آزمایش شمارش گلبول های سفید (WBC)، تعداد گلبول های سفید موجود در بدن را اندازه گیری می کند. این آزمایش معمولا همراه با آزمایش شمارش کامل خون (CBC) انجام می شود. wbc در آزمایش خون به چه معناست؟ تعداد نرمال گلبول سفید در خون چند است ؟ از چه مقداری بیش از حد بالا یا بیش از حد پایین در نظر گرفته می شود؟ مقدار خطرناک wbc چیست؟ ؛ دلیل کمبود گلبول های سفید خون و عوارض کاهش گلبول سفید چیست؟ در این مقاله سلام دنیا به تمام این سوالات به طور کامل پاسخ می دهیم.
هدف از انجام آزمایش WBC چیست؟
حتما برای شما این سوال پیش آمده که چرا این آزمایش صورت می گیرد. در توضیح آن باید بگوییم که بالا یا پایین بودن مقدار WBC ممکن است نشان دهنده یک بیماری اساسی باشد. شمارش WBC می تواند وجود عفونت ها در بدن تان را مشخص کند و پزشکان را از یک بیماری تشخیص داده نشده مانند بیماری های خودایمنی، نقص ایمنی و اختلالات خونی مطلع کند. این آزمایش همچنین به پزشکان کمک می کند تا اثربخشی شیمی درمانی یا پرتودرمانی را در افراد مبتلا به سرطان کنترل کنند.
انواع مختلفی از آزمایش WBC وجود دارد:
به آزمایش WBC، «لکوسیت های سفید خون» نیز گفته می شود. این سلول ها با حمله به باکتری ها، ویروس ها و میکروب های موجود در بدن از آن دفاع می کنند. گلبول های سفید خون از مغز استخوان سرچشمه می گیرند، اما در سرتاسر جریان خون گردش می کنند. پنج نوع اصلی از گلبول های سفید خون وجود دارد:
- نوتروفیل ها: که گلبول های سفید قوی برای از بین بردن باکتری ها و قارچ ها هستند.
- لنفوسیت ها: این گلبول ها به بدن کمک می کنند تا آنتی بادی هایی تولید کرده و از خودش در برابر ویروس ها و باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا دفاع کند.
- ائوزینوفیل ها: باعث از بین رفتن انگل ها، سلول های سرطانی شده و در واکنش های آلرژی زا نقش دارند.
- مونوسیت ها: مسئول حمله و از بین بردن باکتری ها و میکروب های ورودی به بدن هستند.
- بازوفیل: مواد شیمیایی در خون جهت هشدار دادن تولید می کنند که اغلب برای واکنش های آلرژی زا است.
حتما بخوانید: آزمایش پروتئین واکنشی سی یا تست CRP چیست؟
مقدار طبیعی شمارش WBC (تعداد نرمال گلبول سفید در خون)
مقدار طبیعی شمارش WBC در سنین مختلف متفاوت است. نوزادان تازه متولد شده دارای مقادیر بالاتری WBC هستند که به تدریج با افزایش سن کاهش پیدا می کند. مقدار WBC در نوزادان تازه متولد شده بین 9000 تا 30000 است و این مقدار برای کودکان کوچک تر از دو سال برابر 6200 تا 17000 است و برای کودکان بزرگ تر از دو سال به 5000 تا 10000 می رسد. این محدوده برای سایر سنین بین 4000 تا 11000 متغیر است.
درصد کلی تشکیل دهنده 5 نوع اصلی گلبول های سفید به شکل زیر است:
- نوتروفیل ها برابر 40 تا 60 درصد از کل
- لنفوسیت ها برابر 20 تا 40 درصد از کل
- ائوزینوفیل ها برابر 1 تا 4 درصد از کل
- مونوسیت ها برابر 2 تا 8 درصد از کل
- بازوفیل برابر 1 تا 5 درصد از کل
اکنون به بررسی مقدار بالا یا پایین بودن WBC می پردازیم. ابتدا پایین بودن WBC را بررسی می کنیم. همانطور که قبلا توضیح داده شد، محدوده نرمال گلبول های سفید خون شخص بین 4000 تا 11000 است و مقدار کمتر از 4000 را تعداد کم گلبول های سفید خون در آزمایش WBC در نظر می گیرند. چرا گلبول های سفید خون کم می شوند؟
حتما بخوانید: علت بالا بودن گلبول سفید خون چیست
علت پایین بودن گلبول های سفید خون (دلیل کمبود گلبول سفید)
پزشک معاینه فیزیکی انجام داده و علائم بیماری را به همراه سوابق پزشکی تان بررسی می کند تا متوجه شود که علت کم بودن گلبول های سفید خون چیست. هر کدام از 6 مشکل زیر می توانند دلیلی برای شمارش کم WBC باشند:
1. علت کم بودن گلبول های سفید خون: مشکلات مغز استخوان (ایا کمبود گلبول سفید نشانه سرطان است)
بافت اسفنجی مرکز استخوان که به آن مغز استخوان نیز گفته می شود، وظیفه تولید گلبول های سفید خون را به عهده دارد. تعداد کم WBC اغلب به مشکلات مغز استخوان مربوط می شود. قرارگیری در معرض برخی از مواد شیمیایی مانند بنزن و سموم دفع آفات و همچنین برخی از انواع سرطان ها و درمان های سرطان مانند شیمی درمانی و پرتو نگاری می توانند بر توانایی مغز استخوان در تولید گلبول های سفید خون آسیب برسانند.
2. علت کم بودن گلبول های سفید خون: اختلالات خودایمنی
برخی از بیماری های خودایمنی مانند لوپوس و روماتیسم مفصلی به بدن این سیگنال را ارسال می کنند که به گلبول های سفید خون خود حمله کرده و آنها را از بین ببرد.
3. علت کم بودن گلبول های سفید خون: عفونت ها
ویروس ها می توانند بر مغز استخوان اثر گذاشته و برای مدتی باعث مشکل در تولید گلبول های سفید خون شوند. عفونت های شدید مانند عفونت های خونی می تواند باعث شود که بدنتان سریع تر از آنچه می تواند گلبول های سفید تولید کند، آنها را از بین ببرد. ویروسی مانند اچ آی وی، نوع خاصی از گلبول های سفید خون را از بین می برد.
4. علت کم بودن گلبول های سفید خون: داروها
برخی از داروها از جمله آنتی بیوتیک ها می توانند باعث از بین رفتن گلبول های سفید خون شوند. تاثیرگذار باشد. اعتیاد به الکل نیز می تواند باعث کاهش مواد مغذی بدن و تعداد کم گلبول های سفید خون شود.
5. علت کم بودن گلبول های سفید خون: مشکلات طحال
مشکلات طحال نیز می تواند باعث کم شدن تعداد گلبول های سفید خون شود. عفونت ها، لخته شدن خون و سایر مشکلات می توانند باعث تورم آن شده و طحال نمی تواند به همان شکل همیشگی خود عمل کند. این مساله باعث کم شدن گلبول های سفید خون می شود.
علائم کم بودن گلبول های سفید خون چیست؟
- لزر
- تعریق
- تب شدید
در صورتیکه کم شدن گلبول های سفید خون در اثر ابتلا به عفونت خاصی رخ دهد، با علائم زیر نیز همراه است:
عوارض کاهش گلبول سفید:
- تنگی نفس شدید
- سرفه شدید
- زخم در دهان
- گلو درد
- تورم و قرمز شدن پوست
تذکر: کم شدن گلبول های سفید بدن نشان دهنده کم شدن قدرت دفاعی بدن است و اگر در طول این مدت هر گونه عامل بیماری زایی وارد بدن شود، توانایی مقابله شخص با آن عامل بیماری زا شدیدا کاهش یافته و فرد به بیماری های مختلف دچار می شود. پس کم بودن شمارش WBC باید کاملا جدی گرفته شده و فورا جهت درمان به پزشک مراجعه شود.
حتما بخوانید: همه چیز درباره تست توزیع گلبول قرمز خون یا آزمایش RDW
مقدار بالای گلبول سفید WBC نشانه چیست
اکنون مقدار بالای WBC را بررسی می کنیم. با توجه به اینکه گفته شد مقدار کم گلبول های سفید خون باعث کاهش قدرت دفاعی بدن می شود، بسیاری از مردم تصور می کنند که با بالا بردن مقدار گلبول های سفید خون می توانند قدرت دفاعی بدن را بالا ببرند. اما این تصور اشتباهی است! مقدار بالاتر از 11000 در آزمایش WBC را مقدار بالای گلبول های سفید خون در نظر می گیرند. مقدار بالای WBC خود به تنهایی یک بیماری نیست اما نشان دهنده یک مشکل اساسی مانند عفونت، استرس، التهاب، تروما، حساسیت یا سایر بیماری ها است. به همین دلیل مقدار بالای گلبول های سفید خون معمولا نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. پزشک میزان گلبول های سفید خون و همچنین میزان 4 نوع اصلی گلبول های سفید خون را اندازه گیری می کند تا علت این بیماری مشخص شود.
- نوتروفیل ها که حدود 70 درصد از گلبول های سفید خون را تشکیل می دهند، می توانند در واکنش به عفونت های باکتریایی و همچنین فشار فیزیکی و استرس عاطفی افزایش پیدا کنند.
- در صورت وجود عفونت های ویروسی و باکتریایی، تعداد لنفوسیت ها ممکن است افزایش پیدا کند.
- افزایش مونوسیت ها می تواند التهاب مزمن را نشان دهد.
- اگر واکنش آلرژی زا رخ داده و یا در مواردی عفونت انگلی رخ دهد، ممکن است سطح بافیوفیل و ائوزینوفیل افزایش یابد.
درمان کاهش تعداد گلبول های سفید خون
آزمایش خون می تواند به شما بگوید که آیا تعداد گلبول های سفید خون شما کم است یا خیر. درمان شما بستگی به عامل ایجاد بیماری شما دارد و اغلب شامل آنتی بیوتیک است. همچنین ممکن است به درمان خاصی نیاز داشته باشید:
- برای تقویت گلبول های سفید خون
- اگر عفونت دارید
علائم عفونت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب بالا
- لرز و لرز
- گلو درد
- زخم های دهانی که مدام عود می کنند
- دندان درد
- بثورات پوستی
- خستگی
- علائم شبیه آنفولانزا
گاهی اوقات، عفونت ها می توانند منجر به یک وضعیت تهدید کننده زندگی به نام شوند
کارهایی که می توانید خودتان برای جلوگیری از عفونت انجام دهید
اگر تعداد گلبول های سفید خون شما به دلیل بیماری یا دارو کم است، باید اقدامات لازم را برای جلوگیری از عفونت انجام دهید.
کارهایی که برای درمان کمبود گلبول سفید ناشی از عفونت باید انجام دهید:
- از تماس نزدیک با افراد بیمار خودداری کنید
- برای جلوگیری از مسمومیت غذایی، غذا را به درستی ذخیره و آماده کنید
- دست های خود را به طور مرتب با آب گرم و صابون بشویید
- به جای تیغ از ماشین اصلاح برقی استفاده کنید
- از جکوزی مشترک اجتناب کنید
کارهایی که برای درمان کمبود گلبول سفید ناشی از عفونت نباید انجام دهید:
- از غذا، فنجان، ظروف، مسواک یا لوازم آرایش مشترک استفاده نکنید
- از خوردن غذاهای خام مانند گوشت، صدف و تخم مرغ خودداری کنید
- بستر گربه را عوض نکنید یا مدفوع حیوانات را کنترل نکنید
- پوشک بچه را عوض نکنید
- پابرهنه بیرون راه نرو
- در برکه ها و رودخانه ها شنا نکنید
سخن آخر
پس از اینکه علت بالا یا پایین بودن گلبول های سفید خون مشخص شد، هر چه سریع تر جهت درمان به پزشک مراجعه کنید. کم بودن گلبول های سفید خون می تواند سیستم دفاعی بدن را تحت تاثیر قرار داده و شما را در معرض ابتلا به انواع بیماری ها قرار دهد و باید درصدد درمان کمبود گلبول سفید باشیم. اندازه گیری تعداد گلبول های سفید خون برای افراد مبتلا به سرطان جزئی از برنامه درمانی است. اگر پس از اندازه گیری مشخص شد که میزان آن بالاتر یا پایین تر رفته است، نشان می دهد که بیماری وخیم تر شده است و در صورتیکه در محدوده طبیعی قرار داشته باشد، درمان تان اثربخش بوده است.
مقالات مرتبط:
تفاوت بین VLDL و LDL خون (لیپوپروتئین های چگالی کم/بسیار کم)
آزمایش خون MPV؛ موارد استفاده، عوارض جانبی، نتایج آزمایش خون MPV