روماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن است که با علائم التهاب و درد در مفاصل مشخص می شود. به خواندن این متن ادامه دهید تا در مورد هر چیز مربوط به رماتیسم مفصلی که می خواهید بدانید، اطلاعات کسب کنید، که شامل انواع، علائم و درمان خانگی، رژیم غذایی و سایر گزینه های درمانی است.
رماتیسم مفصلی چیست؟
روماتیسم مفصلی (RA) یک بیماری خودایمنی است که می تواند باعث درد مفاصل و آسیب در کل بدن شود. آسیب مفصلی ایجاد شده در اثر رماتیسم مفصلی اغلب در هر دو طرف بدن اتفاق می افتد. بنابراین، اگر مفصل در یکی از بازوها یا پاها آسیب ببیند، احتمالا همان مفصل در بازو یا پای دیگر نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. این روشی است که پزشکان رماتیسم مفصلی را از سایر اشکال رماتیسم مانند استئوآرتریت (آرتروز- OA) تشخیص می دهند. درمان، زمانی به بهترین شکل موثر است که این بیماری زودهنگام تشخیص داده شود، بنابراین یادگیری علائم این بیماری حائز اهمیت است.
علائم رماتیسم مفصلی
رماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن است که با علائم التهاب و درد در مفاصل مشخص می شود. این علائم در دوره هایی به صورت شعله ور شدن یا عود علائم شناخته می شوند. دوره های دیگر به عنوان دوره های بهبودی شناخته می شوند این زمانی است که علائم کاملا ناپدید می شوند. اگرچه علائم رماتیسم مفصلی می تواند بر روی چندین عضو بدن تاثیرگذار باشد، اما علائم مشترک آن به شرح زیر است:
- درد مفصل
- تورم
- سفتی عضلات
- از دست دادن قدرت عملکردی و بد شکلی
علائم می توانند از میزان خفیف تا شدید باشند. مهم است که علائم خود را نادیده نگیرید، حتی اگر علائم ایجاد شده و سپس بهبود پیدا می کنند. شناخت علائم اولیه رماتیسم مفصلی به شما و پزشک جهت درمان و کنترل بهتر بیماری کمک می کند.
تشخیص رماتیسم مفصلی
تشخیص روماتیسم مفصلی ممکن است به زمان نیاز داشته باشد و ممکن است تست های آزمایشگاهی متعددی برای تایید یافته های معاینه بالینی صورت گیرد. ارائه دهنده خدمات درمانی ممکن است از چندین ابزار برای تشخیص روماتیسم مفصلی استفاده کند. ابتدا، آنها در مورد علائم و سابقه پزشکی تان می پرسند. همچنین معاینه فیزیکی از مفاصل برای تشخیص انجام می دهند. این موارد به شرح زیر است:
- معاینه برای وجود تورم یا قرمزی
- بررسی عملکرد مفاصل و دامنه حرکات
- لمس مفاصل آسیب دیده تا بررسی شود که آیا گرم و حساس است
- آزمایش رفلکس و قدرت عضلات
اگر پزشکان مشکوک به روماتیسم مفصلی باشند، به احتمال زیاد شما را به متخصص روماتیسم ارجاع می دهند. از آنچه که هیچ آزمایشی به تنهایی نمی تواند وجود روماتیسم مفصلی را تایید کند، پزشک یا متخصص روماتیسم چندین نوع آزمایش مختلف انجام می دهند. آنها ممکن است خون را برای وجود برخی از مواد مانند آنتی بادی ها آزمایش کنند یا بر اساس گفته های یک منبع معتبر، سطح برخی از مواد مانند واکنش گرهای فاز حاد که در شرایط التهابی افزایش پیدا می کنند، را بررسی نمایند. این موارد می تواند نشانه روماتیسم مفصلی باشد و به تشخیص این بیماری کمک می کند.
پزشکان همچنین ممکن است عکس برداری های خاصی مانند سونوگرافی، اشعه ایکس یا MRI را توصیه کنند. این آزمایشات نه تنها نشان می دهند که آسیب در ناحیه مفصل رخ داده است، بلکه شدت آسیب را نیز مشخص می کند. ارزیابی کامل و نظارت بر سایر سیستم های اندام ممکن است برای برخی از مبتلایان به روماتیسم مفصلی نیز توصیه شود.
آزمایش خون برای روماتیسم مفصلی
چندین آزمایش خون وجود دارد که به پزشک یا متخصص روماتیسم کمک می کند تا تشخیص دهند که آیا به آرتریت روماتوئید مبتلا هستید یا خیر. این آزمایشات به شرح زیر هستند:
- تست فاکتور روماتوئید: آزمایش خون RF میزان پروتئینی به نام فاکتور روماتوئید را بررسی می کند. مقادیر بالای فاکتور روماتوئید با ابتلا به بیماری های خود ایمنی به خصوص روماتیسم مفصلی مرتبط است.
- ارزش تشخیص روماتوئیدهای مفصلی (Anti ccp Ap): این آزمایش به دنبال آنتی بادی هایی است که به آرتریت روماتوئید مربوط می شوند. افرادی که این آنتی بادی را دارند، معمولا به این بیماری مبتلا هستند. با این وجود، هر کسی که مبتلا به روماتیسم مفصلی باشد، جواب آزمایش او برای وجود این آنتی بادی مثبت نمی شود. آزمایش آنتی CCP Ab برای تشخیص روماتیسم مفصلی بسیار خاص تر از آزمایش RF است.
- تست آنتی بادی ضد هسته ای: تست آنتی بادی ضد هسته ای، سیستم ایمنی بدن را آزمایش می کند تا مشخص شود آیا بدن آنتی بادی هایی تولید می کند یا خیر. بدن ممکن است آنتی بادی ها را در واکنش به انواع مختلفی از شرایط از جمله روماتیسم مفصلی تولید کند.
- آزمایش سرعت رسوب گلبول های قرمز (ESR): آزمایش سرعت رسوب گلبول های قرمز به تعیین میزان التهاب در بدن کمک می کند. نتیجه این آزمایش به پزشک اطلاع می دهد که التهاب وجود دارد یا خیر. با این وجود، این آزمایش دلیل التهاب را نشان نمی دهد.
- آزمایش پروتئین واکنشی سی: یک عفونت یا التهاب شدید در هر نقطه از بدن می تواند کبد را به سمت تولید پروتئین واکنشی سی سوق دهد. مقادیر بالای این نشانگر التهابی می تواند مربوط به رماتیسم مفصلی باشد.
روش های درمان روماتیسم مفصلی
هیچ درمانی برای روماتیسم مفصلی وجود ندارد، اما درمان هایی وجود دارد که می تواند به کنترل آن کمک کند. رماتیسم مفصلی (RA) می تواند هم بیماران و هم پزشکان را هوشیار نگه دارد، تا بهترین روش ها را برای درمان علائم پیدا کنند و پیشرفت این اختلال را آهسته کنند. اخیرا، پیشرفت در استراتژی های درمانی منجر به بهبود نتایج و کیفیت زندگی مبتلایان به روماتیسم مفصلی شده است. درمان به هدف بهبود آرتریت روماتوئید، یک فلسفه درمانی است که متخصصان روماتیسم به طور موثر از آن برای کنترل بیماری استفاده می کنند. رویکرد با هدف درمان منجر به علائم کمتر و میزان بهبودی بالاتر برای مبتلایان به روماتیسم مفصلی شده است. استراتژی درمانی شامل موارد زیر است:
- تعیین یک هدف آزمایش خاص که علائم بهبودی یا وضعیت خفیف بیماری را نشان می دهد
- آزمایش واکنشگرهای فاز حاد و انجام نظارت ماهانه برای ارزیابی پیشرفت برنامه درمانی و کنترل بیماری
- تغییر فوری برنامه درمانی، در صورتیکه بهبودی صورت نگرفته است
درمان رماتیسم مفصلی به کنترل درد و کنترل واکنش التهابی کمک می کند که در بسیاری موارد منجر به بهبودی می شود. کاهش التهاب همچنین می تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر مفاصل و اعضای بدن کمک کند. درمان ممکن است به شرح زیر باشد:
- داروها
- درمان های خانگی یا جایگزین
- تغییر رژیم غذایی
- انواع خاص ورزش
پزشک به شما برای تعیین بهترین برنامه درمانی برای نیازهای پزشکی کمک می کند. برای بسیاری از این افراد، این روش های درمانی کمک می کند تا زندگی فعالانه ای داشته باشند و خطر عوارض طولانی مدت را کاهش می دهد.
داروهای رماتیسم مفصلی
انواع مختلفی از داروها برای درمان رماتیسم مفصلی وجود دارد. برخی از داروها به کاهش درد و التهاب آرتریت روماتوئید کمک می کنند. برخی از این بیماری ها به کاهش عود بیماری و محدود کردن آسیب های روماتیسم مفصلی به مفاصل کمک می کند. داروهای بدون نسخه ای که در ادامه ذکر شده است، به کاهش التهاب و درد در اثر عود روماتیسم مفصلی کمک می کند:
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
- کورتیکواستروئیدها
- استامینوفن
داروهایی که در ادامه ذکر شده اند، به کاهش آسیب روماتیسم مفصلی در بدن کمک می کند:
- داروی ضد روماتسیمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARD): دارو DMARD با مسدود کردن واکنش سیستم ایمنی بدن عمل می کند. این امر به کند شدن پیشرفت روماتیسم مفصلی کمک می کند.
- داروی بیولوژیک: این داروها، نسل جدیدی از داروهای DMARD هستند که به جای مسدود کردن کل واکنش سیستم ایمنی بدن، پاسخی هدفمند برای التهاب فراهم می کنند. این ممکن است یک درمان موثر برای افرادی باشد که به DMARD سنتی تر واکنش نشان نمی دهند.
- مهارکننده ادم کیناز (JAK): این داروها، زیرمجموعه جدیدی از DMARD هستند که پاسخ های خاص سیستم ایمنی را محدود می کنند. وقتی داروهای DMARD و داروهای بیولوژیک DMARD اثر نمی کنند، این موارد، داروهایی هستند که پزشک ممکن است به منظور جلوگیری از التهاب و آسیب مفاصل استفاده کند.
داروهای خانگی برای رماتیسم مفصلی
برخی از داروهای خانگی و تنظیم سطح زندگی ممکن است به بهبود کیفیت زندگی در هنگام ابتلا به آرتریت روماتوئید کمک کند. این موارد شامل ورزش، استراحت و وسایل کمکی است.
1. ورزش
ورزش هایی با تاثیر کم می تواند به بهبود دامنه حرکات مفاصل و افزایش تحرک کمک کند. ورزش همچنین می تواند عضلات را تقویت کند، که می تواند به تسکین بخشی از فشار مفاصل کمک کند. ممکن است بخواهید یوگا ملایم را نیز امتحان کنید، که به شما کمک می کند قدرت و انعطاف پذیری خود را بازیابی کنید.
2. استراحت کافی کنید
ممکن است در زمان عود بیماری نیاز به استراحت بیشتر و در زمان بهبود بیماری نیاز به استراحت کمتر داشته باشید. خواب کافی به کاهش التهاب و درد و همچنین خستگی کمک می کند.
3. اعمال گرما یا سرما
بسته های یخ یا کمپرس سرد می تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. این موارد همچنین ممکن است برای اسپاسم عضلات موثر باشند. به عنوان روش جایگزین، می توانید درمان های گرما یا سرما مانند دوش آب گرم یا کمپرس گرم را استفاده کنید. این موارد ممکن است به کاهش سفتی عضلانی کمک کند.
4. دستگاه های کمکی را امتحان کنید
برخی از دستگاه ها مانند اسپلینت و بریس می توانند مفاصل را در حالت استراحت نگه دارند. این ممکن است به کاهش التهاب کمک کند. عصا و عصای زیر بغل نیز می تواند به شما در حفظ تحرک حتی در زمان عود بیماری کمک کند. همچنین می توانید ابزار خانگی مانند دستگیره های میله ای و نرده های مخصوص دستگیره در حمام و در کنار راه پله ها نصب کنید.
5. درمان کننده های خانگی
- بسته های یخ
- عصا
- دستگیره های میله ای
- نرده های مخصوص دستگیره ای
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
رژیم غذایی رماتیسم مفصلی
پزشک یا متخصص تغذیه ممکن است رژیم غذایی ضد التهابی را برای کمک به کاهش علائم توصیه کند. این نوع رژیم غذایی شامل غذاهایی است که اسیدهای چرب امگا 3 زیادی دارند. غذاهای سرشار از اسید چرب امگا 3 به شرح زیر است:
- ماهی های چرب مانند سالمون، تن ماهی، شاه ماهی و ماهی خالی مخالی
- دانه های چیا
- دانه های کتان
- گردو
آنتی اکسیدان هایی، از جمله ویتامین های A ،C و E و سلنیوم نیز ممکن است به کاهش التهاب کمک کنند. غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان ها شامل موارد زیر هستند:
- توت ها مانند بلوبری، زغال اخته، گوجی بری، و توت فرنگی
- شکلات تلخ
- اسفناج
- لوبیا قرمز
- گردو آمریکایی
- کنگر فرنگی
خوردن فیبر نیز مهم است. به گفته برخی محققان، فیبر ممکن است به کاهش پاسخ های التهابی کمک کند که ممکن است باعث کاهش سطح پروتئین واکنشی سی شود. غذاهای غلات سبوس دار، سبزیجات تازه و میوه های تازه را انتخاب کنید. توت فرنگی ممکن است بسیار مفید باشد. غذاهای حاوی فلاونوئیدها همچنین می توانند به مقابله با التهاب در بدن کمک کنند. این غذاها شامل موارد زیر هستند:
- محصولات سویا مانند توفو و میسو
- انواع توت ها
- چای سبز
- بروکلی
- انگور
آنچه که نمی خورید، به همان اندازه غذایی که می خورید، حائز اهمیت است. حتما از مصرف غذاهای محرک اجتناب کنید. اینها شامل کربوهیدرات های فرآوری شده و چربی های اشباع یا ترانس هستند. اجتناب از مصرف غذاهای محرک و انتخاب غذاهای مناسب در تلاش برای پیروی از یک رژیم ضد التهابی به شما جهت کنترل علائم آرتریت روماتوئید کمک می کند.
انواع روماتیسم مفصلی
چندین نوع رماتیسم مفصلی وجود دارد. دانستن نوع رماتیسم مفصلی به پزشک کمک می کند تا بهترین درمان را ارائه دهد. انواع آرتریت روماتوئید به شرح زیر است:
- روماتیسم مفصلی سرم مثبت: اگر دارای علائم روماتیسم مفصلی مثبت هستید، نتیجه آزمایش خون فاکتور روماتوئید مثبت است. این بدان معنا است که آنتی بادی هایی دارید که باعث می شود سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله کند.
- روماتیسم مفصلی سرم منفی: اگر نتیجه آزمایش خون سرم منفی روماتیسم مفصلی داشته باشید و نتایج آنتی CCP منفی باشد، هنوز هم به علائم روماتیسم مفصلی دچار هستید و ممکن است به سرم منفی روماتیسم مفصلی دچار باشید. در نهایت ممکن است آنتی بادی هایی ایجاد کرده و تشخیص روماتیسم مفصلی مثبت باشد.
- آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان (JIA): آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان به مفهوم رماتیسم مفصلی در کودکان 17 سال و کوچک تر است. این بیماری قبلاً به عنوان آرتریت روماتوئید جوانی (JRA) شناخته شده بود. علائم آن مانند علائم رماتیسم مفصلی است، اما ممکن است شامل التهاب چشم و مشکلات مربوط به رشد جسمی نیز باشد.
علائم رماتیسم مفصلی سرم مثبت
رماتیسم مفصلی سرم مثبت، شایع ترین نوع روماتیسم مفصلی است. این نوع روماتیسم در بین خانواده ها رخ می دهد. رماتیسم مفصلی سرم مثبت ممکن است علائم شدیدتری نسبت به روماتیسم مفصلی سرم منفی داشته باشد. بروز علائم سرم مثبت روماتیسم مفصلی به شرح زیر است:
- سفتی صبحگاهی که 30 دقیقه یا بیشتر طول می کشد
- تورم و درد در مفاصل متعدد
- تورم و درد در مفاصل متقارن
- ندول های روماتیسمی
- تب
- خستگی
- کاهش وزن
روماتیسم مفصلی همیشه به مفاصل محدود نمی شود. برخی از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی سرم مثبت می توانند التهاب در چشم ها، غدد بزاقی، اعصاب، کلیه ها، ریه ها، قلب، پوست و رگ ها را تجربه کنند.
علل روماتیسم مفصلی
علت دقیق روماتیسم مفصلی مشخص نیست. با این وجود، به نظر می رسد برخی از عوامل در افزایش خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی یا شروع آن نقش دارند. عواملی که ممکن است خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را افزایش دهند، به شرح زیر است:
- زن بودن
- داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به روماتیسم
عواملی که ممکن است باعث شروع روماتیسم شود:
- قرار گرفتن در معرض باکتری های خاص، مانند موارد مرتبط با بیماری پریودنتال
- داشتن سابقه عفونت های ویروسی مانند ویروس اپشتین-بار، که باعث تروما یا صدمات مونونوکلئوز مانند شکستگی یا ترک استخوان ها، در رفتگی مفاصل و آسیب رباط می شود.
- سیگار کشیدن
- چاقی
ممکن است علت دقیق رماتیسم مفصلی مشخص نشود، اما خطرات و محرک های زیادی وجود دارد.
روماتیسم مفصلی در دست ها
روماتیسم در دست ها ممکن است با یک احساس سوزش سطح پایین شروع شود که در انتهای روز آن را حس می کنید. در نهایت ممکن است دردی را تجربه کنید که لزوما به استفاده از دستان مربوط نمی شود. در صورت عدم درمان، این درد می تواند کمی شدید باشد. همچنین ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- تورم
- قرمزی
- گرمی
- سفتی
اگر غضروف در مفاصل از بین برود، ممکن است متوجه برخی بدشکلی ها در دستان خود شوید. اگر غضروف به طور کامل از بین برود، ممکن است در مفاصل دست ها، انگشتان و مفاصل بزرگ تر احساس درد طاقت فرسا کنید. با پیشرفت بیماری، کیسه های پر شده از مایع یا کیست سینوویال معمولا در مچ دست، زانو، آرنج، مچ پا و اطراف مفاصل کوچک دست ایجاد می شود. این کیست ها بدون عوارض نیستند و پارگی تاندون در برخی موارد ممکن است رخ دهد.
همچنین ممکن است در مفاصل آسیب دیده توده هایی با برآمدگی زیاد با نام خار استخوان ایجاد شود. با گذشت زمان، وجود خار استخوان استفاده از دست ها را برای شما دشوارتر می کند. اگر روماتیسم مفصلی دست دارید، پزشک برای شما ورزش هایی را تجویز می کند که می تواند در حفظ حرکت و عملکرد کمک کند. ورزش به همراه سایر انواع درمان می تواند به کاهش التهاب و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.
عکس های روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی بیشتر ممکن است در دست ها و پاها، به خصوص با پیشرفت بیماری و به ویژه اگر در حال حاضر برنامه ای برای درمان ندارید، قابل رویت باشد. تورم انگشتان، مچ دست، زانو، مچ پا و انگشتان پا شایع است. آسیب دیدن رباط ها و تورم در پاها باعث می شود فرد مبتلا به روماتیسم در راه رفتن دچار مشکل شود. اگر برای درمان رماتیسم مفصلی اقدام نکنید، ممکن است دچار بدشکلی شدید در دست ها و پاها شوید. بدشکلی های دست ها و پاها ممکن است باعث ظاهر خمیده و مانند پنجه شود.
انگشتان پا نیز می توانند ظاهری شبیه به پنجه داشته باشند. گاهی اوقات به سمت بالا خم می شوند و گاهی به سمت کف پا خم می شوند. همچنین ممکن است در پاهای خود متوجه زخم، پینه پا و سخت شدگی پوست پا شوید. توده هایی که نودل های روماتیسم شناخته می شوند، می توانند در هر نقطه از بدن که مفاصل ملتهب هستند، رخ دهند. این توده ها می توانند از لحاظ اندازه ای بسیار کوچک تا اندازه یک گردو یا بزرگ تر باشند، و به صورت گروهی رخ دهند. این همان ندول های روماتیسمی هستند و یکی از علائم مشهود دیگر برای رماتیسم مفصلی است.
تفاوت بین روماتیسم مفصلی و آرتروز
مانند روماتیسم مفصلی، افراد مبتلا به آرتروز نیز می توانند درد مفاصل و سفت شدگی را تجربه کنند که تحرک را دشوار می کند. افراد مبتلا به آرتروز ممکن است بعد از فعالیت طولانی دچار تورم شوند، اما آرتروز باعث بروز واکنش التهابی قابل توجهی نمی شود که به طور معمول در نتیجه قرمزی مفاصل آسیب دیده است. بر خلاف روماتیسم مفصلی، آرتروز یک بیماری خود ایمنی نیست. این مربوط به سایش طبیعی و پارگی مفاصل است که با افزایش سن، یا ممکن است در اثر ضربه ایجاد شود.
آرتروز اغلب در سالمندان دیده می شود. با این وجود، می تواند در افراد جوان تری که بیش از حد از مفصل خاصی استفاده کرده اند نیز رخ دهد، مانند بازیکنان ورزش تنیس یا سایر ورزشکاران یا کسانی که آسیب دیدگی شدید را تجربه کرده اند. روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی است. آسیب مفصلی ناشی از روماتیسم مفصلی در اثر ساییدگی یا پارگی رخ نمی دهد. این مساله ناشی از حمله بدن به خودش است.
آیا روماتیسم مفصلی یک بیماری ارثی است؟
روماتیسم مفصلی یک بیماری ارثی در نظر گرفته نمی شود، اما به نظر می رسد که در خانواده ها وجود داشته باشد. این بیماری می تواند به دلایل محیطی، ژنتیکی و یا هر دو باشد. اگر اعضاء خانواده تان به روماتسیم مفصلی مبتلا شده و یا قبلا به این بیماری مبتلا بوده است، با پزشک خود صحبت کنید، به خصوص اگر علائمی مانند درد مداوم مفاصل، تورم، و سفتی مداوم غیر مرتبط با استفاده بیش از حد مفاصل یا تروما دارید. داشتن سابقه خانوادگی روماتیسم مفصلی، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد و تشخیص زودهنگام می تواند تفاوت زیادی در چگونگی عملکرد مؤثر داشته باشد.
نتیجه گیری
روماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن است که در حال حاضر درمانی برای آن وجود ندارد. بر این اساس، اکثر مبتلایان به روماتیسم مفصلی علائم ثابتی ندارند. در عوض، آنها علائم عود بیماری را دارند که پس از آن دوره ای بدون علائم سپری می کنند که دوره بهبود بیماری گفته می شود. دوره این بیماری در افراد مختلف متفاوت است و علائم می تواند از میزان خفیف تا شدید باشد. اگرچه علائم ممکن است برای یک مدت طولانی متوقف شود، اما مشکلات مربوط به مفاصل که در اثر رماتیسم مفصلی رخ می دهد، معمولا با گذشت زمان وخیم تر می شوند. به همین دلیل درمان زودهنگام حائز اهمیت است تا آسیب جدی با گذشت زمان را به تاخیر بیاندازد. اگر هر گونه علائمی را تجربه می کنید و یا نگران آرتریت روماتوئید هستید، با پزشک خود صحبت کنید.
منبع: healthline