بیرون زدگی دیسک به عنوان یک عضو برآمده یا بافت چربی در نقطه ای نرم یا ضعیف در بدن تعریف می شود. انواع مختلفی از آن وجود دارد و برخی از آنها شایع تر از سایرین هستند. بیرون زدگی دیسک می تواند بی نهایت دردناک باشد و حتی منجر به مرگ شود. مهم ترین و اولین قدم در درمان دیسک کمر استراحت است و بعد مصرف دارو های ضد التهاب و ضد درد، ممکن است بعد از یک هفته استراحت (خوابیدن در بستر) 80 درصد از درد کاهش پیدا کند. ما در این مطلب سلام دنیا در خصوص آناتومی ستون فقرات، بیرون زدگی دیسک چیست و چه علائمی دارد؛ علت و درمان دیسک کمر (بیرون زدگی دیسک و فتق دیسک کمر) پرداختیم. با ما همراه باشید.
آناتومی ستون فقرات
ستون فقرات ما از اتصال استخوان های کوچکی تشکیل شده اند (مهره کمر) که بین این استخوان ها را ماده ژله مانندی پر کرده است. به این ماده ژله مانند دیسک می گویند. دیسک های موجود در ستون فقرات کمر 2 وظیفه مهم را برعهده دارند.
حتما بخوانید: درمان خانگی روماتیسم ستون فقرات [اسپوندیلیت آنکیلوزان]
1. کمک به خم شدن کمر و جلوگیری از سایش استخوان ها با هم
2. جذب فشار های وارد به کمر و محافظت از نخاع
بنابراین همه افراد دیسک کمر دارند و نام اصلی و درست این بیماری فتق دیسک یا بیرون زدگی دیسک کمر است.
بیرون زدگی دیسک کمر چیست؟
جنس دیسک بین مهره های ستون فقرات از آب و پروتئین است. معمولا با افزایش سن یا دلایل دیگر میزان آب و پروتئین این دیسک ها کاهش پیدا می کند و بیشتر در معرض تخریب قرار می گیرند. در بیماری فتق دیسک، دیسک ها به علت ضعیفی یا فشار زیاد حالت طبیعی خود را از دست می دهند و به طرف داخل کانال عصبی ستون فقرات فرو می روند و اگر درمان نشود با فشار به عصب های نخاع باعث ضعف عضلانی، بی حسی و درد در اندام های تحتانی (باسن، ران، ساق پا) می شود.
بیرون زدگی دیسک کمر چه علایمی دارد؟ (علائم فتق دیسک کمر)
بارز ترین نشانه بیرون زدگی دیسک کمر، احساس درد در ناحیه کمر است. البته نباید هر کمر دردی را با دیسک کمر اشتباه گرفت. به طور مثال درد های ناشی از آرتروز به دلیل پیر شدن بافت‌های استخوانی و مفصلی است و درمان های این بیماری با دیسک کمر کمی متفاوت است.
حتما بخوانید: درمان دیسک کمر بدون جراحی با 11 درمان خانگی
در بعضی زنان به علت اضافه وزن در زمان بارداری و تغییرات هورمونی ممکن است کمر درد ایجاد شود که بعد از زایمان معمولا این درد ها بهبود می یابند.
- افراد مبتلا به دیسک کمر در هنگام ایستادن، راه رفتن و حتی بلند کردن وسایل سبک در ناحیه کمر احساس درد می کنند و با استراحت کردن درد در آن ها کاهش می یابد.
- گزگز، کرختی و مورمور شدن و بی حسی در اندام های تحتانی نیز از دیگر علائم شایع است.
- یکی دیگر از علایم دیسک کمر «درد سیاتیک» است. درد سیاتیک در اثر فشار آمدن به عصب سیاتیک توسط دیسک آسیب دیده ایجاد می شود. این درد از کمر شروع می شود و ران و ساق پا را تا پاشنه درگیر می نماید.
چه عواملی باعث بیرون زدن دیسک کمر می شوند؟
1. ضمینه ارثی: بسیاری از بیماران مبتلا به بیرون زدگی دیسک کمر ضمینه ارثی در خانواده خود هستند. خصوصیات ژنتیکی تاثیر زیادی روی فیزیولوژی و آناتومی بدن انسان دارند.
2. شغل: هر فعالیتی که به مدت طولانی کمر را در حالت خم شدن یا چرخش مداوم کمر، قرار دهد خطر آسیب به کمر و دیسک کمر را افزایش می دهد. شغل هایی که با بلند کردن و حمل اجسام سنگین، هل دادن و کشیدن اجسام سنگین، نشستن های طولانی پشت میز و ایستادن های طولانی مدت سر پا همراه هستند یکی از عوامل شایع در ایجاد بیرون زدگی دیسک کمر محسوب می شوند.
3. اضافه وزن: اضافه وزن فشار به مهره ها و مفصل ها را دو چندان می کند و در نتیجه احتمال آسیب به دیسک های بین این استخوان ها و تخریب آنها زیاد می شود. برای کاهش فشار ناشی از وزن بالا در حد امکان به تناسب اندام خود اهمیت دهید.
حتما بخوانید: بهترین رژیم غذایی لاغری برای کاهش وزن سالم و اصولی
4. سبک زندگی: سبک زندگی بخش عظیمی از سلامت جسم و روح انسان ها را تحت تاثیر قرار می دهد. برای محافظت از سلامتی ستون فقرات خود از تغذیه سالم و ورزش غافل نشوید.
روش های تشخیص فتق دیسک کمر
- علایم درد در کمر
- تست نوار عصب و عضله
- MRI: تشخیص محل بیرون زدگی دیسک کمر
- SLR: روش اجرای این تست به این صورت است؛ پزشک پای شما را در حالتی که زانو کاملا صاف باشد به طرف بالا می آورد؛ اگر احساس درد از کمر به پاها منتشر شود جواب این تست مثبت است و شما به دیسک کمر مبتلا شدید.
حتما بخوانید: آموزش بهترین ورزش برای دیسک کمر و سیاتیک با فیلم و تصویر
روش های درمان دیسک کمر (بیرون زدگی دیسک کمر یا فتق دیسک کمر)
1. درمان های طبی (درمان دیسک کمر در منزل)
مهم ترین و اولین قدم در درمان دیسک کمر استراحت است و بعد مصرف دارو های ضد التهاب و ضد درد، ممکن است بعد از یک هفته استراحت (خوابیدن در بستر) 80 درصد از درد کاهش پیدا کند و با رعایت نکات اشاره شده درد کمر بهبود یابد.
- استراحت: در روز های اول استراحت مطلق است و بهتر است فرد هیچ گونه حرکتی نداشته باشد. در روز های بعدی حرکت محدود در خانه اشکالی ندارد.
- مصرف دارو: دارو های تجویزی معمولا دارو های ضد التهاب هستند که با کاهش التهاب موضعی، از درد هم جلوگیری می کنند. در مواردی هم که احساس درد زیاد است داروهای ضد درد تجویز می کنند.
- صبر کردن: در خیلی از موارد با استراحت و گذشتن مدت زمان کوتاهی بدن می تواند ضایعه ایجاد شده را بهبود ببخشد. در این صورت درد کمر کاهش پیدا خواهد کرد.
2. درمان های تکمیلی
در درمان و بهبود دیسک کمر از درمان هایی مثل؛ فیزیوتراپی، آب درمانی و ورزش هم برای تکمیل فرایند درمان و هم پیشگیری از ایجاد دیسک کمر استفاده می شود.
حتما بخوانید: ورزش های مضر برای دیسک کمر
3. انجام جراحی باز یا بسته
انجام جراحی آخرین راه برای درمان بیرون زدگی دیسک کمر است. بسیاری از بیماران مبتلا به فتق کمر نیاز به جراحی ندارند و با درمان هایی به غیر از جراحی بهبود می یابند. در 3 صورت انجام جراحی برای درمان دیسک کمر ضرورری است:
- درد بیمار بسیار شدید است و با درمان های طبی و ورزشی درد التیام پیدا نکرده است.
- به دلیل فشار آمدن به عصب، پاها ضعیف شده اند یا قدرت پاها کاهش پیدا کردهاست.
- فرد کنترل ادرار و مدفوع خود را ندارد (عمل جراحی اورژانسی است)
- در مواردی که بیرون زدگی دیسک خفیف باشد، از عمل جراحی با لیزر استفاده می شود.
سخن آخر
فتق دیسک کمر یا بیرون زدگی دیسک کمر اگر درمان نشود با فشار به عصب های نخاع باعث ضعف عضلانی، بی حسی و درد در اندام های تحتانی (باسن، ران، ساق پا) می شود. البته نباید هر کمر دردی را با دیسک کمر اشتباه گرفت. مهم ترین و اولین قدم در درمان دیسک کمر استراحت است و بعد مصرف دارو های ضد التهاب و ضد درد، ممکن است بعد از یک هفته استراحت (خوابیدن در بستر) 80 درصد از درد کاهش پیدا کند.