آپنه خواب (Sleep apnea)، که به نام های تنگی نفس یا وقفه تنفسی در خواب هم شناخته می شود، یک نارسایی خواب مرسوم است که در آن تنفس افراد به دفعات در طول خواب متوقف و مجدداً شروع می شود. علائم آپنه خواب شامل خواب آلودگی روزانه، خرخر بلند و بی قراری در خواب می باشد. ما در این مطلب سلام دنیا، به بررسی اینکه آپنه خواب چست ، علائم و علت وقفه تنفسی در خواب و درمان آپنه خواب با روش های ساده خانگی و پزشکی و همچنین راه های تشخیص و عوامل افزایش دهنده آپنه خواب (تنگی نفس در خواب) پرداختیم. با ما همراه باشید.
آپنه خواب (Sleep apnea) چیست
آپنه خواب، یک نارسایی خواب مرسوم است که در آن تنفس افراد به دفعات در طول خواب متوقف و مجدداً شروع می شود. علائم آن شامل خواب آلودگی روزانه، خرخر بلند و بی قراری در خواب می باشد. توقف ناخواسته در تنفس ممکن است بر اثر مسدود شدن مسیرهوایی یا یک مساله علامت دهنده در مغز باشد. اکثر افراد با این شرایط، دارای نوع اول آن یعنی آپنه خواب مسدودی (OSA) می باشند. آپنه خواب بدلیل یک مساله علامت دهنده به عنوان آپنه خواب مرکزی (CSA) شناخته می شود.
فرد بدون اینکه بداند به دفعات در طول خواب دچار توقف تنفس می شود. وقتی که مسیر هوا باز شد یا علامت تنفس دریافت گردید، فرد ممکن است خرخر کرده يا نفس عمیقی کشیده یا به طور کامل از خواب با احساسی مانند نفس نفس، خفگی یا شوکه شدن از بیانجامد.
آپنه خواب درمان نشده می تواند منجر به مشکلات سلامتی بالقوه جدی مانند ناراحت قلبی و افسردگی شود. این مساله می تواند فرد را خواب آلودگی و خسته کرده و ریسک بروز حوادث را در هنگام کار و رانندگی برای وی افزایش دهد.
قوانین و نکاتی در مورد آپنه خواب
در اینجا بعضی نکات کلیدی درباره آپنه خواب را بیان می کنیم:
- از هر 5 فرد بالغ 1 نفر علائم خفیفی از آپنه خواب مسدودی (OSA) دارا می باشد در حالی که نسبت این مشکل برای افرادی با علائم متوسط تا شدید، 1 به 15 می باشد.
- تقریباً 18 میلیون نفر آمریکایی به این شرایط مبتلا هستند اما تنها 20 درصد آنها تشخیص و درمان شده اند.
- زنان یائسه یا پس از یائسگی ریسک بیشتری برای ابتلا به OSA دارند.
- آپنه خواب یک عامل ریسک مستقل برای فشارخون بالا محسوب می شود.
حتما بخوانید: درمان قطعی فشار خون بالا با عرقیات گیاهی، دمنوش در طب سنتی
- درحالی که آپنه خواب در بین افراد 50 ساله یا بیشتر، شایع تر است اما می تواند افراد را در هر سنی (حتی کودکان) را درگیر نماید.
انواع آپنه خواب
برای بعضی افراد، آزمایش آپنه خواب در خانه (HSAT) می تواند در مکان تحقیق آزمایشگاهی انجام پذیرد. تعداد دفعات بروز آپنه در طول هر ساعت خواب، تعیین کننده شدت مشکل آپنه خواب بیمار می باشد:
- نرمال: 0 تا 5 آپنه در ساعت.
- آپنه خواب خفیف: 5 تا 15 آپنه در ساعت.
- آپنه خواب متوسط: 16 تا 30 آپنه در ساعت.
- آپنه خواب شدید: بیش از 31 آپنه در ساعت.
علائم آپنه خواب
فرد مبتلا به آپنه خواب ممکن است نسبت به علائم آن آگاهی نداشته باشد اما فرد دیگری ممکن است متوجه شود که تنفس وی در حین خواب دچار مشکل شده، دچار احساس خفگی گردیده، از خواب بیدار شده و مجدداً به خواب می رود.
یک علامت مرسوم در این مشکل، خواب آلودگی در طول روز به دلیل بروز وقفه در روال عادی خواب در هنگام شب می باشد.
علائم دیگر عبارتند از:
- بی قراری در خواب یا بی خوابی
حتما بخوانید: درمان بی خوابی در طب سنتی
- مشکل داشتن در تمرکز
- خرخر بلند
- چندین مرتبه بیدار شدن از خواب برای رفتن به دستشویی
- بیدار شدن با دهانی خشک یا گلویی دردناک
- سردرد صبحگاهی
- کج خلقی و زودرنجی
- سوزش قلب یا معده
- کاهش میل جنسی و ناتوانی در نعوظ
- گردن ضخیم تر با احتمال بیشتری برای ابتلا به آپنه خواب در ارتباط است. منظور از گردن ضخیم، گردنی با محیط بیش از 17 اینج برای مردان و بیش از 15 اینچ برای زنان می باشد.
علت آپنه خواب
عوامل مختلفی می توانند با انسداد یا ناکارآمدی مسیر هوایی در ارتباط باشند:
تغییرات ماهیچه ای: وقتی افراد می خوابند، ماهیچه هایی که مسیرهوا را باز می کنند، شل می شوند و همراه با زبان مسیر عبور هوا را باریک می سازند. به طور عادی، این شل شدگی مانع عبور جریان هوا به و از ریه ها نمی شود اما در آپنه خواب این اتفاق روی می دهد.
انسداد فیزیکی: بافت ضخیم شده اضافی یا چربی بیش از حد ذخیره شده در اطراف مسیر هوایی می تواند مانع عبور هوا شده و هر گونه هوای عبوری در این شرایط می تواند باعث ایجاد خرخر بلند مرتبط با OSA شود.
عملکرد مغر: در آپنه خواب مرکزی (CSA) ، کنترل های عصبی برای تنفس دچار مشکل هستند و در روند کنترل و ریتم تنفس اختلال ایجاد می کنند. CSA معمولاً با یک شرایط پزشکی زیرساختی مانند سکته یا مشکلات قلبی، جابجایی اخیر به ارتفاع بالا و یا استفاده از داروهای تشکین دهنده درد در ارتباط می باشد.
وقتی مسیر هوا به طور کامل مسدود شود، خرخر متوقف گردیده و برای مدت 10 تا 20 ثانیه تنفسی روی نخواهد داد و یا تا زمانی که مغز آپنه را احساس کرده، به ماهیچه ها علامتی برای سخت شدن ارسال کرده و مسیر هوا را دوباره برقرار نمایند. این توقف در تنفس به عنوان آپنه شناخته می شود.
هرچند این فرآیند صدها بار در طول شب روی می دهد، اما فردی که دچار آپنه می شود، نسبت به آن هوشیاری و آگاهی ندارد.
عوامل افزایش دهنده ریسک ابتلا به آپنه خواب
عوامل ریسک برای آپنه خواب عبارتند از:
- خوابیدن به پشت
- چاقی
- سینوزیت مزمن
حتما بخوانید: درمان خانگی سینوزیت با 8 روش ساده
- محیط گردن بزرگ
- افزایش وزن به تازگی
- یائسگی
- لوزه ها یا آدنوئیدهای بزرگ
- سندروم داون
- سیگار کشیدن
- سابقه خانوادگی آپنه خواب
- چانه طاقچه ای یا جلو آمدگی بیش از حد فک بالایی
- مشکلات و تداخلات
- نارسایی های خواب با تعدادی از مشکلات و تداخلات در ارتباط هستند که عبارتند از:
- حوادث وسایل نقلیه موتوری
- مشکلات تشخیصی و تمرکزی
- سندروم متابولیک
- تغییرات حس و حال
- فشارخون
- سکته
- گلوکوم یا آب سیاه
- مشکلات حافظه
- خستگی مزمن
- کاهش کیفیت زندگی
- افزایش ریسک مرگ و میر
- سردردها
- خشکی دهان یا گلودرد پس از خواب با دهان باز
روش های تشخیص آپنه خواب
هر فردی که احساس خستگی مزمن یا سستی را در طول روز دارد بایستی با پزشک در خصوص یافتن علت بروز این شرایط و گامهای ضروری برای رفع آن مشورت نماید.
سوالات مرسوم که ممکن است پرسیده شوند عبارتند از:
- برنامه زمانی خواب شما در روزهای هفته و آخر هفته چگونه می باشد؟
- چه مدت طول می کشد تا به خواب بروید؟
- آیا دارویی برای کمک به خوابیدن مصرف می کنید؟
- فکر می کنید هر شب به طور متوسط چقدر می خوابید؟
- آیا تاکنون کسی به شما اعلام کرده است که خرخر می کنید؟
- آیا با نوعی احساس اضطراب و ترس از خواب بیدار می شوید؟
- وقتی از خواب بیدار می شوید چه حسی دارید؟
- در هنگام تماشای تلویزیون یا مطالعه به آسانی سرتان را به اطراف تکان می دهید؟
- آیا فردی در خانواده نزدیک شما مبتلا به نارسایی های خواب می باشد؟
محیط خوابتان را توصیف نمایید.
آپنه خواب با یک بررسی خواب (ناکترنال پلی سامنوگرافی) در طول یک شب خواب در آزمایشگاه خواب تشخیص داده می شود. این آزمایش امواج مغزی، حرکات چشم و پاها، سطح اکسیژن، جریان هوا و ریتم قلب را در طول خواب ثبت می نماید. یک پزشک که متخصص نارسایی های خواب می باشد، آزمایش را تفسیر می نماید.
درمان آپنه خواب
آپنه خواب یک مشکل مرسوم مرتبط با کاهش سلامت عمومی و ریسک بالاتر مشکلات تهدید کننده زندگی مانند حوادث نقلیه موتوری، مشکل در تمرکز، افسردگی، حمله قلبی و سکته می باشد. بسته به عامل و سطح آپنه، روش های مختلفی برای درمان آن وجود دارد. هدف درمان نرمال سازی روند تنفس در طول خواب می باشد.
حتما بخوانید: درمان خانگی آپنه خواب
نرمال سازی خواب تأثیرات زیر را برای آپنه خواهد داشت:
- خستگی روزانه را رفع می نماید
- تغییرات سلامت ذهنی ناخواسته را از آپنه یا کمبود خواب حذف می نماید
- مانع بروز تغییرات قلبی عروقی بوجود آمده بدلیل وارد آمدن فشار بیش از حد در نتیجه تنفس نامناسب می شود
- تغییرات سبک زندگی
- تغییرات سبک زندگی برای نرمال سازی تنفس ضروری می باشند و در واقع اولین قدمهای ضروری در درمان محسوب می شوند که عبارتند از:
- توقف مصرف الکل
- توقف مصرف سیگار
- کم کردن وزن
- خوابیدن به پهلو
- سایر گزینه ها
سایر گزینه های درمان آپنه خواب عبارتند از:
درمان فشار مداوم و مثبت به مسیر هوا (CPAP): این یک درمان اولیه برای آپنه خواب محسوب می شود. این کار مسیرهای هوایی را با وارد آوردن یک جریان مداوم از هوا با فشار مثبت از طریق یک ماسک باز نگه می دارد. بعضی افراد در استفاده از CPAP مشکل داشته و قبل از دستیابی به نتیجه ای پایدار آن را رها می کنند. با این وجود معیارهای فراوانی وجود دارند که می تواند استفاده از دستگاه را آسان تر و دوره تنظیمات را روان تر نمایند. ماسک و ویژگیهای آن می توانند تنظیم شده و کمی افزودن رطوبت به هوا به دلیل عبور آن از درون ماسک، می تواند علائم مربوط به بینی را تسکین دهد.
جراحی: روال های جراحی مختلفی برای OSA وجود دارند که مسیر هوایی را بازتر می کنند. جراحی می تواند برای سخت و محکم کردن یا کوچک کردن بافت مسدود کننده یا اضافی و یا حتی لوزه های بزرگ شده استفاده شود. بسته به نوع و میزان جراحی، روالها می توانند در مطب پزشک یا بیمارستان انجام پذیرند.
ابزار جابجایی فک پایین (MRD): این ابزاری سفارشی ساز مناسب برای افرادی مبتلا به OSA خفیف یا متوسط می باشد. این قطعه دهانی آرواره فرد را در هنگام خواب در وضعیت رو به جلو نگه می دارد تا فضای پشت زبان را بیشتر نماید. این عمل مسیر هوایی بالایی را باز نگه داشته و مانع بروز آپنه و خرخر می شود. عوارض جانبی MRD ممکن است شامل درد دندان و آرواره و تشدید احتمال بروز بیماری مفصل شقیقه ای - آرواره ای باشد.
آپنه خواب درمان نشده و تأثیرات آن می توانند عواقب ناخوشایندی به دنبال داشته باشند. هر فردی با خواب آلودگی بیش از حد در طول روز و یا سایر علائم آپنه خواب بایستی در این زمینه با پزشک مشورت نماید.
سخن آخر
آپنه خواب درمان نشده می تواند منجر به مشکلات سلامتی بالقوه جدی مانند ناراحت قلبی و افسردگی شود. این مساله می تواند فرد را خواب آلودگی و خسته کرده و ریسک بروز حوادث را در هنگام کار و رانندگی برای وی افزایش دهد.
منبع: medicalnewstoday
مقالات مرتبط:
4 علت سردرد صبحگاهی (از خواب بیدار شدن با سردرد)
درمان خانگی خروپف با عسل و داروی گیاهی