تولارمی یک بیماری عفونی نادر است. این بیماری همچنین به عنوان تب خرگوش یا تب دی فلای هم شناخته می شود. اکثر افرادی که در معرض بیماری تولارمی قرار دارند و بیمار می شوند، معمولاً این اتفاق طی سه تا پنج روز رخ میدهد. در این مطلب سلام دنیا، درباره علائم بیماری تولارمی، علت، راه تشخیص و درمان تب خرگوشی و راه پیشگیری از تولارمی صحبت کردیم. با ما همراه باشید.
بیماری تولارمی یا تب خرگوش چیست
تولارمی یک بیماری عفونی نادر است. این بیماری همچنین به عنوان تب خرگوش یا تب دی فلای هم شناخته می شود، و معمولا به پوست، چشم ها، غدد لنفاوی و ریه ها حمله می کند. تولارمی توسط باکتری فرانسیسلا تولارنسیس ایجاد می شود. این بیماری عمدتاً خرگوش‌ها، خرگوش‌های صحرایی و جوندگانی مانند موش آبی و سنجاب را درگیر می‌کند. تولارمی همچنین می تواند پرندگان، گوسفندان و حیوانات اهلی مانند سگ، گربه و همستر را نیز مبتلا کند. تولارمی به روش های مختلفی از جمله نیش حشرات و قرار گرفتن مستقیم در معرض حیوان آلوده به انسان سرایت می کند. بیماری تولارمی بسیار مسری و بصورت بالقوه کشنده است، اما اگر به موقع تشخیص داده شود، معمولاً می توان آن را به طور موثر با آنتی بیوتیک های خاص درمان کرد.
علائم بیماری تولارمی
اکثر افرادی که در معرض بیماری تولارمی قرار دارند و بیمار می شوند، معمولاً این اتفاق طی سه تا پنج روز رخ میدهد، اگرچه ممکن است تا 21 روز طول بکشد. انواع مختلفی از تولارمی وجود دارد و نوع آن بستگی به نحوه و مکان ورود باکتری به بدن دارد. هر نوع تولارمی علائم خاص خود را دارد.
علائم تولارمی اولسروگلندولار
این شایع ترین نوع بیماری تولارمی است. علائم و نشانه های آن عبارتند از:
- زخم پوستی که در محل عفونت، معمولاً در اثر نیش حشره یا حیوان ایجاد می شود
- غدد لنفاوی متورم و دردناک
- تب
- لرز
- سردرد
- خستگی
علائم تولارمی غده ای
افراد مبتلا به تولارمی غده ای همان علائم و نشانه های تولارمی اولسرگلندولار را دارند، اما بدون زخم پوستی.
علائم تولارمی چشمی
این نوع بیماری روی چشم ها تأثیر می گذارد و ممکن است باعث بروز علائم زیر شود:
- درد چشم
- قرمزی چشم
- تورم و ترشح چشم
- زخم در داخل پلک
- حساسیت به نور
علائم تولارمی اوروفارنکس
این نوع تولارمی بر دهان، گلو و دستگاه گوارش تأثیر می گذارد. علائم و نشانه های آن عبارتند از:
- تب
- گلو درد
- زخم های دهان
- درد شکم
- استفراغ
- اسهال
حتما بخوانید: درمان خانگی اسهال و دل پیچه
- لوزه های ملتهب
- تورم غدد لنفاوی در گردن
تولارمی پنومونی
این نوع تولارمی باعث علائم و نشانه های معمول بیماری ذات الریه می شود، علائم آن شامل:
- سرفه خشک
- درد قفسه سینه
- مشکلات تنفسی
البته سایر اشکال تولارمی نیز می توانند به ریه ها سرایت کنند.
تولارمی تیفوئیدی
این شکل نادر و جدی این بیماری است و معمولاً باعث بروز علائم زیر می شود:
- تب و لرز بالا
- درد عضلانی
- گلودرد
حتما بخوانید: درمان خانگی گلودرد
- استفراغ و اسهال
- طحال بزرگ شده
- کبد بزرگ
- پنومونی
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که فکر می کنید ممکن است در معرض تولارمی قرار گرفته باشید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. این امر به ویژه در صورتی درست است که شما توسط کنه گزیده شده باشید یا حیوان وحشی در منطقه ای که تولارمی در آن وجود دارد در آغوش گرفته باشید و تب، زخم های پوستی یا غدد متورم داشته باشید.
علت بیماری تولارمی
بیماری تولارمی به طور طبیعی در انسان رخ نمی دهد و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود. با این حال، تولارمی در سراسر جهان به ویژه در مناطق روستایی رخ می دهد، زیرا بسیاری از پستانداران، پرندگان و حشرات به باکتری فرانسیسلا تولارنسیس آلوده هستند. این موجودات زنده می توانند هفته ها در خاک، آب و حیوانات مرده زندگی کند. برخلاف برخی از بیماری‌های عفونی که تنها به یک طریق از حیوانات به انسان سرایت می‌کنند، تولارمی چندین راه انتقال دارد. نحوه ابتلا به این بیماری معمولاً نوع و شدت علائم را تعیین می کند. به طور کلی، از طریق موارد زیر می توانید به تولارمی منتقل شوید:
نیش حشرات: اگرچه تعدادی از حشرات ناقل تولارمی هستند، اما کنه ها و دی فلای ها به احتمال زیاد این بیماری را به انسان منتقل می کنند. نیش کنه باعث درصد زیادی از موارد تولارمی اولسرگلندولار می شود.
قرار گرفتن در معرض حیوانات بیمار یا مرده: تولارمی اولسروگلندولار همچنین میتواند در اثر تماس یا گاز گرفته شدن توسط یک حیوان آلوده، اغلب خرگوش یا خرگوش صحرایی، ایجاد شود. باکتری ها از طریق بریدگی ها و ساییدگی های کوچک یا نیش وارد پوست می شوند و زخمی در محل زخم ایجاد می شود. نوع تولارمی چشمی زمانی رخ می دهد که چشمان خود را پس از دست زدن به حیوان آلوده مالش دهید.
باکتریهای موجود در هوا: باکتریهای موجود در خاک می‌توانند در طی باغبانی، ساخت‌وساز یا سایر فعالیت‌هایی که زمین را دست خورده می‌کنند در هوا منتقل شوند. استنشاق باکتری می تواند منجر به تولارمی پنومونی شود. کارکنان آزمایشگاهی که با تولارمی کار می کنند نیز در معرض خطر عفونت باکتریهای موجود در هوا هستند.
غذا یا آب آلوده: اگرچه این مورد غیر معمول است، اما ممکن است به دلیل خوردن گوشت نیم پز حیوان آلوده یا نوشیدن آب آلوده به تولارمی مبتلا شوید.
عوامل خطر بیماری تولارمی
اگرچه هر فردی در هر سنی ممکن است به تولارمی مبتلا شود، اما حضور در مشاغل یا فعالیت های خاص یا زندگی در مناطق خاص خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
1. زندگی یا سفر به مناطق خاص
بیماری تولارمی در ایالات متحده، کانادا، مکزیک، ژاپن و اروپا گزارش شده است. در ایالات متحده، این بیماری معمولاً در آرکانزاس، میسوری، اوکلاهما و داکوتای جنوبی شایع‌تر است، اگرچه شیوع بیماری در کلرادو، نبراسکا و وایومینگ در سال 2015 نیز رخ داده است. تولارمی در بخش‌هایی از ماساچوست، از جمله تاکستان مارتا و نانتاکت نیز گزارش شده است.
2. داشتن سرگرمی ها یا مشاغل خاص
موارد زیر می تواند خطر ابتلا به تولارمی را افزایش دهد:
- شکار و صید: از آنجایی که شکارچیان در معرض خون حیوانات وحشی هستند و ممکن است گوشت حیوانات وحشی را بخورند، در معرض خطر ابتلا به بیماری تولارمی قرار دارند.
- باغبانی یا محوطه سازی: باغبانان و طراحان فضای سبز نیز ممکن است در معرض خطر ابتلا به تولارمی قرار داشته باشند. این امکان وجود دارد که باغبان باکتری هایی موجود در خاک را که در حین کار بر روی زمین یا هنگام استفاده از چمن زنی و دستگاه های اصلاح علف های هرز که تحریک می شوند، را استنشاق کنند.
- کار در حیات وحش یا دامپزشکی: افرادی که با حیات وحش یا حیوانات اهلی کار می کنند در معرض خطر ابتلا به تولارمی هستند.
عوارض بیماری تولارمی
در صورت عدم درمان، تولارمی می تواند کشنده باشد. سایر عوارض احتمالی آن عبارتند از:
حتما بخوانید: بیماری ذات الریه چیست
1. التهاب ریه ها (پنومونی)
ذات الریه می تواند منجر به نارسایی تنفسی شود، وضعیتی که در آن ریه ها اکسیژن کافی دریافت نمی کنند، دی اکسید کربن کافی آزاد نمی کنند یا هر دو موارد وجود دارد.
2. عفونت اطراف مغز و نخاع (مننژیت)
مننژیت یک عفونت جدی و گاها تهدید کننده حیات مایع و غشاء (مننژ) اطراف مغز و نخاع است.
3. تحریک اطراف قلب (پریکاردیت)
این عارضه التهاب و تحریک غشای نازکی است که قلب را احاطه کرده است.
4. عفونت استخوان (استئومیلیت)
باکتری تولارمی گاهی به استخوان ها گسترش پیدا می کند.
پیشگیری از بیماری تولارمی
در حال حاضر هیچ واکسنی برای بیماری تولارمی در دسترس نیست. اگر در یک شغل پرخطر کار می کنید یا در منطقه ای زندگی می کنید که تولارمی در آن وجود دارد، این اقدامات ممکن است در کاهش احتمال عفونت مفید باشد:
- در مقابل حشرات از خود محافظت کنید. تولارمی در ایالات متحده اغلب مربوط به نیش کنه است. در سایر نقاط جهان، تولارمی بیشتر از طریق نیش پشه ایجاد می شود. اگر به مناطق آلوده به کنه یا پشه سفر می کنید، پیراهن آستین بلند و شلوار بلند بپوشید، شلوار خود را در جوراب خود فرو کنید و از کلاه لبه پهن برای محافظت از صورت و گردن خود استفاده کنید. از کرم های دافع حشرات با 20 تا 30 درصد، پیکاریدین یا IR3535 استفاده کنید، اما دستورالعمل های سازنده را به دقت دنبال کنید. از دافع حشرات در حد متعادل استفاده کنید و در پایان روز آن را بشویید.
- از نظر وجود کنه بدن خود را بررسی کنید و در صورت یافتن کنه فوراً آنها را بردارید. حتما حیوانات خانگی خود را نیز بررسی کنید.
- هنگام باغبانی مراقب باشید. باغبان‌های خانه و منظره‌سازان حرفه‌ای باید هنگام حفاری خاک، پاک‌کردن علف‌های هرز یا برس یا چمن‌زنی از ماسک استفاده کنند.
- با حیوانات به دقت تعامل کنید. اگر خرگوش وحشی یا خرگوش را شکار می کنید یا با آن کار می کنید، دستکش و عینک محافظ بپوشید و پس از دست زدن به حیوان دست های خود را با آب گرم و صابون کاملا بشویید.
- گوشت نیم پز نخورید. تمام گوشت های شکار را کاملاً بپزید و از پوست انداختن یا پانسمان حیواناتی که به نظر بیمار هستند،خودداری کنید. گرما باکتری فرانسیسلا تولارنسیس را از بین می برد، بنابراین گوشت( گوشت چرخ کرده و گوشت شکار) را در دمای مناسب ،حداقل 160 درجه فارنهایت (71.1 درجه سانتیگراد)بپزید تا خوردن آن ایمن شود. مرغ باید تا 165 فارنهایت (73.8 درجه سانتیگراد) پخته شود.
- از حیوانات خانگی خود محافظت کنید. دام ها و حیوانات خانگی اگر بخشی از خرگوش بیمار را بخورند یا توسط کنه آلوده گاز گرفته شوند، می توانند به بیماری تولارمی مبتلا شوند. برای کمک به ایمن نگه داشتن حیوانات خانگی خود، از نگهداری آنها در بیرون خانه بدون نظارت خودداری کنید، از گزش آنها توسط کک و کنه محافظت کنید و اجازه ندهید در تماس نزدیک با حیوانات وحشی یا مرده قرار گیرند.
تشخیص بیماری تولارمی
از آنجایی که تولارمی بیماری نادری است و علائم مشترک با سایر بیماری ها را دارد، ممکن است تشخیص تولارمی دشوار باشد. اگر در فعالیت هایی مانند شکار خرگوش شرکت داشته اید که خطر ابتلا شما را افزایش می دهد، حتما ان را به پزشک خود اطلاع دهید.تولارمی معمولاً از طریق آزمایش خون قابل تشخیص است. یک آزمایش به دنبال آنتی بادی برای تشخیص باکتری انجام می شود و آن آزمایش تا چند هفته بعد نشان نمی دهد که شما به عفونت مبتلا شده اید. همچنین ممکن است برای بررسی علائم ذات الریه از قفسه سینه آزمایش رادیوگرافی انجام شود.
درمان بیماری تولارمی
تولارمی را می‌توان با آنتی‌بیوتیک‌هایی که مستقیماً به عضله یا ورید تزریق می‌شود، درمان کرد. آنتی بیوتیک جنتامایسین معمولاً برای درمان تولارمی انتخاب مناسبی است. استرپتومایسین نیز برای درمان این بیماری موثر است، اما می تواند سخت باشد و ممکن است عوارض جانبی بیشتری نسبت به سایر آنتی بیوتیک ها داشته باشد.بسته به نوع تولارمی تحت درمان، پزشکان ممکن است به جای آن، آنتی بیوتیک های خوراکی مانند داکسی سایکلین (اوراسیا، ویبرامایسین، و غیره) یا سیپروفلوکساسین (سیپرو) را تجویز کنند.
حتما بخوانید: قرص سیپروفلوکساسین برای چیست
همچنین برای رفع هر گونه عارضه ای مانند مننژیت یا ذات الریه درمان دریافت خواهید کرد. به طور کلی، پس از بهبودی از بیماری باید نسبت به تولارمی مصون باشید، اما برخی از افراد ممکن است عود یا عفونت مجدد را تجربه کنند.
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک در زمان مبتلا به بیماری تب خرگوش
احتمالاً با مراجعه به پزشک مراقبت های اولیه را شروع خواهید کرد. با این حال، در برخی موارد، هنگامی که برای تعیین وقت تماس می گیرید، ممکن است بلافاصله به متخصص بیماری های عفونی ارجاع داده شوید.در ادمه اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک می کند تا برای قرار ملاقات خود آماده شوید.
کاری که باید انجام دهید
علائم خود، از جمله علائمی که ممکن است با دلیل تعیین وقت ملاقات با پزشک نامرتبط باشند را فهرست کنید. اطلاعات شخصی مهم، به ویژه فعالیت های اخیر، مانند شکار یا باغبانی یا سفر به مناطق آلوده به کنه را یادداشت کنید. فهرستی از همه داروها،ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید را تهیه کنید. سوالات را بنویسید تا از پزشک خود بپرسید. تهیه لیستی از سوالات برای پزشک به شما کمک می کند از ملاقات با پزشک خود نهایت استفاده را ببرید. برخی سوالات اساسی که باید درباره بیماری تولارمی، از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- محتمل ترین علت علائم من چیست؟
- آیا علل احتمالی دیگری وجود دارد؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- چه درمان هایی در دسترس است؟
- انتظار چه عوارض جانبی داشته باشم؟
- من به بیماری دیگری مبتلا هستم. چگونه می توانم این شرایط را با هم به بهترین شکل مدیریت کنم؟
- آیا بروشور یا سایر مطالب چاپی وجود دارد که بتوانم با خود ببرم؟
- چه وب سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می کنید؟
- از پرسش سؤالات دیگری که ممکن است داشته باشید دریغ نکنید.
از پزشک خود چه انتظاری داشته باشید؟
پزشک شما احتمالاً تعدادی سؤال از جمله سوالات زیر را از شما می‌پرسد:
- چه زمانی علائم را تجربه کردید؟
- آیا اخیراً به شکار، باغبانی پرداخته اید یا به مناطقی که شیوع کنه در آن زیاد است سفر داشته اید؟
- آیا علائم شما مداوم بوده است یا می‌آیند و می‌روند؟
- آیا علائم شما شدید است؟
- آیا چیزی علائم شما را بهبود می بخشد؟
- آیا چیزی وجود دارد که علائم شما را بدتر کند؟
سخن آخر
تولارمی به روش های مختلفی از جمله نیش حشرات و قرار گرفتن مستقیم در معرض حیوان آلوده به انسان سرایت می کند. بیماری تولارمی بسیار مسری و بصورت بالقوه کشنده است، اما اگر به موقع تشخیص داده شود، معمولاً می توان آن را به طور موثر با آنتی بیوتیک های خاص درمان کرد. امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. می توانید این مقاله را با دوستان خود در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید.