فریتین پروتئینی است که آهن را ذخیره می کند و زمانی که بدن به آن احتیاج داشته باشد، رها می کند. فریتین معمولاً در سلول های بدن شما وجود دارد و در واقع در جریان خون شما به میزان کمی جریان دارد. بررسی میزان فریتین در خون به پزشک کمک می کند درباره سطح آهن بدن شما آگاهی پیدا کند. پایین یا بالا بودن فریتین عوارضی به همراه دارد. در ادامه این مقاله از سایت سلام دنیا، به عوارض فریتین خون بالا در بدن و راههای درمان آن می پردازیم.
فریتین چیست و عملکرد فریتین در خون
بیشترین غلظت فریتین به طور معمول در سلول های کبدی و سیستم ایمنی بدن (معروف به سلول های رتیکولوآندوتلیال) است. تا زمانیکه نیاز به ساخت گلبول های قرمز بیشتری شود، فریتین در سلول های بدن ذخیره می شود. بدن به سلول ها سیگنال ارسال می کند تا فریتین آزاد کند. سپس فریتین به ماده دیگری به نام ترانسفرین متصل می شود.
ترانسفرین پروتئینی است که با فریتین ترکیب می شود تا آن را به مکانی که گلبول های قرمز جدید ساخته می شود، منتقل کند. ترانسفرین را به عنوان تاکسی اختصاصی برای آهن توصیف کنید.
آزمایش فریتین چیست؟
بدن شما برای انتقال اکسیژن به تمام سلول ها نیاز به گلبول های قرمز دارد. بدون آهن کافی، گلبول های قرمز خون، قادر به حمل اکسیژن کافی نخواهند بود. با این حال، وجود آهن زیاد برای بدن خوب نیست. هر دو سطح بالا و پایین آهن ممکن است نشان دهنده مشکل اساسی در بدن باشد.
اگر پزشک مشکوک است که دچار کمبود آهن یا میزان اضافه آهن هستید، ممکن است آزمایش فریتین تجویز کند. این آزمایش میزان آهن ذخیره شده در بدن شما را اندازه گیری می کند که می تواند اطلاعات کلی از میزان آهن بدن به پزشک بدهد.
حتما بخوانید: علائم کمبود آهن در بدن کدام است
علل فریتین خون پایین (علت پایین بودن فریتین خون)
پایین تر بودن سطح فریتین از میزان نرمال می تواند نشان دهنده فقر آهن باشد و زمانی اتفاق می افتد که در رژیم غذایی خود آهن کافی مصرف نکنید. کم خونی بیماری دیگری که بر میزان آهن تاثیر می گذارد، یعنی وقتی گلبول های قرمز کافی برای اتصال آهن ندارید.
سایر بیماری ها عبارتند از :
- خونریزی بیش از حد هنگام قاعدگی
- مشکلات معده که بر جذب روده تاثیر می گذارد
- خونریزی داخلی
مشخص شدن اینکه سطح فریتین شما پایین است یا طبیعی، می تواند به پزشک در تعیین بهتر علت کمک کند. برای مثال، فرد مبتلا به کم خونی، میزان آهن خون پایینی دارد و در او فریتین خون پایین مشاهده می شود. با این حال، فرد مبتلا به بیماری مزمن ممکن است سطح آهن خون پایینی داشته باشد، اما دارای سطح فریتین طبیعی یا بالایی باشد.
علل فریتین بالا خون (بالا بودن آهن در آزمایش خون)
بالا رفتن سطح فریتین می تواند نشان دهنده بیماری های خاصی باشد. یک مثال هموکروماتوز است که بدن آهن زیادی را جذب می کند.
سایر بیماری ها و عللی که باعث افزایش سطح آهن خون می شود عبارتند از:
- روماتیسم مفصلی
- پرکاری تیروئید
- دیابت نوع 2
- سرطان خون
- لنفوم هوچکین
- مسمومیت با آهن
- تزریق مکرر خون
- بیماری کبد مانند هپاتیت C
- سندرم پای بی قرار
حتما بخوانید: درمان های خانگی سندرم پای بی قرار
فریتین همان چیزی است که به عنوان واکنش دهنده فاز حاد شناخته می شود. این به آن معناست که وقتی بدن دچار التهاب می شود، سطح فریتین بالا می رود. به همین دلیل سطح فریتین در افرادی که به بیماری کبد یا انواع سرطان مانند لنفوم هوچکین مبتلا هستند، می تواند زیاد باشد.
برای مثال سلول های کبدی فریتین را ذخیره کرده اند. وقتی که کبد فرد آسیب دیده باشد، فریتین درون سلول ها شروع به نشت می کند. پزشک در افرادی با این بیماری و دیگری بیماری های التهابی، سطح فریتین خون بالاتر از حد طبیعی را پیش بینی می کند.
شایع ترین علل سطح فریتین خون بالا چاقی، التهاب و مصرف روزانه الکل است. شایع ترین دلیل افزایش سطح فریتین مرتبط با ژنتیک، بیماری هموکروماتوز است. اگر نتایج آزمایش نشان دهنده سطح فریتین خون بالا در شما باشد، پزشک احتمالاً آزمایشات دیگری انجام می دهد که می تواند اطلاعات بیشتری از میزان آهن در بدن شما ارائه دهند. این آزمایشان شامل موارد زیر است:
- آزمایش آهن است که میزان آهن موجود در بدن شما را اندازه گیری می کند
- تست میزان ظرفیت کل اتصال به آهن (TIBC)، که میزان ترانسفرین را در بدن شما اندازه گیری می کند.
عوارض فریتین خون بالا در بدن
1. از عوارض فریتین بالا : مشکلات قلبی
بالا بودن میزان آهن در بدن منجر به بروز بیماری های قلبی می شود. تحقیقات نشان می دهد افرادی که دارای ذخیره آهن بالا در بدن هستند در مقایسه با افرادی که میزان کمتر ذخیره آهن را دارند، بیشتر در معرض بیماری قلبی و عروقی هستند. آهن و کادمیوم موجب سفت شدن شریان ها و در نتیجه بالا رفتن فشار خون می شود. تنگی نفس نیز می تواند با بالا بودن میزان آهن در بدن مرتبط باشد.
حتما بخوانید: درمان خانگی فشار خون بالا
2. از عوارض فریتین بالا : مشکلات عروقی
بالا بودن آهن می تواند به رگ های خونی آسیب بزند و زمینه ساز بوجود آمدن ضایعات چربی باشد که از عوارض فریتین خون بالا است.
3. از عوارض فریتین بالا : درد هایی مفصلی
برخی مطالعات نشان دهنده ایجاد درد و آسیب های مفصلی در نتیجه ازدیاد آهن در زنان پس از یائسگی است.
4. از عوارض فریتین بالا : مشکلات سیستم عصبی
از عوارض فریتین خون بالا که با ازدیاد آهن اتفاق می افتد، مشکلات سیستم عصبی از جمله آلزایمر، ناهنجاری های رفتاری و پارکینسون است. به این صورت که آهن اضافی با تجمع در سایر بخش های مغز به ساختارهای آن لطمه وارد می کند و منجر به بیماری های مرتبط با سیستم اعصاب مرکزی مثل آلزایمر و ام اس می گردد.
5. از عوارض فریتین بالا : مشکلات کلیوی
آهن با تجمع در کلیه ها بیماری های مختلفی مثل فشار خون و نارسایی کلیوی را به دنبال خواهد داشت.
6. از عوارض فریتین بالا : بیماری های التهابی
از دیگر عوارض فریتین خون بالا ناشی از ازدیاد آهن می توان بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و آرتروز را نام برد.
حتما بخوانید: 6 نکته برای بهبود زندگی با وجود آرتریت روماتوئید
میزان نرمال فریتین چقدر است؟
بسیاری از آزمایشگاه ها سطخ فریتین بالاتر از 200 نانوگرم در میلی لیتر در زنان و 300 نانوگرم در میلی لیتر در آقایان را غیر طبیعی می دانند. با این حال، بسیاری از مردم سطح فریتین بین 200 تا 1000 نانوگرم در میلی لیتر دارند. این عدد ممکن است به اپیدمی چاقی و کبد چرب مربوط باشد، که ممکن است سطح فریتین را بخاطر التهاب بالا ببرد به جای اینکه ناشی از ازدیاد آهن باشد.
درمان فریتین بالا
گزینه های درمانی معمول سطح فریتین خون بالا چیست؟
درمان سطح بالای فریتین به علت اصلی آن بستگی دارد.
1. درمان سطح بالای فریتین با اهدای خون
برای هموکروماتوز ارثی، پزشکان معمولاً توصیه می کنند فرد به طور مرتب اهدا خون کند. میزان خونی که گرفته می شود بستگی به سن، سلامتی و میزان فریتین فرد متفاوت خواهد بود. در ابتدا ممکن است فرد نیاز داشته باشد که حدود 500 میلی لیتر خون را به طور هفتگی از بدن خارج کند تا اینکه سطح فریتین به حالت عادی برگردد.
این افراد برای حفظ سطح فریتین خون به طور مداوم به درمان نیاز دارند. افرادی که به دلیل سایر بیماری ها سطح فریتین خون بالایی دارند، بسته به علت ممکن است نیاز به درمان های اضافی مانند داروها یا روش ها داشته باشند.
اگر بیماری یک هموزیگوت C282Y معمولی برای هموکروماتوز باشد، به احتمال زیاد سطح فریتین خون بالا مربوط به ازدیاد آهن است و معمولاً توصیه می شود که به طور هفتگی 500 میلی لیتر فلبوتومی (خون گیری) انجام شود تا زمانی که فریتین خون به تقریباً 50 نانوگرم در میلی لیتر کاهش یابد. در بسیاری از کشورها بیمار در این مرحله می تواند به طور داوطلبانه در سال چندین مرتبه خون اهدا کند.
چنانچه بیماری فریتین بالایی داشته باشد و یک هموزیگوت معمولی C283Y نباشد، گزینه های درمانی شامل معاینه، تصویر برداری MRI، بیوپسی کبد، یا خون دهی داوطلبانه است. اگر سطح فریتین سرم بیش از 1000 نانوگرم در میلی لیتر باشد، معمولاً به طور مستقیم بیوپسی کبد برای این بیماران انجام می شود، در بسیاری از آنها ازدیاد آهن دیده نمی شود.
2. درمان سطح بالای فریتین با حجامت
حجامت یکی دیگر از روش های درمان فریتین خون بالا است که باعث کاهش میزان خون می شود. در این صورت چنانچه بیمار دچار آسیب به بافت های بدن نشده باشد می تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد. در مواردی که به بافت های آسیب وارد شده است، حجامت می تواند از پیشرفت بیماری و تخریب بیشتر بافت ها جلوگیری کند.
سخن آخر
همانطور که خواندید پایین بودن یا بالا بودن فریتین خون عوارضی را به دنبال خواهد داشت که با هم در این مطلب مشاهده کردیم. اگر سوال یا پیشنهاد یا تجربه ای مرتبط با فریتین بالا خون، دارید میتوانید در قسمت نظرات با ما در ارتباط باشید. همچنین با به اشتراک گذاشتن این پست در شبکه های اجتماعی از ما حمایت کنید.
مقالات مرتبط:
برای تأمین آهن بدن از این 11 ماده غذایی استفاده کنید، 11 مواد غذایی سرشار از آهن