پزشک ممکن است درخواست آزمایش نیتروژن اوره خون را به عنوان بخشی از روال غربال گری سلامت ارائه دهد. این آزمایش به وی کمک می کند تا ببیند کلیه های شما تا چه حد خوب کار می کنند. ما در این مقاله از سایت سلام دنیا، به بررسی کامل تست نیتروژن اوره خون و روش انجام آن، تفسیر آزمایش bun پرداخته ایم. با ما همراه باشید.
مخفف bun در آزمایش خون
آزمایش نیتروژن اوره خون (BUN) که مخفف شده (Blood Urea Nitrogen Test) است.
در آزمایش خون (bun) چیست
نیتروژن اوره یک فرآورده معمول ولی زائد بدن است که بدن شما آن را از آن چه که می خورید تولید می کند. کبد پروتئین های موجود در غذا را تجزیه کرده و هم زمان با این کار، نیتروژن اوره خون نیز تولید می شود که به عنوان BUN نیز شناخته می شود. کبد این ماده را در خون رهاسازی می کند تا نهایتاً به کمک کلیه ها از بدن دفع شود.
وقتی کلیه ها سالم باشند، BUN را از بدن جمع آوری کرده و تنها مقدار کمی از آن در بدن باقی می ماند. اما بخش عمده ای از این ماده پس از جمع آوری توسط کلیه ها از طریق ادرار از بدن دفع می شود. وقتی کلیه ها دچار نارسایی می شوند، در جمع آوری BUN به مشکل برخورده و مقدار بیش تری از این ماده در خون باقی می ماند. آزمایش نیتروژن اوره خون که به آن آزمایش BUN یا سرم BUN نیز گفته می شود، به سنجش میزان این ماده زائد در خون فرد می پردازد. اگر سطح این ماده خارج از بازه نرمال باشد، این می تواند نشان دهنده وجود مشکل در عملکرد صحیح کلیه ها یا کبد باشد.
حتما بخوانید: شایع ترین بیماری های کلیه و راه های درمانی
چرا باید آزمایش BUN را انجام دهید؟
پزشک شما ممکن است این آزمایش را به عنوان بخشی از روال معاینه عمومی سلامت شما درخواست نماید. این می تواند یکی از چندین آزمایش خونی باشد که شما بایستی انجام دهید. اگر شما نارسایی کلیوی داشته باشید، این آزمایش روشی برای بررسی این که سطح BUN خون شما قبل از شروع درمان دارویی در چه حدی بوده است، مناسب است. همچنین وقتی به دلایل خاصی در بیمارستان بستری می شوید نیز ممکن است این آزمایش بر روی خون شما انجام شود. اگر پزشک مشکوک به نارسایی کلیوی باشد، می تواند درخواست انجام این آزمایش را بدهد. اگر هر کدام از علائم زیر را دارید که می توانند نشانه وجود مشکلات کلیوی باشند، پزشک تان را در جریان قرار دهید:
- تغییر در میزان و حجم ادرار
- ادرار کف آلود، خونی، همراه با تغییر رنگ یا قهوه ای
- درد در هنگام دفع ادرار
- تورم در دست ها، مچ ها، پاها، قوزک ها، اطراف چشم ها، صورت یا شکم
- بی قراری پاها در زمان خواب
- درد مفاصل و استخوان ها
- درد در میانه کمر جایی که کلیه ها قرار دارند
- خستگی مزمن
حتما بخوانید: 10 علت سوزش ادرار و دفع ادرار دردناک
چگونه برای آزمایش BUN آماده شوید؟
قبل از انجام آزمایش نیتروژن اوره، به پزشک تان بگویید که از چه داروهایی استفاده می کنید. بعضی از این داروها ممکن است نتایج آزمایش را تغییر دهند. پزشک ممکن است از شما بخواهد تا مصرف بعضی از این داروها را برای مدتی قبل از انجام آزمایش متوقف نمایید. اگر تنها آزمایش BUN از شما گرفته می شود، می توانید قبل از آزمایش بخورید و بیاشامید. اما اگر آزمایش شما شامل سایر آزمایشات خونی نیز می شود، پزشک به شما دستورالعمل های لازم شامل پرهیز احتمالی از خوردن و آشامیدن ساعاتی قبل از انجام آزمایش را به شما ارائه خواهد داد.
در طول آزمایش BUN چه اتفاقی روی می دهد؟
تکنسین آزمایشگاه نمونه ای از خون شما را از رگ آرنج یا پشت دست شما دریافت خواهد کرد. ممکن است وقتی سوزن وارد بدن شما می شود، کمی احساس سوزش نمایید. پس از آزمایش ممکن است در ناحیه ورود سوزن کمی درد داشته باشید اما این علائم به سرعت برطرف شده و شما می توانید به امور روزمره خود بپردازید. نمونه خون شما برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد و پس از چند روز نتایج آن آماده خواهد گردید.
تفسیر نتیجه آزمایش BUN
نتیجه آزمایش عددی خواهد بود که نشان می دهد چه میزان BUN در خون شما وجود دارد. بازه نرمال برای این این عدد بین 7 تا 20 میلی گرم در دسی لیتر می باشد (میلی گرم واحد بسیار کوچکی بوده و 28000 واحد آن معادل یک اونس می باشد. یک دسی لیتر نیز معادل 3.4 اونس می باشد). اگر نتایج آزمایش شما در بازه نرمال نبود، با پزشک تان مشورت نمایید.
چندین چیز ممکن است بر نتیجه آزمایش BUN تاثیر گذارد بنابراین بالاتر یا پایین تر از حد نرمال بودن نتیجه این آزمایش الزاماً به معنی وجود یک مشکل جدی نمی باشد. مواردی که می توانند بر میزان BUN تاثیر گذارند عبارتند از:
- رژیم غذایی سرشار از پروتئین (می تواند باعث بالا رفتن سطح BUN شود)
- رژیم غذایی با کمبود پروتئین (می تواند باعث پایین آمدن سطح BUN شود)
- داروهای مختلف شامل استروئیدها و آنتی بیوتیک ها (افزایش یا کاهش دهنده سطح BUN)
- بارداری
- افزایش سن
سطوح بالای BUN می تواند به چه معنا باشد؟
سطوح بالای BUN می تواند نشان دهنده مشکلات مختلفی در خصوص کلیه ها باشد. با پزشک تان درباره عامل ایجاد این مساله و گام های درمانی احتمالی صحبت کنید.
سطوح بالای BUN همچنین می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:
- کمبود آب و مایعات بدنی
- انسداد مجاری ادراری (ناتوانی در دفع صحیح ادرار)
- نارسایی احتقانی قلب (وقتی قلب به درستی قادر به پمپ کردن خون نمی باشد)
- شوک
- جراحات سوختگی
- استرس
- حمله قلبی
- خون ریزی در مجاری گوارشی مانند معده، روده ها یا مری
حتما بخوانید: علل و علائم حمله قلبی
سطوح پایین BUN نادر می باشند. اگر با این چنین موردی مواجه شدید، می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:
- بیماری کبدی
- سوء تغذیه (وقتی رژیم غذایی شما به اندازه کافی شامل مواد مغذی نبوده یا بدن شما قادر به جذب صحیح مواد غذایی نمی باشد)
- پرآبی (داشتن مایعات بیش از حد در بدن)
اما به طور کلی آزمایش BUN روشی برای تشخیص این مشکلات محسوب نمی شود و معمولاً به آزمایشات دیگری در این خصوص نیاز است.
آزمایش کراتین چیست (آزمایش نسبت bun به کراتنین خون)
پزشک ممکن است درخواست آزمایش کراتین نماید که یک آزمایش خونی دیگر است که به بررسی عملکرد کلیه ها می پردازد. دلیل این آزمایش این است که آزمایش BUN به تنهایی چندان به تشخیص مشکلات کمک نمی نماید. وقتی سطوح BUN با سطوح کراتین مقایسه شوند، تصویر بهتری از آن چه برای کلیه های شما اتفاق افتاده است، آشکار خواهد شد. این موضوع به عنوان نسبت BUN به کراتین شناخته می شود.
حتما بخوانید: عوارض جانبی و خطرات استفاده از مکمل های کراتین
کراتین یک محصول زائد دیگر است که توسط ماهیچه ها تولید شده و توسط کلیه ها فیلتر و جمع آوری می شود. مانند BUN، سطوح بالای کراتین نیز می تواند نشان دهنده این باشد که محصولات زائد زیادی در بدن وجود دارد که توسط کلیه ها جمع آوری نگردیده است. نسبت عادی BUN به کراتین بین 10 به 1 تا 20 به 1 در نظر گرفته می شود. داشتن نسبت بالاتر از این مقدار ممکن است به این معنی باشد که خون کافی به سمت کلیه ها ارسال نمی شود و می تواند دلایلی مانند نارسایی احتقانی قلبی، کم آبی یا خون ریزی مجاری هاضمه داشته باشد. وجود نسبت پایین تر از حد نرمال بین BUN و کراتین می تواند نشان دهنده بیماری کبدی یا سوء تغذیه باشد.
سخن آخر
کبد پروتئین های موجود در غذا را تجزیه کرده و هم زمان با این کار، نیتروژن اوره خون نیز تولید می شود که به عنوان BUN نیز شناخته می شود. برای تشخیص روش عملکرد کلیه ها آزمایش bun (نیتروژن اوره خون) و همچنین آزمایش کراتین انجام می شود. که بالا یا پایین بودن مقدار Bun می تواند علل مختلفی داشته باشد. امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. می توانید این پست را از طریق شبکه های اجتماعی با دوستان خود به اشتراک بگذارید. همچنین می توانید سوالات خود را در خصوص آزمایش bun با ما در بخش نظرات در میان بگذارید.
منبع: webmd
مطالب مرتبط:
عفونت کلیه (پیلونفریت) چیست + علائم و درمان آن