنجبین و شیر خشت است.علاوه براین این افراد می توانند آب زرشک را هر روز 3 بار نیم ساعت قبل از وعده غذایی و دو ساعت و نیم بعد از غذایی بنوشند. برای دستیابی به نتیجه مطلوب افراد با مزاج گرم و خشک می توانند عرق کاسنی و شاهتره را هم مصرف کنند.
روش تغییر مزاج گرم به سرد
باید بدانید که مزاج یک فرد تا پایان عمر او ثابت نیست،گاهی اوقات قرار گرفتن در شرایط و زمان‌های خاصی می تواند موجب تغییر مزاج فرد شود.علاوه براین،عواملی نظیر تغذیه و سبک زندگی افراد، بلوغ و تغییرات هورمونی، محل زندگی و شرایط آب‌وهوایی و فعالیت‌های روزانه فرد نقش موثری در تغییر مزاج فرد دارند.در صورتی که به دنبال اصلاح یا تغییر مزاج گرم هستید باید مراقب مصرف غذاهای گرم باشید.
سخن پایانی:
از نظر طب سنتی طبع بدن همه افراد از ترکیب عناصر چهارگانه طبیعیت آب،باد،خاک و آتش تشکیل شده است.شناخت طبع بدن و رعایت تعادل ان عامل مهمی در حفظ سلامت بدن محسوب می شود.در این مطلب ما به بررسی طبع گرم و دو نوع آن یعنی طبع گرم و تر و طبع گرم و خشک پرداختیم.با ایجاد تغییر در شیوه زندگی و داشتن برنامه غذایی سالم و سازگار با طبع بدن می توانید به حفظ سلامت کلی بدن خود کمک کنید.
مقالات مرتبط:
تاثیر بیماری های روانی بر مزاج و راه های درمان آن
درمان غلبه سودا با طب سنتی و دمنوش