آزاتیوپرین به طبقه ای از داروها تعلق دارد که با نام سرکوب کننده های سیستم ایمنی بدن شناخته می شوند. در این مقاله اطلاعات دارویی قرص آزاتیوپرین (azathioprine) از جمله: روش مصرف، عوارض جانبی، شرایط نگهداری و... بیان شده است.
موارد استفاده از آزاتیوپرین
از داروی آزاتیوپرین برای درمان عدم پذیرش ارگان در افرادی که پیوند کلیه داشته اند، استفاده می شود. این دارو معمولا همراه با داروهای دیگری مصرف می شود تا به کلیه جدید شما اجازه دهد که طبیعی عمل کند. از آزاتیوپرین همچنین برای درمان رماتیسم مفصلی استفاده می شود. در این اختلال، سیستم دفاعی بدن (سیستم ایمنی بدن) به مفاصل سالم حمله می کند. آزاتیوپرین به طبقه ای از داروها تعلق دارد که با نام سرکوب کننده های سیستم ایمنی بدن شناخته می شوند. این دارو با تضعیف سیستم ایمنی بدن عمل می کند تا بدن کلیه جدید را بپذیرد مانند اینکه کلیه خود شما بوده است (در صورت پیوند عضو) و یا برای جلوگیری از آسیب بیشتر در مفاصل (در صورت وجود رماتیسم مفصلی) استفاده می شود. در خصوص فواید و خطرات مصرف آزاتیوپرین به خصوص در هنگام مصرف برای کودکان و یا نوجوانان با پزشک مشورت کنید.
نحوه استفاده از قرص آزاتیوپرین (Azathioprine)
- این دارو را به شکل خوراکی، مطابق با تجویز پزشک و معمولا یک یا دو مرتبه در روز مصرف کنید. برای کاهش ناراحتی معده، این دارو را با مواد غذایی مصرف کنید. مقدار داروی مصرفی بستگی به شرایط پزشکی، وزن و پاسخ به درمان دارد. دوز مصرفی خود را افزایش نداده و یا دارو را برای مدت طولانی تر یا سریع تر از زمان تجویز شده مصرف نکنید. بیماری شما زودتر بهبود پیدا نمی کند، و خطر عوارض جانبی افزایش پیدا می کند.
- از این دارو به طور مرتب استفاده کنید تا بیشترین فواید آن را کسب کنید. برای کمک به یادآوری، هر روز این دارو را در یک زمان خاص مصرف کنید.
- برای درمان آرتروز، ممکن است بهبود علائم تا دو ماه طول بکشد. اگر علائم شما بعد از سه ماه درمان با این دارو بهبود پیدا نکرد، به پزشک خود اطلاع دهید.
- از آنجایی که این دارو توسط ریه ها یا پوست جذب می شود و ممکن است به یک نوزاد متولد نشده آسیب برساند، زنانی که باردار هستند و یا ممکن است که باردار شوند، نباید از این دارو مصرف کرده یا گرد متصاعد شده از قرص این دارو را تنفس کنند.
عوارض جانبی قرص آزاتیوپرین
- حالت تهوع یا استفراغ ممکن است رخ دهد. این دارو را بعد از وعده غذایی مصرف کنید تا خطر این عوارض جانبی را کاهش دهید.
- ریزش موقت مو ممکن است رخ دهد. اگر هر یک از این عوارض جانبی ادامه پیدا کرد و یا وخیم تر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- افرادی که از این دارو استفاده می کنند، ممکن است عوارض جانبی جدی را نیز تجربه کنند. با این وجود، پزشک این دارو را به شما تجویز کرده است، زیرا او تشخیص داده است که فواید این دارو بیشتر از خطر عوارض جانبی دارو است. کنترل دقیق توسط پزشک ممکن است خطر عوارض جانبی را کاهش دهد.
- در صورت بروز هر کدام از عوارض جانبی جدی زیر، فورا به پزشک خود اطلاع دهید: اسهال، درد مفاصل جدید یا وخیم تر شدن درد مفاصل.
- در صورت بروز هر کدام از عوارض جانبی بسیار جدی زیر، فورا درخواست کمک پزشکی کنید: علائم بیماری کبد (مانند حالت تهوع یا استفراغی که متوقف نمی شود، درد معده یا شکم، تیرگی ادرار، زرد شدن چشم یا پوست).
- این دارو ممکن است خطر ابتلا به عفونت مغزی نادر (لکوانسفالوپاتی چندکانونی پیش رونده (PML)) اما بسیار جدی (احتمالاً کشنده) را افزایش دهد. در صورت بروز هر کدام از عوارض جانبی زیر، درخواست کمک پزشکی کنید: دست و پا چلفتی بودن، عدم هماهنگی یا تعادل بدن، ضعف، تغییر ناگهانی در افکار (مانند سردرگمی، مشکل در تمرکز، از دست دادن حافظه)، مشکل در صحبت کردن یا راه رفتن، تشنج، تغییر در بینایی.
- یک واکنش بسیار جدی آلرژی زا به این دارو نادر است. با این وجود، اگر هر گونه علائم جدی یک واکنش آلرژی زا از جمله موارد زیر را مشاهده کردید، فورا درخواست کمک پزشکی نمایید: جوش یا خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس.
این یک فهرست کامل از عوارض جانبی این دارو نیست. اگر شما عوارض جانبی دیگر ذکر نشده در فهرست فوق را مشاهده کردید، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
اقدامات احتیاطی قبل از مصرف آزاتیوپرین
- قبل از مصرف آزاتیوپرین، اگر آلرژی به این دارو دارید و یا اگر به مرکاپتوپورین حساسیت دارید یا هر گونه آلرژی دیگری دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعال باشد، که می تواند باعث بروز واکنش های آلرژی زا یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
- قبل از مصرف این دارو، با پزشک یا داروساز خود در مورد سابقه پزشکی تان به ویژه اگر هر یک از شرایط زیر را دارید، صحبت نمایید: بیماری کلیه، بیماری کبد، سرطان، اختلال خاص آنزیمی (کمبود TPMT، کمبود NUDT15).
- این دارو ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. زمان قرار گیری خود در مجاورت آفتاب را محدود کنید. از اتاقک های مخصوص برنزه کردن یا لامپ های فرابنفشی که برای برنزه کردن بدن به کار می روند، اجتناب کنید. هنگام بیرون رفتن از منزل، از ضد آفتاب و لباس های محافظ در برابر نور خورشید استفاده کنید. پزشک ممکن است تجویز کند تا در هنگام استفاده از این دارو از فوتوتراپی خودداری کنید. برای جزییات از پزشک خود سوال بپرسید.
- آزاتیوپرین می تواند شما را در معرض ابتلا به عفونت بیشتر قرار دهد یا عفونت فعلی شما را وخیم تر کند.
- از تماس با افرادی که دچار عفونتی هستند که می توانند آن را به دیگران منتقل کنند (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کنید. اگر در معرض یک عفونت قرار گرفتید و یا برای جزئیات بیشتر، با پزشک خود مشورت کنید.
- قبل از جراحی، در مورد کلیه محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
- بدون مشورت با پزشک خود واکسیناسیون نکرده و یا واکسن نزنید. از تماس با افرادی که واکسن های زنده دریافت کرده اند (مانند واکسن آنفولانزا استنشاقی از طریق بینی) خودداری کنید.
- برای کاهش احتمال بریدگی، کبودی یا آسیب دیدگی، در هنگام کار با اشیاء نوک تیز مانند تیغ یا سوهان ناخن، با احتیاط استفاده کنید. و از انجام ورزش تماسی اجتناب کنید.
- از آنجا که این دارو از طریق پوست و ریه ها جذب می شود و ممکن است به یک نوزاد متولد نشده آسیب برساند، زنانی که باردار هستند و یا ممکن است باردار شوند، نباید از این دارو استفاده کرده و یا گرد متصاعد شده از این دارو را تنفس کنند.
- اگر باردار هستید و یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. شما نباید در هنگام مصرف آزاتیوپرین باردار شوید. آزاتیوپرین ممکن است به نوزاد متولد نشده آسیب برساند. در مورد روش های قابل اعتماد پیشگیری از بارداری در حین مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید. اگر باردار شده اید، فورا در مورد خطرات و فواید مصرف این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
- این دارو به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی کودک شیرخوار داشته باشد. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی قرص آزاتیوپرین
- تداخلات دارویی ممکن است باعث تغییر رفتار داروهای شما یا افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی شود. این مطلب شامل تمام تداخلات احتمالی این دارو نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای غیر تجویزی و محصولات گیاهی) را تهیه کنید و آن را با پزشک یا داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را شروع یا متوقف نکرده و دوز آن را تغییر ندهید.
- برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند، عبارتند از: فبوگزوستات
- اگر سابقا از داروهای خاص سرطان مصرف می کردید و یا هم اکنون از این داروها استفاده می کنید (مانند سیکلوفسفامید، ملفلان)، داروهای دیگری که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند یا خطر عفونت را افزایش می دهد (مانند ریتوکسیماب، توفاسیتینیب).
- آزاتیوپرین بسیار شبیه به مرکاپتوپورین است. در هنگام مصرف آزاتیوپرین از داروهایی که حاوی مرکاپتوپورین است، استفاده نکنید.
اوردوز
اگر کسی اوردوز کرده یا علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل در تنفس دارد، با 115 تماس بگیرید.
تذکر
- این دارو را با دیگران سهیم نشوید.
- تست های آزمایشگاهی و یا آزمایشات پزشکی (مانند شمارش کامل خون، عملکرد کبد و کلیه) باید هنگام مصرف این دارو انجام شود. به طور مرتب بر اساس نوبت خود به مطب پزشک یا آزمایشگاه مراجعه کنید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر پیوند عضو داشتید، در یک کلاس آموزش پیوند عضو یا گروه پشتیبانی شرکت کنید. علائم عدم پذیرش اندام مانند احساس بیماری، تب، درد در اطراف عضو پیوندی و علائم عدم موفقیت ارگان (کاهش میزان ادرار با پیوند کلیه) را بیاموزید. در صورت بروز این علائم فوراً کمک پزشکی دریافت کنید.
دوزهای فراموش شده دارو
اگر مصرف یک دوز را فراموش کرده اید، آن را هر زمان که به خاطر آورید، مصرف کنید. اگر تقریبا زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. دوز بعدی را مطابق با برنامه زمانی عادی آن مصرف کنید. هرگز دو دوز را به طور هم زمان برای جبران دوز فراموش شده مصرف نکنید.
نگهداری از دارو
- دارو را در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری نمایید. آن را در حمام نگهداری نکنید.
- تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
- آنها را جهت دور ریختن در داخل چاه دست شویی یا فاضلاب نریزید، مگر اینکه در دستورالعمل دارو این گونه نوشته شده باشد.
- این دارو را زمانی که تاریخ انقضاء آن گذشته و یا دیگر قصد استفاده از آن را ندارید، به درستی دور بریزید. با داروساز یا شرکت دفع زباله های محلی برای چگونگی روش های بی خطر دور ریختن دارو مشورت نمایید.
منبع: webmd